Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức ppsx

Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do viết đề tài:
Giáo dục phổ thông là nền tảng văn hóa của một đất nước, là sức
mạnh trí tuệ của cả tương lai dân tộc nhằm sớm đạt cơ sở ban đầu rất quan
trọng cho sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ Việt nam trong xu thế hội
nhập với thế giới hiện nay. Trong lĩnh vực khoa học nói chung giáo dục
chiếm vị trí rất quan trọng. Giáo dục không những cung cấp cho học sinh
những hiểu biết về tri thức khoa học tiến bộ của loài người đồng thời vừa
hình thành nhân cách cho học sinh là điều quan trọng cốt yếu. Đặc biệt là lứa
tuổi học sinh tiểu học.
Thế kỷ XXI là thế kỷ của sự phát triển công nghệ, của tri thức thì việc
giáo dục đạo đức cho các em càng có vị trí hết sức quan trọng trong việc xây
dựng con người mới XHCN nhằm đáp ứng sự phát triển chung của toàn
nhân loại, đào tạo các em trong tương lai trở thành những người có đủ cả
đức và tài để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc VN xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà
không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Do đó việc xây dựng đạo đức, lối
sống cho các em ngay khi đang ngồi trên ghế nhà trường là vấn đề vô cùng
quan trọng, đây cũng chính là thước đo để đánh giá một con người. Bộ GD-
ĐT cũng thường xuyên chỉ đạo: “Giáo dục đạo đức trong nhà trường là
nhiệm vụ rất cấp bách hàng đầu không thể thiếu được của các trường học”.

Tục ngữ có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” lứa tuổi của học
sinh tiểu học (6 tuổi đến 11 tuổi) lứa tuổi mà các em bước đầu tiếp xúc với
môi trường tập thể, tiếp xúc với bạn bè cùng lứa tuổi, cùng lớp, cùng trường
lứa tuổi này như trang giấy trắng để tiếp thu những kỹ năng sống đang còn
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
2

rất bỡ ngỡ, đơn giản của các em. Mặt khác còn có những điều kiện khách
quan như thiếu sự chăm sóc của gia đình, hoàn cảnh gia đình có khó khăn về
kinh tế, các yếu tố tâm lý tiêu cực … đã làm ảnh hưởng rất lớn đến hành vi
và đạo đức của các em. Cụ thể các em hay bắt chước các thói xấu của người
khác như: nói tục, chửi thề, trộm cắp dụng cụ học tập của bạn bè, gây gổ,
đánh nhau với bạn cùng lớp, cùng trường … Đó là những biểu hiện đáng lo
ngại của học sinh phổ thông. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình
trạng trên nhưng một nguyên nhân được coi là nguồn gốc sâu xa là do các
em thiếu kỹ năng sống.
Hiện nay, nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được nhiều quốc gia trên
thế giới đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều
hình thức khác nhau. Chương trình hành động Dakar về Giáo dục cho mọi
người (Senegal – 2000) đã đặt ra trách nhiệm cho mỗi quốc gia phải đảm
bảo cho người học được tiếp cận với chương trình giáo dục kĩ năng sống phù
hợp và kĩ năng sống cần được coi như một nội dung của chất lượng giáo
dục.
Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp

ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học,
giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của
giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là : Học
để biết, học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống.
Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và đang chuyển hướng chủ yếu là trang bị
kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh.
Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đã và đang được đổi mới theo hướng
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
3

với đặc điểm của từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm,
rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác dộng đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nội dung giáo dục kĩ năng
sống đã được tích hợp trong một số môn học và hoạt động giáo dục co tiềm
năng trong trường phổ thông. Đặc biệt, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
được xác định là một trong những nội dung cơ bản của Phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ
thông, giai đoạn 2008-2013 do Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo.
Trước tình hình chung của toàn xã hội và từ tình hình thực tế trong
quá trình giảng dạy ở trường Tiểu học Cát Linh, Ban giám hiệu trường Tiểu
học Cát Linh chỉ đạo toàn bộ các khối, đặc biệt là khối 3 nghiên cứu bài dạy,
tài liệu, dự giờ - rút kinh nghiệm các giáo viên trong tổ để thực hiện tốt việc

giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Qua quá trình giảng dạy, tôi đã đúc kết
được một số kinh nghiệm và quyết định viết đề tài: “Hình thành và phát
triển kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức”.

2. Mục đích của đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống là một nội dung rất quan trọng và thiết thực
trong chiến lược giáo dục toàn diện của một nền giáo dục tiên tiến. Mà Đạo
đức là một môn học có tiềm năng to lớn trong việc giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh tiểu học
+ Đạo đức GD cho HS bước đầu biết sống và ứng xử phù hợp với các
chuẩn mực biến nhận thức thành hành vi chuẩn mực thể hiện thông qua kĩ
năng sống.

Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
4

MỤC TIÊU GD KNS
CHO HS QUA MÔN ĐẠO ĐỨC




+ Bước đầu trang bị cho HS các KNS cần thiết, phù hợp với lứa tuổi.
+ Hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực;

loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực.
+ Phát triển khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh.
+Rèn cho học sinh biết cách tự phục vụ bản thân và vệ sinh cá nhân,
giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường.
+ Rèn cho học sinh biết cách giao tiếp và ứng xử phù hợp và linh
hoạt trong cuộc sống hằng ngày.
+Hướng dẫn học sinh biết cách phối hợp công việc của từng cá nhân
khi làm việc đồng đội.
+KNS giúp HS vận dụng tốt kiến thức đã học, làm tăng tính thực hành
+Biết sống tích cực, chủ động
+Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình
và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.

3. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu:
3.1 Nhiệm vụ:
Con
ngoan

Trò giỏi
Công dân
tốt
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
5

- Tập hợp một số vấn đề lí luận làm cơ sở khoa học cho việc viết tái
liệu hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn
Đạo đức.
- Điều tra thực trạng nhu cầu về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
lớp 3 ở môn Đạo đức
- Đề xuất biện pháp hình thành và phát triển kỹ năng sống ở môn đạo
đức cho học sinh lớp 3.
3.1 Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh khối 3 trường Tiểu học Cát Linh năm học 2010-2011.
- Tái liệu, sách, báo, sách hướng dẫn, mạng Internet.


4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này tôi đã tự sử dụng các phương pháp sau:
- Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí…có liên quan đến nội dung đề tài.
- Theo dõi thực trạng về đạo đức, lối sống và cách ứng xử của học sinh
lớp 3.
- Uốn nắn những hành vi đạo đức lệch lạc, những cách ứng xử chưa
phù hợp cho học sinh.
- Tổ chức rút kinh nghiệm.





Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_

Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
6








NỘI DUNG
1. Một số vấn đề lí luận cơ bản của đề tài nghiên cứu.
1.1. Căn cứ khoa học của đề tài nghiên cứu.
Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân,
có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và
thể chất của trẻ, nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn
diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Giáo dục tiểu học phải đảm bào cho học sinh nắm vững các kĩ năng
nói, đọc, viết, tính toán, có những hiểu biết cần thiết về thiên nhiên, xã
hội và con người; có lòng nhân ái, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, yêu quí
anh chị em; kính trọng thầy giáo, cô giáo, lễ phép với người lớn tuổi;
giúp đỡ bạn bè, cấc em nhỏ; yêu lao động, có kỉ luật; có nếp sống văn
hóa; có thói quen rèn luyện thân thể và giữ vệ sinh; yêu quê hương đất
nước, yêu hòa bình.
Ở lúa tuổi học sinh tiểu học cơ thể của trẻ đang ở thời kí phát triển.
Trẻ ở lứa tuổi này không kiên trì, nhanh nhớ, nhanh quên, dễ xúc động,
hiếu động, ham hiểu biết. Đặc biệt lứa tuổi này trẻ rất hay bắt chước
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________

_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
7

người lớn. Bởi vậy tất cả những diễn biến xung quanh các em sẽ ảnh
hưởng rất lớn theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.
Bậc Tiểu học là bậc góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho
việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Ở bậc học này, các em
bắt đầu phải tư duy để tiếp thu những tri thức khoa học ban đầu, những
nhận thúc về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức,
hoạt động tư duy và bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp cảu ocn nguuwoif. Đây
là giai đoạn rất quan trọng giúp các em có những kĩ năng sống tốt ngay từ
ban đầu, từ đó giúp các em mạnh dạn, tự tin hơn trong cuộc sống. Giai
đoạn đầu các em phát triển tốt thì đó là nền móng vững chắc cho sự phát
triển sau này. Và để có những ảnh hưởng tích cực tới học sinh thì trước
hết ở lớp, ở trường phải có những hoạt động tích cực, bổ ích cho các em
tham gia. Mỗi giáo viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Môn Đạo đức được dạy từ lớp 1 đến lớp 5 ở trường tiểu học, là môn
học nhằm giáo dục học sinh bước đầu biết cách sống và ứng xử phù hợp
với các chuẩn mực xã hội. Dạy học môn Đạo đức kết hợp hài hòa giữa
việc trang bị kiến thức với bồi dưỡng tình cảm, niềm tin và hình thành kĩ
năng, hành vi cho học sinh. Chương trình môn Đạo đức bao gồm một hệ
thống các chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản, phù hợp với
lứa tuổi học sinh tiểu học trong các mối quan hệ của các em với bản thân,
với người khác, với công việc, với cộng đồng, đất nước, nhân loại và với
môi trường tự nhiên.
Bản thân nội dung môn Đạo đức đã chứa đựng nhiều nội dung liên

quan đến Kĩ năng sống như: kĩ năng giao tiếp, ứng xử (với ông bà, cha
mẹ, anh chị em, bạn bè, thầy cô giáo và mọi người xung quanh); kĩ năng
bày tỏ ý kiến của bản thân, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề phù
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
8

hợp với lứa tuổi (trong các tinh huống đạo đức ở gia đình, nhà trường và
xã hội); kĩ năng giũ gìn vệ sinh cá nhân, kĩ năng tự phục vụ và tự quản lí
thời gian, kĩ năng thu thập và xử lí thông tin về các vấn đề trong thực tiễn
đời sống ở nhà trường, ở cộng đồng có liên quan đến chuẩn mực hành vi
đạo đức,…
Khả năng giáo dục Kĩ năng sống của môn Đạo đức không những thể
hiện ở nội dung môn học mà còn thể hiện ở phương pháp dạy học đặc
trưng của môn học. Để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở
thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh, phương pháp
dạy học môn Đạo đức đã được đổi mới theo hướng phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Quá trình dạy học tiết Đạo đức là
quá trình tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong
phú, đa dạng như: kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình,
tiểu phẩm; phân tích, xử lí tình huống; chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm,
múa hát, đọc thơ, vẽ tranh, tô màu tranh…Thông qua các hoạt động đó,
sự tương tác giữa GV-HS, HS-HS được tăng cường và HS có thể tự phát
hiện và chiếm lĩnh tri thức mới. Các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích
cực như: học theo nhóm, theo dự án; nghiên cứu trường hợp điển hình,

giải quyết vấn đề, đóng vai, trò chơi, động não, hỏi chuyên gia, phòng
tranh…. Và chính thông qua việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy
học tích cực đó, HS đã được tạo cơ hội thực hành, trải nghiệm nhiều Kĩ
năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi.
Ở lớp 1 và 2 học sinh đã được dạy kỹ năng sống phù hợp với lứa
tuổi, đến lớp 3 các kĩ năng đó tiếp tục được hình thành và phát triển. Bởi
vậy, người giáo viên cần nghiên cứu kĩ nội dung chương trình đạo đức
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
9

lớp 3, lớp 1 và lớp 2 để đưa việc giáo dục kĩ năng sống vào sao cho phù
hợp.

1.2. Quan niệm về kỹ năng sống.
Thuật ngữ kĩ năng sống bắt đầu xuất hiện trong các nhà trường phổ thông
Việt Nam từ những năm 1995-1996, thông qua Dự án “Giáo dục KNS để
bảo vệ sức khỏe và phòng chống HIV/AIDS cho thanh thiếu niên trong
và ngoài nhà trường” do Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) phôi
fhopwj với Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp cùng Hội Chữ thập đỏ Việ
Nam thực hiện. Từ đó đến nay, nhiều cơ quan, tổ chức trong nước và
quốc tế đã tiến hành giáo dục KNS gắn với giáo dục các vấn đề xã hội
như: phòng chống ma túy, phòng chống mại dâm, phòng chống buôn bán
phụ nữ và trẻ em, phòng chống tai nạn thương tích, phòng chống tai nạn
bom mìn, bảo vệ môi trường,… Giáo dục phổ thông nước ta những năm

vừa qua đã được đổi mới cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy
học gắn với bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI: Học để biết, học để làm,
học để tự khẳng định mình, học để cùng chung sống, mà thực chất là một
cách tiếp cận kĩ năng sống.
a) Thế nào là kỹ năng sống?
Có nhiều quan niệm khác nhau về kĩ năng sống:
- Theo tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là "khả
năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó
hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày".
Trong giáo dục tiểu học và giáo dục trung học, kỹ năng sống có thể là một
tập hợp những khả năng được rèn luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
10

cuộc sống hiện đại hóa; ví dụ cuộc sống bao gồm quản lý tài chính (cá
nhân), chuẩn bị thức ăn, vệ sinh, cách diễn đạt, và kỹ năng tổ chức.
- Theo UNICEF, kĩ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình
thành hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến
thức, hình thành thái độ và kĩ năng.
- Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc
(UNESCO), kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột giáo dục, đó là: Học để biết
(Learning to know) gồm các kĩ năng tư duy như: tư duy phê phán, tư duy
sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả…;Học
làm người (Learning to be) gồm các kĩ năng cá nhân như: ứng phó với căng

thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin….; Học để sống với người
khác (Learning to live togetther) gồm các kĩ năng xã hội như: giao tiếp,
thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm
thông; Học để làm (Learning to do) gồm cấc kĩ năng thực hiện công việc và
cấc nhiệm vụ như: kĩ năng đặt mục tiêu, dảm nhận trách nhiệm…
Phân tích các quan niệm trên cho thấy: Quan niệm của WHO nhấn mạnh
đến khả năng của cá nhân có thể duy trì trạng thái tinh thần và biết thích
nghi tích cực khi tương tác với người khác và với môi trường của mình.
Quan niệm này mang tính khái quát nhưng chưa thể hiện rõ các kĩ năng cụ
thể, mặc dù khi phân tích sâu thì thấy tương đối gần với nội hàm KNS theo
quan niêm UNESCO. Quan niệm của UNESCO là quan niệm rất chi tiết, cụ
thể, có nhấn mạnh thêm kĩ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ. CÒn quan
niệm của UNICEF nhấn mạnh rằng kĩ năng không hình thành, tồn tại một
cách độc lập mà hình thành, tồn tại trong mối tương tác mật thiết có sự cân
bằng với kiến thức và thái độ. Kĩ năng mà một người có được phần lớn cũng
nhờ có được kiến thức (ví dụ: muốn có kĩ năng thương lượng phải biết nội
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
11

dung thương lượng). Việc đề cập thái độ cũng là một góc nhìn hữu ích vì
thái độ có tác động mạnh mẽ đến kĩ năng (ví dụ, thái độ kì thị khó làm chco
một người thực hiện tốt kĩ năng biết thể hiện sự tôn trọng với người khác).
- Từ những quan niệm trên đây, theo tôi kĩ năng sống bao gồm một loạt
các kĩ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Bản

chât của kĩ năng sống là kĩ năng tự quản lí bản thân và kĩ năng xã hội cần
thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói
cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng
xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực
trước các tình huống của cuộc sống.
- Kỹ năng sống có thể hình thành tự nhiên, học được từ những trải nghiệm
của cuộc sống và do giáo dục mà có, chính cuộc đời trải nghiệm, va vấp ,
thành công, thất bại giúp con người có được bài học quý giá về kỹ năng
sống, tuy nhiên nếu được dạy dỗ từ sớm, con người sẽ rút ngắn thời gian học
hỏi, trải nghiệm, sẽ thành công hơn.
- Kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung,nâng
cấp để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động, người trưởng thành
cũng cần học kỹ năng sống.
b) Các nhóm kỹ năng sống:
Người ta thường nhắc đến những nhóm KNS sau đây:
Nhóm kĩ năng nhận thức:
§ Nhận thức bản thân.
§ Xây dựng kế hoạch.
§ Kĩ năng học và tự học
§ Tư duy tích cực và tư duy sáng tạo.
§ Giải quyết vấn đề
Nhóm kĩ năng xã hội:
§ Kĩ năng giao tiếp .
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh

12

§ Kĩ năng thuyết trình và nói được đám đông.
§ Kĩ năng diễn đạt cảm xúc và phản hồi.
§ Kĩ năng làm việc nhóm (làm việc đồng đội)
Nhóm kĩ năng quản lý bản thân:
§ Kĩ năng làm chủ.
§ Quản lý thời gian
§ Giải trí lành mạnh
Nhóm kĩ năng xã hội:
§ Kĩ năng quan sát.
§ Kĩ năng làm việc nhóm.
§ Kĩ năng lãnh đạo (làm thủ lĩnh).
Nhóm kĩ năng giao tiếp
§ Xác định đối tượng giao tiếp
§ Xác định nội dung và hình thức giao tiếp
Nhóm kĩ năng phòng chống bạo lực:
§ Phòng chống xâm hại thân thể.
§ Phòng chống bạo lực học đường.
§ Phòng chống bạo lực gia đình.
§ Tránh tác động xấu từ bạn bè.
Trên đây chỉ là một trong số các cách phân loại KNS. Tuy nhiên, mọi cách
phân loại chỉ là tương đối. Trên thực tế, các KNS thường không hoàn toàn
tách rời nhau mà có liên quan chặt chẽ đến nhau. Ví dụ: Khi cần ra quyết
đinh một cách phu fhopwj thì các kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng tìm kiếm và
xử lí thông tin, kĩ năng tư duy phê phán, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng xác
định giá trị… thường được vận dụng. Hay để có thể giao tiếp một cách có
hiệu quả cần phối hợp những kĩ năng như: kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng
thương lượng, kĩ năng tư duy phê phán, kĩ năng cảm thông, chia sẻ, kĩ năng
kiềm chế, đương đầu cảm xúc,… Hoặc để đạt được mục tiêu cần phối hợp

các kĩ năng sau: kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng tư duy phê phán, kĩ năng giao
tiếp, kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ…
2. Nghiên cứu thực trạng của việc lồng ghép nội dung kỹ năng sống
vào môn Đạo đức cho học sinh lớp 3.
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
13

Trường Tiểu học Cát Linh của chúng tôi đã rất chú trọng việc dạy kĩ năng
sống cho học sinh từ nhiều năm nay. Các giáo viên trong quá trình giảng
dạy đã rất quan tâm đến việc dạy kĩ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên
do nhà trường đang trẻ hóa đội ngũ giáo viên nên kinh nghiệm giảng dạy
kĩ năng sống còn bị hạn chế.
Ở năm học trước nhà trường đã đưa về bộ sách dạy kĩ năng sống cho trẻ,
và đến năm học này Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành cuốn sách Giáo
dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học dành cho giáo viên. Cuốn
sách được biên soạn nhằm giúp giáo viên có thêm hiểu biết về kĩ năng
sống và nội dung cách thức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong các
môn học. Cuốn sách là tài liệu giúp giáo viên thực hiện việc nâng cao
chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong thời đại
mới.
Ngoài những thuận lợi trên chúng tôi cũng gặp một số khó khăn trong
quá trình giảng dạy. Các tiết hoạt động tập thể còn ít và giờ hoạt động
ngoại khóa bị hạn chế. Một số gia đình chưa quan tâm đến con liên tục,
đúng mực do công việc bận rộn hoặc do hoàn cảnh gia đình không êm

ấm. Một số học sinh quá hiếu động, không quan tâm đến việc học hành
và tu dưỡng đạo đức.

3. Nội dung của đề tài nghiên cứu.
3.1 Nội dung chương trình môn Đạo đức ở các lớp 1, 2, 3:
* Chương trình môn Đạo đức lớp 1:
Chương trình môn Đạo đức ở lớp 1 được thiết kế theo hướng xác định
quyền trách nhiệm, bổn phận đối với học sinh. Bao gồm 14 chuẩn mực hành
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
14

vi đạo đức đơn giản, quen thuộc với học sinh theo năm mối quan hệ trong
cuộc sống như:
- Quan hệ của học sinh với bản thân ở các bài: Em là học sinh lớp 1, Gọn
gàng sạch sẽ, giữ gìn sách vở đồ dùng học tập.
- Quan hệ của học sinh với gia đình ở các bài: Gia đình em; lễ phép với
anh chị, nhường nhịn em nhỏ.
- Quan hệ của học sinh với nhà trường ở các bài: Nghiêm trang khi chào
cờ. Đi học đều và đúng giờ; Trật tự trong giờ học; Lễ phép vâng lời thầy
giáo cô giáo: Em và các bạn.
- Quan hệ của học sinh với cộng đồng xã hội ở các bài: Đi bộ đúng quy
định; Cảm ơn và xin lỗi; chào hỏi và tạm biệt.
- Quan hệ của học sinh với môi trường thiên nhiên ở bài: Bảo vệ hoa và
cây nơi công cộng.

* Chương trình môn Đạo đức lớp 2:
- Chương trình đạo đức ở lớp 2 có 14 bài bắt buộc và 1 bài do địa phương tự
chọn sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của mình (về an toàn giao thông,
bảo vệ môi trường, phòng chống các tệ nạn xã hội, ) tương tự như lớp 1
nội dung chương trình đạo đức lớp 2 phản ánh các mối quan hệ của học sinh
với bản thân, với gia đình, nhà trường, cộng đồng xã hội và môi trường tự
nhiên.

Nội dung chương trình đạo đức lớp 2 không chỉ giáo dục bổn phận, mà trách
nhiệm của học sinh đối với gia đình, nhà trường, xã hội, môi trường tự
nhiên, mà còn giáo dục học sinh có trách nhiệm đối với chính bản thân, biết
tự chăm sóc bản thân, có trách nhiệm về các hành vi, việc làm của bản thân.
Nội dung chương trình đạo đức lớp 2 gần gũi với cuộc sống thực của học
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
15

sinh. Các tranh ảnh, truyện, tình huống, tấm gương, để dạy - học môn Đạo
đức lớp 2 được lấy từ chính cuộc sống thực của học sinh, với các mối quan
hệ gần gũi, quen thuộc hàng ngày của các em.

* Chương trình môn Đạo đức lớp 3:
Ở lớp 3 chương trình môn Đạo đức bao gồm 14 bài phản ánh các chuẩn mực
hành vi đạo đức cần thiết nhất, phù hợp với lứa tuổi của các em. Các bài học
này nhằm xây dựng cho học sinh tính kiên trì, bền bỉ trong học tập, biết giúp

đỡ và chăm sóc những người thân, những người có hoàn cảnh khó khăn,
Đó là những điều rất cần thiết cho việc hình thành phát triển nhân cách học
sinh.

* Nhận xét về nội dung chương trình môn Đạo đức ở các lớp 1,2,3:
- Chương trình môn đạo đức ở các lớp 1,2,3 gồm một hệ thống các chuẩn
mực hành vi đạo đức lựa chọn từ các chuẩn mực ứng xử phù hợp với các
chuẩn mực đạo đức xã hội.
- Việc lựa chọn các chuẩn mực hành vi đạo đức và sắp xếp chúng thành
chương trình thực hiện theo các nguyên tắc sau:
+ Đảm bảo phù hợp với mục tiêu giáo dục ở bậc Tiểu học.
+ Nhận thức rõ mục tiêu môn Đạo đức:
- Giúp học sinh có hiểu biết ban đầu một số chuẩn mực hành vi phù hợp với
lứa tuổi trong quan hệ giữa bản thân với gia đình, cộng đồng. Hiểu được ý
nghĩa của mỗi hành vi đạo đức đó.
- Hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những
người xung quanh theo các chuẩn mực đã được học và kỹ năng lựa chọn
hành vi ứng xử phù hợp với chuẩn mực.
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
16

- Từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin, yêu thương tôn trọng con
người, yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt, không đồng tình với cái ác, cái sai, cái
xấu.

+ Chuẩn bị cho học sinh những cơ sở ban đầu cần thiết, cho sự hình thành và
phát triển nhân cách con người công dân, người chủ xứng đáng trong tương
lai của dân tộc, biết sống và học tập trong xã hội đang đổi mới.
+ Cung cấp cho học sinh những hành vi ứng xử trong các mối quan hệ, đối
với bản thân, đối với người khác, đối với gia đình, nhà trường, xã hội.
+ Đảm bảo tính truyền thống và tính hiện đại, tính dân tộc trong hành vi ứng
xử.
+ Đảm bảo tính cụ thể phù hợp với lứa tuổi của các chuẩn mực hành vi.
+ Đảm bảo tính đồng tâm của các chuẩn mực hành vi.
Ví dụ: Với chủ đề: "Gia đình" thì chuẩn mực hành vi được thiết kế theo tính
đồng tâm từ lớp dưới đến lớp trên. ở các lớp trên thì mức độ yêu cầu chuẩn
mực cần đạt được nâng cao hơn.
Lớp 1: Bài "Gia đình em"
Lớp 2: Bài "Chăm làm việc nhà"
Lớp 3: Bài "Quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em”

3.2. Hình thành và phát triển kỹ năng sống cho học sinh trong quá trình dạy
môn Đạo đức.
Môn Đạo đức lớp 3 nhằm giúp cho học sinh có hiểu biết ban đầu về
một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi lớp 3.
Từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá đối với những quan niệm,
hành vi việc làm có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức đã học;kĩ năng lựa
chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các tình
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh

17

huốn đơn giản, cụ thể trong cuộc sống hàng ngày. Bước đầu hình thành thái
độ có trách nhiệm đối với lời nói, việc làm của bản thân;tự tin vào khả năng
của bản thân;biết yêu thương ông bà, cha mẹ, anh chị em và bạn bè; biết ơn
các thương binh liệt sĩ;quan tâm, tôn trọng mọi người….
Các bài học trong môn Đạo đức có rất nhiều tình huống gần gũi với
các tình huống trong cuộc sống hàng ngày. Bởi vậy khi dạy đạo đức tôi luôn
đổi mới phương pháp, chú trong cho học sinh đóng vai, thể hiện cách ứng xử
của mình trong mỗi tình huống. Trong quá trình dạy tôi luôn yêu cầu tất cả
học sinh lần lượt đều phải lên đóng vai. Tôi thường cho học sinh thảo luận
theo nhóm rồi lên đóng vài thể hiện cách ứng xủ trong mỗi tình huống. Như
vậy học sinh sẽ mạnh dạn, tự tin và nhớ cách úng xử trong các tình huống để
vận dụng vào cuộc sống hàng ngày.
` Ngay từ đầu năm học 2010 – 2011 Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ
đạo: Đổi mới phương pháp dạy môn Đạo đức để giáo dục đạo đức cho học
sinh. Chúng tôi luôn bám sát chỉ đạo của nhà trường để thực hiện sao cho
việc dạy chữ và dạy người đạt hiệu quả cao. Khi dạy môn Đạo đức tôi luôn
bám sát mục tiêu của bài, vận dụng thực tế đưa vào bài giảng cho phù hợp
và hiệu quả. Trong chương trình Đạo đức lớp 3 có 14 bài thì cả 14 bài đều
mang nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Điều quan trọng là
ta phải biết đưa những kiến thức này vào bộ nhớ của học sinh để các em vận
dụng vào thực tế một cách hiệu quả nhất.
Do đặc trưng môn học nên môn Đạo đức có khả năng giáo dục nhiều
KNS cho HS, cụ thể là:
- Kĩ năng giao tiếp (chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi; nói lời yêu cầu, đề nghị; bày
tỏ sự cảm thông và chia sẻ; bày tỏ ý kiến, tiếp khách đến nhà, ứng xử khi
đến nhà người khác, khi gặp đám tang, khi gọi và nhận điện thoại….).
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________

_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
18

- Kĩ năng tự nhận thức (biết xác định và đánh giá bản thân: đặc điểm, sở
thích, thói quen, năng khiếu, điểm mạnh, điểm yếu…. của bản thân).
- Kĩ năng xác định giá trị (có tình cảm và niềm tin vào các chuẩn mực hành
vi đạo đức đã học)
- Kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề (bước đầu biết lựa chọn và thực
hiện cách ứng xử phù hợp với một số tình huống đạo đức đơn giản, phổ biến
trong cuốc ống hàng ngày).
- Kĩ năng tư duy phê phán (biết nhận xét, đánh giá các ý kiến, hành động, lời
nói, việc làm, các hiện tượng trong đời sống hàng ngày đối chiếu với các
chuẩn mực đạo đức đã học).
- Kĩ năng từ chối (biết cách từ chối khi bị rủ rê, lôi kéo làm những điều sai
trái)
- Kĩ năng hợp tác (biết cách hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh
thực hiện các hoạt động tập thể, hoạt động cộng đồng)
- Kĩ năng đặt mục tiêu (biết đặt kế hoạch học tập, rèn luyện theo các chuẩn
mực đã học)
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin về các vấn đề, hiện tượng trong đời
sống thực tiễn có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức, pháp luật đã học.
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm (biết nhận và thực hiện trách nhiệm của bản
thân)
- Tự tin, tự trọng.
- ………

Địa chỉ giáo dục môn Kĩ năng sống trong môn Đạo Đức 3
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
19

Tên bài dạy Các KNS cơ bản được giáo dục
Phương pháp / kĩ
thuật dạy học tích
cực có thể sử dụng
Bài 2.
Giữ lời hứa
- Kĩ năng tự tin có khả năng thực hiện lời
hứa
- Kĩ năng thương lượng với người khác để
thực hiện được lời hứa của mình
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm về việc
làm của mình
- Nói tự nhủ
- Trình bày 1 phút
- Lập kế hoạch

Bài 3.
Tự làm lấy việc
của mình
- Kĩ năng tư duy phê phán (biết phê phán

đánh giá những thái độ, việc làm thể hiện
sự ỷ lại, không chịu tự làm lấy việc của
mình)
- Kĩ năng ra quyết định phù hợp trong các
tình huống thể hiện ý thức tự làm lấy việc
của mình
- Kĩ năng lập kế hoạch tự làm lấy công
việc của bản thân.
- Thảo luận nhóm.
- Đóng vai xử lí
tình huống.
Bài 4.
Quan tâm, chăm
sóc ông bà, cha
mẹ, anh chị em
-Kĩ năng lắng nghe ý kiến của người thân.
- Kĩ năng thể hiện sự cảm thông trước suy
nghĩ, cảm xúc của người thân
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm chăm sóc
người thân trong những việc vừa sức
- Thảo luận nhóm.
- Đóng vai.
- Kể chuyện.
Bài 5.
Chia sẻ vui
buồn cùng bạn
- Kĩ năng lắng nghe ý kiến của bạn.
- Kĩ năng thể hiện sự cảm thông, chia sẻ
khi bạn vui, buồn
- Nói cách khác.

- Đóng vai.
Bài 6.
Tích cực tham
gia việc lớp,
việc trường
- Kĩ năng lắng nghe tích cực ý kiến của
lớp và tập thể.
- Kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng của
mình về các việc trong lớp.
-Kĩ năng tự trọng và đảm nhận trách
nhiệm khi nhận việc của lớp giao.
- Dự án.
- Thảo luận.
- Bài viết nửa
trang.
- Đóng vai xử lí
tình huống.
Bài 7.
Quan tâm, giúp
đỡ hàng xóng
láng giềng
- Kĩ năng lắng nghe ý kiến của hàng xóm,
sự cảm thông với hàng xóm.
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm quan tâm,
giúp đỡ hàng xóng trong những việc vừa
sức.
- Thảo luận.
- Trình bày 1 phút.
- Đóng vai.
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức

________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
20

Bài 8.
Biết ơn thương
binh, liệt sĩ
- Kĩ năng trình bày suy nghĩ, thể hiện cảm
xúc về những người đã hi sinh xương máu
vì tổ quốc.
- Kĩ năng xác định giá trị về những người
đã quên mình về tổ quốc.
- Trình bày 1 phút.
- Thảo luận
- Dự án.
Bài 9.
Đoàn kết với
thiếu nhi quốc
tế
- Kĩ năng trình bày suy nghĩ về thiếu nhi
quốc tế.
- Kĩ năng ứng xử khi gặp thiếu nhi quốc
tế.
- Kĩ năng bình luận các vấn đề liên quan
đến quyền trẻ em.
- Thảo luận.

- Nói về cảm xúc
của mình.
Bài 10
Tôn trọng khách
nước ngoài
- Kĩ năng thể hiện sự tự tin, tự trọng khi
tiếp xúc với khách nước ngoài.
- Trình bày 1 phút.
- Viết về cảm xúc
của mình
Bài 11.
Tôn trọng đám
tang
- Kĩ năng thể hiện sự cảm thông trước sự
đau buồn của người khác
- Kĩ năng ứng xử phù hợp khi gặp đám
tang.
- Nói cách khác.
- Đóng vai.
Bài 12.
Tôn trọng thư
từ, tài sản của
người khác
- Kĩ năng tự trọng
- Kĩ năng làm chủ bản thân, kiên định, ra
quyết định
- Tự nhủ.
- Giải quyết vấn đề.

- Thảo luận nhóm.

Bài 13.
Tiết kiệm và bảo
vệ nguồn nước
- Kĩ năng lắng nghe ý kiến các bạn.
- Kĩ năng trình bày các ý tưởng tiết kiệm
và bảo vệ nguồn nước ở nhà và ở trường
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin liên
quan đến tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước
ở nhà và ở trường.
- Kĩ năng bình luận, xác định và lựa chọn
các giải pháp tốt nhất để tiết kiệm, bảo vệ
nguồn nước ở nhà và ở trường.
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm tiết kiệm
và bảo vệ nguồn nước ở nhà và ở trường.
- Dự án
- Thảo luận
Bài 14.
Chăm sóc cây
trồng, vật nuôi
- Kĩ năng lắng nghe ý kiến các bạn
- Kĩ năng trình bày các ý tưởng chăm sóc
cây trồng, vật nuôi ở nhà và ở trường.
- Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin liên
quan đến chăm sóc cây trồng, vật nuôi ở
- Dự án
- Thảo luận
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_

Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
21

nhà và ở nhà trường.
- Kĩ năng ra quyết định lụa chọn các giải
pháp tốt nhất để chăm sóc cây trồng vật
nuôi ở nhà và ở nhà trường.


Sau đây là một số ví dụ về các KNS trên được chuyển tải trong quá
trình dạy học các bài học Đạo đức.

Bài 3
TỰ LÀM LẤY VIỆC CỦA MÌNH

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Học xong bài này, HS có khả năng:
- Kể được tên một số việc mà HS lớp 3 có thể tự làm lấy;
- Nêu được ích lợi của việc tự làm lấy việc của mình;
- Biết tự làm lấy những việc của mình ở nhà, ở trường.
II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI
- Kĩ năng tư duy phê phán(biết phê phán, đánh giá những thái độ, việc
làm thể hiện sự ỷ lại, không chịu tự làm lấy việc của mình).
- Kĩ năng ra quyết định phù hợp trong các tình huống thể hiện ý thức tự
làm lấy việc của mình.
- Kĩ năng lập kế hoạch tự làm lấy công việc của mình.
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP / KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ
THỂ SỬ DỤNG

- Thảo luận nhóm.
- Đóng vai xử lí tình huống.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HOC
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
22

- Một số đồ dùng chuẩn bị cho đóng vai (hoạt động 2).
- Các thẻ màu xanh, đỏ, trắng (hoạt động 3).
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Khám phá
1.GV nêu yêu cầu: Mỗi em hãy nêu một việc làm ở nhà hay ở trường
mà các em có thể tự làm lấy được.
2. HS nêu các việc theo yêu cầu.
3. GV ghi các công việc HS nêu thành các nhóm lên bảng.
4. Kết luận:Có rất nhiều việc ở nhà, ở trường, lớp mà các em có thể tự
làm lấy được. Chẳng hạn:Tự học, tự làm bài tập, rửa mặt, đánh răng và
vệ sinh thân thể; làm sạch, đẹp trường lớp, quét nhà, rửa ấm chén và các
công việc gia đình khác phù hợp với lứa tuổi….
2. Kết nối
Hoạt động 1. THẢO LUẬN NHÓM XỬ LÍ TÌNH HUỐNG
Mục tiêu: HS biết một biểu hiện của tự làm lấy việc của mình.
Cách tiến hành:
1. GV nêu tình huống:
Trong giờ luyện tập có một bài toán khó. Thành loay hoay mãi chưa

làm được. Thấy vậy, Minh đưa bài làm của mình cho bạn chép. Nếu là
Thành, em có suy nghĩ gì và sẽ làm gì?
2. Các cặp trao đổi, bày tỏ quan điểm của cá nhân.
3. Cả lớp thảo luận, lựa chọn cách giải quyết đúng là Thành cần phải cố
gắng tự làm lấy bài tập, không nên chép bài bạn.
4. Kết luận: Trong cuộc sống hàng ngày, ai cũng có công việc của mình
và mỗi người cần phải biết tự làm lấy việc của mình.
3. Thực hành / luyện tập
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
23

