Giáo án Sinh Học lớp 8: BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP ppt

BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP

I . MỤC TIÊU :
1 . Kiến thức :
–

Trình bày được khái niệm của hô hấp và vai trò của hô hấp với
cơ thể sống .
–

Xác định được trên hình các cơ quan hô hấp của người và nêu
được chức năng của chúng .
2 . Kỹ năng :
–

Rèn luyện kỹ năng quan sát – phân tích
3 . Thái độ : Giữ gìn bảo vệ cơ thể , ham thích môn học
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1 . Giáo viên :


Sơ đồ sản sinh và tiêu dùng năng lượng .


Hình phóng to 20 – 1 ; 20 – 2 ; 20 – 3 .
–

Bảng : Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp ở người .
Các cơ quan Đặc điểm cấu tạo
Đường

Dẫn
Mũi




Có nhiều lông mũi




Có lớp niêm mạc tiết chất nhày .
Khí




Có lớp mao mạch dày đặc .
Họng




Có tuyến Amiđam và tuyến V.A chứa nhiều tế
bào Lymphô.
Thanh
quản



Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt ) có thể cử
động để đậy kín đường hô hấp .
Khí quản




Cấu tạo bởi 15 – 20 vòng sụn khuyết xếp chồng
lên nhau .




Có lớp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông
rung chuyển động liên tục .
Phế quản




Cấu tạo bởi các vòng sụn . Ở phế quản nơi tiếp
xúc các phế nang thì không có vòng sụn mà là các
thớ cơ .
Hai
Lá
Phổi
Lá phổi
phải có 3
thùy

Lá phổi
trái có 2
thùy




Bao ngòai 2 lá phổi có 2 lớp màng , lớp ngòai
dính với lồng ngực , lớp trong dính với phổi , giữa 2
lớp có chất dính .




Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp
thành từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch
dày đặc . Co tới 700 – 800 triệu phế nang .

2 . Học sinh : chuẩn bị bài trước ở nhà .
III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :
1 . Ổn định lớp :
2 . Bài mới :
–

GV máu vận chuyển Oxi đến môi trường trong để chuyển đến cho
các tế bào , còn cacbonic thì ngược lại được thải ra ( theo sơ đồ ) . Vậy
nhờ đâu mà máu lấy được Oxi để cung cấp cho Tế bào 7 thải được CO2
ra khỏi cơ thể ? Vậy Hô hấp là gì ? Có vai trò như thế nào đối với đời
sống con người ? thì hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu :
HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP .

HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS BÀI GHI
Hoạt động 1 : Khái niệm về hô
hấp
Mục tiêu : Hs hiểu được khái
niệm về hô hấp và vai trò của nó
đối với cơ thể sống .
Tiến hành :




Từ trước tới giờ , chúng ta chỉ
biết môi trường trong vận
chuyển chất dinh dưỡng và khí
Oxi đến các tế bào để sử dụng .








–

HS đọc thông tin

–

HS quan sát sơ

I . Khái niệm hô
hấp :
–

Hô hấp là
quá trình không
ngừng cung cấp
Oxi cho các tế
bào và lọai khí
CO2 do các tế
bào thải ra, ra
khỏi cơ thể .
Nhưng có phải tế bào sử dụng
những thứ đó không ?




Gv cho HS đọc thông tin .




GV treo sơ đồ

yêu cầu HS
quan sát .



Thức ăn sau khi tiêu hóa sẽ
được biến đổi thành chất dinh
dưỡng đã được hấp thu dưới
dạng gì ? ( gluxit ,lipit , prôtêin )





Mà mọi họat động sống của
tế bào đều cần cái gì ? ( năng
lượng )




Do đó các chất dinh dưỡng
này phải trải qua một quá trình
biến đổi để trở thành năng lượng
cung cấp cho tế bào .




Quá trình biến đổi chất dinh
dưỡng thành năng lượng , người
ta gọi quá trình đó là gì ?



