Cách phân tích giá cổ phiếu ppsx

Cách phân tích giá cổ phiếu
EPS; P/E - Các công cụ hữu hiệu xác định
giá cổ phiếu và hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp
Chỉ số P/E là bao nhiêu thì hình thành cuộc
chơi? Chấp nhận P/E cao, rủi ro có thể lớn
do mua giá cao hơn so với lợi nhuận công ty
đạt được. Hoặc mức độ thể rủi ro sẽ thấp, vì
khi đó công ty trở nên có giá và đang phát
triển ổn định .
Nội dung câu hỏi: P/E và EPS là gì? Các
chỉ số này có vai trò gì trong quá trình
phân tích, đánh giá một mã chứng khoán?
Xin cho biết cách xác định từng thành
phần cấu tạo nên các chỉ số trên? (Nguyễn
Mạnh Quân)
Chỉ số EPS (Earning Per Share) là lợi nhuận
(thu nhập) trên mỗi cổ phiếu. Đây là phần
lợi nhuận mà công ty phân bổ cho mỗi cổ
phần thông thường đang được lưu hành trên
thị trường. EPS được sử dụng như một chỉ
số thể hiện khả năng kiếm lợi nhuận của
doanh nghiệp, được tính bởi công thức: EPS
= (Thu nhập ròng - cổ tức cổ phiếu ưu đãi) /
lượng cổ phiếu bình quân đang lưu thông.
Hai doanh nghiệp có thể có cùng tỷ lệ EPS
nhưng một trong hai có thể có ít cổ phần
hơn tức là doanh nghiệp này sử dụng vốn
hiệu quả hơn. Nếu như các yếu tố khác là
cân bằng thì rõ ràng doanh nghiệp này tốt
hơn doanh nghiệp còn lại. Vì doanh nghiệp

có thể lợi dụng các kỹ thuật tính toán để đưa
ra con số EPS hấp dẫn nên các nhà đầu tư
cũng cần hiểu rõ cách tính của từng doanh
nghiệp để đảm bảo "chất lượng" của tỉ lệ
này. Tốt hơn hết là không nên dựa vào một
thước đo tài chính duy nhất mà nên kết hợp
với các bản phân tích tài chính và các chỉ số
khác.
EPS thường được coi là biến số quan trọng
duy nhất trong việc tính toán giá cổ phiếu.
Đây cũng chính là bộ phận chủ yếu cấu
thành nên tỉ lệ P/E (hệ số giá trên thu nhập).
Hệ số (P/E) là một trong những chỉ số phân
tích quan trọng trong quyết định đầu tư
chứng khoán của nhà đầu tư. Thu nhập từ cổ
phiếu sẽ có ảnh hưởng quyết định đến giá thị
trường của cổ phiếu đó.
Hệ số P/E đo lường mối quan hệ giữa giá thị
trường (Market Price - P) và thu nhập của
mỗi cổ phiếu (Earning Per Share - EPS) và
được tính như sau: P/E = P/EPS
Trong đó giá thị trường P của cổ phiếu là giá
mà tại đó cổ phiếu đang được mua bán ở
thời điểm hiện tại; thu nhập của mỗi cổ
phiếu EPS là phần lợi nhuận ròng sau thuế
mà công ty chia cho các cổ đông thường
trong năm tài chính gần nhất.
P/E cho thấy giá cổ phiếu hiện tại cao hơn
thu nhập từ cổ phiếu đó bao nhiêu lần, hay
nhà đầu tư phải trả giá cho một đồng thu

