Sáng kiến kinh nghiệm luật dân sự đại học – bài 2 các thành phần QHPLDS pps

Sáng kiến kinh nghiệm luật dân sự đại học – bài 2 các thành phần QHPLDS

1. I. CÁC THÀNH PHẦN QHPLDS
2. 1. Chủ thể
- Cũng giống như QHPL nói chung, chủ thể của QHPLDS là những người
tham gia vào một QHPLDS và có quyền, nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ ấy.
- Chủ thể của QHPLDS bao gồm:
+ Cá nhân: Là những người có đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự
+ Pháp nhân: Pháp nhân là tổ chức thống nhất, độc lập, hợp pháp và có tài sản
riêng và chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình, nhân danh mình tham gia vào các
quan hệ pháp luật một cách độc lập.
+ Tổ hợp tác: Là loại hình được thành lập dựa trên hợp đồng hợp tác kinh doanh
(có chứng thực của UBND cấp xã phường) của từ 3 cá nhân trở lên, cùng đóng
góp tài sản, công sức để thực hiện công việc nhất định, cùng hưởng lợi và cùng
chịu trách nhiệm.
+ Hộ gia đình: Hộ gđ mà các thành viên có tài sản chung để hoạt động kinh tế
chung trong quan hệ sử dụng đất, trong các hoạt động sản xuất nông, lâm, ngư
nghiệp và trong một số lĩnh vực kinh doanh khác do pháp luât quy định là các chủ
thể của quan hệ PLDS (Đ106 BLDS).
+ Nhà nước: Là một chủ thể đặc biệt trong giao dịch dân sự. Nhà nước là chủ thể
của một số quan hệ như quan hệ thừa kế, quan hệ về quyền sở hữu…
1. 2. Khách thể
- Là cái mà các chủ thể hướng tới khi tham gia vào các giao dịch dân sự.
2.1 Tài sản: Theo Đ163 BLDS bao gồm: Vật, tiền, giấy tờ trị giá được bằng tiền
và các quyền tài sản khác.
Vật: Là phạm trù pháp lý, là một bộ phận của thế giới vật chất có thể đáp ứng nhu
cầu nào đó của con người.
Tiền:
Tiền là vật cùng loại đặc biệt có giá trị trao đổi với các hàng hóa, chỉ do NN ban
hành và mang mệnh giá (những đồng tiền có giá trị lưu hành thì mới được coi là
tiền).

Giấy tờ có giá: Là loại tài sản đặc biệt do NN hoặc các tổ chức phát hành theo
trình tự nhất định.
Có rất nhiều loại giấy tờ có giá có hình thức khác nhau như: Công trái, trái phiếu,
kỳ phiếu, cổ phiếu, séc…
Những giấy tờ có giá này là hàng hóa trong một thị trường đặc biệt đó là thị
trường chứng khóan.
Quyền tài sản: là quyền trị giá được bằng tiền, có thể chuyển giao trong giao dịch
dân sự: Quyền sở hữu trí tuệ, quyền đòi nợ, quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại…
2.2 Hành vi và các dịch vụ:
- Là khách thể chủ yếu trong các quan hệ về nghĩa vụ và hợp đồng.
Hành vi có thể là hành động (làm một cái gì đó như trả tiền, giao vật, thực hiện
dịch vụ…) nhưng có thể cũng là không hành động (không làm cái gì đó như không
được công bố thông tin, không được gây mất trật tự vào một thời điểm nhất
định…)
Các dịch vụ: Là một hay nhiều công việc mà chủ thể phải làm để thỏa mãn lợi ích
của chủ thể phía bên kia như dịch vụ tư vấn pháp lý, gửi giữ, du lịch
2.3 Kết quả của hoạt động tinh thần, sáng tạo
- Hoạt động tinh thần sáng tạo: Thông thường kết quả của hoạt động tinh thần
sáng tạo này là tạo ra các sản phẩm trí tuệ như các tác phẩm văn học nghệ thuật,
khoa học hoặc các đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp (kiểu dáng công
nghiệp…)
2.4 Các giá trị nhân thân
- Các giá trị nhân thân là khách thể trong các quyền nhân thân của công dân
hay tổ chức. Các quyền nhân thân không phụ thuộc vào các quan hệ gia đình hay
nghề nghiệp mà nó được luật pháp quy định và ngày càng mở rộng (từ Điều 24
đến Điều 51 của BLDS 2005).
- Các quyền nhân thân luôn gắn với chủ thể và không thể dịch chuyển được
trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2.5 Quyền sử dụng đất:
Là một loại khách thể đặc biệt trong các QHPL dân sự vì đất đai thuộc sở hữu của

nhà nước nhưng nhà nước giao cho các cá nhân, tổ chức và giao cho các chủ thể
này có quyền năng của chủ sở hữu (có thể là quyển chiếm hữu, sử dụng và định
đoạt).
1. 3. Nội dung
- Khái niệm: Là tổng hợp các quyền và nghĩa vụ dân sự của các bên tham gia
và quan hệ đó.
3.1 Quyền dân sự
- Là mức độ được phép xử sự mà luật dân sự quy định cho người có quyền được
thực hiện.
* Nội dung của quyền dân sự:
- Chủ thể mang quyền có thể tự mình thực hiện một hoặc một số hành vi nhất
định để bảo vệ và hưởng các quyền dân sự.
- Có quyền yêu cầu chủ thể phía bên kia phải thực hiện hoặc không thực hiện
một hoặc một số hành vi nhất định vì lợi ích của mình.
- Chủ thể mang quyền khi bị chủ thể khác có hành vi xâm phạm đến quyền và
lợi ích của mình có quyền tự bảo vệ hoặc yêu cầu tòa án hoặc cơ quan NN có thẩm
quyền khác buộc chủ thể đó chấm dứt hành vi, bồi thường thiệt hại.
3.2 Nghĩa vụ dân sự:
- Được hiểu là những xử sự bắt buộc mà luật quy định cho người có nghĩa vụ phải
thực hiện.
* Nội dung của NVDS:
- Người có nghĩa vụ phải thực hiện hành vi hoặc không được thực hiện hành vi
nhất định vì lợi ích của người mang quyền.
- Người mang nghĩa vụ buộc phải gánh chịu một hậu quả pháp lý nhất định theo
sự thỏa thuận của các bên hoặc cơ quan NN có thẩm quyền khi họ có hành vi
không thực hiện nghĩa vụ xâm hại tới quyền và lợi ích của chủ thể mang quyền.