ĐỀ ÁN KINH TẾ CHÍNH TRỊ: Vai trò của khoa học công nghệ trong quá trình công nghiệp hoá-hiện đại hoá ở nước ta pdf

ĐỀ ÁN KINH TẾ CHÍNH TRỊ

Tên đề tài: Vai trò của khoa học công
nghệ trong quá trình công nghiệp
hoá-hiện đại hoá ở nước ta

1
PHẦN
I : M
Ở

ĐẦU


Đ
ấ
t n
ướ
c ta b
ướ
c vào th
ờ
i k
ì
quá
độ
lên CNXH khi mà n
ề

n s
ả
n xu
ấ
t chưa
v
ậ
n
độ
ng theo con
đườ
ng b
ì
nh th
ườ
ng c
ủ
a nó. L
ị
ch s
ử

đã

để
l
ạ
i cho chúng ta
m
ộ

t n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t nghèo nàn và l
ạ
c h
ậ
u, l
ạ
i b
ị
chi
ế
n tranh tàn phá n
ặ
ng n
ề
, l
ự
c
l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t r

ấ
t th
ấ
p kém. Nhưng ngày nay khi
độ
c l
ậ
p dân t
ộ
c g
ắ
n ki
ề
n
v
ớ
i CNXH là m
ộ
t xu th
ế
t
ấ
t y
ế
u c
ủ
a l
ị
ch s
ử

, khi giai c
ấ
p công nhân
đã
n
ắ
m
quy
ề
n l
ã
nh
đạ
o cách m
ạ
ng th
ì
k
ế
t thúc cu
ộ
c cách m
ạ
ng dân t
ộ
c dân ch
ủ
c
ũ
ng là

lúc b
ắ
t
đầ
u cu
ộ
c cách m
ạ
ng XHCN. Cách m
ạ
nh XHCN
ở
n
ướ
c ta là m
ộ
t quá
tr
ì
nh bi
ế
n
đổ
i cách m
ạ
ng toàn đi
ệ
n, sâu s
ắ
c và tri

ệ
t
để
. đó là m
ộ
t quá tr
ì
nh v
ừ
a
xoá b
ỏ
cái c
ũ
, v
ừ
a xây d
ự
ng cái m
ớ
i t
ừ
g
ố
c
đế
n ng
ọ
n. Ph
ả

i t
ạ
o ra c
ả
cơ s
ở
kinh
t
ế
l
ẫ
n ki
ế
n trúc th
ượ
ng t
ầ
ng m
ớ
i, t
ạ
o ra c
ủ
a c
ả
i
đờ
i s
ồ
ng v

ậ
t ch
ấ
t m
ớ
i l
ẫ
n
đờ
i
s
ố
ng tinh th
ầ
n và văn hoá m
ớ
i. Do đó, trong quá tr
ì
nh đi lên CNXH chúng ta
ph
ả
i ti
ế
n hành công nghi
ệ
p hoá , hi
ệ
n
đạ
i hoá

đấ
t n
ướ
c.theo quan đi
ể
m c
ủ
a ban
ch
ấ
p hành trung ương
Đả
ng khoá VII
đã
kh
ẳ
ng
đị
nh“Công nghi
ệ
p hoá-hi
ệ
n
đạ
i
hoá là quá tr
ì
nh chuy
ể
n

đổ
i căn b
ả
n toàn di
ệ
n các ho
ạ
t
độ
ng s
ả
n xu
ấ
t, kinh
doanh, d
ị
ch v
ụ
, qu
ả
n l
ý
kinh t
ế
–x
ã
h
ộ
i t
ừ

s
ử
d
ụ
ng lao
độ
ng th
ủ
công là chính
sang s
ử
d
ụ
ng m
ộ
t cách ph
ổ
bi
ế
n s
ứ
c lao
độ
ng cùng v
ớ
i công ngh
ệ
, phương ti
ệ
n

và phương pháp tiên ti
ế
n hi
ệ
n
đạ
i d
ự
a trên s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a công nghi
ệ
p và ti
ế
n
b
ộ
khoa h
ọ
c công ngh
ệ
t
ạ
o ra năng su
ấ
t lao

độ
ng x
ã
h
ộ
i cao”. Quan đi
ể
m này
đã

g
ắ
n công nghi
ệ
p hoá v
ớ
i hi
ệ
n
đạ
i hoá
đồ
ng th
ờ
i
đã
xác
đị
nh vai tr
ò

khoa h
ọ
c-
công ngh
ệ
là then ch
ố
t
đẩ
y m
ạ
nh công nghi
ệ
p hoá. Trong đi
ề
u ki
ệ
n giao lưu
kinh t
ế
gi
ữ
a các n
ướ
c chưa
đượ
c m
ở
r
ộ

ng, quá tr
ì
nh chuy
ể
n giao công ngh
ệ
gi
ữ
a
các n
ướ
c chưa phát tri
ể
n m
ạ
nh m
ẽ
ph
ả
i”t
ự
l
ự
c cánh sinh” th
ì
đó chính là m
ộ
t
tr
ì

nh t
ự
h
ợ
p lí
để
ti
ế
n hành công nghi
ệ
p hoá. Song hi
ệ
n nay cu
ộ
c cách m
ạ
ng
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
đang tác
độ
ng m
ộ
t cách sâu r
ộ
ng trên ph
ạ
m vi toàn th

ế

gi
ớ
i kho
ả
ng th
ờ
i gian
để
phát minh m
ớ
i ra
đờ
i thay th
ế
phát minh c
ũ
ngày càng
đượ
c rút ng
ắ
n l
ạ
i, xu h
ướ
ng chuy
ể
n giao công ngh
ệ

gi
ữ
a các n
ướ
c ngày càng tr
ở

thành
đò
i h
ỏ
i c
ấ
p bách, không ch
ỉ

đố
i v
ớ
i các n
ướ
c l
ạ
c h
ậ
u, mà ngay c
ả
đói v
ớ
i

2
các n
ướ
c phát tri
ể
n. Th
ự
c t
ế
cho th
ấ
y có th
ể
chuy
ể
n giao m
ộ
t cách có hi
ệ
u qu
ả

cho các n
ướ
c đi sau khi mà các n
ướ
c đi sau
đã

có s
ự
chu
ẩ
n b
ị
k
ĩ
càng
để
đón
nh
ậ
n. V
ấ
n
đề

đặ
t ra là các n
ướ
c đi sau trong đó có n
ướ
c ta c
ầ
n ph
ả
i làm ng
ữ
ng

g
ì

đẻ
i
ế
p nh
ậ
n m
ộ
t cách có hi
ệ
u qu
ả
nh
ấ
t nh
ữ
ng thành t
ự
u mà các n
ướ
c đi tr
ướ
c
đã

đạ
t
đượ

c. Bài h
ọ
c thành công trong quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá c
ủ
a các n
ướ
c
NIC
đã
ch
ỉ
ra r
ằ
ng: vi
ệ
c xây d
ự
ng m
ộ
t cơ c
ấ
u kinh t
ế
theo h
ướ
ng m

ở
c
ử
a v
ớ
i
bên ngoài ng
ằ
m ti
ế
p nh
ậ
n m
ộ
t cách có ch
ọ
n l
ọ
c nh
ữ
ng thành t
ự
u c
ủ
a các n
ướ
c
đi tr
ướ
c k

ế
t h
ợ
p v
ớ
i vi
ệ
c
đẩ
y m
ạ
nh cu
ộ
c cách m
ạ
ng khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i, đó chính là con
đườ
ng ng
ắ
n nh
ấ
t, có hi

ệ
u qu
ả
nh
ấ
t quy
ế
t
đị
nh s
ự
thành công
c
ủ
a quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá-hi
ệ
n
đạ
i hoá.



3
CHƯƠNG I:
CỞ

SỞ

LÝ

LUẬN


1. N
ộ
i dung khoa h
ọ
c công ngh
ệ

Hi
ệ
n nay cu
ộ
c cách m
ạ
ng khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
có nhi
ề
u n
ộ
i dung phong
phú, trong đó có th

ể
ch
ỉ
ra nh
ữ
ng n
ộ
i dung n
ổ
i b
ậ
t sau:
- Cách m
ạ
ng v
ề
phương pháp s
ả
n xu
ấ
t: đó là t
ự

độ
ng hoá. Ngoài ph
ạ
m vi
t
ự

độ
ng như tr
ướ
c đây, hi
ệ
n nay t
ự

độ
ng hoá c
ò
n bao g
ồ
m c
ả
vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng r
ộ
ng
r
ã
i ng
ườ
i máy thay th
ế

con ng
ườ
i trong quá tr
ì
nh v
ậ
n hành s
ả
n xu
ấ
t.
- Cách m
ạ
ng v
ề
năng l
ượ
ng: bên c
ạ
nh nh
ữ
ng năng l
ượ
ng truy
ề
n th
ố
ng mà
con ng
ườ

i s
ử
d
ụ
ng tr
ướ
c kia như nhi
ệ
t đi
ệ
n, thu
ỷ
đi
ệ
n th
ì
ngày nay con ng
ườ
i
càng t
ạ
o ra nhi
ề
u năng l
ượ
ng m
ớ
i và s
ử
d

ụ
ng chúng r
ộ
ng r
ã
i trong s
ả
n xu
ấ
t như
năng l
ượ
ng nguyên t
ử
, năng l
ượ
ng m
ặ
t tr
ờ
i.
- Cách m
ạ
ng v
ề
v
ậ
t li
ệ
u m

ớ
i : ngày nay ngoài vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng các v
ậ
t li
ệ
u t
ự

nhiên, con ng
ườ
i ngày càng t
ạ
o ra nhi
ề
u v
ậ
t li
ệ
u t
ự
nhiên, con ng
ườ
i ngày càng
t

ạ
o ra nhi
ề
u v
ậ
t li
ệ
u nhân t
ạ
o m
ớ
i thay th
ế
có hi
ệ
u qu
ả
cho các v
ậ
t t
ự
nhiên khi
mà các v
ậ
t li
ệ
u t
ự
nhiên đang có xu h
ướ

ng ngày càng c
ạ
n d
ầ
n .
- Cách m
ạ
ng v
ề
công ngh
ệ
sinh h
ọ
c, các thành t
ự
u c
ủ
a cu
ộ
c cách m
ạ
ng
này đang
đượ
c áp d
ụ
ng rông r
ã
i trong l
ĩ

nh v
ự
c công nghi
ệ
p, nông nghi
ệ
p, y t
ế
,
hoá ch
ấ
t, b
ả
o v
ệ
môi tr
ườ
ng sinh thái.
- Cách m
ạ
ng v
ề
đi
ệ
n t
ử
và tin h
ọ
c : đây là l
ĩ

nh v
ự
c hi
ệ
n nay loài ng
ườ
i
đang
đặ
c bi
ệ
t quan tâm trong đó ph
ả
i k
ể

đế
n l
ĩ
nh v
ự
c máy tính đi
ệ
n t
ử
.
Như v
ậ
y, khoa h
ọ

c công ngh
ệ
ngày nay bao g
ồ
m m
ộ
t ph
ạ
m vi r
ộ
ng, nó
không ch
ỉ
là các phương ti
ệ
n, thi
ế
t b
ị
do con ng
ườ
i sáng t
ạ
o ra mà c
ò
n là các bí
quy
ế
t bi
ế

n các ngu
ồ
n l
ự
c có s
ẵ
n thành s
ả
n ph
ẩ
m. V
ớ
i
ý
ngh
ĩ
đó khi mói t
ớ
i công
ngh
ệ
th
ì
s
ẽ
c
ũ
ng bao hàm c
ả
k

ỹ
thu
ậ
t.
đặ
c bi
ệ
t là trong giai đo
ạ
n hi
ệ
n nay khoa
h
ọ
c, k
ĩ
thu
ậ
t luôn n
ắ
n bó ch
ặ
t ch
ẽ
v
ớ
i nhau : khoa h
ọ
c là ti
ề

n
đề
tr
ự
c ti
ế
p c
ủ
a
công ngh
ệ
và công ngh
ệ
l
ạ
i là k
ế
t qu
ả
c
ủ
a khoa h
ọ
c.


4
2. Vai tr
ò
c

ủ
a khoa h
ọ
c công ngh
ệ

Trong th
ờ
i
đạ
i ngày nay, có l
ẽ
không c
ò
n ai không nh
ậ
n th
ứ
c
đượ
c r
ằ
ng
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
có vai tr
ò
r

ấ
t quan tr
ọ
ng v
ề
nhi
ề
u m
ặ
t
đố
i v
ớ
i s
ự
phát
tri
ể
n. Khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
là cái không th
ể
thi
ế
u
đượ
c trông
đờ

i s
ố
ng kinh t
ế

– văn hoá c
ủ
a m
ộ
t qu
ố
c gia. Vai tr
ò
này c
ủ
a khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
càng tr
ở
lên
đặ
c bi
ệ
t quan tr
ọ
ng
đố
i v

ớ
i n
ướ
c ta đang trên con
đườ
ng rút ng
ắ
n giai đo
ạ
n phát
tri
ể
n
để
s
ớ
m tr
ở
thành m
ộ
t x
ã
h
ộ
i hi
ệ
n
đạ
i. Ngay t
ừ

khi b
ắ
t
đầ
u ti
ế
n hành công
cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i
đấ
t n
ướ
c,
Đả
ng ta
đã
xác
đị
nh khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
là cái gi
ữ
vai

tr
ò
quan tr
ọ
ng trong s
ự
phát tri
ể
n l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t và nâng cao tr
ì
nh
độ
qu
ả
n
l
ý
, b
ả
n
đả
m ch

ấ
t l
ượ
ng và t
ố
c
độ
phát tri
ể
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
. Công nghi
ệ
p hoá,
hi
ệ
n
đạ
i hoá
đấ
t n
ướ
c v
ì
m
ụ

c tiêu dân giàu n
ướ
c m
ạ
nh x
ã
h
ộ
i công b
ằ
ng, văn
minh, khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
ph
ả
i tr
ở
thành “qu
ố
c sánh hàng
đầ
u”.
N
ướ
c ta đang b
ướ
c vào m
ộ

t th
ờ
i k
ỳ
phát tri
ể
n m
ớ
i- th
ờ
i k
ỳ

đẩ
y m
ạ
nh
CNH- HĐH. Ngh
ị
quy
ế
t Trung ương hai c
ủ
a Ban ch
ấ
p hành Trung ương
Đả
ng
khoá VIII
đã

xác
đị
nh r
õ
:”CNH- HĐH
đấ
t n
ướ
c ph
ả
i b
ằ
ng và d
ự
a vào khoa h
ọ
c
và công ngh
ệ
” “khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
ph
ả
i tr
ở
thành n
ề
n t