nhập bao nhiêu. Nếu hệ số P/E cao thì điều
đó có nghĩa là người đầu tư dự kiến tốc độ
tăng cổ tức cao trong tương lai; cổ phiếu có
rủi ro thấp nên người đầu tư thoả mãn với tỷ
suất vốn hoá thị trường thấp; dự đoán công
ty có tốc độ tăng trưởng trung bình và sẽ trả
cổ tức cao.
Hệ số P/E rất có ích cho việc định giá cổ
phiếu. Giả sử người đầu tư có cổ phiếu ABC
không được giao dịch sôi động trên thị
trường, vậy cổ phiếu đó có giá bao nhiêu là
hợp lý? Lúc đó cần nhìn vào hệ số P/E được
công bố đối với nhóm các loại cổ phiếu
tương tự với cổ phiếu ABC, sau đó nhân thu
nhập của công ty với hệ số P/E sẽ cho chúng
ta giá của loại cổ phiếu ABC.
Đối với các công ty đang niêm yết, tra bảng
ta sẽ có các chỉ số này:
Ví dụ tra thông tin trên bản tin thị trường
chứng khoán ngày 29/8/2007 của VNM ta
có:
EPS= 5.180 đ/cf
P/E = 31.47;
Đối với các công ty chưa niêm yết ta tính
như sau:
Ví dụ: Tìm hiểu một công ty có vốn điều lệ
là 100 tỷ đồng (mỗi cổ phiếu có mệnh giá
10.000 đồng. Như vậy công ty này phát
hành 10 triệu cổ phiếu; Giá trên thị trường là
50.000 đồng/cổ phiếu, lợi nhuận sau thuế

(LNST) năm trước là 20 tỷ đồng.
Ta tính như sau:
EPS = LNST / số cổ phiếu phát hành = 20 tỷ
đồng / 10 triệu cổ phiếu = 2.000đồng/cổ
phiếu
P = Thị giá = 50.000 đ
P/E = 50.000 / 2.000 = 25
Vấn đề là chỉ số P/E bao nhiêu lần thì hình
thành cuộc chơi, ở đây có hai trường hợp
xảy ra:
- Nếu nhà đầu tư chấp nhận P/E cao thì rủi
ro có thể cao do mua giá cao so với lợi
nhuận công ty đạt được.
- Mặt khác mua P/E cao cũng có thể rủi ro
thấp, vì lúc đó công ty mua vào có thể là
công ty có giá như công ty Coca Cola hay
Hàng không Việt Nam chẳng hạn, các công
ty này phát triển rất ổn định .
Từ đó mới hình thành một biên độ chỉ số
P/E cho từng loại công ty, từng lĩnh vực
công nghiệp và từng môi trường của thị
trường. Theo xu hướng trên thị trường
chứng khoán các nước trên thế giới thì lĩnh
vực sau đây thường chấp nhận các chỉ số
P/E cao (không kể các tập đoàn hùng mạnh):
ngân hàng, tài chính chứng khoán, công
nghệ tin học, viễn thông, công nghệ sinh
học, các ngành sản xuất công nghiệp kỹ
thuật cao.
Hiện nay, các chuyên gia tài chính Việt Nam

nhận định P/E tại thị trường Việt Nam từ 15
- 35 lần, điều đó có nghĩa lĩnh vực tài chính
ngân hàng hoặc các công ty có uy tín thì P/E
tại thị trường Việt Nam từ 20 - 35 lần và
những lĩnh vực khác có thể dưới 20.
Tuy nhiên, bạn hãy cứ nghĩ xem, nếu công
ty không có lợi nhuận điều đó có nghĩa là lợi
nhuận âm, thì thị giá cổ phiếu chia cho lợi
nhuận trong một năm là con số âm thì làm
sao có chỉ số P/E được .
Do đó, P/E chỉ là một số tương đối, nhà đầu
tư cũng cần phải đánh giá thêm các chỉ số tài
chính khác có liên quan mang tính kỹ thuật
nhiều hơn.
Theo quan điểm cá nhân, tôi thấy với thị
trường Việt Nam nên tư duy cổ phiếu đắt và
rẻ như sau:
P/E <10 cổ phiếu rẻ
10 < P/E < 25 cổ phiếu hợp lý
P/E > 25 cổ phiếu đắt
1. Quên mức giá ban đầu đi!
Chăm chăm vào mức giá ban đầu bỏ ra có
thể sẽ cản trở bạn đến các quyết định hợp lý.
Câu hỏi đặt ra là, bạn có mua cổ phiếu ở
mức giá hiện nay hay không? Nếu câu trả lời
vẫn là có thì bạn không bắt buộc phải bán -
cho dù nó đã có một giai đoạn tăng trưởng
dài trước đây.
Hãy xem xét một trong những quyết định
mua gần đây của Warren Buffett. Trong

