Hợp đồng lao động và các quy định của pháp luật trong giải quyết tranh chấp lao động

HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG VÀ CÁC QUY ĐỊNH
CỦA PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG

I. Hợp đồng lao động
1. Khái niệm hợp đồng lao động
2. Giao kết Hợp đồng lao động :
3. Chấm dứt Hợp đồng lao động :
II. Thoả ước lao động tập thể
III. Nội quy lao động
IV. Giải quyết tranh chấp lao động

I - Hợp đồng lao động
1 - Khái niệm hợp đồng lao động
- Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và doanh nghiệp sử dụng lao động,
thuê mướn lao động (gọi chung là người sử dụng lao động) về việc làm có trả công, mà hai bên cam
kết với nhau về điều kiện sử dụng lao động và điều kiện lao động, về quyền và nghĩa vụ của mỗi bên
trong quan hệ lao động.
- Hợp đồng lao động do hai bên thoả thuận nhất thiết phải có các nội dung chủ yếu sau đây :
công việc phải làm, tiền công (tiền lương), nơi làm việc, thời hạn hợp đồng, những điều kiện theo quy
định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động và bảo hiểm xã hội đối với người lao động.
- Tiền công (tiền lương) trả cho người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do
nhà nước quy định.
- Hợp đồng lao động được giao kết theo nguyên tắc tự do, tự nguyện, bình đẳng không trái với
pháp luật và thoả ước lao động tập thể ở những nơi có ký kết thoả ước lao động tập thể.
- Hợp đồng lao động được giao kết bằng văn bản hoặc bằng miệng:
o Hợp đồng lao động được ký kết bằng văn bản phải được làm thành 2 bản, mỗi bên giữ
một bản;
o Hợp đồng lao động được giao kết bằng miệng thì các bên đương nhiên phải
tuân theo các quy định của pháp luật lao động, và chỉ áp dụng đối với một số công việc
có tính chất tạm thời mà thời hạn dưới 3 tháng.
2 - Giao kết Hợp đồng lao động:

- Hợp đồng lao động được giao kết trực tiếp giữa người lao động với sử dụng lao động hoặc với
người đại diện hợp pháp của sử dụng lao động.
- Hợp đồng lao động được giao kết trực tiếp giữa sử dụng lao động với từng người lao động.
Hợp đồng lao động cũng có thể được ký kết giữa sử dụng lao động với một người lao động được uỷ
quyền đại diện cho một nhóm người lao động. Trong trường hợp này, Hợp đồng lao động có hiệu lực
như giao kết với từng người lao động.
- Người lao động có thể giao kết nhiều Hợp đồng lao động với nhiều sử dụng lao động nếu có
khả năng thực hiện nhiều hợp đồng.
- Hợp đồng lao động ký kết bằng văn bản phải theo mẫu do Bộ Lao động Thương binh và Xã
hội ấn hành và phải làm thanh 2 bản, mỗi bên giữ một bản. Trong trường hợp hai bên thoả thuận đăng
ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì người lao động được miễn lệ phí, tem chứng thư.
- Hợp đồng lao động được giao kết theo một trong những loại sau đây:
o Hợp đồng lao động với thời hạn không xác định
o Hợp đồng lao động với thời hạn xác định
o Hợp đồng lao động theo một công việc nhất định theo mùa vụ ...
- Các bên giao kết Hợp đồng lao động phải có năng lực pháp lý và năng lực hành vi lao động.
- Khi giao kết hợp đồng lao động, sử dụng lao động với người lao động có thể thoả thuận việc
làm thử và thời gian thử việc, thủ tục được quy định như sau:
o Thời gian thử việc không được quá 60 ngày đối với công việc có chức danh
nghề cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật bậc đại học và trên đại học
o Thời gian thử việc không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần
trình độ trung cấp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ .
o Thời gian thử việc không quá 6 ngày đối với những lao động khác.
- Việc làm thử có thể được giao kết bằng hợp đồng riêng. Hết thời hạn thử việc nói trên, người
sử dụng lao động có trách nhiệm thông báo kết quả thử việc cho người lao động, nếu đạt yêu cầu hoặc
người lao động không được thông báo mà vẫn tiếp tục làm việc thì người đó đương nhiên được làm
việc chính thức, hai bên phải tiến hành giao kết Hợp đồng lao động.
- Quyền và nghĩa vụ trong thời gian thử việc do hai bên thoả thuận. Riêng tiền công (tiền lương)
ít nhất phải bằng 70% mức lương cấp bậc của công việc đó. Trong thời gian thử việc, mỗi bên đều có
quyền huỷ bỏ Hợp đồng lao động mà không cần báo trước và không phải bồi thường.