ả
ng và
độ
ng l
ự
c cho
CNH- HĐH”. Ch
ỉ
b
ằ
ng con
đườ
ng CNH- HĐH, phát tri
ể
n khoa h
ọ
c và công
ngh
ệ
m
ớ
i có th
ể
đưa n
ướ
c ta t
ừ
nghèo nàn l
ạ
c h

ậ
u tr
ở
thành m
ộ
t n
ướ
c giàu m
ạ
nh
văn minh. Vi
ệ
c đưa khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
, tr
ướ
c h
ế
t là ph
ổ
c
ậ
p nh
ữ
ng tri th
ứ
c
khoa h

ọ
c và công nghê c
ầ
n thi
ế
t vào s
ả
n xu
ấ
t và
đờ
i s
ố
ng x
ã
h
ộ
i là m
ộ
t nhu c
ầ
u
c
ấ
p thi
ế
t c
ủ
a x
ã

h
ộ
i ta hi
ệ
n nay. Ngh
ị
quy
ế
t trung ương II c
ũ
ng
đã
nh
ấ
n m
ạ
nh
ph
ả
i th
ậ
t s
ự
coi “S
ự
phát tri
ể
n khoa h
ọ
c và công ngh

ệ
là s
ự
nghi
ệ
p cách m
ạ
ng
c
ủ
a toàn dân, phát huy cao
độ
kh
ả
năng sáng t
ạ
o c
ủ
a qu
ầ
n chúng. B
ở
i l
ẽ
dù
chúng ta có ti
ế
n hành cu
ộ
c cách m

ạ
ng khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
, có đưa trang thi
ế
t
b
ị
k
ỹ
thu
ậ
t tân ti
ế
n nh
ấ
t, nh
ữ
ng quy tr
ì
nh công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i nh
ấ

t vào n
ướ
c ta
th
ì
c
ũ
ng không có g
ì

để
có th
ể
b
ả
o
đả
m
đẩ
y m
ạ
nh
đượ
c CNH- HĐH. N
ế
u không
có
đượ
c nh
ữ

ng con ng
ườ
i am hi
ể
u và s
ử
d
ụ
ng chúng. Do đó, x
ã
h
ộ
i hoá tri th
ứ
c
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
là m
ộ
t trong nh
ữ
ng nhu c
ầ
u thi
ế
t th
ự
c và c

ấ
p bách nh
ấ
t
để

đẩ
y m
ạ
nh s
ự
nghi
ệ
p CNH- HĐH
đấ
t n
ướ
c.


5
Phát tri
ể
n công nghi
ệ
p hoá hi
ệ
n
đạ
i hoá là quá tr

ì
nh phát tri
ể
n và nâng cao
tr
ì
nh
độ
công nghi
ệ
p. Vi
ệ
c nâng cao tr
ì
nh
độ
công ngh
ệ

đượ
c th
ự
c hi
ệ
n trong
quá tr
ì
nh đi
ệ
n khí hoá, cơ gi

ớ
i hoá, t
ự

độ
ng hoá, tin h
ọ
c hoá, hoá h
ọ
c hoá và
sinh h
ọ
c hoá. Trong các ngành l
ĩ
nh v
ự
c kinh t
ế
qu
ố
c dân, các thành ph
ầ
n kinh
t
ế
, các vùng kinh t
ế
c
ủ
a đát n

ướ
c trong đó c
ầ
n ưu tiên đưa ngành công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i thích h
ợ
p vào các ngành, các l
ĩ
nh v
ự
c, các thành ph
ầ
n kinh t
ế
, các vùng l
ã
nh
th
ổ
m
ũ
i nh
ọ
n tr
ọ

ng đi
ể
m,
đạ
t hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
cao, tích lu
ỹ
nhanh và l
ớ
n. Có như
v
ậ
y m
ớ
i t
ạ
o kh
ả
năng thu hút và thúc
đẩ
y CNH- HĐH các ngành, các l
ĩ
nh v
ự
c

và các thành ph
ầ
n kinh t
ế
.


6
CHƯƠNGII: CƠ
SỞ

THỰC

TIỄN


1.S
ự
c
ầ
n thi
ế
t ph
ả
i phát tri
ể
n KH- CN
Cách m
ạ
ng KH- CN

đã
và đang di
ễ
n ra m
ạ
nh m
ẽ

ở
các n
ướ
c phát tri
ể
n,
t
ứ
c là
ở
nh
ữ
ng n
ướ
c
đã
tr
ả
i qua th
ờ
i k
ì

cách m
ạ
ng công ngh
ệ
,
đã
xác l
ậ
p
đượ
c
n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t cơ khí hoá
đã
có n
ề
n KH và CN tiên ti
ế
n. Tuy nhiên, nó không ch
ỉ

h
ạ
n ch
ế

trong ranh gi
ớ
i c
ủ
a các n
ướ
c phát tri
ể
n mà
ả
nh h
ưở
ng c
ủ
a nó đang lan
ra t
ấ
t c
ả
các n
ướ
c trên th
ế
gi
ớ
i . Có th
ể
nói cách m
ạ
ng KH- CN là m

ộ
t hi
ệ
n
t
ượ
ng toàn c
ầ
u, hi
ệ
n t
ượ
ng qu
ố
c t
ế
s
ớ
m hay mu
ộ
n nó s
ẽ

đế
n v
ớ
i t
ấ
t c
ả

dân t
ộ
c
và các qu
ố
c gia trên trái
đấ
t
Là m
ộ
t hi
ệ
n t
ượ
ng toàn c
ầ
u, cu
ộ
c m
ạ
ng KH- CN mang trong b
ả
n thân nó
nh
ữ
ng qui lu
ậ
t chung, ph
ổ
bi

ế
n, chúng tác
độ
ng vào t
ấ
t c
ả
các lo
ạ
i h
ì
nh cách
m
ạ
ng KH- KT. Nhưng m
ặ
t khác, m
ỗ
i n
ướ
c ti
ế
n hành cu
ộ
c cách m
ạ
ng này trong
nh
ữ
ng đi

ề
u ki
ệ
n riêng c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c m
ì
nh cho nên cách m
ạ
ng KH- KT
ở
nh
ữ
ng
n
ướ
c khác nhau c
ũ
ng mang nh
ữ
ng màu s
ắ
c, nh
ữ
ng
đặ

c đi
ể
m khác nhau. Do đó,
khi xem xét cu
ộ
c cách m
ạ
ng KH- KT
ở
n
ướ
c ta c
ầ
n ph
ả
i
đặ
t nó trong b
ố
i c
ả
nh
chung c
ủ
a cách m
ạ
ng KH- KT trên thê gi
ớ
i.
Sau khi giành

đượ
c
độ
c l
ậ
p v
ề
chính tr
ị
, n
ướ
c ta có nguy
ệ
n v
ọ
ng s
ử
d
ụ
ng
nh
ữ
ng thành t
ự
u c
ủ
a cu
ộ
c cách m
ạ

ng KT- CN hi
ệ
n
đạ
i, mu
ố
n ti
ế
n hành cu
ộ
c
cách m
ạ
ng đó
để
phát tri
ể
n kinh t
ế
, văn hoá, khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ
t
để
đưa
đấ
t

n
ướ
c ta kh
ỏ
i t
ì
nh tr
ạ
ng nghèo nàn và l
ạ
c h
ậ
u. Nguy
ệ
n v
ọ
ng đó là hoàn toàn
chính đáng. Tuy nhiên, vi
ệ
c ti
ế
n hành cách m
ạ
ng KH- CN
ở
n
ướ
c ta g
ặ
p ph

ả
i
nh
ữ
ng khó khăn l
ớ
n, do nhi
ề
u nguyên nhân
Tr
ướ
c h
ế
t, n
ướ
c ta c
ò
n
ở
t
ì
nh tr
ạ
ng l
ạ
c h
ậ
u v
ề
m

ặ
t kinh t
ế
, khoa h
ọ
c và
công ngh
ệ
. Nông nghi
ệ
p và công nghi
ệ
p chưa h
ế
t h
ợ
p thành m
ộ
t cơ c
ấ
u th
ố
ng
nh
ấ
t, s
ự
m
ấ
t cân

đố
i trong các ngành kinh t
ế
qu
ố
c dân tr
ở
nên tr
ầ
m tr
ọ
ng
V
ề
m
ặ
t văn hoá, khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
th
ì
s
ố
đông dân cư n
ướ
c ta v
ẫ
n
ở

t
ì
nh tr
ạ
ng mù ch
ữ
, thi
ế
u l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng có tr
ì
nh
độ
chuyên môn cao, thi
ế
u
cán b
ộ
văn hoá và k
ỹ
thu
ậ
t. Thêm vào đó, s
ự

tăng dân s
ố
quá nhanh
đã
gây ra


7
nh
ữ
ng khó khăn cho vi
ệ
c b
ả
o
đả
m lương th
ự
c, gi
ả
i quy
ế
t công ăn vi
ệ
c làm cho
nh
ữ
ng ng
ườ
i lao

độ
ng
Ngoài nh
ữ
ng khó khăn trong n
ướ
c, n
ướ
c ta c
ò
n ph
ả
i ch
ị
u nh
ữ
ng di s
ả
n
n
ặ
ng n
ề
do s
ự
nô d
ị
ch c
ủ
a ch

ủ
ngh
ĩ
a
đế
qu
ố
c và ch
ủ
ngh
ĩ
a th
ự
c dân
để
k
ạ
i,
đồ
ng
th
ờ
i các c
ườ
ng
đế
qu
ố
c l
ạ

i đang th
ự
c hi
ệ
n chính sách k
ì
m h
ã
m s
ự
phát tri
ể
n
khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ
t nh
ằ
m duy tr
ì
t
ì
nh tr
ạ
ng b
ấ
t b

ì
nh
đẳ
ng c
ủ
a h
ọ
trong s
ự
phân
công lao
độ
ng qu
ố
c t
ế

N
ế
u n
ướ
c ta sau khi
đã

đượ
c gi
ả
i phóng kh
ỏ
i s

ự
nô d
ị
ch c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a
đế

qu
ố
c, l
ạ
i ch
ọ
n con
đườ
ng phát tri
ể
n tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a ho
ặ

c
đứ
ng gi
ữ
a ng
ã
ba
đườ
ng trong vi
ệ
c l
ự
a ch
ọ
n phương hương phát tri
ể
n x
ã
h
ộ
i dù chúng ta có s
ự
c
ố

g
ắ
ng như th
ế
nào đi n

ữ
a trong vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng nh
ữ
ng thành t
ự
u KH- CN hi
ệ
n
đạ
i
th
ì
chúng ta c
ũ
ng không thoát kh
ỏ
i
đị
a v
ị
ph
ụ
thu
ộ

c vào các n
ướ
c
đế
qu
ố
c v
ề

m
ặ
t KH- CN và do đó ph
ụ
thu
ộ
c v
ề
m
ặ
t kinh t
ế
, không th
ể
kh
ắ
c ph
ụ
c
đượ
c

nh
ữ
ng mâu thu
ẫ
n x
ã
h
ộ
i do ti
ế
n b
ộ
khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ
t gây ra, không th
ể
ti
ế
n
hành thành công cu
ộ
c cách m
ạ
ng KH- CN
Do đó, đi
ề

u ki
ệ
n kiên quy
ế
t
để
ti
ế
n hành cách m
ạ
ng KH- CN
ở
n
ướ
c ta là
ph
ả
i ti
ế
n hành c
ả
i t
ạ
o x
ã
h
ộ
i sâu s
ắ
c, ch

ố
ng ch
ủ
ngh
ĩ
a đ
ế
qu
ố
c, ch
ố
ng ch
ủ
ngh
ĩ
a
th
ự
c dân m
ớ
i và các th
ế
l
ự
c ph
ả
n
độ
ng
để

đi lên CNXH.
Sau 20 năm ti
ế
n hành công cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i, khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
n
ướ
c ta
b
ướ
c
đầ
u có s
ự
chuy
ể
n bi
ế
n tích c
ự
c. Tuy nhiên cho
đế

n nay, n
ề
n khoa h
ọ
c và
k
ỹ
thu
ậ
t n
ướ
c ta v
ẫ
n đang trong t
ì
nh tr
ạ
ng l
ạ
c h
ậ
u, ch
ậ
m phát tri
ể
n chưa đáp
ứ
ng
đượ
c yêu c

ầ
u c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c
V
ề
tr
ì
nh
độ
k
ỹ
thu
ậ
t- công ngh
ệ
, so v
ớ
i các n
ướ
c tiên ti
ế
n nh
ấ
t trên th
ế

gi
ớ
i, chúng ta l
ạ
c h
ậ
u t
ừ
50
đế
n 100 năm, so v
ớ
i các n
ướ
c tiên ti
ế
n
ở
m
ứ
c trung
b
ì
nh ta l
ạ
c h
ậ
u t
ừ

1
đế
n 2 th
ế
h
ệ

V
ớ
i th
ự
c tr
ạ
ng đó, vi
ệ
c ti
ế
n hành cu
ộ
c cách m
ạ
ng khoa h
ọ
c – công ngh
ệ

ở
n
ướ
c ta không ch

ỉ

đượ
c coi là t
ấ
t y
ế
u khách quan, mà c
ò
n là m
ộ
t
đò
i h
ỏ
i b
ứ
c
xúc
để
đáp
ứ
ng yêu c
ầ
u
đẩ
y m
ạ
nh công nghi
ệ

p hoá, hi
ệ
n
đạ
i hoá
đấ
t n
ướ
c.