tháng ba, Berkshire Hathaway của Buffett
đã mua lại hãng sản xuất hoa chất Lubrizol
với giá khoảng 9,7 tỷ USD. Thương vụ này
gây chú ý khi một lãnh đạo của Berkshire -
David Sokok đã từ chức sau khi thừa nhận
đã mua cổ phiếu của Lubrizol trước khi bán
lại cho Buffett. Buffett đã mua công ty này
khi mà giá cổ phiếu của nó đã tăng hơn
340% so với hai năm trước đó - hơn gấp ba
lần mức tăng của chỉ số S&P 500. Không
những Buffett không bối rối bởi sự tăng giá
này mà ông còn sẵn sàng trả thêm 28% tiền
phí so với mức giá trần lúc đó. Tại sao? Vì
mức giá giao dịch của Lubrizol chỉ khoảng
12 lần mức lợi nhuận bình quân ước tính của
năm 2011 khi Buffett mua - rẻ hơn nhiều so
với các công ty trong ngành.
2. Kiểm tra thực tế
Hãy nhớ rằng, triển vọng của một công ty có
thể thay đổi nhanh chóng trong khi bạn đang
nắm giữ cổ phiếu - và những lý do bạn lựa
chọn mua cổ phiếu đó có thể không còn giá
trị. Có thể người tiêu dùng đang thay đổi
thói quen chi tiêu của mình? Xuất hiện đối
thủ cạnh tranh mới? Các nhà đầu tư bắt đầu
để ý tới "viên đá quý" của bạn? Những câu
hỏi này đặc biệt quan trọng cho các công ty
tăng trưởng nhanh mà giao dịch chủ yếu dựa
trên những kì vọng về hiệu suất trong tương
lai - một khi các cổ phiếu này đã tăng thì cơ

hội sẽ giảm đi rất nhiều.
Ví dụ, nếu bạn mua cổ phiếu của một công
ty bán lẻ thời trang thể thao Lululemon
Athletica hai năm trước đây, bạn đã nhận
được mức tăng trên 600%. Điều này có được
do mức tăng trưởng doanh số vượt bậc của
họ. Tuy nhiên công ty đã đưa ra mức đánh
giá triển vọng tăng trưởng thấp hơn trong
quý này, bên cạnh đó những đối thủ cạnh
tranh như Nike hay Adidas đang tích cực
săn đón phân khúc khách hàng cao cấp của
Lululemon. Với mức giá giao dịch trên 90
USD trong những ngày gần dây, mức giá
trên thu nhập dự kiến năm 2011 đang vào
khoảng 48 lần, cao hơn rất nhiều so với mức
trung bình ngành là 17. Bạn sẽ quyết định
thế nào?
3. Lập kế hoạch từ trước
Đặt chiến lược bán của bạn "là cách tốt để
loại bỏ cảm xúc từ quá trình này" - ông Tom
Forester, quản lý Quỹ giá trị Forester cho
biết. Ngay cả khi bạn cảm thấy đây là lúc từ
bỏ các cổ phiếu nóng thì đó cũng luôn là
một bước đi khó khăn. Thật khó để từ bỏ ý
nghĩ về những lợi nhuận mà bạn phải từ bỏ
khi bán vào lúc này. Vì vậy, một mức chốt
lời và cắt lỗ nhất định sẽ giúp bạn quyết tâm
hơn.
Cuối cùng, hãy cân nhắc các mức thuế khi
bạn quyết định bán cổ phiếu, nếu mức lợi