Muốn có quá trình Oxi hóa
đồ và trả lời câu hỏi :
+

Gluxit , lipít và
prôtêin

+

Năng lượng




+

Oxi hóa các chất
dinh dưỡng .
+

Khí Oxi




+

Quá trình hô hấp

+

Hô hấp là quá
trình không ngừng
cung cấp Oxi cho
–

Quá trình hô
hấp gồm : sự thở
, trao đổi khí ở
phổi và trao đổi
khí ở tế bào















xảy ra thì phải cần những yếu tố
nào ?





Sau quá trình Oxi hóa sẽ tạo
năng lượng , CO2 và hơi nước .




Vậy Oxi được cung cấp vào
từ đâu và ngược lại CO2 từ tế
bào được thải ra môi trường nhờ
quá trình gì ?




Hô hấp là gì ?




Ghi bài :






GV treo hình 20 -1 :


HS
quan sát




Qua sơ đồ này ta thấy hô
hấp trải qua mấy giai đọan ?




Ghi bài :




Trong quá trình tạo năng
lượng thì nó cũng tạo ra 1 lượng
CO2 , CO2 này sẽ được máu vận
các tế bào và lọai khí
CO2 do các tế bào
thải ra khỏi cơ thể .
–

HS quan sát tranh
và trả lời
+

Có 3 giai đọan :
sự thở , trao đổi khí
ở phổi và trao đổi
khí ở tế bào .



+

Nhiều khí Oxi và
ít CO2





+

Sự thở

chuyển đến Phổi và thải ra ngòai
nhơ sự chênh lệch nồng độ các
khí tại phổi .




Ở phổi khí gì sẽ nhiều , khí
gì sẽ ít ?




Do đó các khí này sẽ khuyết
tán vào nhau để cho nồng độ 2
khí của 2 môi trường này bằng
nhau . Hiện tượng này người ta
gọi là hiện tượng trao đổi khí ở
phổi . Còn tế bào thì ngược lại .



Vậy nhờ giai đọan nào mà
phổi lúc nào cũng có nhiều Oxi
và ít CO2 ?




Ý nghĩa của sự thở ?




Muốn xảy ra hô hấp thì phải
có sự thông khí ở phổi . Vậy nhờ
các cơ quan nào trong hệ hô hấp
mà không khí lúc nào cũng được
cung cấp đủ , ta hãy vào phần 2 :


+

Thông khí ở phổi
.

–

HS quan sát tranh

lên điền các bộ
phận của hệ hô hấp .

–

HS khác nhận xét
vàbổ sung .






II . Các cơ quan
trong hệ hô hấp
người và chức
năng của chúng
–

Hệ hô hấp

gồm 2 phần :
+

Đường dẫn
khí gồm các cơ
quan
: Mũi , họng ,
thanh quản , khí
quản , phế quản
. Có chức năng
: Dẫn khí vào
Hoạt động 2 : Các cơ quan trong
hệ hô hấp người và chức năng
của chúng .
Mục tiêu : HS xác định được vị
trí các cơ quan và biết cấu tạo
của các cơ quan đó . Từ đó hiểu
được chức năng và nhiệm vụ của
từng cơ quan .
Tiến hành :
–

GV treo tranh cấu tạo tổng
thể hệ hô hấp của người ( tranh
câm )

HS quan sát



Gv yêu cầu HS lên chú
thích các cơ quan của hệ hô hấp
trên hình ?
–

GV nhận xét
–

Chúng ta thấy phổi được cấu
tạo từ đâu ?
–

GV cho HS xem hình 20 – 3
: cấu tạo chi tiết một phế nang và



+

Trao đổi khí dễ
dàng . và nhiều .
–

HS quan sát đặc
điểm cấu tạo từng cơ
quan trong hệ hô hấp
để thảo luận trả lời
các câu hỏi :
+

Làm ẩm không khí
là do lớp niêm mạc
tiết chất nhày có ở (
mũi , khí quản ) lót
bên trong đường dẫn
khí .
+

Làm ấm không khí
là do lớp mao mạch
dày đặc dưới lớp
niêm mạc ở mũi và
và ra , làm ẩm ,
làm ấm không
khí đi vào và
tham gia bảo vệ
phổi