8
M
ụ
c tiêu c
ủ
a công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ
n
đạ
i hoá là
đế
n năm 2020 v
ề
cơ b
ả
n
n

ướ
c ta tr
ở
thành n
ướ
c công nghi
ệ
p. Khác v
ớ
i các n
ướ
c đi đàu, công nghi
ệ
p hoá
n
ướ
c ta
đò
i h
ỏ
i ph
ả
i th
ự
c hi
ệ
n rút ng
ắ
n. ch
ỉ

có như th
ế
, chúng ta m
ớ
i có th
ể
s
ớ
m
rút ng
ắ
n
đượ
c kho
ả
ng cách và ti
ế
n t
ớ
i đu
ổ
i k
ị
p các n
ướ
c phát tri
ể
n. Công nghi
ệ
p

hoá ph
ả
i g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i hi
ệ
n
đạ
i hoá
Cùng v
ớ
i đó, yêu c
ầ
u
đẩ
y m
ạ
nh phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng c

ũ
ng
đò
i h
ỏ
i
chúng ta ph
ả
i phát tri
ể
n khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
.
Để
chuy
ể
n sang n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng hi
ệ
n đ

ạ
i t
ừ
đi
ể
m xu
ấ
t phát th
ấ
p, n
ướ
c ta không th
ể
đi theo các b
ướ
c tu
ầ
n
t
ự
như các n
ướ
c đi tr
ướ
c
đã
làm, mà ph
ả
i phát tri
ể

n theo ki
ể
u “nh
ả
y v
ọ
t”,”rút
ng
ắ
n”. Đây v
ừ
a là cơ h
ộ
i
để
t
ậ
n d
ụ
ng l
ợ
i th
ế
c
ủ
a n
ướ
c phát tri
ể
n sau, v

ừ
a là
thách th
ứ
c
đò
i h
ỏ
i ph
ả
i v
ượ
t qua. Mu
ố
n phát tri
ể
n nhanh kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng theo
cách th
ứ
c như v
ậ
y, nh
ấ
t thi

ế
t ph
ả
i
đẩ
y m
ạ
nh phát tri
ể
n khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
.

Đẩ
y m
ạ
nh phát tri
ể
n khoa h
ọ
c và công ngh
ệ

đố
i v
ớ
i n
ướ

c ta không ch
ỉ

b
ắ
t ngu
ồ
n t
ừ

đò
i h
ỏ
i b
ứ
c xúc c
ủ
a quá tr
ì
nh
đẩ
y m
ạ
nh công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ
n
đạ
i

hoá và quá tr
ì
nh phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng, mà c
ò
n b
ắ
t ngu
ồ
n t
ừ
yêu c
ầ
u phát
tri
ể
n
đấ
t n
ướ
c theo
đị
nh h

ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a. Phát tri
ể
n theo
đị
nh h
ướ
ng x
ã

h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a, v
ề
b
ả
n ch
ấ

t, là m
ộ
t ki
ể
u
đị
nh h
ướ
ng t
ổ
ch
ứ
c n
ề
n kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i
v
ừ
a d
ự
a trên nguyên t
ắ
c và quy lu
ậ
t c

ủ
a kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng, v
ừ
a d
ự
a trên nguyên
t
ắ
c và m
ụ
c tiêu c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i.
Đị
nh h
ướ

ng này không ch
ỉ

đò
i h
ỏ
i n
ề
n
kinh t
ế
tăng tr
ưở
ng
ở
m
ứ
c cao mà c
ò
n
đò
i h
ỏ
i ph
ả
i xây d
ự
ng m
ộ
t x

ã
h
ộ
i công
b
ằ
ng, dân ch
ủ
và văn minh.
Ở
đó, phát tri
ể
n con ng
ườ
i và phát tri
ể
n x
ã
h
ộ
i b
ề
n
v
ữ
ng
đượ
c coi là trung tâm. Đâu là con
đườ
ng phát tri

ể
n chưacó ti
ề
n l
ệ
. Mu
ố
n
đạ
t t
ớ
i đó, chúng ta ph
ả
i có n
ỗ
l
ự
c và sáng t
ạ
o r
ấ
t cao, ph
ả
i bi
ế
t v
ậ
n d
ụ
ng nh

ữ
ng
thành t
ự
u m
ớ
i nh
ấ
t c
ủ
a nhân lo
ạ
i, tránh nh
ữ
ng sai l
ầ
m mà các n
ướ
c khác
đã
v
ấ
p
ph
ả
i. N
ế
u không
đủ
tr

ì
nh
độ
trí tu
ệ
, không
đủ
năng l
ự
c n
ộ
i sinh th
ì
khó có th
ể

thành công. Do v
ậ
y,
đẩ
y m
ạ
nh phát tri
ể
n khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ

t càng tr
ở
nên r
ấ
t
quan tr
ọ
ng và b
ứ
c thi
ế
t.
2.V
ề
h
ướ
ng tác
độ
ng c
ủ
a KH- CN


9
a. T
ậ
p trung n
ỗ
l
ự

c ti
ế
n hành c
ả
i t
ạ
o,
đồ
ng b
ộ
, hoá và hi
ệ
n
đạ
i hoá có
ch
ọ
n l
ọ
c các cơ s
ở
s
ả
n xu
ấ
t hi
ệ
n có
Tuy cơ s
ở

v
ậ
t ch
ấ
t- k
ỹ
thu
ậ
t có c
ủ
a n
ướ
c ta c
ò
n nh
ỏ
bé, tr
ì
nh
độ
công
ngh
ệ
, k
ỹ
thu
ậ
t vào lo
ạ
i l

ạ
c h
ậ
u, h
ệ
s
ố
s
ử
d
ụ
ng thi
ế
t b
ị
và công su
ấ
t c
ò
n th
ấ
p. B
ở
i
v
ậ
y, ngu
ồ
n d
ự

tr
ữ
c
ò
n khá l
ớ
n và d
ướ
i nhi
ề
u góc
độ
, đây th
ậ
t s
ự
đang là ngu
ồ
n
v
ố
n qu
ý
c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c và ph

ả
i b
ắ
t
đầ
u t
ừ
đây
để
đi lên
b. Ch
ủ

độ
ng s
ử
d
ụ
ng có ch
ọ
n l
ọ
c m
ộ
t s
ố
h
ướ
ng công ngh
ệ

tiên ti
ế
n phù
h
ợ
p v
ớ
i th
ế
m
ạ
nh c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c nh
ằ
m chu
ẩ
n b
ị
đi
ề
u ki
ệ
n phát tri
ể
n các ngành

có hàm l
ượ
ng công ngh
ệ
cao

Ở
n
ướ
c ta, cùng v
ớ
i vi
ệ
c t
ậ
p trung n
ỗ
l
ự
c KH- CN khai thác có hi
ệ
u qu
ả

cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ

t- k
ỹ
thu
ậ
t hi
ệ
n có, c
ũ
ng c
ầ
n ph
ả
i chăm lo, dành m
ộ
t s
ố
ph
ầ
n ti
ề
m
l
ự
c dư l
ớ
n cho vi
ệ
c th
ử
nghi

ệ
m, l
ự
a ch
ọ
n m
ộ
t s
ồ
h
ướ
ng công ngh
ệ
cao phù h
ợ
p
để
m
ộ
t m
ặ
t, h
ỗ
tr
ợ
cho vi
ệ
c gi
ả
i quy

ế
t có hi
ệ
u qu
ả
hơn, m
ặ
t khác thúc
đẩ
y vi
ệ
c
h
ì
nh thành m
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c s
ả
n xu
ấ
t công ngh
ệ
cao v
ớ

i quy mô phù h
ợ
p
để
t
ạ
o ta
các s
ả
n ph
ẩ
m thay th
ế
nh
ậ
p và t
ạ
o ch
ỗ

đứ
ng trên th
ị
tr
ườ
ng qu
ố
c t
ế
.

Trong s
ố
nh
ữ
ng h
ướ
ng công ngh
ệ
cao, c
ầ
n quan tâm
đầ
y
đủ
t
ớ
i khâu tin
h
ọ
c hoá m
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c ho
ạ
t

độ
ng kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i. C
ầ
n có quy
ế
t tâm trong vi
ệ
c
đầ
u tư phát tri
ể
n m
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c s
ả
n xu
ấ
t g

ắ
n v
ớ
i các hương ưu tiên c
ủ
a chương
tr
ì
nh t
ổ
ng h
ợ
p ti
ế
n b
ộ
KH- CN. Đó là d
ị
p t
ố
t
để
VN tham gia vào phân công lao
độ
ng qu
ố
c t
ế
v
ề

m
ộ
t s
ố
s
ả
n ph
ẩ
m có hàm l
ượ
ng khoa h
ọ
c cao
c. Thúc
đẩ
y vi
ệ
c nâng cao tr
ì
nh
độ
k
ỹ
thu
ậ
t và công ngh
ệ
c
ủ
a các xí nghi

ệ
p
nh
ỏ
, c
ủ
a khu v
ự
c ti
ể
u th
ủ
công ngh
ệ
p c
ả

ở
thành th
ị
và nông thôn.
Kinh nghi
ệ
m th
ự
c ti
ễ
n ch
ỉ
ra r

ằ
ng
để
có th
ể
th
ự
c hi
ệ
n có hi
ệ
u qu
ả
chi
ế
m
l
ượ
c này, vi
ệ
c nhanh chóng kh
ắ
c ph
ụ
c s
ự
l
ạ
c h
ậ

u v
ề
công ngh
ệ
, s
ự
yêú kém v
ề

năng l
ự
c qu
ả
n l
ý
, s
ự
thi
ế
u h
ụ
t v
ề
l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng có k

ỹ
thu
ậ
t là yêu c
ầ
u b
ứ
c
bách ph
ả
i gi
ả
i quy
ế
t .B
ở
i v
ậ
y vi
ệ
c giành m
ộ
t ph
ầ
n n
ỗ
l
ự
c
đủ

m
ạ
nh h
ướ
ng vào
vi
ệ
c gi
ả
i quy
ế
t các nhu c
ầ
u khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
ph
ụ
c v
ụ
phát tri
ể
n công
nghi
ệ
p nông thôn có t
ầ
m quan tr
ọ

ng
đặ
c bi
ệ
t


10
Nh
ữ
ng phân tích nêu trên
đã
t
ớ
i g
ợ
i
ý
quan tr
ọ
ng là chi
ế
n l
ượ
c phát tri
ể
n
khoa h
ọ
c và k

ỹ
thu
ậ
t không th
ể
không quan tâm
đế
n vi
ệ
c nâng cao tr
ì
nh
độ
k
ỹ

thu
ậ
t và công ngh
ệ
,c
ả
i ti
ế
n và nên coi đây là m
ộ
t h
ướ
ng có
ý

ngh
ĩ
a chi
ế
n l
ượ
c
c
ả
tr
ướ
c m
ắ
t và lâu dài .
d.K
ế
t h
ợ
p h
ữ
u cơ vi
ệ
c t
ậ
p trung n
ỗ
l
ự
c gi
ả

i quy
ế
t các v
ấ
n
đề
tr
ướ
c m
ắ
t và
ti
ế
p t
ụ
c tăng c
ườ
ng ti
ề
m l
ự
c khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ
t nh
ằ
m đáp

ứ
ng nh
ữ
ng yêu
c
ầ
u m
ớ
i c
ủ
a giai đo
ạ
n phát tri
ể
n ti
ế
p theo
3. Vai tr
ò
c
ủ
a KH- CN
đố
i v
ớ
i m
ộ
t s
ố
l

ĩ
nh v
ự
c
a. V
ớ
i s
ự
nghi
ệ
p công nghi
ệ
p hoá - hi
ệ
n
đạ
i hoá nông thôn và phát tri
ể
n
nông thôn
G
ầ
n 20 năm qua s
ả
n xu
ấ
t nông nghi
ệ
p và kinh t
ế

nông thôn
đã

đạ
t
đượ
c
nh
ữ
ng thành t
ự
u to l
ớ
n góp ph
ầ
n quan tr
ọ
ng
ổ
n
đị
nh và phát tri
ể
n kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i

đưa n
ướ
c ta b
ướ
c sang giai đo
ạ
n m
ớ
i
đẩ
y m
ạ
nh công nghi
ệ
p hoá hi
ệ
n
đạ
i hoá
đấ
t n
ướ
c.Tuy nhiên cho
đế
n nay v
ớ
i g
ầ
n 80% dân s
ố

c
ủ
a c
ả
n
ướ
c s
ố
ng
ở
nông
thôn, trong đó t
ỷ
l
ệ
đói nghèo v
ẫ
n c
ò
n trên 22%, có nơi như
ở
m
ộ
t s
ố
huy
ệ
n
mi
ề

n núi c
ò
n trên 42%(theo chuân nghe
ò
mơí). M
ặ
t khác c
ũ
ng do n
ề
n kinh t
ế

n
ướ
c ta m
ớ
i b
ướ
c
đầ
u chuy
ể
n t
ừ
n
ề
n s
ả
n xu

ấ
t theo cơ ch
ế
t
ậ
p trung, quan liêu,
bao c
ấ
p sang n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng XHCN nên năng su
ấ
t, ch
ấ
t
l
ượ
ng và s
ứ
c c

ạ
nh tranh c
ủ
a nông s
ả
n, hàng hoá c
ò
n r
ấ
t th
ấ
p so v
ớ
i nhi
ề
u n
ướ
c
trong khu v
ự
c và th
ế
gi
ớ
i. Đi
ề
u đó làm cho thu nh
ậ
p và tích lu
ỹ

c
ủ
a
đạ
i b
ộ
ph
ậ
n
dân cư nông thôn c
ò
n b
ấ
p bênh, s
ứ
c mua có kh
ả
năng thanh toán v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n
xu
ấ
t và tư li
ệ
u tiêu dùng
đề

u r
ấ
t h
ạ
n ch
ế
, gây
ả
nh h
ưở
ng l
ớ
n
đế
n s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch
cơ c
ấ
u c
ủ
a toàn b
ộ
n
ề
n kinh t

ế
,
đồ
ng th
ờ
i gây c
ả
n tr
ở
vi
ệ
c, phát tri
ể
n công
nghi
ệ
p và d
ị
ch v
ụ
trên
đị
a bàn nông thôn
So v
ớ
i các gi
ả
i pháp khác, th
ì
gi

ả
i pháp v
ề
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
yêu c
ầ
u
v
ố
n
đầ
u tư không quá l
ớ
n mà đem l
ạ
i hi
ệ
u qu
ả
cao. Theo đánh giá chung, trong
nông nghi
ệ
p
ướ
c tính 1/3 giá tr
ị
tăng c

