Một số nhận xét và Đề nghị qua tổng kết thiết kế, thi công đập bê tông đầm lăn định bình pps

1
Một số nhận xét v Đề nghị
qua tổng kết thiết kế, thi công đập bê tông đầm lăn định bình

Chủ nhiệm đề ti NCKH cấp Bộ: PGS. TS. Phạm Văn Quốc
Các chủ nhiệm chuyên đề: GS.TS Phạm Ngọc Quý, GS.TS. Nguyễn Văn Mạo, GS.TS.
Nguyễn Văn Lệ, PGS.TS. Vũ Thanh Te, PGS.TS. Đỗ Văn Hứa, PGS.TS. Nguyễn Chiến,
PGS. TS. Phạm Văn Quốc, PGS. Hong Phó Uyên, TS. Đỗ Văn Toán, TS. Lê Văn Hùng,
TS. Nguyễn Cảnh Thái, TS. Nguyễn Nh Oanh, ThS. Nguyễn Thị Thu Hơng.

Công tác Tổng kết thiết kế, thi công đập bê tông đầm lăn Định Bình diễn ra trong 2 năm
2007 v 2008. Tham gia tổng kết gồm nhiều chuyên gia khoa học công nghệ, t vấn, nh
thầu, các cơ quan quản lý: Công ty T vấn Xây dựng Thuỷ lợi I Việt Nam (HEC)-Đơn vị
thiết kế, Công ty Cổ phần Xây dựng 47 Nh thầu chính thi công công trình Định Bình,
Các nh thầu phụ gồm: Công ty xây dựng 41 thuộc Tổng công ty xây dựng thủy lợi 4,
Công ty TNHH An Bình-Bình Định, Các công ty: Công ty xây dựng thuỷ lợi 25, Công ty
xây dựng thuỷ lợi 26, Công ty cơ khí thuỷ lợi thuộc Tổng công ty Cơ điện Nông nghiệp v
Thuỷ lợi; Viện Khoa học Thuỷ lợi; Viện Khoa học công nghệ xây dựng, Trờng Đại học
Xây dựng, Công ty T vấn xây dựng điện 1; Ban Quản lý Đầu t v Xây dựng Thuỷ lợi 6,
v Trờng đại học Thuỷ lợi l đơn vị chủ trì.
Công tác Tổng kết thiết kế, thi công đập bê tông đầm lăn Định Bình có giá trị rất lớn, ảnh
hởng rộng trong phạm vi cả nớc; đã kịp thời để đánh giá các quả tốt đã đạt đợc, cả
những tồn tại, thiếu sót; kịp thời rút kinh nghiệm để phục vụ cho công tác thiết kế, thi
công, giám sát v kiểm định chất lợng xây dựng đập bê tông đầm lăn Nớc Trong v các
đập bê tông đầm lăn của n
ớc ta trong thời gian tới tốt hơn.
I- Về thiết kế
1. Khẳng định u, nhợc điểm của BTĐL để xây dựng đập
a- Ưu điểm
- Ưu điểm nổi bật l giảm đợc đáng kể số lợng xi măng trong 1 m3 bê tông , do vậy giảm

đợc nhiệt phát sinh trong khối bê tông l nguyên nhân chính gây nứt nẻ bê tông.
- Thi công nhanh, giảm đợc thời gian xây dựng so với bê tông thờng (so sánh trong cùng
điều kiện công trình xây dựng v hon tất công tác chuẩn bị) .
- Có thể thi công liên tục nếu thiết kế khoảnh đổ v tổ chức thi công hợp lý
- Sử dụng ván khuôn ít hơn so với bê tông thờng
- Giảm giá thnh công trình so với bê tông thờng, có thể từ 15%-20%
b- Nhợc điểm
- Do bê tông khô, it xi măng, dễ bị phân ly vật liệu vữa BTĐL khi vận chuyển, đổ, san, ủi,
đầm nén, dẫn đến lm chất lợng bê tông không đều, thậm chí suy giảm không đạt cờng độ thiết
kế.
- Phụ thuộc nhiều vo thời tiết, nền nhiệt độ nơi đổ bê tông
- Thời gian ninh kết đạt cờng độ thiết kế khá lâu thông thờng từ 90-120 ngy thậm chí
180 ngy sau đổ bê tông
- Phụ thuộc vo trạm trộn v nguồn cung cấp phụ gia tro bay.
2. Phân biệt sự giống nhau v khác nhau giữa công nghệ xây dựng đập bê tông
thờng v đập BTĐL
Trong thit k, thi cụng p BTL cn phi tỡm hiu s ging nhau v khỏc nhau i v
i
cụng ngh thit k, thi cụng p BTL v p bờ tụng thng (c gi cú th tham kho trong h
s ti Tng kt thit k thi cụng p BTL nh Bỡnh).

2
3. Sự bất cập của tiêu chuẩn Việt Nam để thiết kế, thi công đập BTĐL
- Trong 32 tiêu chuẩn của Việt Nam, thì 31 tiêu chuẩn sử dụng chung để thiết kế đập bê
tông trọng lực (cả đập bê tông thờng v bê tông đầm lăn).
- Riêng chỉ có 01 tiêu chuẩn - tiêu chuẩn Thí nghiệm các chỉ tiêu cơ lý của tro bay theo
TCVN 6016-1995; TCVN 6017-1995; TCVN 4030-1985; 14TCN (105-109)-1999 đợc vận dụng
để thiết kế riêng cho bê tông đầm lăn.
4. Các chuyên đề chính cần thực hiện trong thiết kế đập BTĐL
a) La chn Tiờu chun thit k v cụng ngh thi cụng ỏp dng

b) Tớnh toỏn n nh v ng sut p theo Tiờu chun thit k la chn
c) Phũng chng thm v tỏc hi ca nú i vi thõn v nn p
d) Lp iu kin k thut thi cụng cho p BTL c thit k
e) Lp quy trỡnh thớ nghim bờ tụng m l
n
5. Cần sớm xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam cho riêng đập BTĐL
Hiện nay cha có tiêu chuẩn ban hnh chính thức, phải vận dụng tiêu chuẩn thiết kế, qui
trình thi công đập BTĐL của một số nớc. Mỗi nớc, ở mỗi thời kỳ lại có nhiều vấn đề khác nhau,
không thống nhất. Khi nghiên cứu, vận dụng vo điều kiện nớc ta cũng đã nảy sinh nhiều bất cập.
Cần bổ sung gấp qui chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế, qui trình thi công, thí nghiệm v nghiệm
thu, quản lý v vận hnh đập BTĐL của Việt Nam. Cần r soát lại các tiêu chuẩn ngnh có liên
quan về khảo sát, vật liệu xây dựng, qui trình, phơng pháp, thiết bị thí nghiệm vật liệu BTĐL.
6. Lựa chọn sử dụng các tiêu chuẩn BTĐL của nớc ngoi
Cỏc p bờ tụng m ln ó v ang thit k u phi s dng tiờu chun k thut ca nc
ngoi. Cỏc tiờu chun k thut ca cỏc nc cú rt nhiu, theo cỏc trng phỏi khỏc nhau, theo
thi gian lch s cú khỏc nhau Vỡ th, cn cú s l
a chn.
7. Nghiên cứu áp dụng thnh tựu công nghệ BTĐL của nớc ngoi
Trên thực tế, chúng ta đã v đang sử dụng tiêu chuẩn của Trung Quốc v của Mỹ l chủ yếu.
Từng công trình cụ thể, các đơn vị t vấn biên tập hớng dẫn sử dụng tiêu chuẩn thiết kế,
điều kiện kỹ thuật thi công đập bê tông đầm lăn riêng, m thực chất l tập hợp các tiêu chuẩn kỹ
thuật ở trong v ngoi nớc để vận dụng vo một công trình đang đầu t xây dựng. Các ti liệu
biên tập nh vậy không tránh khỏi tính không thống nhất v còn nhiều khiếm khuyết.
Ban đầu, do cha có Tiêu chuẩn Việt Nam cho lĩnh vực ny nên các cơ quan thẩm tra v
tham mu ra quyết định phê duyệt gặp không ít khó khăn để tác nghiệp theo chức năng của mình.
8. Đẩy mạnh hợp tác trong v ngoi nớc về xây dựng đập BTĐL
Cần tiếp tục v mở rộng hợp tác, chuyển giao công nghệ thiết kế, chế tạo phụ gia, vật liệu
xây dựng v thi công BTĐL giữa các đơn vị KHCN, các cơ quan quản lý nh nớc, các nh thầu
xây dựng trong nớc, với các cơ quan KHCN, chuyên gia Trung Quốc v các nớc khác để
nhanh chóng đạt đợc thnh tựu cao hơn về công nghệ xây dựng đập BTĐL.

9- Thiết kế mặt cắt đập BTĐL Định Bình phù hợp năng lực v điều kiện xây dựng
Hình thức mặt cắt v chống thấm thân đập của đập BTĐL Định Bình đợc thiết kế theo hình
thức Kim Bao Ngân l phù hợp với năng lực thiết kế của HEC ở thời kỳ mới tiếp cận công nghệ
đập BTĐL v
cũng phù hợp với điều kiện xây dựng của đập Định Bình. Việc chống thấm cho đập
chủ yếu nhờ vo tờng bê tông chống thấm truyền thống dy 2m nằm về phía thợng lu. Do

3
tờng chống thấm l bê tông truyền thống nên tiêu chuẩn chống thấm tờng có thể sử dụng Tiêu
chuẩn thiết kế 14TCN 56-88 - Thiết kế đập bê tông v BTCT của Việt Nam.
10. Thiết kế bê tông biến thái ở bề mặt thợng lu v BTĐL trên ton mặt cắt đập
Để thiết kế biện pháp chống thấm thân đập BTĐL Nớc Trong, cơ quan t vấn HEC đã áp
dụng giải pháp chống thấm mới của các nớc cho đập bê tông đầm lăn, đó l hình thức mặt cắt l
bê tông đầm lăn ton mặt cắt.
Chọn hình thức mặt cắt l bê tông đầm lăn ton mặt cắt còn có nhiều ý kiến khác nhau giữa
các chuyên gia Việt Nam vì cha có tiêu chuẩn Việt Nam để thiết kế chống thấm thân đập bằng
chính bê tông đầm lăn. Tuy nhiên, cuối cùng đã hội tụ đợc các ý kiến thông qua các hội thảo
trong quá trình Thiết kế v đã đợc Bộ NN&PTNT đồng ý phê duyệt tiêu chuẩn.
11. Đẩy mạnh nghiên cứu nâng cao tính năng chống thấm của vật liệu, các giải pháp
v kết cấu chống thấm cho đập BTĐL
- Nâng cao chống thấm BTĐL để sử dụng thay cho bê tông thờng l tiến bộ đạt đợc
trong xây dựng đập BTĐL Plêikrông, Định Bình v một số đập khác.
- Sử dụng phụ gia hoá dẻo v siêu dẻo thế hệ mới có thể tăng độ chống thấm cho
BTĐL, giảm đợc tỷ lệ nớc/chất kết dính.
- Sử dụng phụ gia tạo khoáng để xử lý bề mặt để tăng tính chống chống thấm, tăng độ
đặc chắc của BTĐL.
- Các biện pháp: Tối u hoá thnh phần v cấp phối cốt liệu, phun sơng bảo dỡng,
phủ giữ ẩm, che nắng sau khi đổ luôn l biện pháp đơn giản nhng tránh đợc nứt nẻ v nâng
cao thêm cờng độ v tính chống thấm cho BTĐL.
Tổng kết kinh nghiệm của nớc ngoi cho thấy, đập BTĐL thờng bị dò rỉ nớc qua khe

