Chương IV. HỆ SINH THÁI, SINH QUYỂN VÀ SINH THÁI HỌC VỚI QUẢN LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN pot

Chương IV. HỆ SINH THÁI, SINH QUYỂN VÀ SINH THÁI HỌC VỚI
QUẢN LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Bài 60,61. HỆ SINH THÁI, CÁC CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
TRONG HỆ SINH THÁI
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Khái niệm về hệ sinh thái, nêu được thành phần cấu trúc và
mối quan hệ của chúng trong hệ sinh thái .
- Nêu được cơ sở khoa học của việc khai thác tài nguyên một
cách hợp lí và bảo vệ moi trường cho phát triển bền vững.
- Mô tả khái niệm và các dạng chu trình sinh địa hoá nguyên
nhân làm cho vật chất quay vòng, via trò của các chuỗi, xích thức ăn trong
chu trình sinh địa hóa, nâng coa ý thức bảo vệ môi trường
2. Kĩ năng:
- Rèn HS kĩ năng phân tích, nhận biết, so sánh, tổng hợp về các
kiến thức
3. Giáo dục:
- Vận dụng những kiến thức của bài học giải thích các vấn dề có
liên quan trong sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường.
II. Phương tiện:
- Hình: 60 -> 61.6 sgk
- Thiết bị dạy học: máy chiếu,tranh ảnh
III. Phương pháp:
- Vấn đáp
- Nghiên cứu SGK (kênh hình)
IV. Tiến trình:
1. ổ định tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số và nhắc nhở giữ trật tự:
2. KTBC:

3. Bài mới :
Phương pháp Nội dung
Gv: cho vd về 1 cái ao ở nhà em
Em hãy kể tên các quần thể sinh vật
mà em biết ?
- Hs: thực vật, động vật, vsv, … ,
mơi trường
- Gv: diễn giảng và u cầu hs cho
biết hst là gì?
I. Khái niệm.
Hst là tập hợp của qx sv với
môi trường vô sinh của nó,
trong đó, các sv tương tác với
nhau và với môi trường để tạo
nên các chu trình sinh đòa hoá
và sư biến đổi năng lượng
Tại sao hst là 1 hệ động lực mở?


GV: em hãy cho biết trong vd trên,
đâu là sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu
thụ, sv phân giải?
Thế nào là sv sx? Sv tiêu thụ, sv
phân giải?
=> hs trình bài và ghi vào
-GV: quan sát hình 60sgk cho hs
thảo luận đơi 2p : mơ tả lại q trình
năng lượng truyền qua các sv cấu
trúc ở trên?
-GV: kết luận bổ sung lại

Hst hang động hoặc dưới biể sâu có
phải là hst hồn chỉnh ko?tại sao?
-HS: ko vì thiếu svsx


-GV: có mấy kiểu hst?
Hst là 1 hệ động lực mở, tự
điều chỉnh. Nó được xemlà 1
đơn vò cấu trúc hoàn chỉnh của
tự nhiên
II. Các thành phần cấu trúc của hệ
sinh thái.
- Sv sản xuất: là sv có khả
năng quan hợp và hoá tổng hợp
tạo nên các chất
- sv tiêu thụ gồm các loài đv
ăn tv, ăn mùn bã và đv ăn thòt
- Sv phân giải là các vsv phân
huỷ các chất
+ Chất vô cơ: nước, CO
2
, O
2
, nitơ,

+ Chất hữu cơ: prôtêin, lipit,
vitamin,……….
+ Các yếu tố khí hậu: ánh
sáng, nhiệt độ, độ ẩm…….
III. Các kiểu hệ sinh thái

1. HST tự nhiên:
-Hs: 2 kiểu: hst tự nhiên và hst nhân
tạo
- Gv:u cầu cho hs thảo luận nhóm:
+Hãy cho vd về hst tự nhiên và hst
nhân tạo
+Phân biệt hst tự nhiên và hst nhân
tạo
-Gv: bổ sung. Nhắc nhở hs hãy bảo
vệ tốt hst xung quanh chúng ta để nó
ngày càng phát triển, hạn chế ơ
nhiễm mơi trường là tổn hại đến hst


- Trình bày dòng năng lượng trong
HST?
- Trình bày chu trình các chất hóa
học trong HST?
- Có mấy nhóm chu trình sinh địa
hố? Nêu đđ của mỗi nhóm.