ủ
a s
ả
n xu
ấ
t lương th
ự
c th
ờ
i gian v
ừ
a qua
là do ng
ườ
i dân ti
ế
p thu,
ứ
ng d
ụ
ng các ti
ế
n b
ộ
khoa h
ọ
c và k
ỹ
thu
ậ

t m
ớ
i vào s
ả
n
xu
ấ
t


11
Tuy nhiên, ti
ề
m l
ự
c v
ề
KH- CN c
ủ
a n
ướ
c ta chưa
đượ
c phát huy
đầ
y
đủ

cho s
ự

nghi
ệ
p CNH, HĐH nông nghi
ệ
p, nông thôn nhi
ề
u v
ấ
n
đề
b
ứ
c xúc c
ủ
a s
ả
n
xu
ấ
t nông nghi
ệ
p và kinh t
ế
nông thôn
đặ
t ra
đố
i v
ớ
i các l

ự
c l
ượ
ng KH- CN
đế
n
nay chưa gi
ả
i quy
ế
t
đượ
c, trong đó đáng lưu
ý
hơn c
ả
là :
- Vi
ệ
c chuy
ể
n
đổ
i cơ c
ấ
u kinh t
ế
nông nghi
ệ
p, nông thôn là n

ộ
i dung quan
tr
ọ
ng trong quá tr
ì
nh th
ự
c hiên CNH, HĐH nông nghi
ệ
p, nông thôn, mà s
ự

chuy
ể
n
đổ
i đó ph
ụ
thu
ộ
c vào vi
ệ
c t
ổ
ch
ứ
c áp d
ụ
ng thành t

ự
u KH- CN vào s
ả
n
xu
ấ
t và các chính sách thúc
đẩ
y phát tri
ể
n s
ả
n xu
ấ
t. Ch
ỉ
trên cơ s
ở
có
đủ
gi
ố
ng
t
ố
t và các ti
ế
n b
ộ
k

ỹ
thu
ậ
t khác, k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i vi
ệ
c phát tri
ể
n các quan h
ệ
th
ị

tr
ườ
ng đúng h
ướ
ng m
ớ
i có th
ể
chuy
ể
n cơ c
ấ

u s
ả
n xu
ấ
t nông nghi
ệ
p t
ừ
thu
ầ
n
nông,
độ
c canh sang đa d
ạ
ng hoá cây tr
ồ
ng. Hi
ệ
n nay vi
ệ
c chuy
ể
n
đổ
i kinh t
ế

nông thôn t
ừ

nông nghi
ệ
p sang công nghi
ệ
p, d
ị
ch v
ụ
m
ớ
i ch
ỉ
xu
ấ
t hi
ệ
n
ở
m
ộ
t s
ố

ven vùng có cơ s
ở
h
ạ
t
ầ
ng k

ỹ
thu
ậ
t, có tr
ì
nh
độ
dân trí cao, có kh
ả
năng ti
ế
p thu
các ti
ế
n b
ộ
k
ỹ
thu
ậ
t
-Giá tr
ị
kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u hàng nông, lâm, thu

ỷ
s
ả
n hàng năm tuy
chi
ế
m g
ầ
n 40% t
ổ
ng giá tr
ị
kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u c
ủ
a c
ả
n
ướ
c, nhưng nh
ì
n
chung, năng su
ấ
t, ch

ấ
t l
ượ
ng và s
ứ
c c
ạ
nh tranh c
ủ
a nông s
ả
n hàng hoá c
ò
n th
ấ
p
so v
ớ
i các n
ướ
c trong khu v
ự
c và trên th
ế
gi
ớ
i, khi
ế
n cho các s
ả

n ph
ẩ
m làm ra
tiêu th
ụ
khó khăn,
ả
nh h
ưở
ng b
ấ
t l
ợ
i
đế
n thu nh
ậ
p c
ủ
a ng
ườ
i s
ả
n xu
ấ
t. KH-CN
chưa có s
ự
tác
độ

ng c
ầ
n thi
ế
t và hi
ệ
u qu
ả
b
ả
n
đả
m tính
ổ
n
đị
nh, b
ề
n v
ữ
ng c
ủ
a
nông s
ả
n hàng hoá khi g
ặ
p ph
ả
i r

ủ
i ro c
ủ
a thiên tai và th
ị
tr
ườ
ng
- Phát tri
ể
n công ngh
ệ
ch
ế
bi
ế
n là nhi
ệ
m v
ụ
hàng
đầ
u trong quá tr
ì
nh th
ự
c
hi
ệ
n CNH- HĐH nông nghi

ệ
p, nông thôn, nhưng phát tri
ể
n công nghi
ệ
p, ch
ế

bi
ế
n như th
ế
nào l
ạ
i là v
ấ
n
đề
b
ứ
c xúc đang
đò
i h
ỏ
i nghiên c
ứ
u và làm r
õ

- G

ầ
n đây, Nhà n
ướ
c ti
ế
p t
ụ
c tăng c
ườ
ng
đầ
u tư xây d
ự
ng cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t k
ỹ

thu
ậ
t cho nông nghi
ệ
p, nông thôn. Hi
ệ
n có r
ấ

t nhi
ề
u v
ấ
n
đề
v
ề
k
ỹ
thu
ậ
t
để
b
ả
o
đả
m hi
ệ
u qu
ả
v
ố
n
đầ
u tư c
ủ
a nhà n
ướ

c chưa
đượ
c gi
ả
i quy
ế
t t
ố
t. Do đó, nông
nghi
ệ
p, nông thôn đang r
ấ
t c
ầ
n có s
ự
tác
độ
ng c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng KH- CN


12
T

ì
nh h
ì
nh trên kh
ẳ
ng
đị
nh vai tr
ò
c
ủ
a KH- CN trong quá tr
ì
nh th
ự
c hi
ệ
n
CNH- HĐH nông nghi
ệ
p, nông thôn
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay và đó c
ũ
ng chính là
nh

ữ
ng yêu c
ầ
u b
ứ
c xúc
đặ
t ra
đố
i v
ớ
i các nhà khoa h
ọ
c v
ì
s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a nông
nghi
ệ
p, nông thôn. Tuy nhiên,
để
huy
độ
ng
đượ

c các l
ự
c l
ượ
ng KH- CN ph
ụ
c v
ụ

nông nghi
ệ
p, nông thôn, chú
ý
các v
ấ
n
đề
v
ề
t
ổ
ch
ứ
c b
ộ
máy, cơ ch
ế
v
ậ
n hành

và các chính sách tác
độ
ng, trong đó c
ố
t l
õ
i là gi
ả
i quy
ế
t h
ợ
p l
ý
l
ợ
i ích cho
ng
ườ
i làm nghiên c
ứ
u, tri
ể
n khai các thành t
ự
u c
ủ
a KH- CN.
Vi
ệ

c áp d
ụ
ng các bi
ệ
n pháp k
ỹ
thu
ậ
t, công ngh
ệ
, áp d
ụ
ng các ti
ế
n b
ộ
k
ỹ

thu
ậ
t ph
ụ
c v
ụ
kinh t
ế
nông nghi
ệ
p và nông thôn là m

ộ
t vi
ệ
c làm hi
ệ
u qu
ả
,
đã

kh
ẳ
ng
đị
nh vai tr
ò
,
độ
ng l
ự
c ch
ủ

đạ
o phát tri
ể
n kinh t
ế
nông nghi
ệ

p và chuy
ể
n
đổ
i cơ c
ấ
u kinh t
ế
nông thôn, c
ầ
n t
ổ
ch
ứ
c, v
ậ
n
độ
ng thành phong trào r
ộ
ng l
ớ
n
đưa KH- CN v
ề
ph
ụ
c v
ụ
CNH, HĐH nông nghi

ệ
p và nông thôn nh
ằ
m t
ạ
o ra
b
ướ
c chuy
ể
n bi
ế
n r
õ
r
ệ
t v
ề
năng su
ấ
t ch
ấ
t l
ượ
ng, hi
ệ
u qu
ả
và s
ứ

c c
ạ
nh tranh c
ủ
a
nông s
ả
n hàng hoá, ch
ủ

độ
ng h
ộ
i nh
ậ
p c
ớ
i khu v
ự
c và qu
ố
c t
ế
, góp ph
ầ
n chuy
ể
n
đổ
i nhanh cơ c

ấ
u kinh t
ế
nông nghi
ệ
p, nông thôn th
ự
c hi
ệ
n đa d
ạ
ng hoá cây
tr
ồ
ng v
ậ
t nuôi
để
có cơ s
ở
l
ự
a ch
ọ
n, nhân gi
ố
ng các s
ả
n ph
ẩ

m có ưu th
ế

ở
t
ừ
ng
vùng, t
ừ
ng
đị
a phương, phát tri
ể
n công nghi
ệ
p, công ngh
ệ
ch
ế
bi
ế
n,
ứ
ng d
ụ
ng
các công ngh
ệ
sau thu ho
ạ

ch nh
ằ
m h
ạ
n ch
ế
t
ổ
n th
ấ
t, duy tr
ì
ch
ấ
t l
ượ
ng nông s
ả
n,
khai thác các ti
ề
m năng chưa phát huy h
ế
t, tăng c
ườ
ng lu
ậ
n c
ứ
khoa h

ọ
c
để
b
ả
o
đả
m hi
ệ
u qu
ả

đầ
u tư cho khu v
ự
c nông nghi
ệ
p và nông thôn.
b. M
ố
i quan h
ệ
gi
ữ
a KH- CN v
ớ
i s
ả
n xu
ấ

t v
ậ
t ch
ấ
t
Khoa h
ọ
c có ngu
ồ
n g
ố
c, b
ả
n ch
ấ
t, ch
ứ
c năng s
ứ
m
ạ
ng t
ừ

đờ
i s
ố
ng th
ự
c

ti
ễ
n c
ủ
a x
ã
h
ộ
i, con ng
ườ
i. Nó không ph
ả
i là b
ả
n thân công c
ụ
lao
độ
ng và s
ứ
c
lao
độ
ng, nhưng c
ũ
ng không n
ằ
m ngoài thành t
ố
quan tr

ọ
ng nh
ấ
t là l
ự
c l
ượ
ng
s
ả
n xu
ấ
t. Nó không thay th
ế
, nhưng nó có th
ể
làm thay
đổ
i m
ạ
nh m
ẽ
, nhanh
chóng tính năng hi
ệ
u l
ự
c c
ủ
a công c

ụ
lao
độ
ng, s
ứ
c lao
độ
ng và do đó, phương
th
ứ
c con ng
ườ
i tác
độ
ng
đế
n gi
ớ
i t
ự
nhiên theo chi
ề
u h
ướ
ng ngày càng tăng
c
ườ
ng s
ứ
c m

ạ
nh, vai tr
ò
và t
ự
do c
ủ
a con ng
ườ
i tr
ướ
c thiên nhiên. Tuy nhiên,
v
ớ
i tính cách là s
ả
n ph
ẩ
m, giá tr
ị

đã

đượ
c sáng t
ạ
o ra,
đã
có s
ẵ

n, th
ì
khoa h
ọ
c


13
không c
ò
n là k
ế
t qu
ả
, mà l
ạ
i dóng vai tr
ò
như m
ộ
t trong nh
ữ
ng nguyên nhân,
độ
ng l
ự
c bên trong, tr
ự
c ti
ế

p thúc
đẩ
y m
ạ
nh nh
ấ
t s
ự
phát tri
ể
n l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n
xu
ấ
t
Trong đi
ề
u ki
ệ
n “ thông tin hoá “, “toàn c
ầ
u hoá” c
ủ
a
đờ

i s
ố
ng x
ã
h
ộ
i và
kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i ngày nay, nhi
ề
u thành t
ự
u c
ủ
a cu
ộ
c cách m
ạ
ng KH- CN có th
ể

đượ
c chuy
ể
n giao ti

ế
p nh
ậ
n tương
đố
i nhanh chóng, d
ễ
dàng, t
ạ
o ra cơ h
ộ
i khách
quan thu
ậ
n l
ợ
i cho s
ự
phát tri
ể
n
độ
t bi
ế
n, nh
ả
y v
ọ
t và b
ứ

t phá v
ề
kinh t
ế

ở
nh
ữ
ng
dân t
ộ
c, qu
ố
c gia, hay khu v
ự
c nh
ấ
t
đị
nh trong nh
ữ
ng th
ờ
i đi
ể
m, th
ờ
i k
ỳ
hay giai

đo
ạ
n nh
ấ
t
đị
nh. Nhưng
để
tranh th
ủ
tân d
ụ
ng và phát huy
đượ
c h
ế
t ti
ề
m năng
c
ủ
a cơ h
ộ
i bên ngoài này th
ì
đi
ề
u ki
ệ
n t

ấ
t y
ế
u và t
ố
i thi
ể
u là
ở
bên trong ph
ả
i
chu
ẩ
n b
ị
xây d
ự
ng cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t k
ỹ
thu
ậ
t và b
ồ

i d
ưỡ
ng nhân t
ố
con ng
ườ
i lao
độ
ng
ở
m
ộ
t n
ứ
c
độ
tương
ứ
ng, thích đáng. Kinh nghi
ệ
m th
ế
gi
ớ
i v
ề
vi
ệ
c gi
ả

i
quy
ế
t m
ố
i quan h
ệ
“ con ng
ườ
i- tư ki
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t- khoa h
ọ
c” m
ộ
t cách cân
đố
i,
hài hoà
để
t
ạ
o ra hi
ệ
u qu
ả

t
ổ
ng h
ợ
p t
ố
i đa và t
ố
i ưu v
ề
k
ỹ
thu
ậ
t là khá toàn di
ệ
n
và
phong phú
Vi
ệ
c xây d
ự
ng r
õ
v
ị
trí tương quan vai tr
ò
và

ả
nh h
ưở
ng c
ủ
a KH- CN trong
h
ệ
th
ố
ng các thành t
ố
l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t như trên
đã

đồ
ng th
ờ
i làm sáng t
ỏ
gi
ớ

i
h
ạ
n tác
độ
ng c
ủ
a nó v
ề
m
ặ
t x
ã
h
ộ
i. S
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a khoa h
ọ
c không tr
ự
c ti
ế
p
d
ẫ

n t
ớ
i s
ự
thay
đổ
i quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t và ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u. Trái l
ạ
i, vai tr
ò
“ cách
m
ạ
ng hoá “ c
ủ
a khoa h