nối, qua khe lạnh thi công, qua bản thân BTĐL, qua nền đập. Để chống thấm cho đập BTĐL cần
áp dụng hng loạt biện pháp đồng bộ từ thiết kế đến thi công.
12. Tính toán khống chế nhiệt độ BTĐL cả trong thiết kế v thi công
- p BTL s dng lng xi mng ớt so vi bờ tụng truyn thng, nhng do iu kin thi
cụng liờn tc trờn din rng nờn lng nhit thu hoỏ trong bờ tụng khụng iu kin phỏt tỏn ra
ngoi m b tớch t trong p, lm cho nhit trong p bờ tụng tng khỏ cao. Do ú, vn
kim soỏt v khng ch nhit khi thit k
, thi cụng p BTL l ht sc quan trng v cú
nhng c im rt riờng bit so vi bờ tụng truyn thng, cn phi c quan tõm ỳng mc.
Vic tớnh toỏn bi toỏn nhit phi c thc hin ngay t lỳc thit k cụng trỡnh. Kt qu ca bi
toỏn nhit s l c s tin cy v khoa hc quyt nh cỏc gii phỏp khng ch nhit trong quỏ
trỡnh thi cụng nhm phũng chng nt do nhit th
y húa ca cht kt dớnh cng nh s bin i
ca nhit mụi trng xung quanh v mt s nhõn t khỏc. thc hin c iu ú, vic thớ
nghim cp phi BTL v cỏc thụng s nhit ca nú cn phi c tin hnh sm cú s liu
tớnh toỏn bi toỏn nhit.
- Cn thit k y h thng quan trc nhi
t cho p BTL v thc hin ngay t u
vic theo dừi, quan trc y s liu v din bin nhit , ng sut ca p trong quỏ trỡnh thi
cụng, vn hnh, lm c s nghiờn cu, ỏnh giỏ cht lng thit k, thi cụng v cú s iu chnh
trong quỏ trỡnh vn dng cỏc cụng thc tớnh toỏn thit k nhm t c kt qu phự hp vi i
u
kin thc t Vit Nam. Vic c v x lý s liu quan trc cn phi c thc hin ngay t khi
bờ tụng phc v tt cụng tỏc khng ch nhit.
- Cỏc bin phỏp khng ch nhit trong thi cụng BTL v c BT truyn thng cn phi
c ghi rừ trong yờu cu k thut thi cụng, cỏc n v giỏm sỏt ca Ch u t, giỏm sỏt tỏc gi
phi thng xuyờn yờu cu cỏc nh th
u thi cụng thc hin nghiờm tỳc, y .

4

13. Chú ý đến mặt tiếp giáp giữa các lớp đầm lăn khi phân tích ổn định v độ bền
đập BTĐL
- Đến nay, sau 30 năm phát triển, trên thế giới đã có nhiều đập bê tông đầm lăn lớn đợc
thiết kế, xây dựng v đa vo khai thác. Điển hình l các đập của Trung Quốc: Long Than
(216,5m), Quangzhao (195,5m) Tuy nhiên, ổn định v độ bền của đập vẫn còn l chủ đề nóng
hổi của nhiều hội thảo lớn về đập BTĐL (Hội thảo 3-2007 ở Atlanta (Mỹ), Hội thảo 10- 2007 ở
Quý Dơng (Trung Quốc).
- Cho đến nay, phân tích ổn định v độ bền của đập trọng lực bê tông đầm lăn vẫn sử dụng
các phơng pháp nh dùng cho đập trọng lực bê tông thờng. Tuy nhiên, trong phân tích đánh giá
phải chú ý đến những đặc điểm của đập bê tông đầm lăn nh lực dính kết ở mặt tiếp giáp giữa các
lớp kém, mô đun đn hồi cao hơn mô đun đn hồi của bê tông thờng cùng cờng độ v.v.
- Động đất luôn luôn l vấn đề lớn đặt ra đối với các công trình xây dựng. Đến nay, hầu hết
các đập đập bê tông trọng lực thờng v BTĐL chúng ta đang thiết kế v xây dựng có mái thợng
lu thẳng đứng v gần thẳng đứng. Tuy nhiên, trên thế giới một số đập BTĐL cao trên 100 m đã
đợc thiết kế v xây dựng với mái thợng lu v hạ lu nghiêng đối xứng. Rõ rng, động đất v ổn
định của đập BTĐL trong vùng động đất còn nhiều vấn đề đang cần nghiên cứu ở nớc ta.
- Lực dính kết trên mặt tiếp giáp giữa hai lớp đầm lăn thờng yếu hơn nhiều (ở chỗ xử lý tiếp
giáp kém lực dính kết ny rất nhỏ), khi đập chịu động đất có thể gây nguy hiểm đến ổn định v độ
bền của đập tại các mặt tiếp giáp xung yếu ny. Vì vậy, với đập bê tông trọng lực đầm lăn Định
Bình cũng nh với các đập bê tông đầm lăn khác, ngo
i việc kiểm tra ổn định trợt trên mặt tiếp
xúc giữa đập v nền còn cần kiểm tra ổn định trợt ở mặt tiếp xúc giữa các mặt lớp bê tông đầm
lăn, có xét đến áp lực đẩy ngợc (với việc xét hiện tợng thấm ngang vo mặt lớp tiếp giáp xảy ra
tại chỗ tiếp giáp khối đổ bê tông tờng chống thấm tại cao trình +60).
- Theo nguyên tắc, để đảm bảo sự liên kết tốt giữa 2 lớp RCC thì lớp trên liền kề phải đợc
đầm xong trớc khi lớp dới bắt đầu ninh kết, cần phải tính toán, quy định thêm với trờng hợp thi
công lớp trên khi lớp dới liền kề đang trong thời gian bắt đầu ninh kết (tạm gọi l còn ấm). Cụ
thể kiến nghị rải vữa liên kết thi công tiếp lớp trên v dải kề nó. Điều ny rất quan trọng, vì nếu
dừng lại phải tuân theo quy định xử lý khe lạnh v chờ cờng độ tối thiểu 2,5Mpa, gây chậm trễ
cho tiến độ thi công công trình.

- Nhằm đánh giá đầy đủ hơn về ổn định của đập bê tông đầm lăn, cần phân tích thêm ổn
định của đập khi xem với mặt trợt xét l mặt tiếp giáp giữa hai lớp bê tông đầm lăn (tại các mặt
cắt xung yếu) v sử dụng phơng pháp xét đến lực chống cắt trên mặt phá hoại, cho các trờng
hợp: Không xét đến áp lực thấm ở mặt phân lớp v xét đến áp lực thấm ở mặt phân lớp.
14. Bố trí, lập qui trình vận hnh hệ thống quan trắc để theo dõi hiện tợng thấm, ổn
định v độ bên đập BTĐL
Các thiết bị quan trắc v cáp điện trong đập BTĐL có loại phải lắp trong quá trình thi công,
có loại có thể lắp đặt sau. Trong quá trình đổ đầm BTĐL không đợc lm h hỏng các thiết bị
quan trắc. Cần lập qui trình vận hnh thử, kiểm định, v xác định các chỉ tiêu quan trắc để đánh
gía đợc trạng thái thấm, ổn định v độ bền đập trong quá trình sử dụng.
15. Hạn chế sử dụng bê tông thờng trong đập BTĐL
Khi xây dựng đập xây dựng bằng công nghệ BTĐL hết sức tránh cng nhiều cng tốt
những chi tiết kết cấu bằng bê tông, bê tông cốt thép thông thờng v các lỗ khoét trong đập (nh

hnh lang kiểm tra, lỗ xả lũ, cống dẫn dòng thi công, cống lấy nơc
Tuy nhiên đối với công trình Định Bình, trong thân đập bố trí khá nhiều chi tiết nh: Cống
dẫn dòng, cống xả sâu, cống lấy nớc, hầm chứa phai nên tạo nhiều góc cạnh v những khu vực
diện tích nhỏ bên trong khối đổ RCC, phần đỉnh của đập bề rộng tơng đối nhỏ những yếu tố

5
nμy g©y rÊt nhiỊu khã kh¨n trong thao t¸c thi c«ng c¬ giíi, lμm chËm c−êng ®é thi c«ng khèi ®ỉ,
kh«ng ph¸t huy ®−ỵc hÕt víi −u thÕ c«ng nghƯ RCC.
ChØ nªn bè trÝ bª t«ng ®Çm l¨n ë nh÷ng ®o¹n ®Ëp cã chiỊu dμi ®Çm l¨n theo ph−¬ng vu«ng
gãc víi trơc ®Ëp > hc = 15 m.
Khu vùc ®Ønh ®Ëp §Þnh B×nh do bỊ réng hĐp cho nªn c−êng ®é thi c«ng bª t«ng ®Çm l¨n rÊt
h¹n chÕ, kh«ng qu¸ 30 m3/ca.
C¸c vÞ trÝ gãc nhá, gãc chÕt ®Çm l¨n kh«ng vμo ®−ỵc cÇn bè trÝ bª t«ng th−êng.
Cμng nhiỊu h¹ng mơc bª t«ng th−êng th× cμng chia vơn mỈt b»ng thi c«ng, h¹n chÕ rÊt
nhiỊu ®Õn tÇm ho¹t ®éng cđa c¸c ph−¬ng tiªn thi c«ng c¬ giíi vμ gi¶m −u thÕ vμ hiƯu qu¶ kinh tÕ
cđa c«ng nghƯ thi c«ng ®Ëp BT§L.

Phần bê tông RCC đoạn đỉnh đập (đã trừ bề rộng phần bê tông biến thái) nên thiết kế có
chiều rộng tối thiểu bằng 7m để đủ khoảng lưu thông cho 2 làn thiết bò di chuyển ra vào thi
công.
16. H¹n chÕ viƯc ph¶i bỉ sung thªm nhiƯm vơ thiÕt kÕ
Tr¸nh bỉ sung nhiƯm vơ c«ng tr×nh khi ®å ¸n ®· ®−ỵc phª dut vμ thi c«ng dÉn ®Õn bÞ déng
trong bè trÝ h¹ng mơc c«ng tr×nh. ThÝ du ®Ëp §Þnh B×nh ®μn thi c«ng th× bỉ sung thªm khu t−íi
VÜnh HiƯp (F=400ha) dÉn ®Õn ph¶i bè trÝ thªm cèng lÊy n−íc! Ngoμi ra cßn bỉ sung thªm mét sè
hƯ thèng cÊp n−íc ngät cho d©n sinh ë bê ph¶i, n»m ngoμi thiÕt kÕ ®−ỵc phª dut v.v.
17. Rót kinh nghiƯm kÞp thêi cho thiÕt kÕ ®Ëp BT§L N−íc Trong
- Trªn c¬ së ph©n tÝch ®iỊu kiƯn kinh tÕ-kü tht, rót kinh nghiƯm tõ ®Ëp §Þnh B×nh, h×nh
thøc bª t«ng ®Çm l¨n toμn mỈt c¾t ®· ®−ỵc lùa chän cho ®Ëp N−íc Trong.
- Xư lý c¸c ®íi xung u vμ ®øt g·y nỊn ®Ëp N−íc Trong tõ viƯc rót kinh nghiƯm xư lý cho
®Ëp BT§L §Þnh B×nh.
- Lùa chän quy m«, kÝch th−íc ®Ëp trμn vμ cưa van theo ®¸p øng yªu cÇu kinh tÕ – kü tht
còng trªn c¬ së rót kinh nghiƯm tõ thiÕt kÕ ®Ëp trang v
μ cưa van cho ®Ëp §Þnh B×nh.
II- vỊ VËt liƯu B£ T¤NG §ÇM L¡N
1- Chó träng nghiªn cøu thùc nghiƯm vỊ vËt liƯu bª t«ng ®Çm l¨n
- C¸c ®Ị tμi thÝ nghiƯm, nhÊt lμ thÝ nghiƯm nghiªn cøu phơ gia puz¬lan, chÕ t¹o v÷a vμ thi
c«ng BT§L cÇn ®−ỵc −u tiªn triĨn khai trong c¸c qu¸ tr×nh nghiªn cøu thiÕt kÕ, ®Ỉc biƯt ë
giai ®o¹n TKKT.
- CÇn triĨn khai sím viƯc nghiªn cøu quy lt ph¸t triĨn c−êng ®é cïng c¸c chØ tiªu c¬ lý cđa
bª t«ng ®Çm l¨n trong ®iỊu kiƯn cơ thĨ cđa c«ng tr×nh, trªn c¬ së ®ã cã thĨ rót ng¾n thêi gian thÝ
nghiƯm, ®Èy nhanh tèc ®é thi c«ng.
- §èi víi bª t«ng biÕn th¸i, cÇn nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu vμ ph−¬ng ph¸p thÝ nghiƯm
thÝch hỵp trong qu¸ tr×nh thi c«ng.
2. Thμnh phÇn vËt liƯu bª t«ng ®Çm l¨n §Þnh B×nh
C¸c vÊn ®Ị sau ®©y ®· ®−ỵc chó ý trong thiÕt kÕ vμ thi c«ng:
- Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c−êng ®é bª t«ng yªu cÇu (c−êng ®é thiÕt kÕ) vμ quy ®Þnh vỊ
®iỊu kiƯn nghiƯm thu c−êng ®é ,

