Điêu khắc đương đại doc

Điêu khắc đương đại: Vật liệu tiên tiến, tư tưởng cổ điển
Cách đây hơn thế kỷ, người Việt chỉ quen với tượng thờ trong chùa, đền làm
bằng gỗ hoặc đá, tô phủ sơn thếp, lối thẩm mỹ vàng son u ám mà lộng lẫy đó
đã đi suốt 500 năm trong tâm thức Việt, phù hợp với một nền văn hoá tiểu
nông có chút tín ngưỡng. Thời nay, điêu khắc phản ảnh đời sống và thể hiện
rõ cá nhân nghệ sĩ hơn. Trước kia là anh thợ gỗ tô son tạc tượng, nay nghệ sĩ
điêu khắc trẻ dùng cả sắt, đồng, thuỷ tinh, hợp kim và đa chất liệu.


Nguyễn Ngọc Lâm (sinh 1976), là một nhà điêu khắc sử dụng vật liệu đa
dạng. Anh từng thể nghiệm sáng tác trên gỗ, sắt, kính, đồ gốm đất nung,
hoặc riêng lẻ, hoặc phối hợp trong cùng một bộ tác phẩm, nổi trội nhất là
chủ đề Cây hay Nhà cây. Năm 2007 khi tham gia festival Nghệ thuật trẻ, anh
dựng một loạt cây gỗ sơn nhũ trắng, trên cây khứa những vệt đỏ như những
thân cây cao su. Ở triển lãm 5Plus 2009, anh dựng bảy thân gỗ lớn, đục đẽo
nhiều hình thù giữa các lớp vỏ cây giữ nguyên, sắp đặt vòng tròn trong
phòng triển lãm. Cùng với chủ đề Nhà, khi tham gia triển lãm Sài Gòn – Hà
Nội năm 2010, anh bày ba khối gốm đất nung vuông và chữ nhật với nhiều
hình khắc trên bề mặt, đặt trên các chân cột sắt cao. Nguyễn Ngọc Lâm là
một tư chất nghệ thuật trẻ trung và linh hoạt, cảm quan không gian có tính
kiến trúc và ngẫu hứng trong sử dụng chất liệu.
Khổng Đỗ Tuyền (sinh 1974) sớm sử dụng sắt hàn thay cho các chất liệu
gỗ, đá và đồng truyền thống trong các sáng tác của mình. Ở triển lãm đầu
tiên bày chung với bốn điêu khắc gia trẻ tại Young Gallery năm 2005, kim
loại lúc đó mới chỉ là yếu tố phụ trợ, chưa trở thành đối tượng sáng tác chính
của Tuyền. Bước đi mạnh mẽ với sắt hàn của anh là trong trưng bày triển
lãm nhóm 5Plus 2009, tại Hà Nội, khi anh triệt để sử dụng sắt hàn làm chất
liệu sáng tác chính, dùng kỹ thuật hàn, ghép và xử lý kim loại để tạo hình
khối cho tác phẩm. Triển lãm Sóng ngầm cùng năm tại Viet Art là một thể
nghiệm khác của nghệ sĩ trên sắt hàn, khi anh trưng bày các tác phẩm từ gợi
ý và những cảm nhận cá nhân về kiến trúc đương đại. Khối sắt của Khổng

Đỗ Tuyền là một tiếng nói mới mẻ của điêu khắc hiện đại khi có khả năng
biểu hiện cả sự lạnh lùng và thi vị riêng trong đời sống công nghiệp.
Nguy
ễn Ngọc Lâm, Nh
à cây, 2003, s
ắt v
à thu
ỷ tinh.


Nguyễn Huy Tính (sinh 1974) là một trong những điêu khắc gia đầu tiên áp
dụng thuỷ tinh vào sáng tác điêu khắc. Trong triển lãm Sóng ngầm, anh
dùng các tấm thuỷ tinh dày ghép lại thành những hình khối mô phỏng các
toà nhà, dãy phố hoặc khối kiến trúc đương đại, phía trên là các dây sắt sơn
đen chằng chịt như hệ thống dây điện rối rắm ở các đô thị.
Cuối năm 2009, anh bày một triển lãm cá nhân tại Viet Art Center, lấy cảm
hứng từ những đầm sen lộng gió ở làng quê Bắc bộ, thể hiện những phiến lá
sen hoặc cao, hoặc thấp bằng những phiến kính thuỷ tinh xanh, thân cây
bằng inox.
Dù chưa hẳn là một chất liệu độc lập vì khả năng chế tác khó khăn, thuỷ tinh
dưới nhãn quan và thẩm mỹ của Nguyễn Huy Tính vẫn cho thấy đây là một
chất liệu tiềm năng khi có phương thức xử lý hợp lý hoặc kết hợp với những
chất liệu khác dựa trên một ý tưởng nghệ thuật sáng sủa.

Nguyễn Huy Tính, Phố, 2009, sắt và thuỷ tinh

Khi nền điêu khắc hiện đại dần dần bước ra khỏi không gian trong nhà và
các bảo tàng, cũng như bước ra khỏi thẩm mỹ tượng tròn độc lập truyền
thống, điêu khắc lại đi gần đến kiến trúc khi phát triển theo hướng sắp đặt có
tính cấu trúc như một loại hình nghệ thuật không gian mở. Việc áp dụng các

vật liệu mới vốn xuất thân từ ngành công nghiệp và xây dựng là một ảnh
hưởng khác từ kiến trúc, nhưng cũng cho thấy nhu cầu thay đổi trong thẩm
mỹ và cảm quan xã hội. Tuy nhiên, để xử lý vật chất công nghiệp như kim
loại cần phải có một nền tảng khoa học kỹ thuật tiên tiến, điều mà các điêu
khắc gia chúng ta chưa từng được tiếp xúc.
Nghệ thuật hiện đại có xu hướng quay lại với tư tưởng cổ điển khi ranh giới
giữa điêu khắc – hội hoạ – kiến trúc càng trở nên không rõ rệt, chỉ có thể coi
là tác phẩm nghệ thuật không gian và nghệ thuật thị giác.
Nguyễn Anh Tuấn

Khổng Đỗ Tuyền, Chân dung,2009, sắt hàn.