Đề tài triết học " Đồng thuận xã hội: Một số vấn đề lý luận " ppt

rong thi gian gn y, khai nim
ng thun xa hi (Social
Consensus) c  cp nhiu
trong cac sach bao, tap ch, cung nh
trong cac hi thao khoa hoc va trong cac
chu trng, ng li, chnh sach cua
ang va Nha nc ta. Tuy nhin, hu nh
cha co mt tai liu nao nghin cu mt
cach y u, co h thng cac vn , khai
nim, ni dung, c im, c s, iu kin,
cung nh v tr, vai tro… cua ng thun
xa hi i vi s phat trin xa hi v.v Co
th noi, khai nim “ng thun xa hi”
mi ch c  cp mt cach s lc, lt
qua va con nhiu vn  cha i n
thng nht, thm ch la trai ngc nhau.
Trong lch s phat trin cua Vit
Nam, ng thun xa hi ong vai tro ht
sc to ln trong vic tao nn khi ai oan
kt dn tc. iu o a c th hin ro
net trong lch s bao v va xy dng t
nc cua dn tc Vit Nam t xa, cung
nh trong s nghip cach mang ma ang
va nhn dn ta hin ang tin hanh.
Trong cng cuc i mi va y manh
cng nghip hoa, hin ai hoa t nc
hin nay, vic phat huy ng thun xa hi
la mt trong nhng yu t quan trong
hang u, gop phn n nh i sng kinh
t - xa hi, n nh chnh tr; t o, tao
nn ng lc thc hin thanh cng muc

tiu xy dng chu ngha xa hi. iu o
a c ang Cng san Vit Nam y thc
mt cach ht sc su sc. Cu th la, trong
cac vn kin gn y cua ang, vn 
ng thun xa hi lun c  cp n.
Vn kin ai hi ai biu toan quc ln
th X cua ang nhn manh: “Ly muc
tiu gi vng c lp, thng nht cua T
quc, v dn giau, nc manh, xa hi cng
bng, dn chu, vn minh lam im tng
ng  gn bo ng bao cac dn tc, cac
tn giao, cac tng lp nhn dn  trong
nc va ngi Vit Nam nh c  nc
ngoai; xoa bo moi mc cam, nh kin,
phn bit i x v qua kh, thanh phn
giai cp. Tn trong nhng y kin khac
nhau khng trai vi li ch cua dn tc. 
cao truyn thng nhn ngha, khoan
dung, xy dng tinh thn ci m, tin cy
ln nhau v s n nh chnh tr va ng
thun xa hi (tac gia nhn manh)”(1).
Trong bi canh toan cu hoa hin nay,
lam th nao  giai quyt c nhng
mu thun xa hi (nht la nhng mu
thun v li ch), nhng bt bnh ng,
nhng s chnh lch gia cac vung min
va khoang cach giau ngheo, v.v. ang
ngay cang gia tng va din bin ht sc
phc tap  tao s ng thun xa hi la
mt vn  v cung cp thit. Tt ca

nhng iu o cho thy, vic nghin cu
25
TRIT HOC, S7 (218), THANG 7 - 2009
ÀÖÌNG THUÊÅN XAÄ HÖÅI: MÖÅT SÖË VÊËN ÀÏÌ LYÁ LUÊÅN
CHU VN TUN(*)
Bai vit gop phn lun giai mt s vn  ly lun xoay quanh ng thun xa hi. Cu th la, tac
gia a: th nht, trnh bay cach hiu ring cua mnh v khai nim ng thun xa hi; th hai, phn
tch cac c im va ban cht cua ng thun xa hi; th ba, phn tch vai tro cua ng thun xa hi
vi t cach va la muc tiu, va la ng lc cua s phat trin xa hi; th t, lam ro nhng c s chu
yu  xy dng s ng thun xa hi - li ch, muc tiu va ly tng chung, cng bng xa hi, truyn
thng vn hoa,…
(*) Tin s, Vin Khoa hoc xa hi Vit Nam.
(1) ang Cng san Vit Nam. Vn kin ai hi ai
biu toan quc ln th X. Nxb Chnh tr Quc gia,
Ha Ni, 2006, tr.116.
mt cach y u, co h thng v vn 
ng thun xa hi la mt yu cu cp
bach, khng ch co y ngha quan trong v
mt ly lun ma con co gia tr to ln v mt
thc tin i vi nc ta hin nay.
1. Khai nim ng thun xa hi
Trong cac T in chuyn nganh, khai
nim ng thun xa hi rt t c  cp
n, nu co th cung ch c nh ngha
mt cach ht sc khai lc. Chng han,
trong T in ting Vit cua Trung tm t
in hoc, do Nxb a Nng n hanh nm
2007, khai nim “ng thun xa hi” c
nh ngha nh s “bng long, ng tnh
i vi nhng vn  quan trong”(2).