nhuận không rõ ràng và có thể còn "mất
trắng" sau khi trừ thuế thì bạn hãy quyết
định cẩn thận hơn.
Phần lớn những người mới chơi chứng
khoán đều không biết chính xác khi nào cần
phải bán cổ phiếu. Thực tế thì việc chọn
thời điểm bán thường khó hơn việc chọn
thời điểm mua. Nhưng chính điều này
mới quyết định lợi nhuận cho những người
chơi cổ phiếu.
Phần lớn những người mới chơi chứng
khoán đều không biết chính xác khi nào cần
phải bán cổ phiếu. Thực tế thì việc chọn
thời điểm bán thường khó hơn việc chọn
thời điểm mua. Nhưng chính điều này
mới quyết định lợi nhuận cho những người
chơi cổ phiếu.
Người đầu cơ (còn gọi là người chơi cổ
phiếu) khác với một nhà đầu tư – đây là hai
loại người khác nhau trong thị trường chứng
khoán. Steve Anderton, người sáng lập ra
Hãng Tactical Trader của Anh, khuyên rằng:
“Nếu bạn quyết định trở thành một người
chơi cổ phiếu thì hãy quên đi nguyên tắc
chính của một nhà đầu tư là ‘mua và giữ’.
Khi mua cổ phiếu, người chơi cổ phiếu phải
biết khi nào sẽ bán chúng”.
“Việc ra quyết định bán cổ phiếu đôi khi rất
khó khăn. Mọi người thường không chịu
thừa nhận sai lầm của mình và không muốn

bán cổ phiếu khi chúng hạ giá vì hy vọng giá
sẽ tăng trở lại. Và họ cũng khó khăn không
kém khi ra quyết định bán những cổ phiếu
đang tăng giá: có cảm tưởng rằng giá sẽ còn
tăng nữa và người chơi cổ phiếu thường tiếc
những khoản lợi nhuận còn ‘chưa có’ này”.
“Bán là quyết định khó khăn nhất khi bạn
quyết định đầu tư vào cổ phiếu, - Barry
James, Chủ tịch Quỹ James Advantage
Funds, cho biết. – Bạn sẽ là kẻ thua lỗ nếu
chỉ xác định cho mình những nguyên tắc
mua cổ phiếu mà không đề ra các nguyên
tắc bán cổ phiếu”.
Nên bán khi các chỉ số xấu đi
Một trong những lý do xác đáng để đem bán
cổ phiếu là khi xuất hiện những thông tin
xấu về các chỉ số tài chính của công ty phát
hành cổ phiếu. Vì đây, có thể không phải là
những tin tức xấu cuối cùng, David Covach,
Trưởng điều hành của Turner Investment
Partners, cho biết. “Tốt nhất là bán những cổ
phiếu này đi hơn là giữ và ngồi nhìn thấy giá
cổ phiếu ngày càng tụt xuống thấp hơn”, ông
nói. Năm 2004, cổ phiếu của e-Bay (Turner
Investment Partners có nắm giữ cổ phiếu
của e-Bay) tăng từ 32 đô-la lên 58 đô-la.
Nhưng đến 01/2005, sau khi hãng công bố
các kết quả tài chính không mấy khả quan
của mình, cổ phiếu e-Bay trong một tuần
giảm xuống còn 40 đô-la. Vào thời điểm

này, David Covach bán số cổ phiếu e-Bay
mà ông nắm giữ. Mặc dù, mất đi một phần
lợi nhuận nhưng ông vẫn giữ được phần còn
lại: ba tháng sau cổ phiếu e-Bay hạ xuống
còn 30 đô-la.
“Khi nhận được những thông tin xấu đầu
tiên, bạn đừng thụ động ngồi nhìn”, Daniel
Morgan, người điều hành Quỹ Synovus
Investment Advisors, nói. Đặc biệt, nếu đây
là những công ty nhỏ và đang phát triển
nhanh, giá cổ phiếu của các hãng này đã
không hiếm lần tăng quá mức mong đợi.
Morgan cảnh báo rằng: cần phải bán loại cổ
phiếu này ngay khi nhận được những tin tức
cho thấy có sự thay đổi cơ bản theo chiều
hướng xấu đi trong công việc kinh doanh
của các hãng này. Ông cho rằng, đây là
trường hợp không nên quyết định dựa vào
những bài phân tích trên các phương tiện
truyền thông.
Xác định mức giá bán
Các chuyên gia khuyên: khi mua cổ phiếu
của một hãng nào đó, bạn nên định ngay giá
có thể bán được chúng. Bạn có thể xác định
mức giá này dựa vào những bảng phân tích
của các nhà băng hoặc các công ty môi giới
chứng khoán. Những thông tin này có thể
được đăng tải trên những tờ báo và các tạp
chí chuyên ngành. Người chơi chứng khoán
phải tự xác định cho mình mức giá mà anh