- Hợp đồng lao động bằng văn bản có hiệu lực từ ngày ký hoặc từ ngày do hai bên thoả thuận,
Hợp đồng lao động giao kết bằng miệng có hiệu lực từ ngày người lao động bắt đầu làm việc. Trong
trường hợp người lao động đã thực tế tiến hành công việc hoặc đã thử việc mà thoả thuận không có
hợp đồng riêng thì Hợp đồng lao động có hiệu lực kể từ ngày bắt đầu làm việc hoặc ngày bắt đầu thử
việc.
- Đối với các trường hợp lao động thường xuyên có thời hạn từ 1 năm trở nên, thì người sử
dụng lao động nên sử dụng bản Hợp đồng lao động của Sở LĐTBXH tỉnh, thành phố (xem mẫu dưới
đây). Đối với các trương hợp công việc đòi hỏi phải có những qui định cụ thể hơn bản Hợp đồng lao
động của Sở LĐTBXH thì các bên có thể bổ sung thêm một bản Phụ lục Hợp đồng.
3 - Chấm dứt Hợp đồng lao động:
a) Hợp đồng lao động đương nhiên chấm dứt khi có một trong các trường hợp sau:
- Hợp đồng hết hạn, công việc thoả thuận theo hợp đồng đã hoàn thành;
- Hai bên cùng thoả thuận chấm dứt hợp đồng;
- Người lao động bị kết án tù giam hoặc bị hình phạt buộc người đó không được tiếp tục làm
công việc cũ;
- Người lao động chết;
Người sử dụng lao động chết hoặc bị kết án tù gian hoặc bị hình phạt buộc người đó không
được tiếp tục làm công việc cũ mà doanh nghiệp đóng cửa.
b) Người lao động làm việc theo Hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 năm đến 3
năm, Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định mà thời hạn dưới một
năm có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng trước thời hạn trong những trường hợp sau:
- Không được bố trí theo đúng công việc, địa chỉ làm việc hoặc không được bảo đảm các điều
kiện làm việc đã thoả thuận trong hợp đồng;
- Không được trả công đầy đủ hoặc trả công không đúng thời hạn theo hợp đồng;
- Bị ngược đãi, bị cưỡng bức lao động;
- Bản thân hoặc gia đình thật sự có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng;
- Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong
bộ máy nhà nước;
- Người lao động nữ có thai phải nghỉ việc theo chỉ định của thầy thuốc;
- Khi đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động, người lao động phải báo cho người sử dụng lao