Trong T in thut ng chnh tr Phap -
Vit, ng thun xa hi c hiu la “s
ng tnh ro rang hoc ngm nh gia
phn ln cac thanh vin cua mt nhom,
mt ang, mt dn tc, v.v. i vi mt
hanh ng, mt chnh sach hay cac gia tr
c tha nhn”(3). Theo hai nh ngha
va nu, ni ham cua khai nim ng
thun xa hi chnh la s bng long hay
ng tnh cua cac thanh vin trong xa hi.
Trong T in trc tuyn Wikipedia,
khai nim ng thun xa hi c giai
thch theo hai ngha nh sau: th nht, o
la s thoa thun gia cac thanh vin cua
cung mt nhom hay cung mt cng ng
nao o, ma mi ngi trong nhom y u
thc hanh c mt y kin nao o trong
vic hoach nh quyt nh va hanh ng
theo o; th hai, o la mt ly thuyt va
thc tin cua vic tp hp nhng s thoa
thun nh th. Theo o, ni ham cua khai
nim ng thun xa hi vn la s ng
tnh, ung h. Quan im nay a xem xet
khai nim ng thun xa hi t hai goc
: ly lun va thc tin.
Trong ting Han, thut ng ng
thun gn lin vi hai t: (ng thun,
ngha la ng tnh, ng long, thun theo)
va (cng thc, ngha la cung at ti
mt s nhn thc chung)(4). Nh vy, ni

ham c ban cua khai nim ng thun la
s ng tnh, ng long, hoa ng, cung
chung va thun theo. Tuy nhin, o khng
phai la s ng long, ng tnh  i n
s ng nht cua tt ca moi ngi, ma la
trn c s s thoa thun cac y kin, quan
im khac nhau cui cung i n mt
hng thng nht.
Cung tng t nh vy, mt quan
im khac cho rng, “ng thun xa hi la
s ng tnh, nht tr cua a s thanh
vin trong xa hi v mt vn  nao o
trn c s nhng im tng ng, trong
luc vn tha nhn nhng im khac bit
vi iu kin khng lam anh hng n
muc tiu chung”(5).
Qua tham khao mt s nh ngha nu
trn, chung ti cho rng, ng thun xa
hi la s ng tnh, nht tr hay tan
thanh, ung h mt cach ro rang hay ngm
nh cua a s cac thanh vin trong xa hi
i vi mt vn  nao o (chng han, mt
quan im, mt chu trng, ng li,
chnh sach, mt quyt nh, v.v.) trn c
s nhng im tng ng va cung chung
muc ch. Trong pham vi rng, ng
thun xa hi c xem la s ng tnh,
nht tr cua a s cac thanh vin trong xa
hi, khng phn bit tng lp, giai cp,
tn giao, tn ngng, dn tc, v.v. i vi

nhng vn  chung cua xa hi, hay i
vi chu trng, ng li, chnh sach cua
Nha nc. Trong pham vi hep, ng thun
xa hi la iu kin co tnh khach quan
CHU VN TUN
26
(2) Trung tm t in hoc Vietlex. T in ting
Vit. Nxb a Nng, 2007, tr.544.
(3) T in thut ng chnh tr Phap - Vit. Nxb
Th gii, 2005, tr.143.
(4) Vin Ngn ng hoc. Trung tm Khoa hoc xa hi
va Nhn vn Quc gia. T in Han - Vit. Nxb Tp
H Ch Minh, 2001.
(5) Nguyn Th Lan. Xy dng s ng thun xa
hi  nc ta hin nay. Tap ch Cng san, s 23,
2007.
NG THUN XAHI: MT SVN LYLUN
am bao cho s tn tai cua mt h thng
c
hnh tr - xa hi, mt t chc, mt ang
hay mt nhom xa hi nao o, v.v. S tn
tai cua bt c mt h thng chnh tr - xa
hi nao cung u phai c xy dng trn
c s s ng thun xa hi. Bi le, cac
ng li, chu trng, chnh sach, nu
khng co s ng thun cua cac thanh
vin trong xa hi, se khng th c thc
hin mt cach hiu qua, se khng th tr
thanh hin thc. Do o, ng thun xa hi
la c s  h thng kinh t, chnh tr, xa

