BÀI GIẢNG: SINH HỌC TẾ BÀO potx

Sinh hӑctӃ bào
Biên soҥn: T
r
ҫnThӏ Dung
NӜIDUNG
 Sinh
h
ӑc - khoa hӑcvӅ sӵ sӕng
 C
ѫ
s
ӣ
h
óa hӑccӫasӵ sӕng
 Cҩ
u
tr
ú
ccӫatӃ bào
 Sӵ trao ÿәichҩt qua màng tӃ bà
o
 Năng lѭ
ӧ
ng và sӵ trao ÿ
ә
ichҩt
 Hô
h
ҩ
p
tӃ bào

 Quang h
ӧ
p
Chѭѫng 1. Sinh hӑc - khoa hӑcvӅ sӵ sӕng


Kh
Kh
á
á
i
i
ni
ni
Ӌ
Ӌ
m
m


Ĉ
Ĉ
һ
һ
c
c
tr
tr
ѭ
ѭ

ng
ng
c
c
ӫ
ӫ
a
a
s
s
ӵ
ӵ
s
s
ӕ
ӕ
ng
ng


Ph
Ph
ѭѫ
ѭѫ
ng
ng
ph
ph
á
á

p
p
nghiên
nghiên
c
c
ӭ
ӭ
u
u
1.
1.
Kh
Kh
á
á
i
i
ni
ni
Ӌ
Ӌ
m
m
TH
TH
ӂ
ӂ
GI
GI

Ӟ
Ӟ
ISINHH
ISINHH
Ӑ
Ӑ
C
C
Sӵ sӕng là dҥng hoҥt ÿӝng vұtchҩt có trong mӛisinh
vұt ÿang t
ӗ
ntҥi
Kh
Kh
á
á
i
i
ni
ni
Ӌ
Ӌ
m
m
 Sӵ sӕng hiӋndiӋn cách ÿâ
y
hѫn
3.5
t
ӹ

năm
 Sinh vұt (living things) ÿҫutiênl
à
tӃ bà
o
ÿѫn
 Sӵ sӕng chӍ có trên t
r
ái ÿҩt
trong
hàng
tri
Ӌunăm
nay
 Các sinh vұttiӃn hóa theo thӡi
gian
 Sinh vұtmӟiphátsinhtӯ lo
à
icNJ (
Æ
hàng triӋuloài)
 Ngà
y
na y
các loài sinh vұtsinh
s
ӕng h
ҫ
uhӃttrênmӑivùng
t

r
ái ÿҩt
2.
2.
Ĉ
Ĉ
һ
һ
c
c
tr
tr
ѭ
ѭ
ng
ng
c
c
ӫ
ӫ
a
a
s
s
ӵ
ӵ
s
s
ӕ
ӕ

ng
ng
 Cҩut
r
úc và chӭcnăng tӃ bào (Cell structure
and function)
 Sӵәn ÿӏnh và cân bҵng t
ӵ
nhiên (Stability and
homeostasis)
 Sӵ sinh sҧn và di truyӅn (Reproduction and
inheritance)
 Sӵ tiӃn hóa (Evolution)
 Mӕitѭѫng quan gi
ӳ
a các sinh vұt
(Interdependence of organisms)

V
ұtchҩt, năng lѭӧng và
t
ә chӭc (Matter, energy,
and organization)
2.1
2.1
C
C
ҩ
ҩ
u

u
tr
tr
ú
ú
c
c
v
v
à
à
ch
ch
ӭ
ӭ
c
c
năng
năng
t
t
Ӄ
Ӄ
b
b
à
à
o
o
 TӃ bào là

ÿѫn
vӏ cѫ bҧncӫasӵ sӕ
ng
 Tҩtcҧ các sinh vұt ÿѭӧchì
nh
th
ành và
phát triӇntӯ tӃ bào
 Mӝtsӕ sinh vұtcócҩutҥochӍ là1tӃ b
à
o
ÿѫn (unicellular), hҫunhѭ giӕng
v
ӟi cha
mҽ
T
T
Ӄ
Ӄ
b
b
à
à
o
o
 Tҩtcҧ các sinh v ұtcócҩut
ҥ
obӣitӃ bà
o
 HҫuhӃt các sinh vұtcócҩu

t
ҥo ÿabào
(
multicellular
)
 Các tӃ bào khác biӋt nhau qua quá
tr
ình biӋt hóa
 TӃ bàocókíchthѭӟcnhӓ.Kí
ch
thѭ
ӟccӫasinhvұt ÿabào
không tù
y
thuӝctheokíchthѭӟ
c
tӃ bà
o
mà theo s
ӕ
lѭӧng
tӃ bào
 TӃ bào có tә chӭc cao (highly organized)
 TӃ bào chӭa các bào quan (organelles) th
ӵ
c
hiӋntiӃnt
r
ình sӕng cӫat
Ӄ

b
à
o
 CónhiӅuloҥitӃ bào khác nhau
 Tҩtcҧ tӃ bào ÿѭ
ӧ
cbaobӑcb
ӣ
i
màng tӃ
b
ào
(membrane)
 TӃ bào chӭa các thông
tin
di
truy
Ӆn (genetic
information )
T
T
Ӄ
Ӄ
b
b
à
à
o
o
2.2

2.2
S
S
ӵ
ӵ
ә
ә
n
n
ÿ
ÿ
ӏ
ӏ
nh
nh
v
v
à
à
cân
cân
b
b
ҵ
ҵ
ng
ng
t
t
ӵ

ӵ
nhiên
nhiên
Stability and Homeostasis
Stability and Homeostasis
 Sinh vұtduytrìrҩt әn ÿ
ӏ
nh các ÿ
i
ӅukiӋnnӝitҥi
 Sӕng
cân
bҵng v
ӟ
icácyӃutӕ tӵ nhiên
2.3
2.3
S
S
ӵ
ӵ
sinh
sinh
s
s
ҧ
ҧ
n
n
v

v
à
à
di
di
truy
truy
Ӆ
Ӆ
n
n
 Tҩ
t
cҧ sinh vұttҥorasinhvұtm
ӟ
igiӕng nhѭ
ch
ú
ng cho sӵ sinh tӗncӫacáthӇ và sӵ kӃ tөc
cӫaloài
 Các sinh vұt truyӅn thông
tin
di truyӅn cho con
cháu
Thông
Thông
tin
tin
di
di

truy
truy
Ӆ
Ӆ
n
n
 DNA (Deoxyribonucleic Acid) chӭa thông
tin di tru
y
Ӆn
 DNA
mang
yӃutӕ di tru
y
Ӆ
n
(genes) cӫa
các tính t
r
ҥng (traits)
 DNA tҥocҩut
r
úc và phӭ
c
hӧpcҫnthiӃt
cho sӵ sӕng
 DNA trong tӃ bào sinh dѭӥ
ng
(somatic)
là giӕng nhau

S
S
ӵ
ӵ
sinh
sinh
s
s
ҧ
ҧ
n
n
h
h
ӳ
ӳ
u
u
t
t
í
í
nh
nh
(sexual reproduction)
(sexual reproduction)
 Thông tin di truyӅntӯ
2
ph
ҫn

cӫacùngsinhvұthay2
sinh
vұt
khác nhau kӃthӧp
 T
r
ӭng (egg) và tinh t
r
ùng
(sperm)
Æ
h
ӧ
ptӱ (zygote)
(fertilized egg)
 H
ӧ
ptӱ mang thông tin
di
truyӅn
cӫacҧ 2chamҽ
S
S
ӵ
ӵ
sinh
sinh
s
s
ҧ

ҧ
n
n
vô
vô
t
t
í
í
nh
nh
(Asexual Reproduction)
(Asexual Reproduction)

Thông tin di truyӅntӯ các sinh vұt
không c ó sӵ kӃth
ӧ
p

Các tӃ bào mang thông
tin
di
truyӅngiӕng nhau di truyӅ
n
tӯ 1
cha mҽ (single parent)
2.4
2.4
S
S

ӵ
ӵ
ti
ti
Ӄ
Ӄ
n
n
h
h
ó
ó
a
a
 QuҫnthӇ sinh vұttiӃn hóa qua các thӃ hӋ
 Khҧ năng thích ӭng v
ӟ
i môi trѭ
ӡ
ng cӫasinh
v
ұtqua
quá t
r
ình ti Ӄnhóa
 Nhӳng tính t
r
ҥng thuұnl
ӧ
i ÿѭ

