Báo cáo y học: "Phẫu thuật cắt Amydal và hồi hải mã trong điều trị động kinh kháng thuốc" pdf

Phu thut ct Amydal v hi hi mó trong iu tr ng kinh
khỏng thuc

Phm T*
TóM TắT
Nghiờn cu, ỏnh giỏ vai trũ ca phu thut ct amydal v hi hi mó trong iu tr ng kinh
(ĐK) thỏi dng khỏng thuc cho 6 BN (5 nam, 1 nữ), tui 4 - 30 b ĐK ton th th phỏt khỏng
thuc, c phu thut ct amydal-hồi hải mã. ỏnh giỏ kt qu theo phõn loi Engel. Thi gian
theo dừi 8 thỏng.
Kt qu: theo dừi 8 thỏng, 5 trng hp mc E1, mt trng hp mc E2 v mc ht
c
n theo phõn loi ca Engel.
Nh vy, phu thut ct amydal-hi hi mó cú hiu qu trong iu tr ngoi khoa K thựy thỏi
dng khỏng thuc. Cn cú thi gian theo dừi di hn.
* T khúa: ng kinh khỏng thuc; Phu thut ct amydal-hi hi
mó.

Amydalo-hippocampectomy in treatment of
intractable temporal epilepsy

SUMMARY
This study was carried out to evaluate the role of amydalo-hippocampectomy in treatment of
intractable temporal epilepsy. The patients with intractable secondary generalized epilepsy
underwent amydalo-hipocampectomy.
Results: There was 5 men and 1 woman with age from 4 to 30 years old. 6 patients underwent
amydalo-hippocampectomy with the follow-up of 8 months, 5 cases were E
1
grade, 1 case was E
2
.
The amydalo-hippocampectomy was helpfull in surgical treatment of intratable temporal epilepsy.

The longer follow-up were necessary.
* Key words: Intractable temporral epilepsy; Amydalo-hippocapectomy.

ặT VấN ề
ng kinh chim t l 1% dõn s, hu
qu thng nng n, e da n tớnh mng
v kinh t ca bnh nhõn (BN) cng nh
gia ỡnh h. Trong ú, khong 30% khỏng
vi iu tr bng thuc. Vic iu tr ngoi
khoa ct amydal v hi hi mó trong iu tr
K thựy thỏi dng khỏng thuc a li kt
qu 65 - 91% (Cukiert A, 2009) [3]. Vic
iu tr ngoi khoa thng khú khn, tp
trung cỏc trung tõm thn kinh ln. T l
thnh cụng ph thuc rt nhiu vo thng
tn c chn oỏn trc m v lõm sng
cng nh phõn tớch hỡnh nh cn lõm sng,
c bit l trờn phim cng hng t (MRI)
(Abosch, 1997 [1], Adala, 2008 [2], Little,
2009 [4], Park, 1996 [5]).

* Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định
Phản biện khoa học: GS. TS. Vũ Hùng Liên
Từ năm 2002, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định bắt đầu triển khai điều trị phẫu thuật ĐK,
đến nay đã thực hiện một cách thường quy. Với số lượng còn ít, chúng tôi xin báo cáo kết
quả bước đầu nhằm đánh giá: Kết quả bước đầu của kỹ thuật này trong điều trị phẫu thuật
ĐK, cũng như chỉ định và biến ch
ứng thường gặp.

ĐèI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIªN CỨU

6 trường hợp được phẫu thuật trong tháng 6 - 2009. Đánh giá BN theo tuổi, giới, lâm
sàng, cận lâm sàng; chẩn đoán; phẫu thuật; các biến chứng thường gặp. Phân tích, thảo
luận víi kết quả được thông báo trong y văn.

KẾT QUẢ NGHIªN CỨU
* Phân bố về giới: nam: 5 BN (83,3%); nữ: 1 BN (16,7%).
* Phân bố về tuổi: tuổi trung bình: 22,5 ± 9,63; cao nhất: 30 tuổi; thấp nhất: 4 tuổi.
* Phân bố theo nhóm tuổi và giới (bảng 1):

Giíi
≤ 15 > 15
Tæng céng
Nam 0 5 5
Nữ 1 0 1
Tổng cộng 1 5 6

* Số ngày nằm viện sau phẫu thuật: trung bình: 25 ± 9,07 ngày.
* Số ngày nằm viện: trung bình: 43,7 ± 10,03 ngày; cao nhất 56 ngày; thấp nhất 31 ngày.
* Thời gian mắc bệnh trước mổ: trung bình: 15,5 ± 9,91 năm; cao nhất 27 năm; thấp nhất
4 năm.
* Loại ĐK: ĐK toàn thể: 6 BN (100%).
* Vị trí tổn thương sẹo vỏ não: thái dương phải: 3 ca; thái dương trái 3 ca.
* Phương pháp mổ: cắt amydal + thái dương hải mã
* Thời gian phẫu thuật: trung bình 355 ± 123,4 phút; cao nhấ
t 620 phút; thấp nhất 270
phút.
* Kết quả phẫu thuật: E1: 1 BN (16,7%); E2: 5 BN (83,3%).
* Kết quả theo dõi sau mổ (bảng 2):

E1 E2 E3
T¸i kh¸m
n
%
n
%
n
%
1 tháng 1 16,7 5 83,3 0 0
3 tháng 2 33,3 3 33,3 1 16,7
6 tháng 5 83,3 1 16,7 0 0

* Biến chứng: xuất huyết não: 1 ca (16,7%); não úng thủy sau xuất huyết não: 1 ca (16,7%).
Ngoài ra chúng tôi còn gặp BN yếu ½ người thoáng qua, thường hồi phục trong tuần đầu
sau mổ (5 BN).