hi vn hanh thng sut; th hin s phu
hp cua chnh sach phat trin kinh t - xa
hi vi iu kin lch s cu th, vi quy
lut khach quan, v.v
 at c s ng thun xa hi, v
mt chu quan, ng thun xa hi khng
th i ngc lai vi li ch cua cac thanh
vin, cac tng lp, cac dn tc, v.v V mt
khach quan, ng thun xa hi khng th
i ngc vi quy lut khach quan, quy lut
phat trin chung cua xa hi loai ngi.
i lp vi ng thun xa hi la s
phan i cua xa hi. S phan i cua xa
hi biu hin rt phong phu va vi nhng
mc  khac nhau; chng han, biu tnh,
phan khang, thm ch chng i, xung t.
Mm mng cua s phan i xa hi chnh la
nhng mu thun xa hi. Do vy, xy
dng ng thun xa hi, mt mt, nhm
n nh i sng kinh t, chnh tr, xa hi,
tao ng lc cho s phat trin t nc;
mt khac, la c s, iu kin  ngn chn,
xoa bo mu thun, xung t xa hi.
Qua nhng phn tch trn, chung ta
thy rng, ng thun xa hi la mt khai
nim cua trit hoc chnh tr, bi no gn
lin vi s tn tai cua cac h thng chnh
tr. Cu th, ng thun xa hi khng ch
c xem la mt muc tiu cn ban cua cac
h thng chnh tr, ma con la mt phng

thc tp hp lc lng quan trong cua cac
h thng chnh tr o. Trong ch  phong
kin trc y, cho du “ng thun xa hi”
c
ha c xem la muc tiu va ng lc cho
s phat trin xa hi nh quan im hin
nay, nhng cac triu nh phong kin
cung y thc rt ro tm quan trong cua vic
thu phuc nhn tm, an dn, c long
dn, c dn ung h.  Trung Quc va
Vit Nam, trong lch s cung nh hin tai,
vn  “dn vi ban” hay bai hoc ly dn
lam gc lun c coi trong va t ln
hang u.
Trong lch s t tng phng ng,
tuy khng co khai nim “ng thun xa
hi” nhng ngun gc, mm mng cua no
co th c tm thy trong hoc thuyt
Tam tai cua Nho giao (thin thi - a li
— nhn hoa), hay trong t tng “hoa” cua
trit hoc Trung Quc. Vn  “hoa” trong
truyn thng t tng Trung Quc va
thuc v pham vi lun ly ao c, va la
mt thai  chnh tr, thm ch mang y
ngha ban th. Theo o, “hoa” la mt trang
thai tn tai cua s vt, hin tng; ng
thi, la c s, nn tang cho s tn tai va
phat trin cua s vt, hin tng. Nho
giao ht sc coi trong “nhn hoa”, coi
“nhn hoa” cao hn “thin thi” va “a

li”. “Hoa” cung chnh la “hai hoa v li
ch” - mt trong nhng nhn t quan trong
 giai quyt nhng mu thun, xung t
xa hi, nhm tao nn s ng thun xa
hi; ng thi, o cung chnh la dung hoa
cac s khac bit,  cao nhng im tng
ng — c s cua ng thun xa hi… Do
o, khng ch trong truyn thng ma ngay
ca trong giai oan hin ai, Trung Quc
vn lun coi trong “hoa”, ly o la nn
tang, ng lc  phat trin kinh t - xa
hi va n nh chnh tr.
2. §Æc ®iÓm, b¶n chÊt cña ®ång
thuËn x· héi
Qua nghin cu, chung ti cho rng
ng thun xa hi co nhng c im va
ban cht sau:
27
CHU VN TUN
Th nht, ban cht cua ng thun xa
h
i chnh la giai quyt mu thun gia
cac mt i lp. Vn  lam th nao 
giai quyt c mu thun gia cac thanh
vin, cac lc lng, giai tng, cac dn tc,
cac tng lp, tn ngng, tn giao khac
nhau, v.v  t o, tin ti mt thoa
thun chung, hng n muc tiu chung
la mt vn  hoan toan khng n gian.
Trong mt xa hi,  at c s ng