- Lùa chän vËt liƯu ®Çu vμo ®Ĩ chÕ t¹o bª t«ng BT§L,
- Quy tr×nh thiÕt kÕ cÊp phèi bª t«ng BT§L,

6
- Khi thiết kế cấp phối BTĐL, cần nghiên cứu chất lợng v trữ lợng cung cấp của
nguồn tro bay v nguồn phụ gia Puzơlan phục vụ cho công trình. Tránh xảy ra trờng hợp nh
Công trình Định Bình chỉ sử dụng một nguồn tro bay Phả Lại, khi nguồn tro bay không khả
năng cung ứng ảnh hởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công công trình.
- Tận dụng vật liệu địa phơng l một nguyên tắc trong xây dựng, nhằm đạt đợc phơng
án tối u kinh tế-kỹ thuật. Tuy nhiên, thực tế cát tự nhiên thờng có hm lợng hạt mịm ít
(hm lợng hạt mịm d<0,08 khoảng 1%) do đó trong hỗn hợp bê tông đầm lăn cần phải bù
thêm phù gia khoáng bù vo lợng thiếu hụt đó (ở đập Định Bình cần bù một lợng hạt mịn
bằng 5% khối lợng cát). Việc đa thêm phụ gia hạt mịn vo cấp phối cũng lm cho giá thnh
BTĐL cao hơn,
3. Vai trò quan trọng của phụ gia trong thnh phần vật liệu BTĐL
Phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn có vai trò thay thế một phần xi măng để giảm lợng tỏa
nhiệt trong bê tông; Tham gia phản ứng hydrat hóa tạo sản phẩm đóng rắn giúp nâng cao cờng độ
v cải thiện các tính chất khác của bê tông; Bổ sung thêm thnh phần hạt mịn để tăng tính dễ đổ
cho hỗn hợp BTĐL v cải thiện cấu trúc của bê tông.
Có hai loại phụ gia khoáng l phụ gia khoáng hoạt tính v phụ gia khoáng không hoạt tính. Phụ
gia khoáng hoạt tính thờng dùng l tro bay v Puzơlan tự nhiên, còn phụ gia khoáng không hoạt
tính l các loại bột đá tự nhiên không hoặc ít khả năng họat tính Puzơlanic.
Phụ gia hóa học có vai trò lm tăng dẻo, giảm nớc v kéo d
i thời gian đông kết cho hỗn hợp
BTĐL. Chủng loại, hm lợng dùng v chất lợng phụ gia cần đợc thí nghiệm với hỗn hợp bê
tông thực tế trớc khi sử dụng thật ngoi hiện trờng.
Khi nghiên cứu cấp phối BTĐL nếu chọn sử dụng phụ gia khoáng l tro bay thì cần nghiên cứu
chất lợng v trữ lợng cung cấp của nguồn tro bay phục vụ công trình. Tránh tình trạng chỉ sử
dụng một nguồn tro bay, khi nguồn không có khả năng cung ứng ảnh hởng nghiêm trọng đến tiến
độ thi công công trình.

Từ những kinh nghiệm thực tiễn công trình Định Bình cho thấy phụ gia khoáng họat tính tro
bay l một thnh phần không thể thiếu trong BTĐL. Nó vừa có vai trò l chất kết dính nâng cao
cờng độ v độ chống thấm của BTĐL, vừa đóng vai trò l chất độn mịn cải thiện bề mặt tăng khả
năng liên kết giữa các lớp đổ BTĐL vì vậy cần xác định nguồn cung cấp v kiểm tra chất lợng tro
bay trớc khi đa vo sử dụng. Việc lựa chọn, kiểm tra khống chế chất lợng tro bay bao gồm các
công tác sau:
- Lựa chọn loại tro bay có sẵn trên thị trờng, chất lợng ổn định, cung ứng kịp thời để chủ
động trong thi công.
- Tùy theo tiến độ v qui mô công trình m tính toán lập nh kho chứa tro bay cho phù hợp.
Kho chứa tro bay phải đảm bảo khô ráo, tránh dột.
- Phân tích kiểm tra thnh phần hoạt tính, lợng mất khi nung v các đặc tính khác của
nguồn tro bay định dùng.
- Vì điều kiện no đó tro bay phải lu lại tại công trình quá 60 ngy cần phải tiến h
nh kiểm
tra thí nghiệm lại, đạt yêu cầu mới dùng đợc.
- Cần khống chế độ ẩm của tro bay trớc khi đa vo sử dụng tránh trờng hợp tro bay hút
ẩm vón cục lm tắt tro khi trạm trộn vận hnh khi đó ảnh hởng đến chất lợng v tiến độ
thi công.
4. Về cấp phối bê tông đầm lăn
Hai phơng pháp thiết kế thnh phần BTĐL l EM 1110-2-2006 (phơng pháp giu hồ của
Mỹ) v phơng pháp của Trung Quốc có cách trình by rõ rng, dẽ tiếp cận. Đặc biệt l phơng

7
pháp của Trung Quốc có các bớc tính toán gần với phơng pháp thiết kế thnh phần bê tông
truyền thống của Bôlômây- Xkramtaev đã đợc sử dụng rộng rãi v quen thuộc tại Việt Nam.
Thực tế tại Việt Nam đang sử dụng 2 phơng pháp thiết kế cấp phối BTĐL, các Công ty t
vấn điện chủ yếu sử dụng phơng pháp của Hội kỹ s quân đội Mỹ (EM ) v Các Công ty T vấn
Thủy lợi v một vi công ty t vấn điện dùng phơng pháp của Trung Quốc.
Đập bê tông Định Bình sử dụng 2 cấp phối (CP2 v CP3), cốt liệu dăm lớn nhất Dmax =
60mm, xi măng PCB40, phụ gia hoạt tính tro bay. Nói chung đến nay công trình thi công theo 2

cấp phối trên hon ton ổn định. Chất kết dính l những sản phẩm sản xuất trong nớc, cốt liệu
đợc khai thác sử dụng tại chỗ nên thuận lợi cho công tác thi công. Tuy nhiên có một số vấn đề
cần chú ý nh sau:
Để phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam khi cha có Tiêu chuẩn Thiết kế cấp phối
BTĐL, kiến nghị chọn phơng pháp của Trung Quốc để thiết kế cấp phối BTĐL có kết hợp với
một số điểm của phơng pháp EM 1110-2-2006 của Mỹ để kiểm tra một số kết quả tính toán
trung gian, nh đa ra giới hạn biên về tỷ lệ hồ/vữa để đảm bảo độ chống thấm của BTĐL v tăng
liên kết giữa các lớp đổ, thích hợp cho bê tông yêu cầu chống thấm. Kết hợp 2 phơng pháp ny
trong quá trình tính toán cấp phối BTĐL có thể loại bỏ đợc những phơng án không đảm bảo tính
chống thấm, nhờ đó giảm bớt khối lợng thí nghiệm mẫu, tránh lãng phí nhân công v kinh phí.
Việc thiết kế cấp phối BTĐL cần thể đợc lập trình tính toán trên máy tính để nhanh chóng cho
kết quả.
5. Tỷ lệ chất kết dính trong thnh phần bê tông đầm lăn
ối với công trình Định Bình sử dụng cát sông Côn l cát cát hạt thô với hm l
ợng hạt nhỏ
hơn 0,08 mm thấp vì vậy tro bay ngoi vai trò l thnh phần chất kết dính còn l vật liệu độn bù
vo phần hạt mịn thiếu do đó nếu thiếu tro bay thì không thể thi công đợc.
Bê tông đầm lăn (BTĐL) có lợng dùng chất kết dính thấp, đặc biệt l luợng dùng xi măng
chỉ bằng khoảng 1/3 lợng dùng xi măng trong cấp phối của bê tông truyền thống, để đạt đợc các
chỉ tiêu thiết kế yêu cầu, thì công tác lựa chọn vật liệu chế tạo bê tông v chọn phơng pháp thiết
kế cấp phối BTĐL l nhiệm vụ đầu tiên rất quan trọng, để đa ra cấp phối sơ bộ ban đầu để thí
nghiệm các chỉ tiêu cơ lý của BTĐL v đa ra đợc cấp phối tối u để tiến hnh đầm nén hiện
trờng.
Qua kết quả tính toán so sánh, v thí nghiệm thử cờng độ nén v độ chống thấm của
BTĐL thiết kế theo 2 phơng pháp trong khuôn khổ Đề ti Cấp Bộ NN v PTNT của Viện Khoa
học Thủy lợi thực hiện cho chúng ta thấy rằng:
- Luợng dùng Chất kết dính (gồm Xi măng v Phụ gia khoáng) theo 2 phơng pháp l tơng
đơng nhau.
- Tỷ lệ N/CKD theo phơng pháp EM thấp hơn so với thiết kế theo phơng pháp của Trung
Quốc.

- Độ công tác VC theo phơng pháp EM hơi cao hơn so với phuơng pháp của Trung Quốc, do
cấp phối BTĐL theo EM có lợng dùng cốt liệu nhiều hơn, lợng dùng nớc ít hơn so với cấp
phối theo ph
ơng pháp của Trung Quốc.
- Cờng độ chịu nén v tính chống thấm của BTĐL thiết kế theo 2 phơng pháp l tơng
đơng nhau.
6. Bổ sung thêm thnh phần hạt mịn cho cát tự nhiên
Đập BTĐL Định Bình sử dụng cát sông Côn cho bê tông đầm lăn. Cát trớc khi đa vo sử
dụng đợc sng qua sng 10mm v khống chế hm lợng trên sng 5mm không vợt quá 10%.
Tuy nhiên, cát sông Côn thô, do vậy đã cần phải đa thêm tỷ lệ thnh phần hạt mịn (tro bay) để
đảm bảo chất lợng BTĐL.
Trong các trờng hợp tơng tự nh đập BTĐL Định Bình có thể nghiên cứu sử dụng thnh
phần hạt mịn bằng cát mịn, bột đá hoặc puzơlan.

