Sinh học tế bào - Màng sinh chất

SINH HỌC TẾ BÀO
Chương 4: Màng sinh chất
I/ Khái niệm về hệ thống màng sinh học
-
Tất cả các loại tế bào đều được bao bọc bởi màng sinh chất
-
Màng sinh chất là màng lipoproteid bao phủ khối tế bào chất
của tế bào
-
Màng sinh chất cách ly tế bào với môi trường ngoại bào, thực
hiện sự trao đổi vật chất và thông tin giữa tế bào và môi trường.
-
Màng sinh chất tồn tại ở các dạng tế bào prokaryote và
eukaryote.
-
Màng sinh chất ở các dạng tế bào khác nhau có cấu tạo khác
nhau
II/ Cấu tạo màng sinh chất
2.1. Thành phần hóa học của màng
-
Lipid
-
Protein
-
Glucid
-
Các chất khác
2.2. Cấu trúc phân tử của màng sinh chất
-
Thành phần chủ yếu của màng sinh chất là lipid và protein
-

Xem xét mối quan hệ giữa lipid và protein
+ Mô hình cấu trúc màng của Davson – Danielli
+ Mô hình khảm lỏng của Singer – Nicolson
+ Quan điểm hiện nay về cấu trúc màng
Mô hình cấu trúc màng của Davson – Danielli
-
Năm 1935, Davson – Danielli xây dựng mô hình cấu trúc màng
đầu tiên
-
Cơ sở cấu trúc màng bao gồm 2 lớp phân tử phospholipid nằm
thẳng góc với bề mặt tế bào
-
Các nhóm phân cực (ưa nước) quay ra ngoài, hường về nước.
Nhóm không phân cực (kỵ nước) quay lại với nhau
-
Phía ngoài và phía trong lớp phospholipid có một lớp phân tử
protein hình cầu
-
Trong đó, các nhóm phân cực của protein cũng hướng ra ngoài
và các nhóm không phân cực hướng về phía lipid. Các phân tử
protein tạo nên lỗ cực của màng.
-
Chiều dày của màng khoảng 80 μm, lực tác dụng giữa 2 màng
là lực tĩnh điện
Mô hình khảm lỏng của Singer – Nicolson
-
Năm 1972, Singer – Nicolso đưa ra mô hình khảm lỏng
-
Chấp nhận quan điểm về lớp kép phospholipid định hướng
nhưng sự sắp xếp protein hoàn toàn khác mô hình của Davson –

Danielli
-
Protein đặc hiệu thâm nhập sâu vào bên trong màng để làm cầu
nối cho hàng loạt các chức năng cơ bản của màng.
+ Các protein nằm ở mặt ngoài thì khác với protein nằm ở mặt
trong, một số màng hoàn toàn không có protein ngoại biên
+ Các protein định vị một phần hoặc hoàn toàn nằm trong lớp
kép phospholipid
+ Các protein sợi nằm một phần trong màng hoặc xuyên qua
màng