thun xa hi, khng th giai quyt mu
thun gia cac mt i lp, c bit la cac
mu thun xa hi, bng bao lc, ma phai
thng qua s thng lng, thoa thun 
i n s ng tnh, nht tr.
Vic giai quyt mu thun nh va
nu  trn, v thc cht, nhm giai quyt
nhng mu thun v li ch, bi chung
chnh la nhng mu thun c ban va chu
yu trong xa hi anh hng trc tip n
ng thun xa hi.
Th hai, ban cht cua ng thun xa
hi chnh la s lin kt xa hi. V vy,
ng thun xa hi thng c gn lin
vi oan kt xa hi. o la s lin kt gia
cac thanh vin trong xa hi, gia cac tng
lp, dn tc, gia cac nhom li ch khac
nhau, v.v S lin kt xa hi la mt qua
trnh va t giac, va t phat; va co
nhng yu t chu quan, va mang nhng
yu t khach quan. C s cua s lin hp,
gn kt gia cac thanh vin, cac lc lng
trong xa hi co th la li ch chung, muc
tiu chung, cung co th la truyn thng
vn hoa hay cac yu t chung khac. Tuy
nhin, s lin kt o khng th da trn
nhng bin phap co tnh cng ep. Nu s
“thng nht xa hi” c thc hin trn c
s cng ep th no khng th tn tai vng
chc va sm mun se b pha v.

Th ba, ng thun xa hi mang tnh
lch s cu th. Khng th co ng thun xa
hi chung chung, phi lch s; ng thun
xa hi lun la s ng thun i vi mt
vn  nao o. Tnh lch s cu th cua

ng thun th hin  ch, mt vn  co
c s ng thun trong giai oan lch s
nay cha chc a at c s ng thun
trong nhng giai oan khac, iu nay tuy
thuc vao vic vn  o co con la muc tiu
chung cua toan xa hi hay khng? No co i
ngc lai li ch cua cac thanh vin, cac
giai cp, tng lp trong xa hi hay khng,
v.v Tuy nhin, nh a phn tch  trn,
ng thun xa hi la iu kin khach
quan cho s tn tai cua bt c h thng
chnh tr xa hi nao; do o, trong moi giai
oan lch s, ng thun xa hi lun la
muc tiu cua cac h thng chnh tr.
Th t, ng thun xa hi mang tnh
tng i. Thc t cho thy, khng th co
mt s ng thun xa hi “tuyt i”, co
th tn tai  bt c giai oan nao, bt c
th ch chnh tr nao, bt c cng ng
nao, xa hi nao, v.v Tnh tng i cua
ng thun xa hi con th hin  ch,
ngay trong mt giai oan, cung khng th
co s ng thun cua tt ca moi thanh
vin trong xa hi v mt vn  nao o.

Th nm, mc  cua ng thun
trong xa hi phan anh mc  oan kt
cung nh s n nh, s cng bng, dn
chu trong xa hi. Ngha la, no phan anh
s vn hanh hp ly cua kin truc thng
tng trong mi quan h hai hoa vi c s
ha tng, cung nh phan anh s ung n
cua cac chu trng, ng li, chnh sach,
v.v Mc  cua ng thun xa hi con
biu hin s vng chc hay khng cua h
thng chnh tr - xa hi, cung nh cua
toan b h thng xa hi. ng thun xa
hi co nhiu mc  va hnh thc biu
hin khac nhau, no co th biu hin di
hnh thc s ngm nh, cung co th biu
hin mt cach ro rang thng qua hanh
ng hay thai .
Th sau, ng thun xa hi cung
chnh la giam bt va xoa bo s khac bit
28
NG THUN XAHI: MT SVN LYLUN
 xy dng nhng yu t chung, tng
ng. Tuy nhin, iu o khng co ngha
la bin xa hi thanh mt khi ng nht,
xoa bo cai ring, cai c thu, trit tiu u
tranh gia cac mt i lp. ong vai tro
nh la cai chung, ng thun xa hi vn
cha ng trong no nhng cai ring, cai
c thu. Gia nhng cai ring, cai c thu
o vn lun co s u tranh ln nhau,