ӧ
cchӑnlӑcquaÿ
ӡ
i
con cháu
 Tӯ ÿó các loài sinh vұtkhá
c
nhau hiӋnhӳu
 Các sinh vұthiӋntҥicóm
ӕ
iquan
h
Ӌ v
ӟ
isinhvұtcә
xѭa
 Các sinh vұtcѭ xӱ theo cá
ch
c
ӫachúng
 Tҥorasӵ phát triӇnmӕi
quan
hӋ giӳa các nh
ó
mkhác
nhau cӫasinhvұt
Ch
Ch
ӑ
ӑ

n
n
l
l
ӑ
ӑ
c
c
t
t
ӵ
ӵ
nhiên
nhiên
(Natural Selection)
(Natural Selection)
 Chӑ
n
lӑctӵ nhiên có tác ÿӝng mҥnh mӁ
trong
sӵ
tiӃn
h
óa
 Sinh vұt có các tính trҥng thuұ
n
l
ӧ
i (favorable
traits) sinh sҧn thành công hѫn các sinh vұt không

có tí
nh
trҥng ÿó
 Sӵ s
ӕ
ng sót cӫasinhvұtc
ó
tính trҥng thuұnl
ӧ
igây
ra sӵ thay ÿәidҫndҫn trong
qu
ҫn
th
Ӈ qua nhiӅuthӃ
hӋ
2.5
2.5
M
M
ӕ
ӕ
i
i
tѭѫng
tѭѫng
quan
quan
gi
gi

ӳ
ӳ
a
a
c
c
á
á
c
c
sinh
sinh
v
v
ұ
ұ
t
t
(Interdependence of Organisms)
(Interdependence of Organisms)
 Sӵ tѭѫng tác cӫasinhvұtnà
y
v
ӟisinhvұt khác v
à
vӟi
môi trѭӡng (Ecology)
 Quan sát các cá thӇ cӫalo
à
i (single species) và sӵ tѭѫng

tác cӫa chúng vӟi nhau và vӟimôitrѭӡng
–
nghiên cӭusinhtháicӫ
a
môi trѭӡng
(ecosystems)
và
cӝng ÿӗng (multiple species)
Tҩtcҧ các sinh vұtcҫnchҩt
dinh
dѭӥng, nѭӟc, khí tӯ môi
trѭӡng
Sӵәn ÿӏnh cӫamôitrѭӡng tù
y
thuӝcvà
o
tính cách là
nh
mҥnh
cӫasinhvұt trong môi trѭӡng
2.6
2.6
V
V
ұ
ұ
t
t
ch
ch

ҩ
ҩ
t
t
,
,
năng
năng
lѭ
lѭ
ӧ
ӧ
ng
ng
v
v
à
à
t
t
ә
ә
ch
ch
ӭ
ӭ
c
c
c
c

ӫ
ӫ
a
a
sinh
sinh
v
v
ұ
ұ
t
t
(Matter, energy and organization)
(Matter, energy and organization)
 Sinh vұtsӕng có tә chӭccao

Y
êu cҫu cung cҩpnăng lѭӧng
liên
tөc
ÿ
Ӈ du
y
t
r
ìt
r
ҥ
ng
thái

cӫachúng
 HҫuhӃtnăng lѭӧng ÿӃntӯ mһ
t
t
r
ӡi(t
r
ӵctiӃpho
һ
cgián
tiӃp)
 Mӝtsӕ sinh vұtnhұnnăng lѭӧ
ng
tӯ m
һ
tt
r
ӡivàbiӃ
n
thành
năng lѭӧng hóa hӑc ÿӇ sӱ dөng (Photosynthesis)
 Năng lѭӧng sӱ dөng trong quá t
r
ình bi
Ӄ
ndѭӥng

Y
êu cҫunăng lѭӧng ÿӇ du
y

t
r
ìtә chӭ
c
tӃ bào và
phân
tӱ,
sinh trѭӣng và phát triӇn
T
T
ӵ
ӵ
dѭ
dѭ
ӥ
ӥ
ng
ng
(
(
Autotrophs
Autotrophs
)
)

Các sinh vұttӵ tҥorathӭc ăngӑil
à
tӵ dѭ
ӥ
ng

 Phototrophs
–
sӱ dө
ng
năng lѭ
ӧ
ng mһtt
r
ӡ
i ÿӅ
tҥo
năng
lѭӧng (photosynthesis)
 ChuyӇn hóa H
2
Ovà
CO
2
thành ÿѭ
ӡ
ng và
O
2
 Chemotrophs
–
sӱ d
ө
ng
các tiӃnt
r

ình hóa hӑc
kh
ác nhau ÿӇ tҥonăng lѭӧng
D
D
ӏ
ӏ
dѭ
dѭ
ӥ
ӥ
ng
ng
(
(
Heterotrophs
Heterotrophs
)
)
 Các sinh vұtphҧilҩythӭ
c
ăn ÿӇ
ÿ
áp ӭng
nhu
cҫu
năng lѭ
ӧ
ng cӫa chúng g
ӑ

i
l
àdӏ dѭ
ӥ
ng
 Tiêu thө autotrophs
(herbivores), hay
heterotrophs (carnivores) hoһccҧ
2 (omnivores)
cho nhu cҫunăng lѭ
ӧ
ng cӫach
ú
ng
 Các phӭch
ӧ
pbӏ phá v
ӥ
và tái h
ӧ
pthà
nh
chҩt
hóa hӑcvàcҩutrúccҫn
thi
Ӄt cho sinh vұt
T
T
ә
ә

ch
ch
ӭ
ӭ
c
c
(Organization)
(Organization)

Sinh
vұt ÿѭ
ӧ
ctә chӭc
ӣ
2
mӭc ÿӝ phân tӱ
và tӃ
b
ào

C
ác cҩutrúctӃ bào
chuyên
biӋt
(organelles) thӵchiӋnchӭcnăng riêng biӋ
t
Trong sinh vұt ÿa bào, tӃ bào
(cells)
và mô
t

Ӄ bào
(tissues) ÿѭ
ӧ
ctә chӭc theo chӭcnăng cӫa chúng
–
Cells
Æ
tissues
–
Tissues
Æ
organs
–
Organs
Æ
systems
TӃ bà
o
-
ÿѫnvӏ c
ѫ
s
ӣ
cӫasӵ sӕng
Cá thӇ-
ÿѫn
vӏ tӗntҥi ÿӝclұpcӫasӵ sӕng
QuҫnthӇ-
ÿѫn
vӏ c

ѫ
s
ӣ
cӫatiӃn hóa
Lo
ài-
ÿѫn
vӏ cănbҧncӫa phân
lo
ҥi
Quҫn xã- sӵ tӗntҥicӫanhiӅu
lo
ài sinh vұt trên
1
vùng
nh
ҩt ÿӏnh
HӋ sinh thái- ÿѫnvӏ cănbҧncӫasinhthái
Sinh quyӇ
n
-Sӵ sӕng trên hành tinh
3.
3.
Phѭѫng
Phѭѫng
ph
ph
á
á
p

p
nghiên
nghiên
c
c
ӭ
ӭ
u
u
khoa
khoa
h
h
ӑ
ӑ
c
c
Scientific Method
Scientific Method
 Quan sát (Observation)

Ĉ
һ
t
câu hӓi (Asking a Question)

Ĉ
ѭa ra giҧ thuyӃt (Hypothesizing)
 Hình thành giҧ thuyӃt (Forming a Hypothesis)
 Tiên ÿoán kӃtquҧ (Predicting)

 Làm thí nghiӋm (Experimenting)
 Thu thұpdӳ liӋu (Collecting Data)
Phѭѫng
Phѭѫng
ph
ph
á
á
p
p
nghiên
nghiên
c
c
ӭ
ӭ
u
u
khoa
khoa
h
h
ӑ
ӑ
c
c
 Tәng h
ӧ
psӕ liӋu (Organizing Data)
 Phân tích dӳ liӋu (Analyzing Data)

 Suy ra kӃtluұn (Inferring)
 Hình thành lý thuyӃt (Forming a Theory)
 Công
b
ӕ kӃtquҧ (Communication)
Phѭѫng
Phѭѫng
ph
ph
á
á
p
p
nghiên
nghiên
c
c
ӭ
ӭ
u
u
khoa
khoa
h
h
ӑ
ӑ
c
c
Chѭѫng 2. Cѫ sӣ hóa h

ӑ
ccӫasӵ sӕng
 C
Á
CCHҨTV
Ô
CѪ
Nѭӟc
C
ác chҩtvôc
ѫ
khác
C
ác khí hòa tan

C
Á
CCHҨTHӲUCѪ
Carbohydrat
Acid amin
Lipid
Nucleotide
 C
Á
C Ĉ
Ҥ
IPH
Â
NTӰ SINH H
Ӑ

C
Protein
Acid nucleic