ta sẵn sàng bán những cổ phiếu mà mình đã
mua.
Khi mua cổ phiếu, những người điều hành
Quỹ Needham Growth Fund đã xác định giá
có thể bán ra dựa trên dự báo về mức lợi
nhuận và khả năng phát triển kinh doanh của
hãng phát hành cổ phiếu. Vào năm 2002,
Seagate Technology, một công ty nghiên
cứu công nghệ lưu trữ thông tin, lần đầu tiên
lên sàn chứng khoán và Needham Growth
Fund mua cổ phiếu của hãng này với giá 12
đô-la/một cổ phiếu. Những nhà điều hành
quỹ xác định 25 đô-la là giá có thể bán
được, theo họ ở mức giá này hệ số P/E đã là
quá cao. Vì vậy, vào cuối năm 2003, khi giá
đạt mức 25 đô-la, quỹ đã quyết định bán một
phần cổ phiếu Seagate của mình.
Nhìn lại sự việc, một nhà điều hành của quỹ
nói: “Đáng lẽ ra chúng tôi phải bán hết số cổ
phiếu này mới phải, vì chỉ một thời gian
ngắn sau là giá bắt đầu giảm. Chúng tôi rút
ra bài học: khi mua cổ phiếu phải xác định
giá cần bán và khi cổ phiếu đạt đến mức giá
này thì phải bán hết”. Ông còn nói thêm: tuy
nhiên mức giá này, trong một số tình huống
có thể được xem xét lại, ví dụ trong trường
hợp lợi nhuận hoặc mức tiêu thụ sản
phẩm/dịch vụ của hãng phát hành cổ phiếu
tăng đột ngột.
Khi giá cổ phiếu đạt mức xác định những

người chơi chúng khoán nên ra lệnh bán
(take profit) trên hệ thống giao dịch mà họ
sử dụng (ví dụ như QUIK и NetInvestor).
Hệ thống này sẽ thực hiện mệnh lệnh tự
động. Những người chơi cổ phiếu nên định
sẵn thời hạn thực hiện lệnh take profit hay
stop loss, ví dụ sau hai hoặc ba tháng. Lệnh
sẽ “treo” sẵn trên hệ thống giao dịch và chờ
đến khi cổ phiếu đạt mức giá xác định thì
thực hiện.
Giới hạn tổn thất
Ngoài ra còn có những cách khác để định
mức giá bán cổ phiếu, nhưng đều phải xác
định ngay từ khi mới mua chúng và sau đó
tuân thủ tuyệt đối quyết định đã đưa ra,
Anderton nhân viên Tactical Trader cho
biết. “Không được có bất kỳ sự luyến tiếc
nào. Nếu bạn mua cổ phiếu vì nghĩ rằng giá
sẽ lên, thì phải bán lập tức khi giá hạ”, - ông
nói. Có những biện pháp kỹ thuật nhằm
giảm thiểu khả năng tổn thất cho những
người chơi chứng khoán – xác định mức
stop loss. Tức là người chơi cổ phiếu “treo”
lệnh bán ở mức thấp hơn một số phần trăm
nào đó so với giá hiện tại. Khi giá thị trường
thay đổi, mức stop loss cũng có thể thay đổi
theo nhưng khoảng phần trăm chênh lệnh
giữa chúng không đổi. Bằng cách này, người
chơi chứng khoán luôn biết số lợi nhuận
thấp nhất mà anh ta có thể nhận được.