nhng la u tranh trn c s cua mi
quan h vi cai chung, trong pham vi cai
chung. S u tranh o giup cho ng
thun xa hi tip tuc c phat huy va
cung c hn na.
3. Vai tro cua ng thun xa hi
ng thun xa hi la mt iu kin
khach quan cho s tn tai cua mi mt h
thng chnh tr - xa hi. Bt c mt h
thng chnh tr nao, nu khng at c
s ng thun xa hi, tc la s ung h cua
cac tng lp, cac giai tng, cac thanh vin
trong xa hi, th khng th tn tai c.
Do o, ng thun xa hi c xem la mt
phng thc tp hp lc lng co tnh kha
thi nht trong i sng chnh tr - xa hi
cua xa hi hin ai. S tp hp lc lng
o da trn nhng tiu ch ma cac giai
cp, tng lp, cac lc lng xa hi du co li
ch khac nhau, nhng vn co th gn kt
 mc  nht nh va vn bao tn c
nhng c thu ring cua mnh, khng b
hoa tan, khng bin thanh ke khac.
Mt khac, ng thun xa hi cung tao
nn s n nh, oan kt nht tr cua ban
thn cac h thng chnh tr. ng thun
xa hi khng ch tao nn s oan kt nht
tr cua toan xa hi, ma con giup cho s
oan kt, thng nht ngay trong mt
ang, mt nha nc, mt t chc, v.v

iu o co th xem nh iu kin chu
quan cho s n nh cua cac h thng
chnh tr. Gia iu kin khach quan va
iu kin chu quan co mi quan h bin
chng vi nhau. Nu khng co s ng
t
hun trong ban thn h thng chnh tr,
th se rt kho  xy dng ng thun xa
hi; ngc lai, ng thun xa hi se giup
cho ng thun cua ban thn h thng
chnh tr c tng cng, cung c va phat
huy hn na.
Ngoai vai tro quan trong i vi s tn
tai va n nh cua h thng chnh tr, ng
thun xa hi cung co vai tro quan trong i
vi tt ca cac lnh vc khac cua i sng xa
hi, giup duy tr s cn bng, n nh cua
i sng xa hi, gop phn thuc y xa hi
phat trin. Trong giai oan hin nay, nht
la trong ky nguyn toan cu hoa, cung vi
cac yu t khac, nh khoa hoc - cng ngh,
con ngi, cng bng xa hi, dn chu, v.v.,
ng thun xa hi c coi la mt yu t
tao nn ng lc thuc y s phat trin xa
hi. Bi le, ng thun xa hi la nn tang
tao nn khi ai oan kt dn tc - yu t
ni lc quan trong thuc y s phat trin
xa hi. Theo ngha o, ng thun xa hi
va la muc tiu, va la ng lc cua s
phat trin t nc.

ng thun xa hi cung co y ngha to
ln trong vic tao nn s lin hp, gn kt
xa hi. Trong bt c xa hi nao cung lun
tn tai nhiu thanh phn, lc lng, giai
tng khac nhau; v vy, vic lam th nao
 gn kt cac thanh phn, lc lng nay
thanh mt khi thng nht la vn 
c quan tm hang u. Lch s cua dn
tc Vit Nam a chng minh rng, khi
cac thanh phn, tng lp, dn tc, tn
giao, v.v trong xa hi c gn kt vi
nhau, tao thanh mt khi thng nht th
co th tao nn sc manh to ln, vt qua
moi kho khn.
Nh vy, ng thun xa hi khng ch
ong vai tro ng lc thuc y xa hi phat
trin, ma con co y ngha c bit quan trong
trong vic iu chnh xa hi, giup xa hi
duy tr c s n nh, cn i va hai hoa.
29
CHU VN TUN
4. C s cua ng thun xa hi
Khi a nhn thc c vai tro, tm
quan trong cua ng thun xa hi va oan
kt xa hi i vi s phat trin cua xa hi
hin nay, th mt vn  t ra la lam th
nao  xy dng c ng thun xa hi;
noi cach khac, c s, nn tang  xy dng
ng thun xa hi la g? Theo chung ti,
c s cua ng thun xa hi bao gm cac