Hoạt động 2. ĐÓNG VAI XỬ LÍ TÌNH HUỐNG
Mục tiêu: Rèn luyện cho HS kĩ năng tư duy phê phán, kĩ năng ra quyết
định thể hiện ý thưucs tự làm lấy việc của mình.
Cách tiến hành:
1. GV chia nhóm, giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thảo luận và đóng vai xử
lí một trong các tình huống dưới đây:
Tình huống 1: Hùng đang viết báo tường chuẩn bị cho kỉ niệm Ngày
Nhà giáo Việt Nam 20/11 thì Hà đến chơi. Hà bảo Hùng: Tớ khá môn
Tiếng Việt hơn để tớ viết hộ, còn cậu giỏi Toán thì giải giúp tớ các bài
tập Toán.
Em suy nghĩ gì về lời đề nghị của Hà? Nếu em là Hùng thì em sẽ
làm gì? Vì sao?
Tình huống 2: Bích và Thắng được phân công trực nhật lớp. Bích

nói với Thắng: Tuần này, tớ sẽ làm trực nhật giúp cậu nếu cậu nhắc
bài cho tớ trong giờ kiểm tra toán hôm nay.
Theo em, bạn Thắng nên ứng xử thế nào trong tình huống này?
Tình huống 3: Ăn cơm xong, mẹ phân công Minh quét nhà, nhưng
mải xem tivi nên Minh nhờ chị làm hộ.
- Nếu là Minh, em sẽ làm gì?
- Nều cần một lời khuyên, em sẽ nói gì với bạn Minh?
2. HS thảo luận theo nhóm
3. Đại diện các nhóm đóng vai xử lí tình huống trước lớp, các nhóm
khác trao đổi, bổ sung.

PHẦN MỞ ĐẦU

Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
24

1. Lí do viết đề tài:
Giáo dục phổ thông là nền tảng văn hóa của một đất nước, là sức mạnh trí tuệ
của cả tương lai dân tộc nhằm sớm đạt cơ sở ban đầu rất quan trọng cho sự phát triển
toàn diện của thế hệ trẻ Việt nam trong xu thế hội nhập với thế giới hiện nay. Trong
lĩnh vực khoa học nói chung giáo dục chiếm vị trí rất quan trọng. Giáo dục không
những cung cấp cho học sinh những hiểu biết về tri thức khoa học tiến bộ của loài
người đồng thời vừa hình thành nhân cách cho học sinh là điều quan trọng cốt yếu.
Đặc biệt là lứa tuổi học sinh tiểu học.

Thế kỷ XXI là thế kỷ của sự phát triển công nghệ, của tri thức thì việc giáo dục
đạo đức cho các em càng có vị trí hết sức quan trọng trong việc xây dựng con người
mới XHCN nhằm đáp ứng sự phát triển chung của toàn nhân loại, đào tạo các em trong
tương lai trở thành những người có đủ cả đức và tài để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
VN xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có tài mà không có đức là người
vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Do đó việc xây dựng đạo
đức, lối sống cho các em ngay khi đang ngồi trên ghế nhà trường là vấn đề vô cùng
quan trọng, đây cũng chính là thước đo để đánh giá một con người. Bộ GD-ĐT cũng
thường xuyên chỉ đạo: “Giáo dục đạo đức trong nhà trường là nhiệm vụ rất cấp bách
hàng đầu không thể thiếu được của các trường học”.
Tục ngữ có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” lứa tuổi của học sinh tiểu
học (6 tuổi đến 11 tuổi) lứa tuổi mà các em bước đầu tiếp xúc với môi trường tập thể,
tiếp xúc với bạn bè cùng lứa tuổi, cùng lớp, cùng trường lứa tuổi này như trang giấy
trắng để tiếp thu những kỹ năng sống đang còn rất bỡ ngỡ, đơn giản của các em. Mặt
khác còn có những điều kiện khách quan như thiếu sự chăm sóccủa gia đình, hoàn
cảnh gia đình có khó khăn về kinh tế, các yếu tố tâm lý tiêu cực … đã làm ảnh hưởng
rất lớn đến hành vi và đạo đức của các em. Cụ thể các em hay bắt chước các thói xấu
của người khác như: nói tục, chửi thề, trộm cắp dụng cụ học tập của bạn bè, gây gổ,
đánh nhau với bạn cùng lớp, cùng trường … Đó là những biểu hiện đáng lo ngại của
học sinh phổ thông. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng trên nhưng
một nguyên nhân được coi là nguồn gốc sâu xa là do các em thiếu kỹ năng sống.
Hình thành và phát triển kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua môn Đạo đức
________________________________________________________________________
_



Nguyễn Phương Thảo – Tiểu học Cát Linh
25

Hiện nay, nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được nhiều quốc gia trên thế giới
đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình thức khác nhau.
Chương trình hành động Dakar về Giáo dục cho mọi người (Senegal – 2000) đã đặt ra
trách nhiệm cho mỗi quốc gia phải đảm bảo cho người học được tiếp cận với chương
trình giáo dục kĩ năng sống phù hợp và kĩ năng sống cần được coi như một nội dung
của chất lượng giáo dục.
Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng
nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng
yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã
và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực
chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là : Học để biết, học để làm, Học để tự khẳng
định mình và Học để cùng chung sống. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và đang chuyển
hướng chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em
học sinh. Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đã và đang được đổi mới theo hướng
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp với đặc
điểm của từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng
vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác dộng đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú
học tập cho học sinh. Nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được tích hợp trong một số
môn học và hoạt động giáo dụcco tiềm năng trong trường phổ thông. Đặc biệt, rèn
luyện kĩ năng sống cho học sinh được xác định là một trong những nội dung cơ bản
của Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các
trường phổ thông, giai đoạn 2008-2013 do Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo.
Trước tình hình chung của toàn xã hội và từ tình hình thực tế trong quá trình
giảng dạy ở trường Tiểu học Cát Linh, Ban giám hiệu trường Tiểu học Cát Linh chỉ
đạo toàn bộ các khối, đặc biệt là khối 3 nghiên cứu bài dạy, tài liệu, dự giờ - rút kinh
nghiệm các giáo viên trong tổ để thực hiện tốt việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh. Qua quá trình giảng dạy, tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm và quyết định
viết đề tài: “Hình thành và phát triển kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua
môn Đạo đức”.