+

Hai lá phổi :
Là nơi trao đổi
khí giữa cơ thể
và môi trường
ngoài .

mô tả : phế nang là những túi
nhỏ và mỏng chỉ có một lớp tế
bào . Nhưng lúc nào xung quanh

nó cũng có rất nhiều mao mạch
bao quanh . Để làm gì ?
–

GV treo bảng : đặc điểm cấu
tạo của các cơ quan hô hấp ngư
ời

HS tìm hiểu cấu tạo của từng
cơ quan trong hệ hô hấp để thảo
luận và trả lời các câu hỏi trong
SGK :


Những đặc điểm cấu tạo nào
của các cơ quan trong đường
dẫn khí có tác dụng làm ẩm ,
làm ấm không khí đi vào
phổi ?





Đặc điểm nào tham gia bảo
phế quản .

lỗ mũi
thường ấm hơn và đỏ
khi ta ở vùng lạnh





Tham gia bảo vệ
phổi :
+

Lông mũi giữ lại
các hạt bụi lớn , chất
nhày do niêm mạc
tiết ra giữ lại các hạt
bụi nhỏ , lớp lông
rung quét chúng ra
khỏi khí quản .
+

Nắp thanh quản
đậy kín đường hô
hấp không cho thức
ăn đi vào khi nuốt .
+

Các tế bào
Lymphô ở các hạch
Amiđam , V.A tiết ra
kháng thể để vô hiệu
vệ phổi tránh khỏi tác tác
nhân có hại ?


Đặc điểm cấu tạo nào giúp
phổi tăng diện tích bề mặt
trao đổi khí ?
–

GV nhận xét :




Giáo dục HS nên thở bằng
mũi không nên thở bằng miệng .




Cấu tạo của khí quản có lớp
niêm mạc tiết chất nhày với
nhiều lông để giữ lại các chất
bẩn và tạo thành đàm nhớt . Nó
bám vào khí quản gây ngứa khí
quản

hình thành phản xạ ho
và khạc để thải ra ngòai nhờ các
cơ và các vòng sụn ở khí quản .

không được nuốt bàm để khỏi
làm mất phản xạ tự nhiên bảo vệ

cơ thể .




Có thể giới thiệu bệnh hen
hóa các tác nhân gây
nhiễm .




Phổi có 2 lớp
màng , ở giữa có
dịch mỏng làm cho
áp suất trong đó lúc
nào cũng = 0

làm
phổi nở rộng và xốp
.
+

Có tới 700 – 800
triệu phế nang


diện tích trao đổi
khí lớn ( 70 – 80 m2
)

suyễn là do sự co thắt của các cơ
và vòng sụn ở khí quản và phế
quản

không có thông khí


thường chết

phải uống thuốc
chống hen xuyễn .


HS nêu nhận xét về chức
năng của đường dẫn khí và của 2
lá phổi ?
Kết luận : bài ghi .

IV . CỦNG CỐ :


Hô hấp là gì ? Có mấy giai đọan ?


Chọn câu trả lời đúng nhất :
1 / Cơ quan hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể?
a)


Cung cấp Oxi cho tế bào

họat động .
b)


Lọai thải CO2 ra khỏi cơ
thể
c)


Giúp khí lưu thông trong
phổi
d)


Cả 2 câu a, b đều đúng
2 / Khi thức ăn xuống thực quản thì không khí có qua được khí quản
không ?
a)


Không , vì thực quản phình to ra đè bẹp khí quản .
b)


Có nhưng ít , vì khí quản bị thu hẹp do thực quản phình to .
c)


Qua lại bình thường , vì khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn .
d)


Khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn , chỗ tiếp giáp với thực
quản là cơ trơn nên cả hai quá trình lưu thông khí và nuốt thức ăn đều
diễn ra bình thường .
V . DẶN DÒ :


GV yêu cầu mỗi HS về nhà tự làm bài trong sách bài tập và trả lời cây
hỏi trong SGK .


Chuẩn bị bài mới : “ Hoạt động hô hấp “