ọ
c
đố
i v
ớ
i vi
ệ
c thúc
đẩ
y s
ự
tăng tr
ưở
ng c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n
xu
ấ
t l
ạ
i b
ị
ch
ế

ướ
c b
ở
i m
ộ
t quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t và ki
ế
n trúc th
ượ
ng t
ầ
ng x
ã
h
ộ
i
nh
ấ
t
đị
nh. Nói cách khác, ti
ề
m năng thúc

đẩ
y l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t phát tri
ể
n c
ủ
a
khoa h
ọ
c là vô t
ậ
n, nhưng m
ứ
c
độ
, gi
ớ
i h
ạ
n hi
ệ
n th
ự

c hoá ti
ề
m năng này l
ạ
i ph
ụ

thu
ộ
c “ khuôn kh
ổ
“ c
ủ
a quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t th
ố
ng tr
ị

Tuy nhiên, s
ự
phát tri
ể
n như v
ũ

b
ã
o c
ủ
a cách m
ạ
ng KH- CN hi
ệ
n
đạ
i đang
di
ễ
n ra t
ừ
ng ngày, t
ừ
ng gi
ờ

ở
kh
ắ
p m
ọ
i nơi trên th
ế
gi
ớ
i

đã
có tác d
ụ
ng c
ụ
th
ể
.
S
ứ
c ti
ế
n công v
ũ
b
ã
o c
ủ
a phong trào gi
ả
i phong dân t
ộ
c, giai c
ấ
p tư s
ả
n
đã
ch
ủ

14
độ
ng ra s
ứ
c
đẩ
y m
ạ
nh cu
ộ
c cách m
ạ
ng KH- KT, s
ử
d
ụ
ng các thành qu
ả
c
ủ
a nó
để
phát tri
ể
n l
ự
c l

ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t, phát tri
ể
n kinh t
ế
m
ộ
t cách thành công
Tuy không l
ạ
c quan
đế
n m
ứ
c v
ộ
i v
ã
và ng
ộ
nh
ậ
n mà cho r
ằ
ng, cu
ộ

c cách
m
ạ
ng KH- CN hi
ệ
n
đạ
i s
ẽ
t
ự

độ
ng và tr
ự
c ti
ế
p đưa ngay
đế
n m
ộ
t x
ã
h
ộ
i th
ự
c s
ự

là “ h
ậ
u TBCN “, nhưng chúng ta v
ẫ
n có th
ể
ghi nh
ậ
n nh
ữ
ng thành t
ự
u l
ớ
n lao
c
ủ
a cu
ộ
c cách m
ạ
ng này và có
đủ
cơ s
ở

để
tin t
ưở
ng r

ằ
ng, nh
ữ
ng thành t
ự
u
ấ
y
trong hôm qua, hôm nay và ngày mai
đề
u góp ph
ầ
n thi
ế
t th
ự
c thúc
đẩ
y CNTB đi
nhanh hơn t
ớ
i đi
ể
m k
ế
t thúc không th
ể
tránh kh
ỏ
i.

c. Khoa h
ọ
c – công ngh
ệ

đã
nhanh chóng tr
ở
thành l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
tr
ự
c ti
ế
p
ở
n
ướ
c ta
Vi
ệ
c khoa h
ọ

c tr
ở
thành l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t tr
ự
c ti
ế
p là d
ự
đoán thiên tài
c
ủ
a C.Mác. D
ự
a trên cơ s
ở
phân tích r
õ
vai tr
ò
c
ủ
a khoa h

ọ
c trong s
ự
phát tri
ể
n
c
ủ
a công nghiêp, ông
đã
k
ế
t lu
ậ
n : Vi
ệ
c bi
ế
n khoa h
ọ
c thành l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
tr

ự
c ti
ế
p là m
ộ
t quy lu
ậ
t khách quan c
ủ
a s
ự
phát tri
ể
n x
ã
h
ộ
i. Ngày nay d
ự
đoán
ấ
y đang tr
ở
thành hi
ệ
n th
ự
c trong nhi
ề
u n

ướ
c công nghi
ệ
p phát tri
ể
n
Khoa h
ọ
c là m
ộ
t h
ệ
th
ố
ng tri th
ứ
c
đượ
c tích lu
ỹ
trong quá tr
ì
nh l
ị
ch s
ử
và
đượ
c th
ự

c ti
ễ
n ki
ể
m nghi
ệ
m, ph
ả
n ánh nh
ữ
ng quy ku
ậ
t khách quan c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i
bên ngoài c
ũ
ng như ho
ạ
t
độ
ng tinh th
ầ
n c
ủ
a con ng

ườ
i, giúp con ng
ườ
i có năng
l
ự
c c
ả
i t
ạ
o th
ế
gi
ớ
i
Như v
ậ
y, khoa h
ọ
c là” văn hoá bi
ế
t”, c
ò
n s
ả
n xu
ấ
t, k
ỹ
thu

ậ
t, công ngh
ệ
là
“ văn hóa làm “. T
ừ
“bi
ế
t”
đế
n “ làm “ có m
ộ
t kho
ả
ng nh
ấ
t
đị
nh nhưng không h
ề

có b
ứ
c t
ườ
ng nào ngăn c
ả
n tuy
ệ
t

đố
i c
ả
. Kho
ả
ng cách
ấ
y có th
ể
b
ị
rút ng
ắ
n và
đượ
c rút ng
ắ
n
đế
n đâu là tu
ỳ
thu
ộ
c
ở
tr
ì
nh
độ
phát tri

ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t,
c
ủ
a k
ỹ
thu
ậ
t, công ngh
ệ
và khoa h
ọ
c
Khoa h
ọ
c là k
ế
t qu
ả
nghiên c

ứ
u c
ủ
a quá tr
ì
nh ho
ạ
t
độ
ng th
ự
c ti
ễ
n, nhưng
đế
n l
ượ
t m
ì
nh nó l
ạ
i có vai tr
ò
to l
ớ
n tác
độ
ng m
ạ
nh m

ẽ
tr
ở
l
ạ
i ho
ạ
t
độ
ng s
ả
n
xu
ấ
t. Do đó con ng
ườ
i hoàn toàn có kh
ả
năng bi
ế
n khoa h
ọ
c thành l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n
xu

ấ
t tr
ự
c ti
ế
p.


15
Trong th
ự
c t
ế
, s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a khoa h
ọ
c
đã
giúp con ng
ườ
i tăng c
ườ
ng
s
ứ

c m
ạ
nh trong quá tr
ì
nh chinh ph
ụ
c t
ự
nhiên, s
ử
d
ụ
ng có hi
ệ
u qu
ả
nh
ữ
ng s
ứ
c
m
ạ
nh c
ủ
a nó. N
ế
u không có s
ự
phát tri

ể
n m
ạ
nh m
ẽ
c
ủ
a khoa h
ọ
c, làm sao con
ng
ườ
i có th
ể
t
ạ
o ta năng l
ượ
ng h
ạ
t nhân, phóng tàu v
ũ
tr
ụ
lên thám hi
ể
m các
hành tinh, hay s
ả
n xu

ấ
t ra máy tính đi
ệ
n t
ử
và ng
ườ
i máy công nghi
ệ
p thay th
ế

nhi
ề
u ho
ạ
t
độ
ng ph
ứ
c t
ạ
p c
ủ
a m
ì
nh.
Khi c
ò
n

ở
tr
ì
nh
độ
th
ấ
p, khoa h
ọ
c tác
độ
ng t
ớ
i k
ỹ
thu
ậ
t và s
ả
n xu
ấ
t c
ò
n r
ấ
t
y
ế
u, nhưng
đã

phát tri
ể
n
đế
n tr
ì
nh
độ
cao như ngày nay th
ì
nó tác
độ
ng m
ạ
nh m
ẽ

và tr
ự
c ti
ế
p t
ớ
i s
ả
n xu
ấ
t. K
ỹ
thu

ậ
t và công ngh
ệ
là k
ế
t qu
ả
s
ự
v
ậ
n d
ụ
ng nh
ữ
ng
hi
ể
u bi
ế
t, tri th
ứ
c khoa h
ọ
c c
ủ
a con ng
ườ
i
để

sáng t
ạ
o, c
ả
i bi
ế
n các công c
ụ
,
phương ti
ệ
n ph
ụ
c v
ụ
cho ho
ạ
t
độ
ng s
ả
n xu
ấ
t và các ho
ạ
t
độ
ng khác c
ủ
a x

ã
h
ộ
i.
Khoa h
ọ
c tr
ở
thành l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t tr
ự
c ti
ế
p th
ì
d
ứ
t khoát ph
ả
i g
ắ
n li
ề

n v
ớ
i
k
ỹ
thu
ậ
t và công ngh
ệ
. Song như th
ế
chưa
đủ
. Khoa h
ọ
c c
ò
n ph
ả
i
đượ
c ng
ườ
i lai
độ
ng ti
ế
p thu v
ậ
n d

ụ
ng
để
nâng cao k
ỹ
năng, k
ỹ
x
ả
o lao
độ
ng, phát tri
ể
n tư duy
kinh t
ế
nhanh nh
ạ
y, trau d
ồ
i
đạ
o
đứ
c, l
ố
i s
ố
ng, v v, m
ớ

i có th
ể
tr
ở
thành l
ự
c
l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t tr
ự
c ti
ế
p và m
ạ
nh m
ẽ
. Ng
ườ
i lao
độ
ng là ch
ủ
th
ể
s

ử
d
ụ
ng các
phương ti
ệ
n k
ỹ
thu
ậ
t. Do đó h
ọ
không th
ể
s
ử
d
ụ
ng
đượ
c các phương ti
ệ
n hi
ệ
n
đạ
i
để
lao
độ

ng t
ố
t n
ế
u có tr
ì
nh
độ
h
ọ
c v
ấ
n th
ấ
p và không
đượ
c đào t
ạ
o, hay đào
t
ạ
o kém.
Có th
ể
nói, khoa h
ọ
c tr
ở
thành l
ự

c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t tr
ự
c ti
ế
p v
ì
m
ấ
y l
ẽ
sau:
1. N
ề
n s
ả
n xu
ấ
t hi
ệ
n nay đang phát tri
ể
n m
ạ
nh m

ẽ
, ngày càng có tính ch
ấ
t
qu
ố
c t
ế
cao, bi
ế
n
độ
ng mau l
ẹ
, ph
ứ
c t
ạ
p đang
đặ
t ra nhi
ề
u v
ầ
n
đề
, mà thi
ế
u khoa
h

ọ
c th
ì
không th
ể
gi
ả
i quy
ế
t và phát tri
ể
n nhanh chóng
đượ
c.
Đồ
ng th
ờ
i b
ả
n thân
n
ề
n khoa h
ọ
c hi
ệ
n
đạ
i c
ũ

ng
đã
phát ti
ể
n
đế
n m
ứ
c có
đủ
đi
ề
u ki
ệ
n
để
có th
ể
gi
ả
i
quy
ế
t
đượ
c nh
ữ
ng v
ấ
n

đề
c
ủ
a s
ả
n xu
ấ
t.
2.Ngày nay các máy móc k
ỹ
thu
ậ
t, công ngh
ệ
ngày càng hi
ệ
n
đạ
i, tinh vi
và có hàm l
ượ
ng trí tu
ệ
cao, th
ị
tr
ườ
ng m
ở
r

ộ
ng, phong phú, ph
ứ
c t
ạ
p và
đầ
u
bi
ế
n
độ
ng, h
ợ
p tác giao lưu nhưng c
ạ
nh tranh gi
ữ
a các qu
ố
c gia c
ũ
ng gay g
ắ
t.
Mu
ố
n s
ả
n xu

ấ
t
đạ
t ch
ấ
t l
ượ
ng và hi
ệ
u qu
ả
cao, ng
ườ
i lao d
ộ
ng không th
ể
ch
ỉ



16
d
ừ
ng l
ạ
i
ở
nh

ữ
ng kinh nghi
ệ
m c
ả
m tính, mà c
ò
n r
ấ
t c
ầ
n có nhi
ề
u tri th
ứ
c khoa
h
ọ
c, k
ỹ
thu
ậ
t và kinh t
ế
. M
ặ
t khác, khoa h
ọ
c ph
ả

i
đượ
c con ng
ườ
i v
ậ
n d
ụ
ng vào
ho
ạ
t đông th
ự
c ti
ễ
n s
ả
n xu
ấ
t, h
ì
nh thành nên nh
ữ
ng thao tác công ngh
ệ
, k
ỹ

năng,… h
ợ

p thành năng l
ự
c sáng t
ạ
o m
ớ
i tr
ở
thành m
ộ
t l
ự
c l
ượ
ng v
ậ
t ch
ấ
t.
3. K
ỹ
thu
ậ
t công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i ph

ả
i có khoa h
ọ
c
đị
nh h
ướ
ng, d
ẫ
n
đườ
ng
và làm cơ s
ở
l
ý
thuy
ế
t m
ớ
i có th
ể
phát tri
ể
n nhanh.
Đồ
ng th
ờ
i các l
ý

thuy
ế
t khoa
h
ọ
c ph
ả
i
đượ
c v
ậ
t ch
ấ
t hóa thành các phương ti
ệ
n k
ỹ
thu
ậ
t, công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i
m
ớ
i tác
độ

ng tr
ự
c ti
ế
p t
ớ
i l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t.
4.Trong đi
ề
u ki
ệ
n c
ủ
a cu
ộ
c cách m
ạ
ng khoa h
ọ
c - k
ỹ
thu

ậ
t- công ngh
ệ

hi
ệ
n
đạ
i, th
ờ
i gian
để
m
ộ
t l
ý
thuy
ế
t khoa h
ọ
c đi vào th
ự
c t
ế
s
ả
n xu
ấ
t, tr
ự

c ti
ế
p
t
ạ
o tra s
ả
n ph
ẩ
m hàng hoá đang ngày càng
đượ
c rút ng
ắ
n
4. Các ngu
ồ
n l
ự
c
để
phát tri
ể
n KH- CN
a. Chăm lo phát tri
ể
n ngu
ồ
n nhân l
ự
c KH- CN