được hình thành bằng các qui
luật tự nhiên rất đa dạng như: hst
ao hồ, hoang mạc, rừng mưa
nhiệt đới
2. Hst nhân tạo:
do chính con người tạo ra
vd: hst bể cá cảnh, hồ
chứa, đô thò, đồng ruộng
IV. Khái niệm chu trình sinh địa

hóa.
- Sự trao đổi liên tục của vật
chất giữa môi trường và QXSV
tạo nên sự vận động của vật
chất theo những vòng tròn hầu
như khép kín được gọi là chu
trình sinh đòa hoá.
- Các chu trình vật chất: chu trình
nước, chu trình cacbon, chu trình
nitơ đại diện cho chu trình các
chất khí và chu trình photpho đại





- Từ hình 61.2 hạy mơ tả chu trình
nước trong tự nhiên.




- Con người cần sử dụng nguồn
nước như thế nào để bảo vệ nguồn
tài ngun này?
- Dạng cacbon đi vào chu trình là
gì?
- Chất hữu cơ đầu tiên được tạo ra ở
đâu?

diện cho chu trình các chất lắng
đọng.
V. Chu trình nước.
- Nước mưa rơi xuống đất, một
phần thấm xuống các mạch
nước ngầm, một phần tích lũy
trong sông , suối, ao , hồ,…
- Nước mưa trở lại bầu khí
quyển dưới dạng nước thông qua
hoạt động thoát hơi nước của
lá cây và bốc hơi nước trên
mặt đất.
VI. Chu trình cacbon
- Cacbon đi vào chu trình dưới
dạng cabon điôxit ( CO
2
) .
- TV lấy CO
2
để tạo ra chất hữu
cơ đầu tiên thông qua QH.
- Khi sử dụng và phân hủy các
hợp chất chứa cacbon, SV trả lại
Ngun nhân gây nên hiệu ứng nhà
kính?

- TV hấp thụ CO
2
dưới dạng nào?

- nitrát được hình thành bằng con
đường nào? nêu con đường quan
trọng nhất.

- Trình bày chu trình nitơ?




- Để cải tạo đất nghèo đạm, người ta
thường dùng những cây nào đầu tiên
? vì sao?


- Photpho tham gia vào chu trình
dười dạng nào?
CO
2
và nước cho môi trường
- Nồng độ khí CO
2
trong bầu khí
quyển đang tăng gây hiệu ứng
nhà kính và nhiều thiên tai trên
trái đất.
VII.Chu trình nitơ
- Bằng con đường vật lí, hóa học
và sinh học, nitơ kết hợp với
ôxi và hidrô tạo nên gốc NH
4

+

và NO
3
-
cung cấp cho đất, nước.
- NH
4
+
và NO
3
-
được TV hấp thụ,
ĐV ăn TV.
- Sự phân giải các chất chứa
nitơ nhờ vào các nhóm VK
khác nhau.

VIII. chu trình phơtpho
Photpho tham gia vào chu trình
các chất lắng đọng dưới dạng
khởi đầu là photphat hoà tan (
- Mơ tả chu trình photpho? PO
4
3-
)
- sau khi tham gia vào chu trình ,
phần lớn photpho lắng đọng
xuống đáy biển sâu, tạm thời
thoát khỏi chu trình.

4.Củng cố:
bằng câu hỏi trắc nghiệm:
Câu 1: hst được coi là hệ thống mở bởi vì :
a. số lượng sv trong hst ln biến động
b. gồm các quần xã có khả năng tự cb ko chịu tác động của yếu
tố bên ngồi
c. có sự trao đổi vật cấht và năng lượng trong nội bộ quần xã
và giữa quần xã với sinh cảnh
d. con người tác động làm biến đổi hst
Câu 2: tổ chức nào sau đây là hst
a. các lồi tv ở ao hồ c. các lồi cá trong
hồ
b. hồ ni cá nước ngọt d. cả a. b, c
Câu 3: những sv nào thuộc nhón svsx ở ao hồ?
a. tv thuỷ sinh b. trung roi và trùng đế
giầy
c. các loài cá giáp xác d. các loài lưỡng cư ven
hồ
Câu 4: ts trái đất được coi là hst lớn nhất?
a. vì nó bao gồm tất cả các qxsv trên nó và là nơi sống của
chúng
b. vì thành phần các loài sv trên nó là lớn nhất
c. vì cho đến hiện nay các hành tinh khác chưa phát hiện có sự
sống
d. vì nó bao gồm tất cả các hst của 5 châu cộng lại
5. BTVN :
- Học bài và chuẩn bị bài 62,63,64.