yu t c ban sau:
Th nht,  xy dng ng thun xa
hi th yu t u tin va cn ban nht la
phai giai quyt c cac mu thun xa
hi, ma ci ngun cua cac mu thun xa
hi o chnh la vn  li ch. Li ch co
th la nhng li ch vt cht, co th la
nhng li ch tinh thn. ng thun xa
hi c xy dng trn c s bao am li
ch cua tt ca cac thanh vin trong xa hi;
khng th co ng thun xa hi khi ma li
ch cua cac thanh vin trong xa hi b vi
pham hoc khng c tn trong, bao v.
Trong mt pham vi nht nh, co th noi,
mc  am bao li ch cua cac thanh
vin, lc lng trong xa hi co anh hng
trc tip n mc  ng thun xa hi;
li ch cang c am bao va giai quyt
trit  bao nhiu th mc  ng thun
cang tng thm by nhiu. Noi nh vy
khng co ngha trong bt c hoan canh
nao li ch cung ong vai tro la c s quan
trong nht cua ng thun xa hi. Chng
han, trong mt s hoan canh nao o th
cac yu t khac, nh truyn thng vn
hoa, cng bng xa hi, trach nhim xa hi,
dn chu, v.v. lai ong vai tro la c s quan
trong nht cua ng thun xa hi.
Vic am bao cho tt ca cac thanh
vin trong xa hi u c thoa man v

mt li ch la mt vic v cung kho khn.
Bi, nu khng giai quyt tt li ch se
dn n mu thun, thm ch ca s xung
t trong xa hi. Do o, vic am bao li
ch cho tt ca cac thanh vin trong xa hi
 tao ng thun xa hi cung ng thi la
qua trnh giai quyt mu thun v mt li
ch gia cac thanh vin, lc lng, tng
lp, v.v. trong xa hi. “Nu quan nim giai
quyt mu thun mi chnh la ng lc
cua s phat trin xa hi th vic sm phat
hin va giai quyt mu thun ong vai tro
quan trong tao ra s oan kt va ng
thun xa hi.  tao ra s ng thun xa
hi, oan kt hay thng nht xa hi,
chung ta phai kp thi phat hin nhng
mu thun va giai quyt nhng mu
thun o. Giai quyt kp thi nhng mu
thun la c s cho s ng thun va oan
kt xa hi. Do o, co th noi, ng thun
va oan kt xa hi la kt qua cua vic giai
quyt nhng mu thun xa hi”(6). Nh
vy, vic am bao li ch va giai quyt
mu thun v mt li ch la c s quan
trong nht  xy dng ng thun xa
hi. Bn canh o, vic giai quyt nhng
mu thun xa hi khac, nh mu thun
tn giao, sc tc, v.v. cung la c s quan
trong  xy dng ng thun xa hi.
Th hai, ngoai li ch, vn  muc tiu

chung, ly tng chung cung la mt trong
nhng c s quan trong tao nn ng
thun xa hi. Khi tt ca cac thanh vin
trong xa hi cung hng n muc tiu
chung, ly tng chung th o se tr thanh
tin  quan trong cho ng thun xa hi,
trong iu kin muc tiu chung o khng
trit tiu li ch cua cac thanh vin trong
xa hi. Trong mi mt giai oan lch s
khac nhau, muc tiu chung, ly tng
chung cung co s thay i, chng han nh
trong giai oan trc y la muc tiu
chng gic ngoai xm, muc tiu c lp
dn tc, con ngay nay la muc tiu xy
dng chu ngha xa hi, muc tiu thc hin
thng li cng nghip hoa, hin ai hoa v
30
(6) Pham Vn c. Vai tro va c s cua oan kt xa
hi  Vit Nam hin nay. Tap ch Trit hoc, s 1,
2008, tr.51.
NG THUN XAHI: MT SVN LYLUN
dn giau nc manh… Nhng nu nh
m
uc tiu chung, ly tng chung lai anh
hng n li ch cua cac thanh vin trong
xa hi th rt kho co th tr thanh c s 
xy dng ng thun xa hi. Do o, muc
tiu chung, ly tng chung khng c
trit tiu nhng li ch ring; nhng trong
mt pham vi nao o,  at c muc tiu