Nhân t
ố
con ng
ườ
i
Nhân t
ố
con ng
ườ
i,
đã
và đang là đi
ề
u ki
ệ
n quy
ế
t
đị
nh trong s
ự
nghi
ệ
p
phát tri
ể
n KH- CN c
ủ
a n
ướ

c ta. Thành công c
ủ
a chúng ta là
ở
ch
ỗ

đã
t
ạ
o ta m
ộ
t
l
ự
c l
ượ
ng cán b
ộ
KH- CN ban
đầ
u tương
đố
i đông
đả
o. M
ặ
t khác, chính l
ĩ
nh v

ự
c
này c
ũ
ng là nơi đang
đặ
t ta nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
b
ứ
c thi
ế
t, mà vi
ệ
c gi
ả
i quy
ế
t chúng, v
ề

th
ự
c ch
ấ
t, s

ẽ
quy
ế
t
đị
nh tính hi
ệ
n th
ự
c c
ủ
a nh
ữ
ng b
ướ
c ti
ế
p theo

Đố
i v
ớ
i KH- CN v
ấ
n đ
ề
không ch
ỉ
là nh
ữ

ng nhà khoa h
ọ
c, các k
ỹ
sư, k
ỹ

thu
ậ
t viên v
ớ
i ngh
ề
nghi
ệ
p chính th
ứ
c c
ủ
a h
ọ
là làm công tác KH- CN, mà tr
ướ
c
h
ế
t ph
ả
i nói
đế

n c
ả
phong trào qu
ầ
n chúng nhân dân đang tham d
ự
vào ho
ạ
t
đông công ngh
ệ
trong s
ả
n xu
ấ
t x
ã
h
ộ
i. B
ấ
t c
ứ
ho
ạ
t
độ
ng g
ì
trong th

ự
c ti
ễ
n
đờ
i
s
ố
ng và s
ả
n xu
ấ
t
đề
u có quan h
ệ
t
ớ
i KH- CN.
Y
ế
u t
ố
quan tr
ọ
ng hàng
đầ
u cho ti
ế
n b

ộ
khoa và công ngh
ệ
là ph
ả
i t
ạ
o ra
m
ộ
t m
ộ
i tr
ườ
ng x
ã
h
ộ
i thu
ậ
n l
ợ
i cho khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
phát tri
ể
n.
Ở

m
ộ
t
m
ứ
c
độ
đáng k
ể
, môi tr
ườ
ng đó
đượ
c t
ạ
o nên b
ở
i nh
ậ
n th
ứ
c c
ủ
a con ng
ườ
i
ở
m
ọ
i

t
ầ
ng l
ớ
p x
ã
h
ộ
i v
ề
vai tr
ò
c
ủ
a khoa h
ọ
c và công ngh
ệ



17
Th
ấ
y
đượ
c
ý
ngh
ĩ

a c
ủ
a môi tr
ườ
ng khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
dân chúng là
để
t
ừ
đó c
ầ
n chú tr
ọ
ng các bi
ệ
n pháp tác
độ
ng v
ề
m
ọ
i m
ặ
t : giáo d
ụ
c, đào t
ạ

o,
tuyên truy
ề
n, ph
ổ
bi
ế
n, kích thích kinh t
ế
và các bi
ệ
n pháp khác
Đào t
ạ
o
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
khoa h
ọ
c
Đào t
ạ
o là khâu
đầ
u tiên c
ủ
a m

ộ
t chu tr
ì
nh h
ì
nh thành và s
ử
d
ụ
ng ngu
ồ
n
nhân l
ự
c qu
ố
c gia v
ề
m
ặ
t khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
. Nói
đế
n đào t
ạ
o
đố

i v
ớ
i ngu
ồ
n
nhân l
ự
c này tr
ướ
c h
ế
t ph
ả
i k
ể

đế
n toàn b
ộ
h
ệ
th
ố
ng giáp d
ụ
c các c
ấ
p, t
ừ
ph

ổ

thông cơ s
ở
, ph
ổ
thông trung h
ọ
c, giáo d
ụ
c chuyên nghi
ệ
p
đế
n
đạ
i h
ọ
c và trên
đạ
i h
ọ
c.
Tuy nhiên, so v
ớ
i yêu c
ầ
u chu
ẩ
n b

ị
cán b
ộ
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ

để

đẩ
y
m
ạ
nh công ngh
ệ
hoá trong giai đo
ạ
n s
ắ
p t
ớ
i th
ì

độ
i ng
ũ
cán b
ộ

ấ
y v
ẫ
n thi
ế
u v
ề

s
ố
l
ượ
ng và y
ế
u v
ề
ch
ấ
t l
ượ
ng. Không th
ể
v
ì
m
ộ
t s
ố
khó khăn tr

ướ
c m
ắ
t mà h
ạ
n
ch
ế
qui mô và t
ố
c
độ
đào t
ạ
o. Con ng
ườ
i luôn luôn là v
ố
n qu
ý
nh
ấ
t và đào t
ạ
o
nhân l
ự
c lao
độ
ng khoa h

ọ
c là v
ấ
n
đề
chi
ế
n l
ượ
c tr
ọ
ng y
ế
u mà b
ấ
t c
ứ
n
ướ
c nào
mu
ố
n phát tri
ể
n thành công c
ũ
ng
đề
u ph
ả

i h
ế
t s
ứ
c quan tâm
H
ệ
th
ố
ng giáo d
ụ
c ph
ổ
thông, khâu
đầ
u c
ủ
a đào t
ạ
o khoa h
ọ
c và công
ngh
ệ
c
ủ
a chúng ta hi
ệ
n nay đang g
ặ

p r
ấ
t nhi
ề
u khó khăn. Và h
ệ
th
ố
ng giáo d
ụ
c
đạ
i h
ọ
c và chuyên nghi
ệ
p c
ò
n nh
ỏ
bé, chưa cân
đố
i v
ớ
i các b
ậ
c h
ọ
c trong h
ệ

th
ố
ng giáo d
ụ
c qu
ố
c dân. V
ề
cơ b
ả
n, cách giáo d
ụ
c c
ủ
a ta c
ò
n n
ặ
ng v
ề
trang b
ị

ki
ế
n th
ứ
c, n
ặ

ng v
ề
l
ý
thuy
ế
t, nh
ẹ
v
ề
b
ồ
i d
ưỡ
ng k
ỹ
năng th
ự
c hành, ít chú tr
ọ
ng
phương pháp t
ự
đào t
ạ
o trong ho
ạ
t
độ
ng th

ự
c ti
ễ
n. Đó c
ũ
ng là nh
ượ
c đi
ể
m ph
ổ

bi
ế
n c
ủ
a h
ệ
th
ố
ng giáo d
ụ
c c
ủ
a nhi
ể
n n
ướ
c x
ã

h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a mà m
ộ
t b
ộ
ph
ậ
n
quan tr
ọ
ng cán b
ộ
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
c
ủ
a chúng ta
đã

đượ
c đào t
ạ
o qua .

Chúng ta không th
ể
v
ừ
a l
ò
ng v
ớ
i t
ì
nh tr
ạ
ng s
ử
d
ụ
ng cán b
ộ
khoa h
ọ
c và
công ngh
ệ
không b
ì
nh th
ườ
ng như hi
ệ
n nay và càng không th

ể

đị
nh con
đườ
ng
phát tri
ể
n c
ủ
a ngành đào t
ạ
o
đạ
i h
ọ
c,mà không tính
đế
n b
ướ
c phát m
ạ
nh m
ẽ
c
ủ
a
n
ướ
c ta sau này. Dù có nh

ữ
ng khó khăn t
ạ
m th
ờ
i ngày hôm nay, chúng ta v
ẫ
n
ph
ả
i ra s
ứ
c m
ở
r
ộ
ng quy mô và t
ố
c
độ
đào t
ạ
o nhân l
ự
c nhân l
ự
c khoa h
ọ
c và

18
công ngh
ệ
cho nh
ữ
ng th
ậ
p k
ỷ
s
ắ
p t
ớ
i. Đào t
ạ
o con ng
ườ
i, như kinh nghi
ệ
m cho
th
ấ
y không bao gi
ờ
là th
ừ
a
đố
i v

ớ
i m
ộ
t n
ướ
c đang phát tri
ể
n như n
ướ
c ta.
V
ấ
n
đề
s
ử
d
ụ
ng cán b
ộ
khoa h
ọ
c- công ngh
ệ

N
ế
u ng
ườ
i cán b

ộ

đượ
c s
ử
d
ụ
ng t
ố
t, trong quá tr
ì
nh làm vi
ệ
c s
ẽ
di
ễ
n ra s
ự

hi
ệ
n
đạ
i hóa,
đổ
i m
ớ
i ki
ế

n th
ứ
c do đào t
ạ
o tr
ướ
c đó, s
ẽ
không có s
ự
hao m
ò
n vô
h
ì
nh và cán b
ộ
khoa h
ọ
c, công ngh
ệ
đó s
ẽ
tr
ưở
ng thành, phát tri
ể
n v
ớ
i đà ti

ế
n b
ộ

chung.
B
ứ
c tranh s
ẽ
hoàn toàn ng
ượ
c l
ạ
i khi nhân viên
đượ
c đào t
ạ
o ra không
đượ
c s
ử
d
ụ
ng ki
ế
n th
ứ
c ngh
ề
nghi

ệ
p c
ủ
a m
ì
nh m
ộ
t cách tho
ả
đáng. Kh
ố
i l
ượ
ng
ki
ế
n th
ứ
c ban
đầ
u s
ẽ
không có cơ h
ộ
i trau d
ồ
i và hi
ệ
n
đạ

i hoá, không
đượ
c b
ổ

xung nh
ữ
ng nhân t
ố
m
ớ
i, giá tr
ị
s
ử
d
ụ
ng ngày càng kém đi. Nó s
ẽ
b
ị
sói m
ò
n v
ớ
i
t
ố
c
độ

c
ự
c k
ỳ
nhanh chóng.
T
ừ
đây ph
ả
i th
ườ
ng xuyên đánh giá l
ạ
i năng l
ự
c
đã
có, không th
ể
coi năng
l
ượ
ng khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
là b
ấ
t bi
ế

n.S
ử
d
ụ
ng là ti
ề
n
đề
và đi
ề
u ki
ệ
n tiên quy
ế
t
cho phát tri
ể
n nhân l
ự
c khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
. Ti
ề
m l
ự
c cán b
ộ
ch

ỉ
có th
ể
phát
tri
ể
n trong đi
ề
u ki
ệ
n
đượ
c phát huy năng l
ự
c c
ủ
a m
ì
nh m
ộ
t cách tho
ả
đáng.
Không ít tr
ườ
ng h
ợ
p s
ự
đánh gía ti

ề
m l
ự
c khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
c
ủ
a
đấ
t
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay t
ỏ
ra l
ạ
c quan, khi ch
ỉ
nh
ì
n vào s
ố
l
ượ
ng cơ c
ấ

u, tr
ì
nh
độ
đào
t
ạ
o ban
đầ
u c
ủ
a
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
. Chúng ta h
ầ
u như
đã
có
đủ
t
ấ
t c
ả
các ngành
ngh
ề

v
ớ
i s
ố
l
ượ
ng khá đông cho m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
như n
ướ
c ta. Song nhi
ề
u l
ĩ
nh
v
ự
c chúng ta không th
ể
huy
độ
ng
đượ
c l
ự
c l

ượ
ng c
ầ
n thi
ế
t, m
ặ
c dù, trên danh
ngh
ĩ
a, chuyên ngành nào đó
đã
có m
ộ
t
độ
i ng
ũ
cán b
ộ

đượ
c đào t
ạ
o không nh
ỏ
.
Như v
ậ
y, năng l

ự
c th
ự
c t
ế
kém xa năng l
ự
c trên danh ngh
ĩ
a.
Như v
ậ
y n
ế
u đào t
ạ
o không đi đôi v
ớ
i s
ử
d
ụ
ng và phát huy tr
ì
nh
độ

đã
có
th

ì
không làm tăng thêm ti
ề
m l
ự
c khoa h
ọ
c- công ngh
ệ
c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c, trái l
ạ
i c
ò
n
có th
ể
gi
ả
m sút so v
ớ
i tích t
ụ
ban
đầ

u c
ủ
a ngu
ồ
n nhân l
ự
c.
b. B
ả
o
đả
m ngu
ồ
n v
ố
n cho s
ự
phát tri
ể
n KH- CN
Bên c
ạ
nh nhân l
ự
c th
ì
v
ố
n là đi
ề

u ki
ệ
n quan tr
ọ
ng cho phát tri
ể
n khoa
h
ọ
c- công ngh
ệ
. Mu
ố
n cho s
ự
nhi
ệ
p công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ
n đai hoá
đượ
c ti
ế
n


19
hành v

ớ
i t
ố
c
độ
nhanh c
ầ
n ph
ả
i có cơ ch
ế
, chính sách và bi
ệ
n pháp huy
độ
ng
đượ
c ngu
ồ
n v
ố
n nhi
ề
u nh
ấ
t, qu
ả
n l
ý
và s

ử
d
ụ
ng v
ố
n có hi
ệ
u qu
ả
nh
ấ
t.
V
ấ
n
đề
huy
độ
ng v
ố
n cho quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá hi
ệ
n
đạ
i hoá có
ý

ngh
ĩ
a quan tr
ọ
ng
đố
i v
ớ
i n
ề
n kinh t
ế
n
ướ
c ta. Song song v
ớ
i vi
ệ
c huy
độ
ng các
ngu
ồ
n v
ố
n, v
ấ
n
đề

s
ử
d
ụ
ng, b
ả
o toàn và phát tri
ể
n v
ố
n c
ũ
ng có
ý
ngh
ĩ
a c
ự
c k
ỳ

quan tr
ọ
ng. Yêu c
ầ
u b
ả
o toàn v
ố
n

đượ
c th
ể
hi
ệ
n tr
ướ
c h
ế
t trong công tác t
ổ
ch
ứ
c
tài chính, có ngh
ĩ
a là ph
ả
i l
ự
a ch
ọ
n các phương án t
ố
i ưu trong t
ạ
o ngu
ồ
n tài
chính. S

