Can thiệp tim mạch cứu sống bệnh nhân không thể phẫu thuật pot

Can thiệp tim mạch cứu sống bệnh nhân không thể phẫu thuật
Các bác sĩ Viện Tim mạch Bệnh viện Bạch Mai vừa can thiệp cứu
sống bệnh nhân bị suy tim giai đoạn cuối, tắc nhiều đoạn động
mạch vành, có nhiều bệnh lý mạn tính phối hợp. Đây là trường hợp
có chỉ định phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành nhưng không thể đáp
ứng được cuộc đại phẫu.
Biến điều “không thể” thành “có thể”
Bắt đầu từ một tháng trước khi phải nhập viện, ông Nguyễn Xuân
Quang, 53 tuổi (Đống Đa - Hà Nội) cảm thấy tức ngực, đau ngực
trái, khó thở, nhất là khi vận động nhiều. Những cơn đau, khó thở
ngày càng nặng dần lên. Lo ngại sức khỏe có dấu hiệu quá khác
thường, ông Quang đến Bệnh viện Hữu Nghị khám. Xác định đây
là một ca bệnh tim rất nặng, ông Quang được các bác sĩ của Bệnh
viện Hữu Nghị chuyển sang Viện Tim mạch Bệnh viện Bạch Mai
để điều trị.
Tại đây, sau khi khám lâm sàng và tiến hành chụp động mạch
vành, các bác sĩ cho biết, bệnh nhân bị hẹp 90% thân chung động
mạch vành trái, hẹp 99% động mạch vành phải, tắc 100% động
mạch liên thất trước. Buồng thất trái, phải đều giãn nhiều, hở van
hai lá, hở van động mạch chủ, tăng áp lực động mạch phổi nhiều.
Bệnh nhân đã suy tim ở giai đoạn cuối, máu bị ứ ở hệ thống tuần
hoàn ngoại biên, gan to, phù, tĩnh mạch cổ nổi. Trước diễn biến
bệnh rất phức tạp của bệnh nhân, phương án phẫu thuật bắc cầu nối
chủ - vành được đặt ra nhưng trên nền điều kiện thể lực của người
bệnh lại không thể đáp ứng với một cuộc đại phẫu lồng ngực. Nếu
phẫu thuật, bệnh nhân có thể sẽ tử vong ngay trong quá trình gây
mê chứ chưa nói đến can thiệp dao kéo.
Sau khi xem xét kỹ tất cả hồ sơ bệnh án của bệnh nhân Quang,
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn - Trưởng phòng C4 Viện Tim mạch
Việt Nam cho biết, mặc dù bệnh nhân không thể đáp ứng được
phẫu thuật nhưng nếu có một chiến thuật can thiệp tim mạch đúng

đắn thì vẫn có thể cứu sống người bệnh. Sau hai lần can thiệp,
người bệnh đã được cứu sống mà không phải trải qua cuộc đại
phẫu nguy hiểm và phức tạp.

Vị trí tắc hẹp của động mạch vành phải.
Khẳng định những giá trị vượt trội của tim mạch can thiệp
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn cho biết, trong điều trị tim mạch,
đặc biệt là những trường hợp tắc nghẽn động mạch vành, bệnh
nhân có thể được chỉ định đặt stent hoặc phẫu thuật bắc cầu nối
chủ - vành. Với sự phát triển của can thiệp hiện nay, bệnh nhân
không đáp ứng được bằng can thiệp thì phẫu thuật là giải pháp cuối
cùng. Tuy nhiên bệnh nhân Quang là một trường hợp rất hy hữu,
đó là không thể phẫu thuật nhưng có một trình độ tốt thì can thiệp
có thể giải quyết những khó khăn của phẫu thuật.
Với những tổn thương trên quả tim người bệnh, các bác sĩ khẳng
định đây là ca bệnh rất khó. Các vị trí tắc cực kỳ nguy hiểm bởi
động mạch thân chung trái cung cấp 3/4 máu cho quả tim. Động
mạch liên thất trước đã tắc hoàn toàn nhưng nhờ có tuần hoàn bàng
hệ tự thân (các mạch máu tự hình thành) nên đã phần nào giải
quyết tình trạng thiếu máu vùng cơ tim do động mạch này cung
cấp. 99% động mạch vành phải bị tắc khiến toàn bộ vùng cơ tim ở
đây thiếu máu trầm trọng. Trên một quả tim đã suy nặng, nhiều vị
trí động mạch vành tắc nghẽn, áp lực động mạch phổi tăng, nhiều
van bị tổn thương, huyết áp tụt, rối loạn huyết động kèm theo rối
loạn mỡ máu, đái tháo đường thì quyết định can thiệp là vô cùng
khó khăn. Nếu can thiệp cũng không thể đặt stent xử trí các vị trí
tắc cùng một lúc. Hơn nữa, khi can thiệp phải dùng thuốc cản
quang và như thế rất có thể sẽ gây ra suy thận cho bệnh nhân. Mặt
khác, khi can thiệp đòi hỏi phải cực kỳ nhanh, nếu không bệnh
nhân cũng tử vong ngay khi đang làm thủ thuật.

Sau khi cân nhắc mọi yếu tố nguy cơ, các bác sĩ quyết định thực
hiện 2 lần can thiệp cho người bệnh. Lần đầu tiên nong bóng đặt
stent giải phóng đoạn hẹp của động mạch vành phải. Thời gian để
làm nở stent trong lòng động mạch chỉ được phép khoảng 5 giây
nếu không bệnh nhân sẽ gặp nguy hiểm tính mạng. Sau gần 1 giờ
can thiệp, các bác sĩ đã giải phóng hoàn toàn đoạn tắc của động
mạch vành phải, vùng cơ tim do động mạch vành này cung cấp
được tái tưới máu kịp thời. Chỉ vài giờ sau khi can thiệp thành
công động mạch vành phải, tuần hoàn của người bệnh đã cải thiện
nhanh chóng, tình trạng phù giảm, gan bớt to, người bệnh đã tự
ngồi dậy trò chuyện và ăn uống nhẹ.
Tuy vùng cơ tim phải được tái tưới máu nhưng do động mạch thân
chung trái vẫn chưa được giải phóng vị trí tắc hẹp nên tình trạng
suy tim của người bệnh vẫn chưa được cải thiện nhiều. Nhưng đặt
stent ở vị trí này là kỹ thuật khó nhất của can thiệp động mạch
vành, đòi hỏi kỹ thuật viên phải chính xác tuyệt đối, bởi chỉ một
chút thiếu cảm giác cũng gây vỡ mạch khiến bệnh nhân tử vong
ngay lập tức. Nhằm có được sự an toàn tối đa cho người bệnh, sau
can thiệp đầu tiên, bệnh nhân được theo dõi và chăm sóc đặc biệt.
Một tháng sau đó, bệnh nhân tiếp tục được can thiệp thành công
lần thứ hai, đặt stent động mạch thân chung trái. Sau can thiệp lần
2, bệnh nhân đã hồi phục nhanh chóng và đã được xuất viện.
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn cho biết, để cứu sống được bệnh
nhân này đòi hỏi trình độ tay nghề cao của các bác sĩ cũng như
kinh nghiệm xử trí những ca bệnh khó, đặc biệt là các ca nhồi máu
cơ tim do tắc thân chung động mạch trái và có nhiều bệnh lý mạn
tính phối hợp. Thành công đó cũng khẳng định những hiệu quả
vượt trội của tim mạch can thiệp trong điều trị những bệnh lý phức
tạp mà các biện pháp kinh điển không thể xử trí được.