8
7. Xay nghiền đá v sử dụng hỗn hợp đá dăm - cát nghiền
Đối với các vùng xây dựng đập BTĐL khan hiếm cát xây dựng (nh đập BTĐL Sơn La, đập
BTĐL Đồng Nai 3, đập BTĐL Đồng Nai 4) thì phơng án dùng cát xay từ đá tự nhiên l cần thiết.
Khi vật liệu đá để xay cát l đá bazan phún xuất, thì hỗn hợp đá dăm, cát nghiền có thể trở
thnh cốt liệu chính thay thế đá dăm v phụ gia (tro bay hoặc puzơlan) để sản xuất vữa BTĐL.
8. áp dụng thnh tựu nghiên cứu về vật liệu của các nớc
- Lợng dùng chất kết dính không giống nhau l do mỗi nớc có lợng dùng phụ gia
khoáng khác nhau. Nhật Bản l Quốc gia BTĐL có lợng dùng chất kết dính thấp nhất vì sử
dụng lợng tro bay thấp nhất, Tây Ban Nha có lợng dùng chất kết dính lớn nhất vì lợng
dùng tro bay l cao nhất.
- Trung Quốc v Tây Ban Nha thấy rằng sử dụng loaị BTĐL giu vữa l thích hợp nhất.
- Mỹ đã thiết kế nhiều loại hình đập BTĐL, từ loại có lợng chất kết dính rất thấp (64kg/m
3) cho đến BTĐL có lợng dùng chất kết dính rất cao (252kg/m 3) từ BTĐL không dùng phụ
gia khoáng (tro bay) cho đến loại BTĐL có lợng dùng tro bay rất cao.
- Việt Nam đang thi công đập BTĐL có lợng chất kết dính trung bình thuộc loại cao, nên

khó khống chế nhiệt trong BTĐL, mặt khác lm tăng giá thnh công trình.
- Nghiên cứu thnh tựu về vật liệu BTDDL của các nớc (Trung Quốc, Mỹ, Nhật ) để áp
dụng có hiệu quả vo điều kiện Việt Nam vẫn l một hớng cần thiết v quan trọng.
III- về Kỹ thuật thI CÔNG BÊ TÔNG ĐầM LĂN
1. Lập điều kiện kỹ thuật thi công BTĐL cho mỗi công trình
Bộ NN&PTNT đã ban hnh Tiêu chuẩn ngnh 14TCN 164 : 2006 - Quy định kỹ thuật thi
công cụm đầu mối công trình thuỷ lợi hồ chứa nớc Định Bình, tỉnh Bình Định. Đối với đập BTĐL
Nớc Trong v các đập BTĐL tiếp theo, cần biên sọan các quy định một cách sát thực v chi tiết
hơn trên cơ sở rút kinh nghiệm từ thực tế thi công đập BTĐL Định Bình.
2. Thiết bị công nghệ thi công BTĐL
Để thi công đập BTĐL Định Bình đã phải chuẩn bị một dây chuyền hon chỉnh với những
hạng mục sau đây:
a) Thiết bị phục vụ công tác quản lý chất lợng
Thiết bị đo nhiệt độ: Nhiệt kế, Tenxơ; Thiết bị VEBE VBR-1, biên độ 0,5mm, tần số 50Hz; Bn
rung tiêu chuẩn ZS 15; Đồng hồ bấm giây; Khuôn đúc mẫu bê tông; Các bộ sng cát, đá; Thiết
bị đo thời gian ninh kết của bê tông HG 80SS; Máy kiểm tra độ chặt bằng phóng xạ HS - 5001C;
Bộ dụng cụ rót cát S234 Matest; Phòng bảo dỡng mẫu; Cân điện tử AR5120, SP601,
CH60R11
b) Thiết bị sản xuất Bê tông
Trạm trộn RCC ; Phễu cấp liệu có đủ số lợng theo số loại vật liệu thô cấu thnh RCC:
Cát, đá; Buồng trộn cỡng bức; Silo chứa tro bay; Silo chứa xi măng; Bồn chứa nớc; Hệ thống
bơm cấp v đo phụ gia cho cấp phối bê tông; Hệ thống máy móc cân đo tự động v quản lý, lu
giữ số liệu từng cối trộn; Mặt bằng trạm trộn có đủ diện tích để bố trí các loại kho.
c) Dây chuyền thi công RCC
Phơng tiện vận chuyển; Phơng tiện san; Phơng tiện đầm; Phơng tiện thi công bê tông
biến thái; Phơng tiện cắt khe.
d) Phơng tiện hỗ trợ
- Máy phun tạo sơng; Máy bơm rửa xe, tạo áp suất lớn; Máy bơm áp suất cao; Máy nén ;
Máy đánh xờm RCC; Bạt che ma khi RCC cha kết thúc ninh kết hoặc đang đổ gặp ma, bao tải
gai để giữ ẩm RCC khi trời nắng v giữ nớc khi bảo dỡng. Số lợng phải đủ phủ kín cho ton bộ

9
mỈt khèi ®ỉ, riªng bao t¶i gai ph¶i ®đ phđ gi÷ n−íc b¶o d−ìng cho tÊt c¶ c¸c khèi ®ỉ ®· thi c«ng
®ang chê ngμy ®ỉ chång.
3. VËn chun v÷a BT§L vμ ®¶m b¶o an toμn cho BT§L sau khi ®Çm
- Xe vËn chun ®−ỵc rưa s¹ch tr−íc khi vμo tr¹m trén. C¸c m¸y đi, ®Çm, m¸y c¾t khe ®Ịu
®−ỵc rưa s¹ch vμ vμo chê trong khèi ®ỉ.
- TÊt c¶ c¸c xe tr−íc khi ®i vμo khèi ®ỉ ®Ịu ph¶i rưa s¹ch lèp vμ gÇm xe, ®i vμo lÇn nμo ph¶i
rưa lÇn Êy.
- C«ng t¸c vËn chun RCC b»ng « t« tù ®ỉ
+ Mặt đường thi công để ô tô vận chuyển vữa RCC vào khối đổ từ điểm rửa xe đến khối
đổ phải rải sỏi, dăm hoặc lát tấm bê tông đã được rửa sạch (để tránh mang chất bẩn vào khối
đổ) chỉ phục vụ thi công cho duy nhất cho 1 đợt thi công lên đập (chiều cao 1 đợt đổ). Khi thi
công khối đổ tiếp theo chồng lên trên, mặt đường này phải được làm lại hoàn toàn. Khối lượng
này là rất lớn khi phục vụ thi công cho toàn đập, đề nghò trong tính toàn giá thành xây dựng
công trình, đơn vò thiết kế phải tính đến khối lượng này.
- Khi sư dơng « t« tù ®ỉ ®Ĩ vËn chun bª t«ng, ®−êng xe ch¹y ®−ỵc lμm b»ng ph¼ng, « t«
tr−íc khi ch¹y vμo khèi ®ỉ ®−ỵc rưa s¹ch b¸nh xe ®Ĩ ®Ị phßng xe mang chÊt bÈn vμo trong khèi
®ỉ. Khi xe ch¹y trong khèi ®ỉ tr¸nh nh÷ng thao t¸c nh− phanh gÊp, rÏ (cua) gÊp ®Ĩ khái lμm háng
chÊt l−ỵng bỊ mỈt líp bª t«ng. Thïng xe tù ®ỉ ®−ỵc trang bÞ che n¾ng, che m−a ®Ĩ gi¶m thiĨu ¶nh
h−ëng cđa n¾ng giã ®èi víi chÊt l−ỵng v÷a bª t«ng.
- Khi ®ỉ bª t«ng ®Çm l¨n xong cÇn hÕt søc tr¸nh ch¹y xe sím trªn mỈt ®Ëp ®Ĩ tr¸nh b¸nh xe
quay, phay n¸t bª t«ng cßn non, ch−a ®đ c−êng ®é chÞu t¶i. Các khối đổ thi công xong đạt cường
độ 2,5Mpa cho phép ô tô vận chuyển vữa RCC được đi qua để thi công khối đổ phía bên trong,
khi đi qua khối đổ này không nên chỉ tập trung đi theo một tuyến duy nhất mà phải đi theo
nhiều tuyến, những điểm quay xe phải rải lớp đệm để tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng
khối đổ này.
4. Phßng chèng ph©n ly hçn hỵp v÷a BT§L khi ®ỉ
Do v÷a BT§L kh«, nªn trong qóa tr×nh vËn chun ®ỉ, r¶i, san BT§L dƠ x¶y ra ph©n ly hçn
hỵp v÷a BT§L. Trong qu¸ tr×nh ®ỉ dƠ x¶y ra hiƯn t−ỵng ph©n tÇng.

V× vËy cÇn t¨ng c−
êng gi¸m s¸t ®Ĩ ®iỊu chØnh l¹i kÞp thêi c¸c khu vùc cơc bé cã vËt liƯu ®¸
d¨m lín bÞ ph©n ly khái hçn hỵp v÷a BT§L. Cèt liƯu lín tËp trung ë ch©n ®èng ®−ỵc thđ c«ng xóc
lªn, trén l¹i tr−íc khi m¸y đi san.
Gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vËn chun : Qu¸ tr×nh vËn chun hçn hỵp BT§L cã nhiỊu ph−¬ng
ph¸p kh¸c nhau (vËn chun b»ng b¨ng t¶i, èng ch©n kh«ng, cÇn trơc, xe « t«) cÇn ®¶m b¶o c¸c
u tè thêi gian vËn chun tõ tr¹m trén ®Õn khèi ®ỉ lμ ng¾n nhÊt, h¹n chÕ tèi ®a sù ph©n tÇng
BT§L trong qu¸ tr×nh vËn chun vμ trót vËt liƯu xng khèi ®ỉ, tr¸nh sù mÊt n−íc, gi¶m ®é Èm
hçn hỵp BT§L dÉn ®Õn t¨ng trÞ sè Vc.
- Qu¸ tr×nh san hçn hỵp BT§L cÇn ph¶i ®¶m b¶o chiỊu cao líp tr−íc ®Çm nh− trong thiÕt
kÕ, Ýt ph©n li cèt liƯu do qu¸ tr×nh r¶i.
5. Thi c«ng bª t«ng biÕn th¸i
- Bª t«ng biÕn th¸i chđ u dïng vμo c¸c vÞ trÝ kh«ng cã thĨ ®Çm l¨n ®−ỵc nh− tiÕp gi¸p mỈt bª
t«ng cò, mỈt v¸n khu«n, chç cã cèt s¾t dμy ®Ỉc, chung quanh hμnh lang, mãng ®Ëp, m¸i dèc, c¸c
n¬i gÇn cèp pha, c¸c cưa cèng, n¬i ®Ỉt vËt ch¾n n−íc, ®−êng èng vμ bè trÝ cèt thÐp
- Bª t«ng biÕn th¸i ®−ỵc thi c«ng dÇn tõng líp theo cïng bª t«ng ®Çm l¨n, chiỊu dμy líp cđa
bª t«ng biÕn th¸i còng gièng víi chiỊu dμy san ph¼ng khèi ®ỉ.

10
- Thi c«ng bª t«ng biÕn th¸i sư dơng ph−¬ng ph¸p thªm v÷a, tr−íc tiªn san bª t«ng cho b»ng
chiỊu dμy cđa líp ®ỉ ®Çm l¨n, t¹o lç, rãt v÷a vμo trong lç vμ dïng ®Çm dïi ®Çm ®Ịu ®Ỉn cho tíi
khi bỊ mỈt bª t«ng biÕn th¸i nỉi v÷a.
- CÇn nghiªn cøu ph¸t huy n¨ng lùc cđa m¸y KUBOTA KX251A-VIMATEX BH160 ®Ĩ ®Çm
bª t«ng biÕn th¸i cã chÊt l−ỵng cao h¬n (c¶ vỊ thiÕt kÕ vμ thi c«ng).
- Bª t«ng biÕn th¸i ®−ỵc thi c«ng sau khi ®Çm xong BT§L. Dïng ®Çm dïi t¹o lç trªn líp
BT§L míi ®ỉ sau ®ã ®ỉ hå biÕn th¸i vμo lç, l−ỵng hå dïng theo thÝ nghiƯm lμ 70 lÝt cho 1m3
BT§L. Bª t«ng biÕn th¸i ®−ỵc ®Çm chỈt b»ng ®Çm dïi, chiỊu dμy ®ỉ líp bª t«ng biÕn th¸i ph¶i
cïng chiỊu dμy cđa khoang ®ỉ.
Thi c«ng bª t«ng biÕn th¸i dïng ph−¬ng ph¸p thªm v÷a: tr−íc tiªn ®ỉ mét líp v÷a, sau ®ã
ph©n lμm 2 lÇn ®Ĩ ®ỉ ®Çm BT§L, gi÷a chóng l¹i ®ỉ 1 líp v÷a, tiÕn hμnh ®Çm nh− ®Çm bª t«ng

th−êng, nªn −u tiªn dïng thiÕt bÞ 4 ®Çm liªn kÕt l¹i ®Ĩ ®Çm.
V÷a dïng cho bª t«ng biÕn th¸i gåm xi m¨ng trén víi tro bay vμ phơ gia vμ cã cÊp phèi x¸c
®Þnh th«ng qua thÝ nghiƯm lÊy theo b¶ng 5.13.
L−ỵng v÷a dïng cÇn ®óng theo quy ®Þnh. L−ỵng v÷a dïng trong ph¹m vi biÕn th¸i hc
trong ph¹m vi c¸ch mỈt nỊn ®¸ hc cèp pha kho¶ng 30 ®Õn 50 cm cho mçi ®¬n vÞ khèi bª t«ng
cÇn cã sai sè khèng chÕ trong ph¹m vi cho phÐp th«ng qua thÝ nghiƯm hiƯn tr−êng ®Ĩ x¸c ®Þnh.
Bª t«ng biÕn th¸i cÇn ®−ỵc ®Çm víi c−êng ®é m¹nh cho ®Ịu vμ liªn kÕt tèt líp trªn líp d−íi.
Khi ®Çm bª t«ng ë vïng l©n cËn cÇn ®Çm chång lªn mçi bªn mét ®é réng lín h¬n 20 cm.
Khi ®ỉ bª t«ng biÕn th¸i phÝa m¸i dèc, cÇn ®ỉ lªn mỈt ®¸ nỊn mét líp v÷a thn xi m¨ng.
+ Chiều rộng dải bê tông biến thái ở những vò trí tiếp giáp với ván khuôn tối thiểu phải
bằng 2/3 chiều cao của một khối đổ và không nhỏ hơn 0,5m, vì khu vực này bố trí các dây néo
ván khuôn nên không thể san đầm bằng cơ giới.

6. VỊ xư lý nøt bª t«ng th−êng vμ BT§L §Þnh B×nh
Trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®Ëp §Þnh B×nh cã mét sè hiƯn t−ỵng nøt bª t«ng vμ ®· ®−ỵc xư lý.
Cơ thĨ, vÕt nøt co ngãt bª t«ng b¶n ®¸y khoang 12 ®· ®−ỵc xư lý b»ng phơt v÷a xi m¨ng
siªu mÞn; VÕt nøt t¹i h
μnh lang tiªu n−íc thÊn ®Ëp ®· xư lý b»ng tr¸m Sikadur 731; VÕt nøt co
ngãt bª t«ng ë khoang 13 vμ 14 xư lý nh− ë khoang 12; VÕt nøt co ngãt gi÷a c¸c khèi ®ỉ bª t«ng
ë t−êng chèng thÊm th−ỵng l−u khoang 12 ®−ỵc khoan phơt b»ng Sikadur 752 vμ ®iỊu chØnh h×nh
d¹ng khèi ®ỉ bª t«ng ®Ĩ h¹n chÕ vÕt nøt.
Xử lý mặt tiếp giáp tốt giữa 2 khối đổ theo đúng qui định, cần rải lớp vữa hay qt nước
ximăng khi xử lí tiếp giáp, tăng cường che chắn và bảo dưỡng bề mặt bê tơng.
Cần khống chế nghiêm ngặt tính cơng tác của hỗn hợp bê tơng trong q trình thi cơng theo
thiết kế.
Đã áp dụng biện pháp đổ hai khối bê tơng c
ủa một đoạn tường chống thấm giáp khe lún
trước (mặt bê tơng tiếp giáp với khối đổ đợt 2 là mặt nghiêng) sau đó đổ khối bê tơng chèn vào
hai khối đổ bê tơng giáp khe lún. Biện pháp này đã khơng gây ra vết nứt co ngót giữa mặt tiếp
giáp thẳng đứng của hai khối đổ bê tơng kề nhau.

Kết quả, khi hồ tích nước, khơng thấy xuất hiện các hiện tượng thấm vào hành lang bên
trong than đập, chất lượng chống thấm c
ủa cơng trình đập BTĐL Định Bình đạt u cầu kỹ thuật
như thiết kế đề ra.
7. VỊ c¸c biƯn ph¸p khèng chÕ nhiƯt
ViƯc tÝnh to¸n bμi to¸n nhiƯt ph¶i ®−ỵc thùc hiƯn ngay tõ lóc thiÕt kÕ c«ng tr×nh. CÇn chó ý
c¶ tÝnh to¸n vμ ®o nhiƯt ®é trong thi c«ng. KÕt qu¶ cđa bμi to¸n nhiƯt sÏ lμ c¬ së tin cËy vμ khoa
häc ®Ĩ qut ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p khèng chÕ nhiƯt trong qu¸ tr×nh thi c«ng nh»m phßng chèng nøt
do nhiƯt thđy hãa cđa chÊt kÕt dÝnh còng nh− sù biÕn ®ỉi cđa nhiƯt ®é m«i tr−êng xung quanh vμ
mét sè nh©n tè kh¸c. §Ĩ thùc hiƯn ®−ỵc ®iỊu ®ã, viƯc thÝ nghiƯm cÊp phèi BT§L vμ c¸c th«ng sè
nhiƯt cđa nã cÇn ph¶i ®−ỵc tiÕn hμnh sím ®Ĩ cã sè liƯu tÝnh to¸n bμi to¸n nhiƯt.
CÇn thiÕt kÕ ®Çy ®đ hƯ thèng quan tr¾c cho ®Ëp BT§L vμ thùc hiƯn ngay tõ ®Çu viƯc theo
dâi, quan tr¾c ®Çy ®đ sè liƯu vỊ diƠn biÕn nhiƯt ®é, øng st cđa ®Ëp trong qu¸ tr×nh thi c«ng, vËn

11
hμnh, lμm c¬ së nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ chÊt l−ỵng thiÕt kÕ, thi c«ng vμ cã sù ®iỊu chØnh trong qu¸
tr×nh vËn dơng c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n thiÕt kÕ nh»m ®¹t ®−ỵc kÕt qu¶ phï hỵp víi ®iỊu kiƯn thùc
tÕ ViƯt Nam. ViƯc ®äc vμ xư lý sè liƯu quan tr¾c cÇn ph¶i ®−ỵc thùc hiƯn ngay tõ khi ®ỉ bª t«ng ®Ĩ
phơc vơ tèt c«ng t¸c khèng chÕ nhiƯt.
C¸c biƯn ph¸p khèng chÕ nhiƯt trong thi c«ng BT§L vμ c¶ BT trun thèng cÇn ph¶i ®−ỵc
ghi râ trong yªu cÇu kü tht thi c«ng, c¸c ®¬n vÞ gi¸m s¸t cđa Chđ ®Çu t−, gi¸m s¸t t¸c gi¶ ph¶i
th−êng xuyªn yªu cÇu c¸c nhμ thÇu thi c«ng thùc hiƯn nghiªm tóc, ®Çy ®đ.
8. VỊ c¸c biƯn ph¸p b¶o «n, d−ìng hé BT§L
Qu¸ tr×nh b¶o «n vμ d−ìng hé BT§L diƠn ra c¶ trong vμ sau khi thi c«ng BT§L:
+ Trong qu¸ tr×nh thi c«ng BT§L tïy thc vμo t×nh h×nh thêi tiÕt mμ cã biƯn ph¸p b¶o
d−ìng thÝch hỵp, nÕu thêi tiÕt nãng nhiƯt ®é cao thi c«ng trªn diƯn réng vμ cã giã, sù mÊt h¬i n−íc
trªn bỊ mỈt BT§L lμ rÊt nhanh nªn cÇn cã biƯn ph¸p kh¾c phơc nh− che ch¾n, phun s−¬ng ®Ĩ gi¶m
thiĨu t¸c ®én do thêi tiÕt.
+ Sau khi thi c«ng ®Çm nÐn, nh÷ng vÞ trÝ bỊ mỈt BT§L lé ra ngoμi kh«ng khÝ cÇn ®−ỵc b¶o
d−ìng b¨ng c¸c phun t−íi n−íc trong vßng 28 ngμy.

9. BiƯn ph¸p n©ng cao chÊt l−ỵng liªn kÕt bỊ mỈt c¸c líp
- V÷a r¶i thªm ®Ĩ t¨ng liªn kÕt gi÷a c¸c líp ®ỉ bª t«ng ®Çm l¨n cÇn cã phơ gia kÐo dμi thêi
gian ninh kÕt.
- V÷a liªn kÕt c¸c líp BT§L lμ mét phÇn kh«ng thĨ thiÕu trong ®Ëp BT§L nh»m liªn kÕt
c¸c líp BT§L thi c«ng sau víi líp BT§L ®· ®ãng r¾n. CÇn khçng chÕ chÊt l−ỵng v÷a liªn kÕt
b»ng c¸ch kiĨm tra tÝnh c«ng t¸c cđa hçn hỵp t¹i tr¹m trén, thêi gian ®«ng kÕt ph¶i t−¬ng ®−¬ng
víi BT§L. T¹i hiƯn tr−êng cÇn gi¸m s¸t chỈt chÏ qu¸ tr×nh thi c«ng r¶i v÷a liªn cho ®óng chiỊu
dμ
y quy ®Þnh. Còng cÇn lÊy mÉu v÷a ®Ĩ thÝ nghiƯm c¸c chØ tiªu cđa v÷a ®Ĩ ®¸nh gi¸ chÊt l−ỵng vμ
lμm c¬ së nghiƯm thu.
- Để đảm bảo sự liên kết tốt giữa 2 lớp RCC thì lớp trên liền kề phải được đầm xong
trước khi lớp dưới bắt đầu ninh kết, cần phải tính toán, quy đònh thêm với trường hợp thi công
lớp trên khi lớp dưới liền kề đang trong thời gian bắt đầu ninh kết (chúng tôi tạm gọi là “ấm”).
Cụ thể kiến nghò rải vữa liên kết thi công tiếp lớp trên và dải kề nó. Điều này rất quan trọng, vì
nếu dừng lại phải tuân theo quy đònh xử lý khe lạnh và chờ cường độ tối thiểu 2,5Mpa, gây
chậm trễ cho tiến độ thi công công trình.
- Sự liên kết các lớp đổ trong quá trình thi công phụ thuộc rất nhiều vào độ công tác Vc.
Thiết kế cấp phối không nên để Vc quá cao mà nên ở khoảng 8s - 10s .
- Các chỉ tiêu ảnh hưởng đến việc thi cơng bê tơng đầm lăn là tính cơng tác (Vc), tính dễ
đầm, thời gian đơng kết. Tính cơng tác phải phù hợp với máy móc thi cơng và dựa trên chỉ dẫn
thiết kế. Tính cơng tác RCC phụ thuộc vào cốt liệu, chất kết dính, lượng dùng nước và lượng
dùng phụ gia hóa. Từ thực tế đầm thử thì tính cơng tác tại bãi đổ khoảng từ 7-13 (sec). V
ới cấp
phối cốt liệu hợp lý thì để điều chỉnh tính cơng tác cần điều chỉnh lượng dùng chất kết dính hay
chính là phụ gia mịn. Trong bài viết này chúng tơi chỉ nói đến phụ
- ThiÕt kÕ thμnh phÇn vμ cÊp phèi bª t«ng ®Çm l¨n lμ kh©u quan träng, l−ỵng chÊt kÕt dÝnh
ph¶i ë møc võa ph¶i, võa tháa m·n ®−ỵc c¸c chØ tiªu thiÕt kÕ, võa ph¶i ®¶m b¶o thùc hiƯn ®−ỵc
chÊt l−ỵng dÇm l¨n khi thi c«ng. NÕu ®é c«ng t¸c Vc = 7 th× sau khi ®Çm chỈt sÏ tho¸t ra n−íc
trong ph¶i móc ®i.
- T¨ng c−êng b¶o d−ìng bỊ mỈt BT§L ngay sau khi ®Çm xong ®Õn khi ®ỉ líp míi chång

lªn hc Ýt nhÊt 28 ngμy b»ng c¸ch phđ kÝn bao t¶i tÈm n−íc.

10. VỊ c¸c biƯn ph¸p xư lý c¸c khe l¹nh tiÕp gi¸p

12
Các kết quả nghiên cứu đợc công bố trong hớng dãn thiết kế RCC của Mỹ, Trung Quốc,
kinh nghiệm thi công đập BTĐL Plêikrông, đập BTĐL Định Binh cho thấy khả năng chống thấm,
chống trợt v khả năng xuất hiện các vết nứt phụ thuộc vo chất lợng của các khe lún, khe nhiệt,
khe tiếp giáp giữa các lớp v các khối đổ trong quá trình thi công.
Chất lợng của các khe ở đập bê tông đầm lăn không chỉ phụ thuộc vo thiết kế m phụ
thuộc rất nhiều vo điều kiện thi công nh sự tuân thủ theo thiết kế, thời gian thi công, cách tạo
khe, lm sạch, xử lí tiếp giáp, vật liệu RCC, chất lợng vữa liên kết.
Đánh giá chất lợng thi công các loại khe trong đập BTĐL ngay trong quá trong quá trình
giám sát thi công l rất khó. Các loại khe: khe lún, khe nhiệt, khe tiếp giáp giữa các lớp v các
khối đổ chỉ biểu thị hiện tợng kém chất lợng khi đập ngăn nớc, lúc ấy có điều kiện đánh giá
chất lợng, thì cũng l lúc khó khắc phục.
Công tác thiết kế các khe phải chi tiết v đa ra đợc các điều kiện kỹ thuật để kiểm định
chất lợng trong quá trình thi công. Công tác thi công phải cẩn trọng, tuân thủ các quy định của
thiết kế v hạn chế việc lm xuất hiện thêm các khe thi công không có trong đồ án thiết kế.
Để có kinh nghiệm thiết kế v thi công các khe trong đập bê tông đầm lăn áp dụng vo
xây dựng các đập khác, không chỉ thông qua tổng kết một đập m phải tổng hợp các nguồn thông
tin v lợi dụng các đập đang xây dựng lm mô hình tỷ lệ 1/1 để kiểm chứng những vấn đề các tổng
kết trớc nó cha đủ mức độ chi tiết hoặc cha rõ rng. Trong đó đặc biệt chú ý kinh nghiệm xây
dựng ở nớc ta.
Chất lợng đập BTĐL không chỉ phụ thuộc v
o thiết kế m phụ thuộc rất nhiều vo điều
kiện thi công nh sự tuân thủ theo thiết kế, thời gian thi công, cách tạo khe, lm sạch, xử lí tiếp
giáp, vật liệu RCC, chất lợng vữa liên kết
11. Cốp pha v cốp pha dầm conson (cantilever)
Trong công nghệ thi công đập trọng lực bê tông nói chung v đập BTĐL nói riêng, cốp pha

thép có vai trò quan trọng ảnh hởng đến tiến độ v chất lợng công trình. Ngoi cốp pha trợt,
tiến bộ mới về cốp pha kiểu conson cũng đã đợc áp dụng ở các công trình xây dựng thủy lợi-thủy
điện ở nớc ta.
Dn cốp pha thép để thi công mặt đập thẳng đứng đập BTĐL Định Bình nh trong hình ảnh
nêu trên l phơng tiện quan trọng góp phần đảm bảo chất lợng v tiến độ thi công đập.

12. Xử lý mặt nền đá tiếp xúc với đáy đập
Nền đá thực tế sau khi bóc lớp phong hoá thờng khác so với thiết kế, vì vậy trong quá
trình thi công cần có kỹ s thiết kế có đủ năng lực v trách nhiệm tại hiện trờng để giải quyết
kịp thời các thay đổi cần thiết nếu phải điều chỉnh.
13. Xử lý gia cờng v chống thấm qua nền móng đập
Nghiên cứu phụ gia phù hợp trong công tác khoan phụt xử lý nền đá nứt nẻ.
Công tác khoan phụt luôn phụ thuộc vo việc đổ bê tông bệ phản áp vì vậy phải tuân thủ chặt
chẽ nguyên tắc thi công từ các nơi thấp phần lòng sông lên nơi cao. Điều đó không những nhằm
thực hiện đúng qui trình khoan phụt m còn tránh việc dòng nớc chảy trn trên bề mặt bê tông
phản áp khi khoan phụt ở nơi thấp.
- Nghiên cứu phụ gia phù hợp trong công tác khoan phụt xử lý chống thấm để tăng hiệu
quả kỹ thuật v hiệu quả kinh tế.
- Công tác khoan phụt tạo mng chống thấm, gia cố nền v công tác khoan tiêu nớc nền
đập Định Bình bị phụ thuộc vo việc đổ bê tông phản áp, vì vậy đã tuân thủ chặt chẽ nguyên
tắc thi công từ dới lên. Điều đó không những để đảm bảo thực hiện đúng qui trình khoan phụt
m
còn để tránh khả năng phải đối phó với dòng chảy trn trên bề mặt bêtông phản áp khi
khoan phụt ở khu vực thấp do phải thi công chậm hơn tiến độ nên lu lợng dòng chảy lớn hơn
thiết kế.
Qua thực tế công trình Định Bình cho thấy, nên dùng phơng pháp phụt vữa tuần hon áp lực
cao ; Nồng độ phụt cả về chống thấm v cả về gia cố phải đợc bắt đầu đặc hơn so với quy định ở

13
tiêu chuẩn hiện hnh ; Phụt với áp lực cao có tầng phản áp, đặc biệt trong các đới đá phong hoá

mạnh ; Xác định phạm vi v độ sâu khoan phụt xử lý (bao gồm cả 2 vai đập, cự ly hng, cự ly
hố) ; Tổ chức tốt công tác giám sát trong thi công khoan phụt ; Tổng kết công tác thiết kế v thi
công khoan phụt cho từng công trình. Bao gồm cả công tác phụt thí nghiệm.
14. Kiểm định chất lợng BTĐL v đập BTĐL
- Công tác kiểm định bao gồm: Kiểm định chất lợng thi công BTĐL v kiểm định chất
lợng thi công đập BTĐL (sau khi bê tông đã cứng hóa).
- Kiểm định chất lợng thi công BTĐL gồm: Kiểm định xi măng, cốt liệu (đá dăm, cát),
phụ gia; Giám sát quá trình vận chuyển, thi công đổ, san, đầm v bảo dỡng BTĐL:
- Kiểm định chất lợng thi công đập BTĐL:
Sau khi BTĐL đã cứng hóa, tiến hnh khoan mẫu BTĐL để kiểm định chất lợng các chỉ
tiêu cơ lý. Lấy mẫu nõn khoan để thí nghiệm cờng độ nén, khối lợng thể tích BTĐL đóng rắn,
thí nghiệm thấm mẫu khoan v thí nghiệm hệ số thấm bằng ép nớc lỗ khoan ở tuổi thiết kế.
Ngoi ra còn có các số liệu qua trắc trong đập về nhiệt độ, áp lực, độ ẩm, v.v Các số liệu ny l
cơ sở để đánh giá chất lợng tổng thế của đập BTĐL.
Nội dung kiểm định chất lợng thi công BTĐL v chất lợng đập BTĐL Định Bình gồm:
- Kiểm tra vật liệu
- Kim tra công tác trộn bê tông
- Kim tra bờ tụng ti hin trng
- ánh giá v khng ch cht l
ng
- Thí nghiệm trong phòng kiểm định chất lợng BTĐL:
+ Thí nghiệm độ công tác (Vc) của hỗn hợp bê tông đầm lăn
+ Thí nghiệm khối lợng thể tích (dung trọng) của hỗn hợp BTĐL
+ Thí nghiệm cờng độ bê tông đầm lăn ở hiện trờng bằng phơng pháp đúc mẫu
+ Thí nghiệm cờng độ của nõn khoan bê tông đầm lăn.
+ Thí nghiệm độ chống thấm của bê tông đầm lăn.
+Thí nghiệm mô đun đn hồi nén tĩnh v hệ số Poisson của bê tông đầm lăn.
+ Thí nghiệm cờng độ kéo dọc trục của nõn khoan bê tông đầm lăn.
- Thí nghiệm hiện trờng kiểm định chất lợng rcc
+ Thí nghiệm khối lợng thể tích (dung trọng) của bê tông đầm lăn trong lớp đổ bằng phễu

rót cát.
+ Thí nghiệm khối lợng thể tích (dung trọng) của bê tông cha cứng rắn v đã cứng rắn
bằng phơng pháp hạt nhân.
- Khoan bê tông đầm lăn, thí nghiệm ép nớc lỗ khoan để kiểm định, đánh giá đã đạt đợc gồm:
+ Khoan nõn bê tông đánh giá bằng quan sát mẫu;
+ Thử cờng độ nén mẫu khoan;
+ Thí nghiệm khối lợng thể tích BTĐL đóng rắn mẫu khoan;
+ Thử cờng độ kéo dọc trục mẫu khoan, liên kết mặt tầng, mặt lớp;
+ Thử mô đun đn hồi mẫu khoan;
+ Thử cờng độ cắt mẫu khoan, mặt tầng v mặt lớp;
+ Thử độ chống thấm mẫu nõn khoan;

14
+ ép nớc lỗ khoan thử độ chống thấm
15. Chế tạo v lắp đặt thiết bị cơ khí thủy công
Hồ sơ thiết kế thiết bị cơ khí thuỷ công Định Bình đã đợc t vấn thực hiện khá chi tiết v
đầy đủ về kết cấu, khối lợng v đã xem xét đạt đợc mức độ hợp lý giữa thiết kế v thi công lắp
ráp.
Đối với công trình có hệ thống liên hợp phai sửa chữa cửa van cung, cửa xả sâu , cả cửa lấy
nớc v lới chắn rác , nên thiết kế kết cấu thả phai ( Cần trục chân dê) sử dụng nâng hạ cho cả hệ
thống thì sẽ kinh tế.
Trong tính toán thiết kế nên đa thêm các phơng án khác để so sánh v chọn đợc phơng
án thiết kế hợp lý nhằm giảm giá thnh, dễ vạn hnh, đơn giản trong quản lý v nâng cao tuổi thọ
công trình.
Cần kiểm tra xem xét thêm vấn đề lắng đọng bùn cát ảnh hởng đến đóng mở v hiện tợng
ăn mòn trong quá trình khai thác sử dụng.
Góc nghiêng giữa phơng của dầm chính dới cửa van xả sâu(chiều cao dầm chính 1m) v
ngỡng tạo thnh góc 15
o
05 sẽ có khả năng sinh chân không dới đáy van khi mở van, nên cần

khoét lỗ ở bụng dầm chính dới.
Đối với cửa van xả sâu, cửa van trớc đờng ống áp lực nên kiểm tra bằng thí nghiệm mô
hình để xem xét hiện tợng khí thực hình thnh dới đáy van gây rung động cửa van, vì thế nên
sớm biên soạn quy phạm tính toán thiết kế kết cấu thép thuỷ công để các cơ quan t vấn có cơ sở
thiết kế v các cơ quan thẩm định có căn cứ để đánh giá, kiểm tra, khi mở van hoặc hiện tợng lọt
khí vo đờng ống .
16. Rút kinh nghiệm kịp thời cho thi công đập BTĐL Nớc Trong
- Đập BTĐL Nớc Trong đợc thiết kế theo hình thức bê tông đầm lăn ton mặt cắt l do kết
quả các tiến bộ công nghệ BTĐL m chúng ta đã đạt đợc từ việc xây dựng đập BTĐL Định
Bình v kế thừa thnh tựu của các nớc nhất l của Trung Quốc.
- Có thể nói, vấn đề chống thấm cho đập bê tông đầm lăn l vấn đề khó khăn hng đầu,
nhng phải giải quyết v đạt đợc mục tiêu. Đối với đập bê tông đầm lăn Nớc Trong, chúng ta
đã điều chỉnh công nghệ thiết kế v thi công lên mức cao hơn - hình thức bê tông đầm lăn ton
mặt cắt. Để đạt đợc mục tiêu chống thấm cho đập Nớc Trong, chúng ta phải lm rõ các điều
kiện đảm bảo v biên tập lại phần qui trình kỹ thuật thiết kế, thi công v kiểm định chất lợng
kết cấu chống thấm ở phần giáp mặt đập thợng lu (l bê tông đầm lăn, bê tông biến thái hoặc
bê tông thờng nh
ng đổ lên đều theo các lớp bê tông đầm lăn. Để góp ý kiến về chống thấm cho
đập bê tông đầm lăn Nớc Trong v các đập bê tông đầm lăn khác, chúng tôi sẽ viết đã viết
chuyên đề về chống thấm cho đập bê tông đầm lăn (độc giả có thể tham khảo Hồ sơ đề ti Tổng
kết thiết kế, thi công đập BTĐL Định Bình tại Trung tâm lu trữ thuộc Th viện KHKT trng
ơng).
- Trong quá trình xây dựng đập BTĐL Định Bình, lãnh đạo Bộ NN&PTNT, các Vụ, Cục
chức năng, Ban QL&ĐTXDTL6, các đơn vị tham gia xây dựng công trình, các chuyên gia của
các Trờng Đại học, Viện nghiên cứu đã trăn trở, giải quyết thnh công tất cả các vấn đề đảm
bảo chất lợng v tiến độ thi công đập Định Bình. Những vấn đề về công nghệ, kỹ thuật thiết kế,
thi công m công tác Tổng kết thiết kế, thi công đập BTĐL Định Bình đề cập, thảo luận, đúc rút
cũng đã đóng góp kịp thời cho thi công xây dựng đập Nớc Trong.
IV- giám sát thi công V CÔNG tác quản lý
1. Tiếp thu công nghệ mới xây dựng đập BTĐL

Ban 6 đã thực hiện các công tác chuẩn bị nh sau: cử cán bộ kỹ thuật học lớp bê tông đầm
lăn do Trờng đại học Thủy lợi tổ chức, mời chuyên gia Trung Quốc trực tiếp giảng dạy; cử cán
bộ kỹ thuật tham quan công nghệ thi công bê tông đầm lăn của các công trình đang xây dựng tại
Trung Quốc; tổ chức dịch qui phạm về công nghệ thi công bê tông đầm lăn của Trung Quốc v
các ti liệu nớc ngoi khác để học hỏi tham khảo; mời chuyên gia Trung Quốc lm t vấn giám

15
s¸t thi c«ng bª t«ng ®Çm l¨n trong thêi gian thi c«ng ban ®Çu ®Ĩ ®−ỵc h−íng dÉn vμ chun giao
c«ng nghƯ thi c«ng; ®Çu t− mua c¸c thiÕt bÞ thÝ nghiƯm chuyªn dïng ®Ĩ kiĨm tra chÊt k−ỵng thi
c«ng bª t«ng ®Çm l¨n.
HEC ®· mêi chuyªn gia Trung Qc t− vÊn c«ng t¸c thiÕt kÕ ®Ëp bª t«ng §Þnh B×nh, lËp
quy tr×nh kü tht thi c«ng C«ng tr×nh ®Çu mèi hå chøa n−íc §Þnh B×nh, trong ®ã cã phÇn thi c«ng
bª t«ng ®Çm l¨n, ®−ỵc Bé NN&PTNT cho phÐp ¸p dơng, lμm c¬ së thi c«ng vμ qu¶n lý kü tht.
Nhê nh÷ng c«ng t¸c chn bÞ trªn mμ c¸c c¸n bé kü tht gi¸m s¸t còng nh− thi c«ng ®·
n¾m ®−ỵc quy tr×nh kü tht thi c«ng bª t«ng ®Çm l¨n, thùc hiƯn tèt c«ng t¸c thi c«ng còng nh−
qu¶n lý kü tht.
2. Nhμ thÇu thi c«ng ®Ëp BT§L §Þnh B×nh
C«ng ty cỉ phÇn x©y dùng 47, nhμ thÇu chÝnh thi c«ng, ®· ®Çu t− mua s¾m c¸c thiÕt bÞ
chuyªn dïng, mêi chuyªn gia Trung Qc lμm t− vÊn thi c«ng bª t«ng ®Çm l¨n vμ cư c¸n bé kü
tht tham quan c«ng t¸c thi c«ng bª t«ng ®Çm l¨n t¹i Trung Qc.
Thiết kế tổ chức thi công công trình của C«ng ty cỉ phÇn x©y dùng 47 chi tiết và hợp lý,
vì là công trình lần đầu tiên được áp dụng công nghệ RCC nên công ty đã hợp đồng với Viện
khảo sát thiết kế Côn Minh - Trung Quốc để tư vấn xây dựng công trình.
C«ng ty cỉ phÇn x©y dùng 47 căn cứ vào Hồ sơ thiết kế, các yêu cầu kỹ thuật xây dựng
công trình, thiết kế tổ chức thi công, đã chủ động đầu tư mua sắm thiết bò đặc chủng đầy đủ,
kòp thời từ dây chuyền thi công RCC đến thiết bò quản lý chất lượng thi công.
C«ng ty cỉ phÇn x©y dùng 47 vμ c¸c nhμ thÇu phơ ®· chuẩn bò nguồn nhân lực đầy đủ, tổ
chức cho cán bộ kỹ thuật nghiệp vụ công ty tham gia các hội thảo, các lớp tập huấn, bồi dưỡng
về công nghệ RCC;ø tham quan, học tập thi công các công trình RCC tương tự tại Trung Quốc
để áp dụng vào thi công công trình.

3. VỊ c«ng t¸c gi¸m s¸t thi c«ng
- C«ng tr×nh hå chøa n−íc §Þnh B×nh lμ c«ng tr×nh quan träng vμ lμ c«ng tr×nh ®Çu tiªn trong
ngμnh thđy lỵi ¸p dơng c«ng nghƯ thi c«ng BT§L, v× vËy c«ng t¸c gi¸m s¸t thi c«ng còng nh−
kiĨm ®Þnh chÊt l−ỵng trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®Ịu tu©n thđ ®óng c¸c quy ®Þnh kü tht cho c«ng
tr×nh.
- C«ng t¸c kiĨm tra vËt liƯu ®Çu vμo, c«ng t¸c trén bª t«ng, kiĨm tra bª t«ng t¹i hiƯn tr−êng
®Ịu ®¹t ®−ỵc yªu cÇu kü tht.
- Qu¸ tr×nh thi c«ng ®Çm nÐn BT§L lμ kh©u quan träng qut ®Þnh trùc tiÕp tíi chÊt l
−ỵng
BT§L vμ ®Ëp BT§L, v× vËy gi¸m s¸t chỈt chÏ kh©u nμy lμ tèi quan träng: CÇn khèng chÕ thêi gian
thi c«ng trong ph¹m vi thêi gian b¾t ®Çu ®«ng kÕt BT§L, ®Èm b¶o cao ®é nh− thiÕt kÕ cđa líp
®Çm, qu¸ tr×nh lu lÌn cđa thiÕt bÞ ph¶i tu©n theo tr×nh tù thiÕt kÕ vỊ tèc ®é di chun, tÇn sè rung,
sè lÇn rung. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ci cïng ®Ĩ ®¸nh gi¸ hiƯu qu¶ qu¸ tr×nh ®Çm nÐn ®−ỵc lμ hƯ sè
®Çm chỈt (thĨ hiƯn khèi l−ỵng thĨ tÝch BT§L ®¹t so víi thiÕt kÕ hay ch−a), sau khi kÕt thóc c«ng
®o¹n ®Çm nÐn th× kiĨm tra ngay ®é chỈt hiƯn tr−êng, nÕu ch−a ®¹t ®é chỈt thiÕt kÕ th× cÇn ®Çm bỉ
xung ngay cho ®¹t. C¸c vÞ trÝ m¸y ®Çm lín kh«ng di chun vμo ®Ĩ thi c«ng ®−ỵc th× ph¶i dïng
®Çm nhá vμ ®Çm cãc ®Ĩ thi c«ng vμ còng kiĨm tra ®é chỈt ngay ®Ĩ ®Çm bá xung nÕu cÇn thiÕt.
- Nh÷ng vÞ trÝ t¹i khèi ®ỉ mμ hçn hỵp BT§L t¹i mét vïng qua gi¸m s¸t cã nh÷ng chØ tiªu
kh«ng ®¹t nh− thiÕt kÕ mong mn nh− thêi gian chê qu¸ dμi, thμnh phÇn hçn hỵp ch−a ®¹t, v.v
®· cã sù xem xÐt thèng nhÊt gi÷a gi¸m s¸t kü tht, ®¬n vÞ thi c«ng ®Ĩ ®−a ra qut ®Þnh hỵp lý,
kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i hãt bá toμn bé ra khỉi c«ng tr×nh.
4. VỊ c«ng t¸c qu¶n lý kü tht

16
+ Thnh lập Bộ phận giám sát thi công (BPGSTC) xây dựng công trình để thực hiện nhiệm vụ
giám sát thi công. BPGSTC gồm những ngời đủ điều kiện năng lực theo quy định, đợc xác định
trách nhiệm quyền hạn cụ thể từng ngời; đứng đầu l ngời phụ trách BPGSTC; trờng hợp
không bố trí đợc thì Ban 6 hợp đồng tổ chức đủ năng lực, kinh nghiệm lm t vấn giám sát.
+ Phát hiện sai sót bất hợp lý về thiết kế để kịp thời điều chỉnh.
+ Tổ chức kiểm định chất lợng bộ phận công trình, hạng mục công trình xây dựng (Ban hợp

đồng Viện Khoa học thủy lợi thực hiện công tác kiểm định).
+ Chủ trì phối hợp các bên liên quan giải quyết những vớng mắc, phát sinh trong quá trình
xây dựng công trình.
+ Tổ chức nghiệm thu theo quy định.
- Bộ Nông nghiệp v phát triển nông thôn có quyết định thnh lập Hội đồng nghiệm thu
cấp chủ đầu t Công trình đầu mối hồ chứa nớc Định Bình (gọi tắt l HĐNTCS Định Bình) do
Giám đốc Ban lm chủ tịch, các thnh viên trong hội đồng l những ngời đại diện theo pháp luật
của nh thầu thi công, nh thầu thiết kế v ngời phụ trách bộ phận giám sát thi công XDCT.
HĐNTCS Định Bình đã ban hnh quy chế hoạt động, trong đó quy định chức năng nhiệm vụ, các
bớc nghiệm thu, thnh phần nghiệm thu từng bớc. Công tác quản lý kỹ thuật v giám sát thi
công đợc thực hiện theo quy định quản lý chất lợng xây dựng công trình hiện hnh.
- Ban giám sát thi công 62 thực hiện nhiệm vụ giám sát thi công.
Hồ sơ thiết kế, hồ sơ pháp lý, hồ sơ quản lý chất lợng, hồ sơ thí nghiệm, nghiệm thu, hon
công đợc Ban QLĐTXDTL 6 v các nh thầu thực hiện tơng đối đầy đủ v
đúng qui định.
Hồ sơ pháp lý v ti liệu quản lý chất lợng trong quá trình đợc thực hiện đầy đủ. Ban
QLĐT&XDTL6 đã cùng nh thầu thi công tổng hợp sắp xếp hồ sơ hon công theo quy định, bảo
đảm thuận tiện công tác tra cứu, kiểm tra v lu trử, lm cơ sở nghiệm thu hon thnh công trình
đa vo sử dụng.
5. Về công tác chỉ đạo v xây dựng đội ngũ cán bộ KHKT nòng cốt về công nghệ
BTĐL
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT, Cục Quản lý xây dựng công trình, Vụ KHCN v các cơ quan chức
năng khác của Bộ đã chỉ đạo kịp thời để xử lý các vấn đề kỹ thuật phát sinh trong quá trình thi
công.
Cán bộ kỹ thuật của Ban QLĐTXDTL 6 v của các nh thầu đợc trang bị kiến thức công
nghệ thi công bê tông đầm lăn qua lớp tập huấn của Trờng Đại học Thủy lợi tổ chức, học tập kinh
nghiệm của chuyên gia Trung Quốc, tiếp thu ý kiến chỉ đạo các cơ quan của Bộ NN&PTNT, của
chuyên gia HĐNTNN, đồng thời tích cực nghiên cứu ti liệu của Trung Quốc, của Mỹ do Trờng
Đại học Thủy lợi biên dịch. Nhờ đó, năng lực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật ngy cng đợc nâng
cao, đáp ứng đợc yêu cầu kỹ thuật xây dựng công trình đập BTĐL Định Bình.

6. Về chất lợng công trình đập BTĐL Định Bình
Ban QLĐTXDTL 6 đã hợp đồng với Viện Khoa học thủy lợi kiểm định chất lợng công
trình. Viện KHTL đã lấy mẫu thí nghiệm kiểm định chất lợng trong quá trình thi công. Kết quả
kiểm định cho thấy chất lợng công trình đạt yêu cầu kỹ thuật.
Đập Định Bình đã hon thnh. Đập bê tông đầm lăn Định Bình đảm bảo chất lợng kỹ
thuật v mỹ thuật theo thiết kế.
V- Một số đề nghị
1. Đối với công tác thiết kế
- Đề nghị sớm cho triển khai nghiên cứu, biên soạn v ban hnh các tiêu chuẩn:
+ Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về vật liệu bê tông đầm lăn.
+ Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về thí nghiệm bê tông đầm lăn.
+ Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết kế đập bê tông đầm lăn.
+ Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về kỹ thuật thi công v nghiệm thu đập BTĐL.
2. Đối với nghiên cứu vật liệu bê tông đầm lăn
Đề nghị sớm cho triển khai nghiên cứu qui hoạch các mỏ puzơlan v thí nghiệm phụ gia
khoáng cho bê tông đầm lăn.

17
Cần tiến hnh nghiên cứu sử dụng hợp lý lợng phụ gia khoáng trên cỏ sở nghiên cứu ảnh
hởng của tỷ lệ thay thế xi măng bằng phụ gia để có kết quả tối u về khả năng chống thấm,
cờng độ v độ bền trong môi trờng của BTĐL ở tuổi di ngy.
Nghiên cứu việc sử dụng cát nghiền cho BTĐL để bổ sung hạt mịn nhằm giảm hm lợng phụ
gia khoáng hoạt tính.
3. Đối với kỹ thuật thi công đập bê tông đầm lăn
- Trong quá trình san đầm RCC sẽ xuất hiện hiện tợng trồi nớc (nớc trong) hoặc tập
trung số nhiều các hạt cốt liệu lớn, không thấy nổi vữa tại các điểm cục bộ trên mặt bê tông vừa
đầm, phải múc bỏ triệt để các trũng nớc v đổ thêm nớc xi măng (nớc vữa dùng để cấp phối bê
tông biến thái) vo các điểm không nổi vữa để tăng sự liên kết cho bê tông.
- Các khối đổ thi công xong đạt cờng độ 2,5 Mpa cho phép ô tô vận chuyển vữa RCC đợc
đi qua để thi công khối đổ phía bên trong, khi đi qua khối đổ ny không nên chỉ tập trung đi theo

một tuyến duy nhất m phải đi theo nhiều tuyến, những điểm quay xe phải rải lớp đệm để tránh
lm ảnh hởng đến chất lợng khối đổ ny.
4. Đối với công tác quản lý
Chủ trơng chọn đập RCC cần quán triệt ngay từ đầu, xuyên suốt từ giai doạn chuẩn bị xây
dựng v xây dựng. Tránh thay đổi phơng án đột ngột dễ đi đến đồ án chắp vá, chậm tiến độ .
Hạn chế đến mức thấp nhất việc bổ sung thêm nhiệm vụ công trình khi đồ án đã đợc phê
duyệt v đang thi công dẫn đến bị dộng trong việc điều chỉnh bố trí hạng mục công trình.
ở Việt Nam, đập bê tông đầm lăn mới ở giai đoạn đầu phát triển, việc học hỏi, tiếp tục đúc rút
kinh nghiệm thiết kế, thi công để thích hợp với điều kiện nớc ta l vấn đề rất cần thiết.
Mở rộng hợp tác, trao đổi chuyên gia với Trung Quốc v Mỹ về công nghệ bê tông đầm lăn để
có thể tiếp nhận sự chuyển giao các thnh tựu nghiên cứu mới nhằm tránh nghiên cứu trùng lặp v
lạc hậu về lĩnh vực công nghệ n
y.
5. Đối với cửa van v thiết bị đóng mở
- Đề nghị về việc chú ý thiết kế chiều đặt của roăng cửa v cả hình dạng roăng để khi vận hnh các
cửa xả đáy vo mùa lũ, cột nớc cao thì roăng đáy bị phá hủy, tách ra khỏi cửa v cửa không còn
roăng đáy.
- Đề nghị sớm có giải pháp chắc chắn để khắc phục hiện tợng phun nớc khi kéo cửa van xả đáy
lên (đến khi roăng qua chân tờng ngực).
- Khi dùng van bớm phi 2000 mm lm van sự cố cho cống lấy nớc phía bờ trái để xả xuống
suối, cần tính toán áp lực để chọn loại van có thông số chịu đợc áp lực cao nh trong thực tế. Nếu
thông số chịu áp lực của van bớm không đủ mức yêu cầu sẽ gây ra gãy trục van bớm (ở công
trình đầu mối Định Bình, van bớm đã bị gãy trục khi mực nớc hồ còn thấp dới MNDBT).
- Đối với 2 cống lấy nớc tới phi 1000 mm (trong đó 1 cống lấy nớc tới cho phía bờ phải Vĩnh
Thạnh, 1 cống lấy nớc Vĩnh Hiệp để tới phía bờ trái cho khu Đông Vĩnh Thịnh), nh van đặt sau
đập v bố trí van đĩa trớc van côn. Từ nh van lên mặt đập thợng lu, trong thiết kế không bố trí
van hoặc phai đề phòng sự cố. Cần bố trí cửa van v phai đóng mở cửa cống ở mặt đập thợng lu
để đề phòng khi có sự cố cửa van đĩa.
VI- bi học kinh nghiệm của sự thnh công
Đập bê tông đầm lăn Định Bình đã hon thnh, đảm bảo chất lợng kỹ thuật v mỹ thuật

theo thiết kế. Công trình đập bê tông đầm lăn Định Bình đạt chất l
ợng xây dung tốt đã đợc
khẳng định qua quá trình thiết kế, thi công, kiểm tra, giám sát, kiểm định chất lợng, quản lý v
đã qua thử thách tích nớc, xả lũ, đập an ton ổn định, chống thấm tốt, phát huy hiệu ích tới, phát
điện, phòng chống lũ để phục vụ sản xuất v đời sống nhân dân tỉnh Bình Định.

18
Có thể nói, công nghệ thiết kế, thi công xây dựng đập bê tông đầm lăn l công nghệ cao v
khó tính. Sở dĩ nói l công nghệ cao vì nó đòi hỏi kiến thức chuyên sâu, phải kế thừa thnh tựu
nghiên cứu v xây dựng đập bê tông đầm lăn của các nớc phát triển, phải có dây chuyền thiết bị
hiện đại Sở dĩ nói l công nghệ khó tính vì ở mọi công đoạn của quá trình thiết kế, thi công
xây dựng đập đòi hỏi phải đạt chuẩn. Nhìn lại từ lức bớc đầu chúng ta tiếp cận với công nghệ
ny v đến nay thực hiện thnh công mới có thể thấy hết công nghệ cao v khó tính ny.
Bi học kinh nghiệm của sự thnh công xây dựng đập bê tông đầm lăn Định Bình có thể
đợc rút ra từ nhiều khía cạnh theo giác độ chuyên môn khác nhau của mỗi ngời. Nhìn trên ton
cục, kinh nghiệm thnh công ny, trớc hết l:
- Lãnh đạo v các cơ quan của Bộ Nông nghiệp v Phát triển Nông thôn đã chỉ đạo đúng v
giải quyết kịp thời nhiều khó khăn, nhất l các vấn đề kỹ thuật m lúc đầu chúng ta còn yếu
v thiếu kinh nghiệm.
- UBND v các Sở, Ban ngnh của Tỉnh Bình Định đã cùng chung sức phối hợp tạo điều kiện
thuật lợi trong suốt quá trình thực hiện dự án.
- T vấn thiết kế HEC, Nh thầu chính v các nh thầu phụ, Ban quản lý Đầu t v Xây dựng
Thủy lợi 6 đã nhanh chóng cử cán bộ tiếp cận, học hỏi v lm chủ công nghệ thiết kế, thi
công xây dựng đập bê tông đầm lăn; Đội ngũ cán bộ kỹ thuật nòng cốt của các đơn vị nhanh
chóng trởng thnh.
- Công tác kiểm tra giám sát, xử lý, nghiệm thu, quản lý trong quá trình thiết kế, thi công của
Ban Quản lý Đầu t v Xây dung Thủy lợi 6 khá chặt chẽ v tuân thủ theo các tiêu chuẩn kỹ
thuật quy định.
- Công ty Cổ phần Xây dựng 47 đã sớm nhận thức đợc yêu cầu về công nghệ cao bê tông đầm
lăn, vì thế đã cử cán bộ đi đo tạo, thăm quan học tập kinh nghiệm, đầu t mua sắm thiết bị

hiện đại, lm chủ v vận hnh tốt thiết bị công nghệ.
- Các chuyên gia của các Trờng Đại học, Viện nghiên cứu, Hội đồng nghiệm thu Nh nớc
các công trình xây dựng đã góp nhiều ý kiến để hiệu chỉnh kịp thời lý trong quá trình thiết kế,
thi công công trình.
- Chúng tôi nhận thấy, tính đồng bộ về chất lợng của hệ thống, từ Bộ NN&PTNT đến các đơn
vị, cán bộ tham gia xây dung công trình l đặc điểm rất rõ nét đối với quá trình triển khai xây
dung công trình ny.
- Theo chúng tôi, công trình hồ chứa nớc |Định Bình nói chung, v công trình đập bê tông
đầm lăn Định Bình nói riêng xứng đáng đợc công nhận công trình chất lợng cao, các đơn
vị v cá nhân có nhiều thnh tích xuất sắc đóng góp lm nên công trình ny xứng đáng đợc
đề nghị Nh nớc v Bộ Nông nghiệp v Phát triển Nông thôn khen thởng.