chung, cac thanh vin, cac tng lp, dn
tc, v.v i khi phai gac bo, thm ch hy
sinh li ch ring cua mnh. Co muc tiu
chung, ly tng chung la iu kin quan
trong  xy dng ng thun xa hi,
nhng mt khac cung cn phai co s nhn
thc ung n cua tt ca cac thanh vin
trong xa hi i vi muc tiu chung, ly
tng chung o. Thc cht, y la vn 
giai quyt mi quan h gia li ch chung
va li ch ring, gia li ch ca nhn va li
ch tp th, v.v
Th ba, mt trong nhng c s khac
cua ng thun xa hi la cng bng xa hi.
Thc ra, vic am bao li ch cua cac
thanh vin trong cng ng cung nh vic
giai quyt cac mu thun xa hi, c bit
la nhng mu thun v li ch, xet  mt
goc  nao o, cung chnh la nhm tao ra
cng bng xa hi. Tuy nhin, ni ham cua
khai nim cng bng xa hi rng hn
nhiu. o khng ch la cng bng v li
ch, ma con la cng bng trong phn phi,
cng bng trong phat trin, cng bng
trong i x,… va c bit, no gn lin vi
vn  dn chu. Tuy nhin, vic am bao
va giai quyt nhng mu thun v mt li
ch, nht la nhng li ch vt cht khng
phai luc nao cung co th mang n cng
bng xa hi. Khi xa hi ngay cang phat

trin, th cng bng xa hi va dn chu
dng nh lai quan trong hn nhng yu
t khac. Khi o,  at c s ng
thun xa hi, oi hoi phai i x mt cach
cng bng va dn chu i vi mi thanh
vin trong cng ng hay trong xa hi. Co
th coi cng bng xa hi la iu kin
khach quan va trach nhim xa hi la iu
kin chu quan  tao nn s ng thun
xa hi.
Th t, trach nhim xa hi cua ca
nhn - mt iu kin tao nn s ng
thun xa hi. Ngoai li ch cua ban thn
mnh, cac thanh vin cn phai co trach
nhim i vi s phat trin chung cua xa
hi, cn phai hng n nhng muc tiu
chung. Vic at c trach nhim xa hi
trc ht phai da trn nhn thc chung
cua cac thanh vin, cac giai tng trong xa
hi i vi muc ch chung, li ch chung
cua toan xa hi. Nh trn a noi, trach
nhim xa hi nh la iu kin chu quan
cua ng thun xa hi. No la vn  thuc
v ao c.
Th nm, tuy khng ong vai tro
quyt nh, nhng truyn thng vn hoa
cung la yu t gop phn tao nn ng
thun xa hi. Noi n truyn thng vn
hoa tc la noi n nhng phong tuc tp
quan, tn ngng, thoi quen va quy tc

ng x gia ngi vi ngi, gia ngi
vi t nhin, v.v D nhn thy rng, khi
cac tng lp, lc lng, v.v. trong xa hi
hay trong mt cng ng nao o co chung
mt nn tang vn hoa, ngha la co nhng
im tng ng th vic xy dng ng
thun xa hi se din ra mt cach thun li.
Vit Nam vn co truyn thng oan kt,
nhn ai, khoan dung, um boc ln nhau,
v.v o chnh la nhng net c thu trong
vn hoa ngi Vit, ng thi la nhng
yu t quan trong gn kt moi ngi vi
nhau, tao nn s ng thun xa hi.
Trn y la nhng nghin cu bc
u v mt s vn  ly lun cua ng
thun xa hi.  co th hiu mt cach y
u va su sc hn v ng thun xa hi,
cn tip tuc i su nghin cu vn  nay
t nhiu goc , phng din khac nhau.

31