Thuốc điều trị viêm mũi xoang pdf

Thuốc điều trị viêm
mũi xoang
Viêm xoang là một bệnh rất phổ biến, đa số trường hợp do
nhiễm khuẩn, nhiễm virut, nhiễm nấm. Viêm xoang cấp tính
thường được điều trị nội khoa, còn mạn tính thì phải xét đến vấn
đề điều trị ngoại khoa.
Viêm mũi xoang do rất nhiều nguyên nhân, có thể do dị ứng, do
virut, vi khuẩn hoặc do các bệnh mũi xoang mạn tính khác. Tùy
theo nguyên nhân mà bệnh có các biểu hiện khác nhau.
Viêm mũi xoang do dị ứng: Có thể gặp dị ứng theo mùa hoặc dị
ứng quanh năm, nhất là ở các thời kỳ chuyển tiếp giữa các mùa.
Viêm mũi xoang vận mạch: Bệnh xuất hiện với triệu chứng sổ,
nghẹt mũi khi có thay đổi về nhiệt độ hoặc độ ẩm trong không
khí, khi bệnh nhân hít phải khói bụi, các hóa chất bay hơi hoặc
khi có stress tâm lý.
Viêm mũi xoang nhiễm khuẩn: Bệnh xảy ra do cảm lạnh, nhiễm
siêu vi kèm biến chứng nhiễm khuẩn mũi xoang kéo dài hơn 6
tuần. Triệu chứng khởi đầu là đau rát họng, ho, chảy mũi, sổ
mũi, sau đó là sốt, mệt mỏi, nhức đầu và nước mũi đặc có mủ
vàng xanh, hôi.
Viêm mũi mạn tính do thuốc xịt mũi: Đây là trường hợp viêm
mũi do lạm dụng thuốc nhỏ mũi lâu ngày hoặc nghiện hít bột ma
tuý. Triệu chứng biểu hiện là nghẹt mũi liên tục ở bất kỳ tư thế
nào và dịch tiết chảy từ mũi xuống họng. Để tránh hậu quả này,
không nên dùng thuốc bơm xịt mũi trong thời gian quá lâu, vì sẽ
có hiện tượng phản hồi sau khi ngưng thuốc, các cuống mũi giãn
nở ra khiến tình trạng nghẹt mũi nặng thêm. Điểm quan trọng
nhất trong điều trị viêm mũi mạn do thuốc là bệnh nhân cần hợp
tác với thầy thuốc để loại bỏ dần thuốc xịt thông mũi.
Viêm mũi do nội tiết: Hay gặp ở thai phụ và trong bệnh suy
tuyến giáp, biểu hiện như viêm mũi dị ứng.

Viêm mũi xoang còn có thể do một nguyên nhân đặc hiệu: Viêm
mũi xoang do vi nấm. Hiện nay, với các tiến bộ trong chẩn đoán
hình ảnh, những phát triển về kỹ thuật vi sinh và huyết thanh
chẩn đoán, thầy thuốc đã có thể phát hiện và định danh các
chủng vi nấm gây bệnh một cách chính xác. Bằng phẫu thuật nội
soi tai mũi họng, việc tiếp cận với các xoang trở nên dễ dàng
hơn, giúp quan sát được rõ ràng bệnh tích và tổn thương xoang.
Tuy nhiên để lấy ra những khối vi nấm lớn, có thể phải dùng đến
phẫu thuật kinh điển.
Ngoài ra, viêm mũi xoang do vẹo vách ngăn, do polyp mũi hoặc
VA (sùi vòm họng) phì đại thường biểu hiện bằng nghẹt mũi
một bên mạn tính. Nên khám chuyên khoa tai mũi họng để xác
định nguyên nhân.