ự
c
ầ
n thi
ế
t c
ủ
a ch
ế

độ
b
ả
o toàn và phát tri
ể
n v
ố
n tr
ướ
c h
ế
t xu
ấ
t phát t
ừ

yêu c
ầ
u c
ủ

a cơ ch
ế
qu
ả
n l
ý
kinh t
ế
m
ớ
i, ph
ả
i ho
ạ
ch toán kinh t
ế
kinh doanh,
xu
ấ
t phát t
ừ
yêu c
ầ
u c
ủ
a s
ự
nghi
ệ
p công nghi

ệ
p hoá, hi
ệ
n
đạ
i hoá là ph
ả
i
đả
m
b
ả
o tính hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
cao. V
ì
v
ậ
y,
để
quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ

n
đạ
i hoá
và d
ả
n xu
ấ
t kinh doanh
đạ
t hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
cao,
để
n
ề
n kinh t
ế
phát tri
ể
n b
ề
n
v
ữ
ng, t
ấ

t y
ế
u ph
ả
i b
ả
o toàn và phát tri
ể
n v
ố
n, ph
ả
i nâng cao hi
ệ
u qu
ả
s
ử
d
ụ
ng
v
ố
n

CHƯƠNG III : T
HỰC

TRẠNG
KH- CN V

IỆT
NAM

1. Thành công
KH- CN
đã
t
ậ
p trung vào s
ử
d
ụ
ng h
ợ
p l
ý
tài nguyên thiên nhiên và b
ả
o v
ệ

môi tr
ườ
ng.
Đã
áp d
ụ
ng các công ngh
ệ
và phương pháp nghiên c

ứ
u tiên ti
ế
n:
vi
ễ
n thám,
đị
a v
ậ
t l
ý
… vào công tác đi
ề
u tra, thăm d
ò
tài nguyên thiên nhiên.
Nhi
ề
u k
ế
t qu
ả
nghiên c
ứ
u môi tr
ườ
ng
đượ
c đánh giá cao : nghiên c

ứ
u chính
sánh và bi
ệ
n pháp b
ả
o v
ệ
s
ự
đa d
ạ
ng sinh h
ọ
c, cân b
ằ
ng sinh thái và x
ử
l
ý
ô
nhi
ễ
m n
ướ
c, không khí
ở
các khu công nghi
ệ
p t

ậ
p trung, các thành ph
ố
l
ớ
n…
các bi
ệ
n pháp tr
ồ
ng r
ừ
ng, ch
ố
ng suy thái
đấ
t, c
ả
i t
ạ
o
đấ
t…
KH- CN
đã
chú
ý
phát tri
ể
n các ngành khoa h

ọ
c t
ự
nhiên và công ngh
ệ

cao. Nhi
ề
u thành t
ự
u toán h
ọ
c, cơ h
ọ
c, v
ấ
t l
ý
c
ủ
a ta…
đượ
c đánh giá c
ả

ở
n
ướ
c
ngoài. Công ngh

ệ
thông tin
đã
phát tri
ể
n và m
ở
r
ộ
ng
ứ
ng d
ụ
ng trong h
ệ
th
ố
ng
ngân hàng, qu
ả
n l
ý
hành chính, s
ả
n xu
ấ
t, kinh doanh.
Đồ
ng th
ờ

i, công ngh
ệ
ch
ế



20
t
ạ
o v
ậ
t hi
ệ
u m
ớ
i, công ngh
ệ
sinh h
ọ
c, t
ự

độ
ng hoá…
đã
t
ừ
ng b
ướ

c
đượ
c quan
tâm. Trong nông nghi
ệ
p. Nh
ờ
áp d
ụ
ng nh
ữ
ng ti
ế
n b
ộ
KH- CN v
ề
gi
ố
ng cây
tr
ồ
ng, quy tr
ì
nh k
ỹ
thu
ậ
t thâm canh và chuy
ể

n
đổ
i cơ c
ấ
u mùa v
ụ
, chúng ta
đã

tuy
ể
n ch
ọ
n, lai t
ạ
o hàng ch
ụ
c gi
ố
ng lúa m
ớ
i, phù h
ợ
p các vùng sinh thái khác
nhau, t
ạ
o m
ứ
c tăng tr
ưở

ng quan tr
ọ
ng. Nghiên c
ứ
u và t
ạ
o nhi
ề
u lo
ạ
i gi
ố
ng gia
súc, gia c
ầ
m, có giá tr
ị
kinh t
ế
cao, thúc
đẩ
y chăn nuôi phát tri
ể
n. Hơn 20 năm
qua, năng su
ấ
t lúa b
ì
nh quân
đã

tăng hơn 2 l
ầ
n. T
ổ
ng s
ả
n l
ượ
ng lương th
ự
c 2004
đạ
t hơn 39,12 tri
ệ
u t
ấ
n. Nhi
ề
u lo
ạ
i phân vi sinh, thu
ố
c tr
ừ
sâu vi sinh, ch
ấ
t kích
thích tăng tr
ưở
ng th

ự
c v
ậ
t …
đã
đư
ợ
c s
ử
d
ụ
ng vào s
ả
n xu
ấ
t, b
ả
o v
ệ
, phát tri
ể
n
các lo
ạ
i cây lương th
ự
c. Cơ c
ấ
u cây tr
ồ

ng
đã

đượ
c thay
đổ
i cơ b
ả
n. Tr
ướ
c năm
1989, t
ừ
ch
ỗ
c
ò
n thi
ế
u lương th
ự
c, Vi
ệ
t Nam
đã
tr
ở
thành n
ướ
c xu

ấ
t kh
ẩ
u g
ạ
o
đéng th
ứ
2 th
ế
gi
ớ
i sau Thái Lan.
V
ề
thu
ỷ
s
ả
n nh
ờ
áp d
ụ
ng k
ỹ
thu
ậ
t m
ớ
i, nhi

ề
u năm nay năng su
ấ
t cao.
Tháng 5 năm 2006 s
ả
n l
ượ
ng khai thác thu
ỷ
s
ả
n
ở
Vi
ệ
t Nam
đạ
t 166500 t
ấ
n đưa
t
ổ
ng s
ả
n l
ượ
ng khai thác 5 tháng
đầ
u năm 2006

ướ
c
đạ
t 799.500. Trong đó s
ả
n
l
ượ
ng nuôi tr
ồ
ng tháng 5 năm 2006
đạ
t 135.000 t
ấ
n. Theo
ướ
c tính c
ủ
a B
ộ
Thu
ỷ




s
ả
n, giá tr
ị

kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u tháng 5 năm 2006
đạ
t 250 tri
ệ
u USD, nâng giá
tr
ị
kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u 5 tháng.
Đặ
c bi
ệ
t k
ỹ
thu
ậ
t nuôi tôm
đã

đượ
c
ứ
g d
ụ
ng
kh
ắ
p nơi, t
ạ
o công ăn vi
ệ
c làm cho 350000 ngư dân ven bi
ể
n góp ph
ầ
n c
ả
i thi
ệ
n
và tăng kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u các ngành thu
ỷ
s

ả
n.Vi
ệ
c nuôi tr
ồ
ng thu
ỷ
s
ả
n
đã
có
s
ự

đầ
u tư khoa h
ọ
c thích đáng trong vi
ệ
c t
ậ
n d
ụ
ng m
ặ
t n
ướ
c ao, h
ồ

, n
ướ
c bi
ể
n
mà s
ả
n l
ượ
ng khai thác,nuôi tr
ồ
ng ,xu
ấ
t kh
ẩ
u tăng đáng k
ể
.
Trong công nghi
ệ
p, hàng lo
ạ
t k
ỹ
thu
ậ
t tiên ti
ế
n
đượ

c áp d
ụ
ng, t
ạ
o nhi
ề
u s
ả
n
ph
ẩ
m ch
ấ
t l
ượ
ng cao : hàng may m
ặ
c, thu
ố
c lá,
đồ
nh
ự
a, cao su,
đồ
đi
ệ
n máy,
đi
ệ

n t
ử
… Công nghi
ệ
p tăng tr
ưở
ng b
ì
nh quân kho
ả
ng 23% năm 2004
đạ
t 2,1 t
ỷ



21
USD, công nghi
ệ
p vi
ễ
n thông
đạ
t 200 tri
ệ
u USD, máy tính 1 tri
ệ
u USD, đi
ệ

n t
ử

730 tri
ệ
u USD, công ngh
ệ
ph
ầ
n m
ề
m 170 tri
ệ
u USD.
Trong l
ĩ
nh v
ự
c năng l
ượ
ng, nhi
ề
u công tr
ì
nh, nghiên c
ứ
u KH- CN
đã
t
ậ

p
trung vào công tác quy ho
ạ
ch, s
ử
d
ụ
ng h
ợ
p l
ý
các ngu
ồ
n năng l
ượ
ng.
Đổ
i m
ớ
i
CN xây d
ự
ng các nhà máy thu
ỷ
đi
ệ
n, nhi
ệ
t đi
ệ

n, nghiên c
ứ
u các phương pháp
gi
ả
m t
ổ
n th
ấ
t năng l
ượ
ng trong truy
ề
n t
ả
i đi
ệ
n và
đổ
i m
ớ
i CN. H
ệ
th
ố
ng năng
l
ượ
ng
đã

phát tri
ể
n nhanh chóng : 80%
đị
a bàn x
ã

ở
khu v
ự
c nông thôn, hơn
50% h
ộ
gia
đì
nh
đã
có đi
ệ
n s
ử
d
ụ
ng.
Trong giao thông v
ậ
n t
ả
i, KH- CN
đã

góp ph
ầ
n quan tr
ọ
ng vào vi
ệ
c nâng
c
ấ
p và phát tri
ể
n m
ạ
ng l
ướ
i,
đườ
ng b
ộ
,
đườ
ng s
ắ
t,
đườ
ng thu
ỷ
,
đườ
ng sông…

đã

xây d
ự
ng m
ộ
t s
ố
công tr
ì
nh quan tr
ọ
ng b
ằ
ng vi
ệ
c áp d
ụ
ng các CN m
ớ
i : đóng
tàu bi
ể
n tr
ọ
ng t
ả
i 3.000 t
ấ
n, công tr

ì
nh h
ạ
t
ầ
ng c
ấ
t cánh sân bay Tân Sơn Nh
ấ
t,
th
ắ
ng th
ầ
u nhi
ề
u công tr
ì
nh giao thông
ở
Lào, Campuchia… v
ớ
i vi
ệ
c áp d
ụ
ng
CN m
ớ
i trong gia c

ố
n
ề
n móng và thi công m
ặ
t
đườ
ng.
Trong vi
ễ
n thông,
đã
xây d
ự
ng h
ệ
th
ố
ng k
ế
t c
ấ
u h
ạ
t
ầ
ng thông tin hi
ệ
n
đạ

i
b
ằ
ng vi
ệ
c áp d
ụ
ng k
ỹ
thu
ậ
t s
ố
, thông tin v
ệ
tinh, cáp s
ợ
i quang…
đủ
m
ạ
nh
để

hoà nh
ậ
p m
ạ
ng thông tin qu
ố

c t
ế
và khu v
ự
c. Vi
ễ
n thông n
ướ
c ta hi
ệ
n
đượ
c x
ế
p
vào m
ộ
t trong nh
ữ
ng n
ướ
c có t
ố
c
độ
phát tri
ể
n nhanh nh
ấ
t th

ế
gi
ớ
i. Bên c
ạ
nh
m
ạ
ng l
ướ
i h
ữ
u tuy
ế
n đi
ệ
n phát tri
ể
n r
ộ
ng kh
ắ
p v
ớ
i các lo
ạ
i h
ì
nh d
ị

ch v
ụ
đa
d
ạ
ng, các h
ệ
th
ố
ng thông tin di
độ
ng, máy sóng ng
ắ
n, c
ự
c ng
ắ
n, c
ũ
ng phát tri
ể
n
m
ạ
nh,
đượ
c các t
ổ
ch
ứ

c kinh t
ế
, cơ quan trong và ngoài n
ướ
c s
ử
d
ụ
ng. Th
ị

tr
ườ
ng tin h
ọ
c n
ướ
c ta nh
ữ
ng năm qua, có t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng trung b
ì
nh h
ằ
ng

năm kho
ả
ng 40-50%. Hi
ệ
n các cơ quan
Đả
ng, chính ph
ủ
đang s
ử
d
ụ
ng hàng v
ạ
n
chi
ế
c máy vi tính, trong đó lưu gi
ữ
nhi
ề
u thông tin, s
ố
li
ệ
u bí m
ậ
t quan tr
ọ
ng.