“Stop loss là sự bảo vệ tốt cho những người
chơi chứng khoán khỏi bị thua thiệt nặng, nó
cho phép “thoát hiểm” khi mức lợi nhuận
âm”, - David Fuller, giám đốc Stockcube
Research của Anh và Nhà xuất bản Thông
báo chứng khoán Fullermoney, cho biết. Khi
thị trường chứng khoán đang trong chiều
hướng ổn định thì khoảng cách giữa giá cổ
phiếu hiện tại và stop loss có thể cao hơn.
“Nếu chiều hướng đi lên kết thúc bằng sự
tăng định giá đột ngột, thì tôi đặt stop loss
cố định để bán cổ phiếu mà không có bất cứ
sự thay đổi nào cả”, Fuller nói.
Kiểm tra bản thân
Người chơi chứng khoán cần phải hiểu rõ tại
sao anh ta mua cổ phiếu và định kỳ kiểm tra
lại những nguyên nhân dẫn đến quyết định
mua xem chúng còn tồn tại không, Crag
Hodges người lãnh đạo Quỹ Hodges Fund ở
Dallas , cho biết. Hay nói một cách đơn giản
hơn, “nếu tình hình biến đổi theo hướng tồi
tệ, thì hãy bán số cổ phiếu đã mua”. Khoảng
bốn năm trước, Hodges Fund đã mua cổ
phiếu của hãng radio vệ tinh XM - Satellite
Radio được thành lập vào năm 2001 với giá
3 đô-la/một cổ phiếu. Đầu tiên, Crag Hodges
cho rằng giá loại cổ phiếu này có thể tăng
lên đến 15-16 đô-la, nhưng ông đã tăng định
giá mức bán sau khi nhận thấy Satellite
Radio không những mắc mạng lưới sử dụng

cho những cá nhân mà còn ký hợp đồng với
những hãng sản xuất ô-tô để lắp radio của
mình vào những chiếc ô-tô do các hãng này
sản xuất. Theo đánh giá của Hodges, việc
tăng mạng lưới khách hàng tất sẽ kéo theo
sự tăng lợi nhuận cho hãng.
Hodges bán cổ phiếu Satellite Radio của
mình vào đầu năm 2005 với giá mỗi cổ
phiếu là 35 đô-la. Ông đưa ra quyết định này
sau buổi gặp gỡ hàng năm với những nhà
đầu tư, ban lãnh đạo Satellite Radio nói về
việc “mở rộng mạng lưới người sử dụng
nhưng không có một lời nào nói về những
lợi nhuận thu được”. Hodges hiểu rằng:
quan điểm của ông cho rằng việc tăng số
lượng người sử dụng sẽ có ảnh hưởng tích
cực đến tình hình tài chính của Satellite
Radio đã không đúng với sự thực. Và hóa ra
quyết định bán số cổ phiếu này của ông là
hoàn toàn đúng đắn: một thời gian ngắn sau
cổ phiếu của Satellite Radio bắt đầu giảm.
Giá cổ phiếu thậm chí giảm xuống tới 10 đô-
la (Hodges lại một lần nữa mua cổ phiếu của
hãng ở mức giá này), và hiện nay giá lại
tăng lên 14 đô-la.
Quan sát thị trường
Nếu tình hình thị trường chứng khoán xấu
đi, theo Morgan, những người chơi cổ phiếu
nên bán bớt một số cổ phiếu của mình. “Có
thể bạn không muốn hoàn toàn rút khỏi cuộc

chơi, vì vậy hãy rút một phần vốn đầu tư của
mình để bảo toàn lực lượng. Và sau đó một
thời gian hãy phân tích lại tình hình thị
trường để đưa ra những quyết định mới”, -
ông nói. Trong trường hợp này, việc đầu tiên
là bán đi phần đầu tư mạo hiểm nhất, sau đó
bán một phần cổ phiếu của những công ty
nhỏ vì nó có thể giảm giá nhiều hơn những
cổ phiếu của những “cây đại thụ”, Skott
Billodo - Giám đốc đầu tư vào những công
ty vừa và nhỏ Fifth Third Asset
Management - chia sẻ kinh nghiệm.
Tuy nhiên, một số nhà chơi chứng khoán
chuyên nghiệp lại cho rằng không nên chộp
lấy các pha lên hay xuống của thị trường nói