Soi mũi xoang giúp chẩn đoán bệnh.
Lưu ý trong điều trị viêm mũi xoang
Tùy theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh nếu
là viêm mũi xoang do vi khuẩn. Với những trường hợp viêm
mũi xoang do cảm cúm nên dùng thuốc cảm thông thường như
paracetamol, chlorpheniramine, giảm đau, thuốc chống dị ứng;
phun khí dung hoặc thủ thuật Proezt (súc rửa xoang) để đưa
dung dịch thuốc vào xoang sàng.
Khi điều trị nội khoa bằng thuốc không đỡ, bác sĩ sẽ chọc xoang
hàm để rút mủ hoặc phẫu thuật để cắt polyp mũi, chỉnh hình
vách ngăn, nạo xoang Trường hợp viêm mũi xoang do răng,
cần phải nhổ răng gây bệnh.
Hiện tại, phẫu thuật nội soi điều trị viêm mũi xoang chính xác và
an toàn hơn mổ hở. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, đối với những
bệnh nhân viêm mũi xoang do dị ứng (nhiệt độ, thời tiết, bụi
nhà, phấn hoa, lông thú ) nếu vẫn tiếp tục tiếp xúc với các dị

ứng nguyên nói trên, nguy cơ tái phát sẽ rất cao.
Do đó, sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn phải dùng thuốc kháng dị
ứng và cần tránh tiếp xúc với nguyên nhân gây bệnh. Bụi nhà là
nguyên nhân chính gây viêm mũi xoang dị ứng. Với những loại
viêm mũi xoang khác, khả năng tái phát ít hơn.
Một số thuốc thường dùng trong bệnh viêm mũi xoang:
- Thuốc kháng histamin như chlorpheniramin, promethazin,
acrivastin, levocetirizine, loratadine Các loại thuốc này rất
hiệu quả đối với ngứa và sổ mũi do dị ứng nhưng không có tác
dụng chữa nghẹt mũi. Do vậy cần phối hợp với các thuốc điều
trị nghẹt mũi.
- Thuốc thông mũi, điều trị nghẹt mũi: Các dược chất thường
dùng là phenylpropanolamin, pseudoephedrin. Thuốc khá hiệu
quả trong việc làm thông mũi nhưng cũng có tác dụng phụ. Loại
thuốc này dùng dưới dạng uống hay xịt, chỉ nên dùng trong vòng
7 ngày do hiện tượng nhờn thuốc tạo nên vòng bệnh lý luẩn
quẩn (vicious circle) dẫn tới viêm mũi mạn tính.
- Thuốc corticoid uống hoặc xịt: Thuốc xịt mũi có corticoid là
hiệu quả nhất trong việc điều trị tất cả các thể viêm mũi xoang
mạn tính. Thuốc làm giảm tất cả các triệu chứng như ngứa niêm
mạc mũi xoang, do đó làm thông mũi và giải quyết ứ tắc xoang.
Thuốc này tương đối an toàn khi sử dụng lâu dài do ít bị hấp thu
vào máu.
- Corticosteroid uống hiệu quả nhưng ít được sử dụng vì có
nhiều tác dụng phụ độc hại như gây loãng xương, suy thượng
thận (Cushing do thuốc), viêm loét dạ dày tá tràng chỉ nên
dùng trong trường hợp viêm mũi xoang nặng với thời gian ngắn
khoảng từ 3-7 ngày.
- Thuốc súc rửa mũi: Dùng dung dịch nước muối loãng hoặc
NaCl 0,9% để rửa mũi bằng cách cho dung dịch nước muối

0,9% vào lọ nhựa sạch (neti pot) rồi nhỏ vài giọt vào hốc mũi
sau đó cúi xuống và xì sạch dịch mũi, thực hiện như vậy vài lần
vào các buổi sáng, chiều, tối.
- Thủ thuật Proetz: Đây là cách rửa xoang, lấy mủ từ xoang ra
bằng áp lực âm không gây đau hoặc chảy máu, không cần dụng
cụ y khoa như kìm, kéo phù hợp với những trường hợp viêm
mũi xoang nhẹ.
- Các thuốc kháng sinh: Việc dùng thuốc đúng, đủ và đều đặn có
thể diệt được vi khuẩn. Ngược lại, nếu dùng thuốc không đúng
chỉ định, vi khuẩn sẽ nhờn thuốc, gây bùng phát bệnh trở lại.