Trả công lao động- thù lao lao động

TRẢ CÔNG LAO ĐỘNG

1. Hệ thống tiền lương.
2. Các hình thức tiền lương chủ yếu.
3. Xác định mức lương .
4. Các nội dung chính trong chế độ tiền lương và phúc lợi xã hội theo qui định của nhà nước
o Hình thức trả lương
o Mức lương khi làm thêm giờ vào ban ngày
o Mức lương khi làm việc vào ban đêm
o Phụ cấp lương
o Mức đóng bảo hiểm xã hội
o Mức đóng bảo hiểm y tế

Thu nhập luôn là mối quan tâm hàng đầu của người lao động. Ở một mức độ nhất định, thu
nhập có thể được xem là bằng chứng thể hiện địa vị, uy tín….của người lao động đối với xã hội.
I- Hệ thống tiền lương.
Thu nhập của người lao động bao gồm: tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng và phúc lợi. Trong đó, tiền
lương chiếm tỷ trọng lớn nhất.
Toàn bộ tiền lương của doanh nghiệp trả cho nhân viên do công việc làm của họ, là động lực
chủ yếu kích thích nhân viên làm việc tốt. Tiền lương là thu nhập chủ yếu giúp cho nhân viên làm
thuê duy trì và nâng cao mức sống cho họ và gia đình họ và họ có thể hoà đồng với trình độ văn minh
trong xã hội. Ở một mức độ nhất định, tiền lương là một bằng chứng thể hiện giá trị, địa vị uy tín của
một người lao động đối với gia đình, doanh nghiệp và xã hội. Tiền lương còn thể hiện chính sách đãi
ngộ của doanh nghiệp đối với người lao động. Nhân viên luôn tự hào đối với mức lương của mình;
khi nhân viên cảm thấy việc trả lương không xứng đáng với việc làm của họ, họ sẽ không hăng hái,
tích cực làm việc. Hệ thống tiền lương giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong chính sách khuyến khích
vật chất và tinh thần đối với nhân viên.
Tiền lương được hiểu là số tiền mà chủ sử dụng lao động trả cho người lao động tương ứng với
số lượng và chất lượng lao động tiêu hao trong quá trình làm việc.
Hiểu theo nghĩa rộng, tiền lương không chỉ bao hàm các yếu tố tài chính mà còn có cả các yếu
tố phi tài chính.

Phần tài chính bao gồm tài chính trực tiếp và gián tiếp.
+ Tài chính trực tiếp bao gồm tiền lương, tiền thưởng, tiền hoa hồng
+ Tài chính gián tiếp bao gồm bảo hiểm, chế độ phúc lợi….
Phần phi tài chính chứa đựng các lợi ích mang lại cho người lao động từ bản thân công việc và
môi trường làm việc như sức hấp dẫn của công việc, sự vui vẻ, mức độ tích luỹ kiến thức, tự học hỏi,
sự ghi nhận của xã hội….
1 - Yêu cầu cơ bản và các hình thức tiền lương.
- Cách tính đơn giản, dễ hiểu, rõ ràng để mọi người đều hiểu và kiểm tra được tiền lương của
mình.
- Trong cơ cấu tiền lương nên có phần ổn định và phần linh hoạt để dễ dàng điều chỉnh khi có
sự thay đổi các yếu tố liên quan đến trả công lao động.
- Hệ thống tiền lương của doanh nghiệp phải tuân thủ theo yêu cầu của pháp luật và phải thể
hiện tính công bằng trong trả lương giữa các doanh nghiệp trong cùng ngành nghề sản xuất kinh
doanh.
- Trả lương cho nhân viên phải căn cứ vào năng lực và sự cố gắng, đóng góp của nhân viên đối
với hoạt động phát triển của doanh nghiệp.
2 - Các hình thức tiền lương chủ yếu.
Trả lương theo sản phẩm: là phương pháp trả lương căn cứ vào đơn giá hoàn thành một đơn vị sản
phẩm hay công việc và số lượng đơn vị hay công việc đã được thực hiện. Đây là hình thức trả lương
mang tính chất kích thích vật chất mạnh mẽ đối với nhân viên, được sử dụng phổ biến đối với các
doanh nghiệp.
Trả lương theo thời gian: áp dụng đối với nhân viên thực hiện các công việc không thể tiến hành
định mức chính xác và chặt chẽ hoặc do tính chất của sản xuất hạn chế, nếu thực hiện trả lương theo
sản phẩm sẽ không đảm bảo được chất lượng sản phẩm không đem lại hiệu quả thiết thực. Tiền lương
được tính trên cơ sở số lượng thời gian làm việc và đơn giá tiền lương trong một đơn vị thời gian.
- Tiền lương trả cho nhân viên dưới hình thức tiền tệ là tiền lương danh nghĩa. Cùng một số tiền
như nhau nhưng ở các thời điểm khác nhau hoặc ở các vùng khác nhau sẽ mua được khối lượng hàng
hoá và dịch vụ khác nhau do giá cả hàng hoá và dịch vụ thay đổi.
Khái niệm tiền lương thực tế được sử dụng để xác định số lượng hàng hoá tiêu dùng và dịch vụ
mà người lao động nhận được thông qua tiền lương danh nghĩa. Tiền lương thực tế phụ thuộc vào hai

yếu tố cơ bản: Tổng số tiền lương danh nghĩa nhận được và chỉ số giá cả hàng hoá tiêu dùng và dịch
vụ. Mối liên hệ giữa tiền lương thực tế và tiền lương danh nghĩa thể hiện trong công thức:

WR : Tiền lương thực tế
Wm : Tiền lương danh nghĩa
CPI : Chỉ số giá cả hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ.
Muốn cho thu nhập thực tế của người lao động tăng lên thì chỉ số tiền lương danh nghĩa phải
tăng nhanh hơn chỉ số giá cả hàng hoá tiêu dùng và dịch vụ.
3- Xác định mức lương.
3.1 - Nghiên cứu tiền lương
Nghiên cứu tiền lương nhằm xác định mức lương thịnh hành đối với các công việc nhất định trong
khu vực. Nghiên cứu, khảo sát tiền lương sẽ cung cấp các thông tin về những mức lương đặc biệt cho
các công việc đặc biệt.
Thông thường nghiên cứu tiền lương theo các bản câu hỏi in sẵn là dễ hiểu và đơn giản nhất.
Tuy nhiên, các cuộc khảo sát, nghiên cứu qua điện thoại, qua quảng cáo trên thông tin đại chúng cũng
là nguồn thông tin rất tốt.
Sau khi nghiên cứu mức tiền lương của các công ty khác, mỗi công ty sẽ quyết định chính sách
tiền lương của mình cho phù hợp với tình hình thực tế của công ty.
Trường hợp công ty muốn áp dụng mức trả lương giống như các công ty khác mức lương thấp
nhất và mức lương của một số công việc chuẩn trong công ty được áp dụng theo giá thị trường khu
vực.
Công ty ấn định mức lương cao hơn giá thị trường khi công ty có nhu cầu cần tuyển hoặc thu
hút được số lao động có trình độ lành nghề cao để mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo uy tín cạnh tranh
cho công ty, hoặc khi hoạt động của công ty đạt mức ổng định và hiệu quả kinh tế cao.
Công ty ấn định mức lương thấp hơn giá thị trường trong trường hợp công ty có các khoản phúc
lợi và thu nhập thêm cho nhân viên, bảo đảm cho tổng thu nhập của nhân viên không thấp hơn so với
công ty khác; hoặc khi công ty tạo cho nhân viên công việc làm ổn định lâu dài hay công ty có khả
năng tạo cho nhân viên những cơ hội thăng tiến trong nghề nghiệp.
Áp dụng nghiên cứu tiền lương theo ba cách:
1. Khoảng trên 20% các chức vụ được định giá thực theo giá thị trường khu vực. Cách này dựa

vào việc nghiên cứu tiền lương thực tế trên thị trường khu vực.
2. Dữ liệu nghiên cứu được sử dụng để đánh giá các công việc chuẩn, từ đó có thể
định giá cho các công việc khác trên cơ sở mối liên hệ của các công việc khác đối với công
việc chuẩn.
3. Các nghiên cứu thu thập các dữ liệu về các khoản phúc lợi và các khoản thu
nhập thêm khác như bảo hiểm, nghỉ ốm, thời gian nghỉ phép... làm căn cứ cơ bản cho các
quyết định của doanh nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân viên.
3.2 - Xem xét các yếu tố ảnh hưởng tới mức lương
Thông thường, khi nghiên cứu tiền lương, doanh nghiệp có thể phân nhóm các yếu tố ảnh
hưởng đến mức lương sẽ trả cho người lao động, xem xét mức độ trọng yếu của việc ảnh hưởng tới
mức lương. Các yếu tố đó có thể được liệt kê như sau (hình dưới)
a - Căn cứ vào bản thân công việc:
Công việc là yếu tố quyết định và ảnh hưởng tới lương bổng. Hầu hết các công ty chú ý đến giá
trị thực sự của từng công việc cụ thể. Có nhiều phương pháp đánh giá công việc, nhưng sử dụng các
công cụ như bản mô tả công việc, phân tích công việc để đánh giá công việc là cách làm khoa học và
hiệu quả. Các yếu tố thuộc về bản thân công việc cần đánh giá:
1- Kỹ năng:
- Yêu cầu lao động trí óc
- Mức độ phức tạp của công việc
- Các phẩm chất cá nhân cần thiết
- Khả năng ra quyết định
- Kỹ năng quản trị
- Các kiến thức xã hội cần thiết cho công việc
- Khả năng hòa đồng
- Khả năng thực hiện chi tiết công việc
- Mức độ khéo léo
- Khả năng sáng tạo
- Khả năng bẩm sinh
- Kinh nghiệm
2 - Trách nhiệm về các vấn đề:

- Tiền bạc
- Sự trung thành
- Ra quyết định
- Kiểm soát công việc
- Quan hệ với cộng đồng
- Chất lượng công việc
- Tài sản doanh nghiệp
- Sự bí mật về thông tin
- Xây dựng chính sách…