BÀN LUẬN
1. Lâm sàng.
Các trường hợp phẫu thuật của nghiªn cøu nµy thường đã điều trị nội khoa nhiều năm
không có kết quả, thương tổn chẩn đoán rõ trên điện não đồ và MRI não.
Can thiệp đầu tiên vào thùy thái dương được Wilder Penfieh (1950) mô tả và sau đó đưa
ra nhận xét cắt hồi hải mã và amydal đem lại hiệu quả cao (cấu trúc thái dương giữa).
Đến nay, nhờ tiến bộ của k
ỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, kích thích não trong mổ, đo điện
thế vỏ não, nghiên cứu tổ chức bệnh học của nhu mô bệnh lý, đã hình thành nên khái niệm
về bệnh lý của thái dương giữa (merial temporal lose).
Chẩn đoán trước mổ và cân nhắc phẫu thuật:
- MRI, video-EEC được xem như lựa chọn đầu tiên. Khảo sát trên bình diện vùng trán-
đỉnh với các chuỗi xung flair đảo ngược và phục hồi.
- Việc phát hiện th

ương tổn trên MRI ở BN ĐK cục bộ phức tạp là một mốc quan trọng
trong chiến lược phẫu thuật và đánh giá kết quả điều trị, nhất là với các cơn ĐK toàn thể.
- Mục đích cao nhất là xác định chính xác vùng thương tổn gây ĐK, lấy bỏ đủ để cắt cơn
ĐK.
Hiện nay, với kỹ thuật MRI đã thay đổi dần các kỹ thuật xâm l
ấn khác để xác định vùng
chức năng trước mổ (Wieser, 2003 [8], Yasagil, 2010 [7]).
2. Kết quả.
Kết quả ổn định, theo thống kê của nhiều tác giả nếu BN hết ĐK 1 năm sau mổ, sẽ có 87
- 90% duy trì hết §K sau 2 năm, 74 - 82% sau 5 năm, 67 - 71% sau 10 năm. Nếu hết ĐK sau
2 năm, 95% ổn định sau 5 năm, 82% sau 10 năm, 68% sau 15 năm.
- Keleman (1985 - 2001): nghiên cứu 46 BN, thời gian theo dõi trung bình 6,1 năm cho
kết quả 72% E1 sau 1 năm, 56% E1 sau trên 5 năm
- Jeong (1994 - 2000) với 227 BN, thời gian theo dõi trung bình 4,6 nă
m cho kết quả 81%
E1 sau 1 năm, 75% E1 sau trên 5 năm
- Lower (1993 - 1999) nghiên cứu 48 BN, thời gian theo dõi trung bình 5,8 năm cho kết
quả 83% E1 sau 1 năm, 64% E1 sau trên 5 năm
Khi ĐK xảy ra sau mổ, thường gặp trong thời kỳ sớm (6 tháng), 62 - 86% trong năm đầu
và 95% trong vòng 2 - 5 năm sau mổ.
Số lượng BN của chúng tôi còn ít, thời gian theo dõi còn ngắn, cần tiếp tục theo dõi,
nghiên cứu với số lượng lớn hơn. Tại thời điểm theo dõi 6 tháng, 5/6 BN hết cơn thuộc lớp
E1 (83,3%).
Về biến chứng, theo Sasaki-Adams, (2008) (nghiên cứu 429 ca), Cukiert (2009) [3],
Sasaki (2008) [6] kết quả như sau: nhiễm trùng 12,1%, máu tụ 3%, não úng thủy 0,7%.

KÕT LUẬN
Phẫ
u thuật cắt bỏ amydal và hồi hải mã tỏ ra hiệu quả trong điều trị ngoại khoa ĐK kháng
thuốc thể thái dương, tỷ lệ biến chứng chấp nhận được. Tuy nhiên, cần theo dõi, đánh giá

trong thời gian tới.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Abosch A., Bernasconi N., Boling W., et al. Factor predictive of suboptimal seizure control
following selective amydalohippocampectomy. J Neurosurg 97. 2002, pp.1142-1151.
2. Adada B. Selective amydalohippocampectomy via the transsylvian approach. Neurosurg Focus.
2008, 25 (3), E5.
3. Cukiert A., Cukiert C.M., Argentoni M., et al. Outcome after cortico-amydalo-hippocampectomy in
patients with severe bilateral mesial temporal sclerosis submitted to invasive recording. Seizure 18.
2009, pp.515-518.
4. Little A.S., Smith K.A., Kirlin K., et al . Modification to the subtemporal selective amydalohippocampectomy using
a minimal-access technique: seizure and neuropsychological outcomes. J Neurosurg 111. 2009, pp.1263-
1274.

5. Park T.S., Bourgeois B.F.D., Silbergeld D.L., Dodson W.E. Subtemporal transparahippocampal
amydalohippocampectomy for surgical treatment of mesial temporal lobe epilepsy. J Neurosurg. 85.
1996, pp.1172-1176.
6. Sasaki Adams D and Hadar EJ Temporal lobe epilepsy surgery: surgical complications, in
Hands O Luders. Textbook of Epilepsy Surgery, informa Health care, UK. 2008, pp.1288-1299.
7. Yasagil M.G., Krayenbuhl N., Roth P., et al. The selective amydalohippocampectomy for
intratable temporal limbic seizures. J Neurosurg. 2010, 112, pp.168-185.
8. Wieser H.G., Ortega M., Friedman A., Yonekawa Y. Long-term seizure outcomes following
amydalohippocampectomy. J Neurosurg. 2003, 98, pp.751-763.