Liên quan
đế
n kinh t
ế
, qu
ố
c ph
ò
ng và an ninh qu
ố
c gia. Trên đà
ấ
y, vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng
máy vi tính
ở
n
ướ
c ta b
ắ
t
đầ
u chuy
ể
n t

ừ
giai đo
ạ
n s
ử
d
ụ
ng riêng l
ẻ
, sang h
ì
nh
th
ứ
c s
ử
d
ụ
ng m
ạ
ng c
ụ
c b
ộ
và m
ạ
ng di
ệ
n r
ộ

ng.
Trong y t
ế
, hàng lo
ạ
t các thành t
ự
u chăm sóc s
ứ
c kho
ẻ
ban
đầ
u, mi
ễ
n d
ị
ch
h
ọ
c, c
ắ
t gi
ả
m, t
ỷ
l
ệ
m
ắ

c các ch
ứ
ng b
ệ
nh nguy hi
ể
m : lao, phong, s
ố
t rét, ho gà,


22
b
ạ
i li
ệ
t, s
ở
i… K
ế
t h
ợ
p y h
ọ
c truy
ể
n th
ố
ng v
ớ

i y h
ọ
c hi
ệ
n
đạ
i, s
ả
n xu
ấ
t nhi
ề
u m
ặ
t
hàng thu
ố
c m
ớ
i. Nâng cao tr
ì
nh
độ
trong ph
ò
ng và chu
ẩ
n đoán b
ệ
nh, ngăn ng

ừ
a
b
ệ
nh truy
ề
n nhi
ễ
m : viêm gan, viêm n
ã
o Nh
ậ
t B
ả
n…

Đế
n nay n
ướ
c ta
đã
có
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
KH- CN hơn 800.000 ng
ườ
i tr

ì
nh
độ

đạ
i hoc, 8.775 phó ti
ế
n s
ĩ
- ti
ế
n s
ĩ
, g
ầ
n 3.000 giáo sư- phó giáo sư, hơn 45.000
cán b
ộ
nghiên c
ứ
u tri
ể
n khai thu
ộ
c hơn 300 vi
ệ
n nghiên c
ứ
u- trung tâm và hơn
20.000 nhà khoa h

ọ
c v
ừ
a nghiên c
ứ
u, v
ừ
a gi
ả
ng d
ạ
y trong 105 tr
ườ
ng
đạ
i h
ọ
c,
cao
đẳ
ng, hơn 80 cơ s
ở
đào t
ạ
o sau
đạ
i h
ọ
c. Đây th
ự

c s
ự
là m
ộ
t v
ố
n qu
ý
cho s
ự

nghi
ệ
p CNH, HĐH,
đượ
c đào t
ạ
o t
ừ
nhi
ề
u ngu
ồ
n khác nhau .
2. H
ạ
n ch
ế

Đầ
u tư cho khoa h
ọ
c công ngh
ệ
c
ò
n
ở
m
ứ
c th
ấ
p
Vi
ệ
t Nam chưa có chính sách khoa h
ọ
c dông ngh
ệ
nh
ấ
t quán th
ể
hi
ệ
n
b
ằ
ng h

ệ
th
ố
ng pháp lu
ậ
t như các qu
ố
c gia khác. Th
ờ
i gian qua
Đả
ng và Nhà
n
ướ
c
đã
có nhi
ề
u c
ố
g
ắ
ng t
ạ
o ngu
ồ
n tài chính
để

đầ

u tư cho khoa h
ọ
c và công
ngh
ệ
nhưng chưa th
ể
đáp
ứ
ng
đượ
c nhu c
ầ
u phát tri
ể
n. Theo s
ố
li
ệ
u th
ố
ng kê t
ừ

năm 1965 đ
ế
n nay, m
ứ
c
đầ

u tư tài chính t
ừ
ngân sách nhà n
ướ
c dành cho ho
ạ
t
đông nghiên c
ứ
u và tri
ể
n khai chi
ế
m t
ừ
0,2%
đế
n 0,82% thu nh
ậ
p qu
ố
c dân.
Trong 10 năm
đổ
i m
ớ
i, n
ướ
c ta
đạ

t
đượ
c nh
ữ
ng thành t
ự
u kinh t
ế
đáng m
ừ
ng,
t
ổ
ng kinh phí
đầ
u tư cho khoa h
ọ
c và công ngh
ệ

đượ
c nâng lên d
ầ
n, nhưng do
giá c
ả
hàng hóa tăng cho nên giá tr
ị
th
ự

c t
ế
c
ủ
a v
ố
n
đầ
u tư không tăng. Theo s
ố

li
ệ
u c
ủ
a B
ộ
KH- CN và môi tr
ườ
ng th
ì

đầ
u tư tài chính cho kha h
ọ
c công ngh
ệ

chưa v
ượ

t quá 1% ngân sách tiêu dùng h
ằ
ng năm. Chi phí b
ì
nh quân h
ằ
ng năm
cho m
ộ
t cán b
ộ
khoa h
ọ
c công ngh
ệ
t
ừ
ngân sách nhà n
ướ
c kho
ả
ng 1.000 USD,
r
ấ
t th
ấ
p so v
ớ
i m
ứ

c b
ì
nh quân c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i hi
ệ
n là 55.324 USD và k
ế
m các n
ướ
c
trong khu v
ự
c châu Á . M
ứ
c
đầ
u tư th
ấ
p nhưng l
ạ
i phân tán và không ít tr
ườ
ng
h
ợ

p s
ử
d
ụ
ng l
ã
ng phí. Tuy
Đả
ng và Nhà n
ướ
c
đã
có nhi
ề
u ch
ủ
trương, ngh
ị

quy
ế
t sáng su
ố
t, nh
ấ
n m
ạ
nh vai tr
ò
c

ủ
a khoa h
ọ
c công ngh
ệ
và coi tr
ọ
ng nó
không kém g
ì
các qu
ố
c gia khác trên th
ế
gi
ớ
i, nhưng m
ứ
c
đầ
u tư cho khoa h
ọ
c
v
ẫ
n r
ấ
t th
ấ
p. Có 2 kh

ả
năng l
ý
gi
ả
i t
ì
nh h
ì
nh trên. Th
ứ
nh
ấ
t, n
ế
u huy
độ
ng g
ấ
p


23
đôi v
ố
n cho nghiên c
ứ
u khoa h
ọ
c và công ngh

ệ
th
ì
vi
ệ
c nghiên c
ứ
u khoa h
ọ
c có
mang l
ạ
i hi
ệ
u qu
ả
thi
ế
t th
ự
c hay không trong khi tr
ì
nh
độ
qu
ả
n l
ý
khoa h
ọ

c hi
ệ
n
t
ạ
i c
ò
n y
ế
u kém. Th
ứ
hai, ngân sách nhà n
ướ
c trong nhi
ề
u năm thâm h
ụ
t, ph
ả
i
b
ả
o
đả
m chi cho nhi
ề
u ngành c
ũ
ng quan tr
ọ

ng, do đó m
ứ
c
đầ
u tư kinh phí cho
khoa h
ọ
c nhi
ề
u khi l
ạ
i ph
ụ
thu
ộ
c vào quan đi
ể
m c
ủ
a ng
ườ
i l
ã
nh
đạ
o và các cơ
quan qu
ả
n l
ý

c
ủ
a Nhà n
ướ
c. R
ố
t c
ụ
c quy
đị
nh trong các văn b
ả
n và ch
ỉ
th
ị
c
ủ
a
Đả
ng dành 2% ngân sách h
ằ
ng năm cho ho
ạ
t
độ
ng khoa h
ọ
c và công ngh
ệ

v
ẫ
n
không th
ự
c hi
ệ
n
đượ
c.
V
ớ
i m
ứ
c
đầ
u tư như v
ậ
y nên ch
ỗ
làm vi
ệ
c ch
ậ
t ch
ộ
i, thi
ế
t b
ị

l
ạ
c h
ậ
u,
ph
ò
ng thí nghi
ệ
m và c
ụ
ng c
ụ
thí nghi
ệ
m thi
ế
u… cơ quan khoa h
ọ
c và công ngh
ệ

ch
ỉ
có th
ể
ho
ạ
t
độ

ng c
ầ
m ch
ừ
ng, ch
ỉ
gi
ả
i quy
ế
t nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
tr
ướ
c m
ắ
t mà
không th
ể
t
ạ
o ra
đượ
c thành qu
ả
khoa h

ọ
c có t
ầ
m chi
ế
n l
ượ
c. N
ế
u không có các
chính sách đi
ề
u ch
ỉ
nh, các cơ quan nghiên c
ứ
u khoa h
ọ
c ch
ắ
c ch
ắ
n s
ẽ
rơi vào
t
ì
nh tr
ạ
ng t

ồ
i t
ệ
hơn,
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
nghiên c
ứ
u có th
ể
b
ị
chia x
ẻ
và gi
ã
t
ừ
nh
ữ
ng
công vi
ệ
c chuyên môn mà lâu nay h
ọ
tâm huy
ế

t.
L
ự
c l
ượ
ng cán b
ộ
n
ò
ng c
ố
t thi
ế
u và già y
ế
u
K
ế
t qu
ả
đi
ề
u tra 233 cơ quan khoa h
ọ
c công ngh
ệ
ch
ủ
y
ế

u thu
ộ
c trung
ương cho th
ấ
y : trong s
ố
22.313 cán b
ộ
công nhân viên th
ì
s
ố
ng
ườ
i có tr
ì
nh
độ

trên
đạ
i h
ọ
c là 2.509 ng
ườ
i, cao
đẳ
ng và
đạ

i h
ọ
c 11.447 ng
ườ
i và d
ướ
i cao
đẳ
ng
là 8.357
Trong s
ố
các cán b
ộ
có tr
ì
nh
độ
ti
ế
n s
ĩ
và phó ti
ế
n s
ĩ
ch
ỉ
có 15,1% là n
ữ

,
c
ũ
ng trong s
ố
các cán b
ộ
có tr
ì
nh
độ
h
ọ
c v
ấ
n cao này ch
ỉ
có 19,9% gi
ữ
các ch
ứ
c
v
ụ
l
ã
nh
đạ
o.
So v

ớ
i yêu c
ầ
u phát tri
ể
n th
ì
nhi
ề
u ngành c
ò
n thi
ế
u l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng có
tr
ì
nh
độ
khoa h
ọ
c- k
ỹ
thu
ậ

t. Tr
ướ
c t
ì
nh h
ì
nh m
ở
c
ử
a nhi
ề
u công ty có v
ố
n
đầ
u tư
n
ướ
c ngoài, công ty tư nhân
đã
thu hút s
ố
l
ượ
ng đáng k
ể
lao
độ
ng có tr

ì
nh
độ

chuyên môn cao t
ừ
các cơ quan khoa h
ọ
c công ngh
ệ
c
ủ
a nhà n
ướ
c.
Ở
t
ấ
t c
ả
các
đố
i t
ượ
ng lao
độ
ng, s
ố
tr
ườ

ng h
ợ
p ra đi nhi
ề
u hơn s
ố
tr
ườ
ng h
ợ
p
đế
n,
đặ
c bi
ệ
t
v
ớ
i s
ố
cán b
ộ
khoa h
ọ
c có h
ọ
c v
ị
cao, s

ố
ra đi v
ượ
t h
ẳ
n s
ố

đế
n.


24
Tu
ổ
i trung b
ì
nh c
ủ
a cán b
ộ
khoa h
ọ
c có h
ọ
c v
ị
, h
ọ
c hàm khá cao. B

ì
nh
quân chung là 57,2 tu
ổ
i trong đó giáo sư là 59,5 tu
ổ
i và phó giáp sư là 56,4 tu
ổ
i.
S
ố
cán b
ộ
cán h
ọ
c v
ị
, h
ọ
c hàm cao
ở
tu
ổ
i 50 ch
ỉ
chi
ế
m 12% trong khi đó tu
ổ
i t

ừ

56 tr
ở
lên là 65,7%, riêng giáo sư chi
ế
m t
ớ
i 77,4% và phó giáo sư chi
ế
m 62%.
Khi phân chia theo l
ứ
a tu
ổ
i các cán b
ộ
khoa h
ọ
c công ngh
ệ
có h
ọ
c hàm th
ì
ph
ầ
n
đông giáo sư có tu
ổ

i trên 60 và phó giáo sư có tu
ổ
i t
ừ
56
đế
n 60. Khi m
ộ
t b
ộ

ph
ậ
n l
ớ
n các cán b
ộ
khoa h
ọ
c ch
ủ
ch
ố
t đang v
ề
già và s
ẽ
không có kh
ả
năng làm

vi
ệ
c th
ì

độ
i ng
ũ
cán b
ộ
tr
ẻ
thay th
ế
l
ạ
i chưa
đượ
c chu
ẩ
n b
ị
b
ồ
i d
ưỡ
ng đào t
ạ
o.
H

ẫ
ng h
ụ
t
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
khoa h
ọ
c công ngh
ệ

đầ
u ngành s
ẽ
di
ễ
n ra trong tương
lai r
ấ
t g
ầ
n.
S
ự
phân b
ố
l

ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng khoa h
ọ
c không h
ợ
p l
ý

Có th
ể
nói s
ự
phân b
ố
l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng m
ấ
t cân
đố
i gi
ữ

a các ngành, các
khu v
ự
c gi
ữ
a các vùng, gi
ữ
a các thành ph
ầ
n kinh t
ế

đã
gây ra h
ậ
u qu
ả
x
ấ
u cho
quá tr
ì
nh phát tri
ể
n, càng làm sâu s
ắ
c thêm s
ự
chênh l
ệ

ch và phát tri
ể
n gi
ữ
a các
vùng, các ngành.
M
ộ
t đi
ề
u mà nhi
ề
u ng
ườ
i nh
ì
n th
ấ
y r
ấ
t r
õ
là trong nhi
ề
u năm,
đặ
c bi
ệ
t sau
khi chuy

ể
n sang kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng th
ì
các ngành khoa h
ọ
c cơ b
ả
n b
ị
xem nh
ẹ
và
d
ườ
ng như đang b
ị
b
ỏ
rơi. Đó là m
ộ
t cách nh
ì
n r
ấ

t thi
ể
n c
ậ
n và h
ậ
u qu
ả
c
ủ
a nó
sau m
ộ
t s
ố
năm th
ấ
m d
ầ
n s
ẽ
gây tác h
ạ
i nghiêm tr
ọ
ng. Khoa h
ọ
c công ngh
ệ
là

m
ộ
t h
ệ
th
ố
ng, c
ũ
ng như m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
n
ế
u không có h
ạ
t
ầ
ng cơ s
ở
t
ố
t th
ì

không th
ể
phát tri

ể
n
đượ
c. Trong khoa h
ọ
c n
ế
u ch
ỉ
coi tr
ọ
ng nh
ữ
ng ngành
ứ
ng
d
ụ
ng có l
ã
i nhanh mà coi nh
ẹ
khoa h
ọ
c cơ b
ả
n rút c
ụ
c s
ẽ

đưa khoa h
ọ
c
đế
n ch
ỗ

b
ế
t
ắ
c và không có
đủ
năng l
ự
c ti
ế
p thu làm ch
ủ
các l
ĩ
nh v
ự
c khoa h
ọ
c công
ngh
ệ
m
ớ

i.
Nh
ữ
ng b
ấ
t c
ậ
p gi
ữ
a KH- CN và ho
ạ
t
độ
ng kinh t
ế

ở
VN
M
ố
i quan h
ệ
th
ố
ng nh
ấ
t gi
ữ
a ho
ạ

t
độ
ng khoa h
ọ
c công ngh
ệ
và ho
ạ
t
độ
ng
kinh t
ế
là cơ s
ở
quan tr
ọ
ng b
ả
o
đả
m cho s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a m
ộ
t qu

ố
c gia. Tuy
nhiên,
ở
VN hi
ệ
n nay gi
ữ
a ho
ạ
t
độ
ng khoa h
ọ
c công ngh
ệ
và ho
ạ
t
độ
ng kinh t
ế

l
ạ
i b
ộ
c l
ộ
nh

ữ
ng b
ấ
t c
ậ
p r
õ
r
ệ
t