động biết trước theo thời gian nhất định.
c) Người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong
những trường hợp sau đây:
- Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng;
- Người lao động bị xử lý kỷ luật, sa thải;
- Người lao động làm theo Hợp đồng lao động không xác định thời hạn ốm đau đã điều trị 12
tháng liền, người lao động làm theo Hợp đồng lao động xác định thời hạn ốm đau đã điều trị 6 tháng
liền và người lao động làm theo Hợp đồng lao động dưới 1 năm đau ốm đã điều trị quá nửa thời hạn
Hợp đồng lao động, mà khả năng lao động chưa hồi phục. Khi sức khoẻ của người lao động bình
phục, thì được xem xét để giao kết tiếp Hợp đồng lao động;
- Do thiên tai, hoả hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác mà người sử dụng lao động đã
tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc;
- Doanh nghiệp chấm dứt hoạt động.
- Khi đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động, người sử dụng lao động phải báo trước cho người lao
động biết trước:
+ ít nhất 45 ngày đối với Hợp đồng lao động không xác định thời hạn;
+ ít nhất 30 ngày đối với Hợp đồng lao động xác định thời hạn từ một năm đến 3
năm;
+ ít nhất 3 ngày đối với Hợp đồng lao động theo mùa vụ, theo một công việc
nhất định mà thời hạn dưới 1 năm.
d) Người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động trong
những trường hợp sau:
- Người lao động ốm đau hoặc bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đang điều trị, điều dưỡng
theo quyết định của thầy thuốc;
- Người lao động đang nghỉ hàng năm, nghỉ về việc riêng và những trường hợp nghỉ khác được
người sử dụng lao động cho phép;
- Người lao động là phụ nữ đang có thai, đang nghỉ đẻ theo chế độ quy định, đang nuôi con
dưới 12 tháng tuổi;
e) Trong trường hợp người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động
trái pháp luật thì phải nhận người lao động trở lại làm việc và phải bồi thường một khoản tiền tương

ứng với tiền lương trong những ngày người lao động không được làm việc. Trong trường hợp người
lao động không muốn trở lại làm việc, thì ngoài khoản tiền được bồi dưỡng tương ứng với tiền lương
trong những ngày không được làm việc, người lao động còn được trợ cấp thôi việc.
- Trong trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động trái pháp luật thì không
được trợ cấp thôi việc.
- Trong trường hợp đơn phương chấm dứt Hợp đồng lao động nếu vi phạm quy định về thời hạn báo
trước, bên vi phạm phải bồi thường cho bên kia một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người
lao động trong những ngày báo trước.
- Khi chấm dứt Hợp đồng lao động đối với người lao động đã làm việc thường xuyên trong doanh
nghiệp từ 1 năm trở lên, người sử dụng lao động có trách nhiệm trợ cấp thôi việc, cứ mỗi năm làm
việc là nửa tháng lương, cộng với phụ cấp lương nếu có (tiền lương làm căn cứ để tính chế độ trợ cấp
thôi việc là tiền lương theo Hợp đồng lao động được tính bình quân của 6 tháng liền trước khi chấm
dứt Hợp đồng lao động cùng với phụ cấp nếu có.)
- Trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày chấm dứt Hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán
đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trường hợp đặc biệt có thể kéo dài nhưng
không quá 30 ngày.
- Trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản thì các khoản có liên quan đến quyền lợi của người lao
động được thanh toán theo quy định của Luật phá sản doanh nghiệp.
- Hợp đồng lao động mà người sử dụng lao động ký với người nghỉ hưu, Hợp đồng lao động của đơn
vị, cá nhân có sử dụng dưới 10 người lao động hoặc làm công việc có thời hạn dưới 3 tháng thì các
quyền lợi của người lao động được tính gộp vào tiền lương gồm các khoản sau:
o Lương tương ứng với cấp bậc công việc hoặc lương thoả thuận nhưng không thấp hơn
lương tối thiểu;
o Khoản BHXH 15% mức lương, tiền công nói trên;
o Khoản bảo hiểm y tế: 2% mức lương, tiền công nói trên;
o Tiền lương những ngày nghỉ hàng năm (nghỉ phép) chia cho 12 tháng cộng vào tiền
lương hàng tháng (Hợp đồng lao động từ 1 năm trở lên);
o Nếu Hợp đồng lao động ký thời hạn từ 1 năm trở lên là 0,5 tháng lương chia 12 tháng
cộng vào tiền lương tháng.
II - Thoả ước lao động tập thể

1. Thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể: