Đề án mơn học
PHẦN MỞ ĐẦU
Trước xu thế tồn cầu hoá và hội nhấp kinh tế quốc tế, nước ta phải tiến hành
đổi mới và mở cửa nền kinh tế thì mới có thể tránh tụt hậu xa hơn về kinh tế.
Trong q trình đó chúng ta cần phải có một lực lượng nào đó để dẫn dắt nền
kinh tế đi theo đúng hướng và đạt được những mục tiêu mà Đảng và Nhà nước ta
đã đặt ra, giúp chúng ta hồ nhập mà khơng hồ tan trong bối cảnh nền kinh tế
thế giới hiện nay. Lực lượng đó chính là đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế, họ có
một vai trị rất quan trọng trong q trình phát triển kinh tế của đất nước. Nhưng
hiện nay ở nước ta vẫn chưa xây dựng được một đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế
giỏi về trình độ và năng lực chuyên môn và đủ về số lượng, muốn khắc phục
được tình trạng đó chúng ta phải có sự tác động vào công tác đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế. Do đó làm thế nào nâng cao chất lượng đào tạo và
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế là một vấn đề rất cấp thiết hiện nay.
Đề án môn học của em: “Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế ở nước ta hiện nay” với mục đích tìm hiểu về công tác đào tạo
và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế ở nước ta hiện nay. Trên cơ sở đó em xin
phép đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế ở nước ta hiện nay.
Để làm rõ được các vấn đề trong việc đào tạo và bồi dưỡng, em đã sử dụng
rất nhiều các tài liệu như sách, giáo trình, thành quả nghiên cứu của các thầy trong
trường. Bên cạnh đó em cịn thu thập thông tin từ các nguồn khác như báo, tạp chí...
Đề án này bao gồm một số nội dung sau:
- Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng đào tạo và bồi dưỡng
cán bộ quản lý kinh tế.
- Chương II: Thực trạng công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế ở
nước ta hiện nay.
- Chương III : Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn PGS.TS Mai Văn Bưu đã giúp đỡ em
rất nhiều trong việc nghiên cứu và hoàn thiên đề tài này.
CHƯƠNG I
NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ
I. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ.
1. Khái niệm về cán bộ quản lý kinh tế.
Ở mỗi quốc gia khác nhau thì việc xây dựng đội ngũ cán bộ cơng chức là
hồn tồn khác nhau. Ở nước ta, theo pháp lệnh cán bộ công chức được ban hành
ngày 9/3/1998 thì cán bộ cơng chức là những người có Quốc tịch Việt Nam,
trong biên chế, làm việc theo chế độ ngạch bậc, được hưởng lương từ ngân sách
Nhà nước theo luật định. Các tiêu chí để xác định cán bộ công chức ở Việt Nam
hiện nay1:
- Là công dân Việt Nam.
- Được tuyển dụng, bổ nhiệm hoặc bầu cử vào làm việc trong biên chế chính
thức của bộ máy Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội.
- Được xếp vào một ngạch trong hệ thống ngạch bậc của công chức do Nhà
nước qui định.
- Được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế là một bộ phận của cán bộ, công chức. Từ sau
đại hội Đảng toàn quốc làn thứ VI(1986), nước ta đang chuyển dần từ nền kinh
tế kế hoạch hoá sang nền kinh tế thị trường. Trong nền kinh tế thị trường vai trò
của bộ phận này ngày càng quan trọng, nó địi hỏi chúng ta phải xây dựng được
đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế thích hợp với nó. Theo cách hiểu ngày nay, cán
bộ quản lý kinh tế là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong đội ngũ cán bộ, công
1
(4-tr128)
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
chức nói chung. Họ là những người làm việc trong lĩnh vực quản lý kinh tế,
trong các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế, tham gia hoạch định chính sách
kinh tế và thực hiện việc quản lý của Nhà nước đối với các hoạt động kinh tế
trên phạm vi toàn quốc hoặc trong từng vùng hay lĩnh vực cụ thể.
Cán bộ, cơng chức nói chung và cán bộ quản lý kinh tế nó riêng cần phải
được đào tạo và bồi dưỡng một cách thường xuyên, liên tục. Đối với mỗi loại
cán bộ, công chức lại có một nội dung đào tạo khác nhau, theo đó sẽ có nội dung
về chất lượng đào tạo khác nhau. Đối với cán bộ quản lý kinh tế thì chất lượng
đào tạo dao gồm hai nội dung chính, đó là trình độ, năng lực chun mơn và
phẩm chất đạo đức chính trị.
Trình độ và năng lực chun mơn của người cán bộ quản lý kinh tế sẽ giúp
cho họ có kiến thức để giải quyết công việc, phối hợp hoạt động của các nhân
viên cấp dưới; đó là sự hiểu biết chung về xu hướng phát triển của xã hội và thời
đại. Trình độ hiểu biết sẽ mở mang tầm nhận thức hướng về hiện đại hoá, hướng
ra thế giới, hướng tới tương lai cho các cán bộ quản lý kinh tế. Đó cịn là năg lực
phân tiách vấn đề; khái quát các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội để có những giải
pháp cho mọi vấn đề của đất nước được đặt ra. Người cán bộ quản lý kinh tế
cũng cần phải thành thạo nghiệp vụ, chuyên môn, kỹ thuật và có kinh nghiệm
cơng tác vững vàng. Một người cán bộ quản lý kinh tế giỏi còn phải có năg lực
quản lý bao gồm năng lực thực tế về phân tích tình huống, năng lực quyết sách
và giải quyết các vấn đề, năng lực tổ chức và chỉ huy, năng lực kí kết và phối
hợp hoạt động.Trình độ và năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý kinh tế được
đánh giá chủ yếu qua các chỉ tiêu về bậc học, học vị của họ, ngạch, bậc công
chức và họ được đào tạo dưới hình thức nào...Ngồi ra cịn có thể được đánh giá
thơng qua các chỉ tiêu khác như thâm niên cơng tác, vị trí cơng tác mà người đó
đã từng nắm giữ, khả năng thành thạo công việc, cách giao việc và sử dụng nhân
viên trong q trình thực hiện quản lý.
Phẩm chất đạo đức chính trị nói lên khả năng làm việc với con người và uy
tín của người cán bộ quản lý kinh tế trong tổ chức, nó giúp người cán bộ quản lý
kinh tế dễ dàng hơn trong việc hướng tới mục tiêu của tổ chức. Đó là ý thức
chính trị, trình độ chính trị, ý thức tuân thủ luật pháp và các quy tắc điều lệ trong
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
tổ chức của người cán bộ quản lý kinh tế. Cùng với những tư tưởng, quan điểm
chính trị trên là đạo đức của bản thân những người cán bộ quản lý kinh tế: trung
thực, cần mẫn, nhân hậu, có tinh thần trách nhiệm cao...Tất cả những điều đó sẽ
tạo ra uy tín cho người cán bộ quản lý kinh tế.
2. Vai trò của cán bộ quản lý kinh tế.
Mọi cán bộ, công chức trong bộ máy nhà nước ù ở vị trí nào đi chăng nữa thì
cũng đều có những vai trị nhất định đối với sự thành công hay thất bại của công
cuộc xây dựng và phát triển kinh tế đất nước vì đây là nguồn lực giúp khai thông
và sử dụng các nguồn lực khác nhau của đất nước. Trong đó nổi lên vai trị của
các cán bộ quản lý kinh tế, đặc biệt là trong nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế đã trở thành
mộtlực lượng quan trọng trong hệ thống các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh
tế cũng như trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Vai trò của họ là:
Thứ nhất, các cán bộ quản lý kinh tế đặc biệt là các cán bộ cấp cao và các
chuyên gia là những người tham gia vào quá trình hoạch định đường lối, chiến
lược, định hướng, chính sách phát triển kinh tế; xây dựng nên cơ chế và thể chế
quản lý kinh tế của đất nước. Các cán bộ quản lý kinh tế cùng với Nhà nước thiết
lập những khuôn khổ chung cho thị trường hoạt động như hệ thống pháp luật,
các chính sách kinh tế...để góp phần khắc phục các khuyết tật của thị trường và
giúp cho thị trường hoạt động có hiệu quả hơn. Họ còn giúp Nhà nước xây đúng
đắn dựng đường lối, chiến lược phát triển kinh tế trong từng giai đoạn, từng
ngành, từng lĩnh vực và từng địa phương, do đó đảm bảo cơng bằng xã hội và
phát triển tồn diện nền kinh tế. Hơn thế nữa, họ còn là những người quyết định
tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về kinh tế và lựa chọn cán bộ để thực hiện có
hiệu quả những nhiệm vụ quản lý và tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi
trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
Thứ hai, các cán bộ quản lý kinh tế là những người biến chủ trương, đường
lối, chiến lược, chính sách, kế hoạch và các dự án phát triển kinh tế của Đảng và
Nhà nước thành hiện thực. Họ sử dụng quyền lực Nhà nước để thực hiện nhiệm
vụ quản lý và điều hành các hoạt động của nền kinh tế theo nguyên tắc tập trung
dân chủ trong quá trình phát triển kinh tế đất nước và quản lý kinh tế ở phạm vi
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
cả nước hay từng ngành, từng lĩnh vực, từng địa phương cụ thể. Dựa trên cơ sở
các chủ trương, đường lôi, chiến lược...phát triển kinh tế mà Nhà nước đưa ra,
các cán bộ quản lý kinh tế thực hiện việc phối hợp các quá trình quản lý kinh tế
để điều chỉnh kịp thời những mất cân đối, nhãng mâu thuẫn phát sinh giúp cho
toàn bộ nền kinh tế vận hành đúng hướng và đạt được những mục tiêu đặt ra.
Thứ ba, các cán bộ quản lý kinh tế là người có thể thu thập được nhưngc
nguyện vọng chính đáng và hợp lý của nhân dân, là cầu nối giũa Nhà nước với
nhân dân và các tổ chức kinh tế. Công việc của họ gắn liền với cuộc sống của
nhân dân, đôi khi họ phải làm việc trực tiếp với nhân dân để tìm hiểu mức sống
của nhân dân và cả nguyện vọng của họ đối với Nhà nước. Trên cơ sở đó Nhà
nước cùng các cán bộ quản lý kinh tế tìm ra các giải pháp, chính sách thích hợp
để phát triển kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân.
Thứ tư, các cán bộ quản lý kinh tế giúp Nhà nước có thể sử dụng và khai thác
có hiệu quả nhất các nguồn lực và cơ hội quốc gia. Trong quá trình vạch ra chủ
trương, đường lối phát triển kinh tế trong cả ngắn hạn và dài hạn, họ có khả năng
đưa ra các phương án tối ưu nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực xã hội
như tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động...Trong q trình thực hiện cơng việc
quản lý Nhà nước đối với nền kinh tế, các cán bộ quản lý kinh tế chính là những
người phát hiện ra những cơ hội và thách thức của đất nước trong tình hình mới.
Trên cơ sở đó, họ cùng Nhà nước tìm ra những việclà cụ thể nhằm hạn chế
những nguy cơ thách thức và nắm bắt những cơ hội để phát triển đất nước.
II. CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ.
1. Khái niệm chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Ở bất kỳ một quốc gia nào giáo dục-đào tạo luôn là con đường cơ bản để có
một nguồn nhân lực đáp ứng được các yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội.
Giáo dục và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cũng vậy, nó khơng chỉ bao gồm
sự nghiệp giáo dục đào tạo nói chung vì đào tạo ở đây không chỉ đơn thuần đào
tạo về chuyên mơn mà cịn giáo dục về chính trị, đạo đức, ý thức trách nhiệm, tác
phong cơng tác, vai trị và vị trí của người cán bộ quản lý kinh tế trong bộ máy
nhà nước.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế phản ánh cùng một mục đích là
trang bị kiến thức cho họ. Nhưng đào tạo là quá trình truyền thụ kiến thức mới
để người cán bộ quản lý kinh tế có một trình độ cao hơn. Cịn bồi dưỡng là q
trình hoạt động làm tăng thêm những kiến thức đòi hỏi với những người mà họ
đang giữ một chức vụ nhất định. Tóm lại, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý
kinh tế là các hoạt động nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý kinh tế
trong việc đóng góp vào hoạt động của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Trong công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế thì việc làm sao
để đào tạo và bồi dưỡng có chất lượng cao lại là một vấn đề nan giải. Chất lượng
đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế thể hiện ở trình độ, khả năng thực
hiện các công việc tương ứng với thời gian và bằng cấp mà các cán bộ quản lý
kinh tế nhận được.
2. Vai trò chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế có vai trò rất quan
trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế của mọi quốc gia:
Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế nhằm phục vụ cho sự nghiệp đổi
mới của đất nước vì đây là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong lực lượng cán
bộ công chức. Mọi đường lối, chủ trương, chính sách... phát triển kinh tế của
Đảng và Nhà nước đều được các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế thực hiện
với lực lượng cơ bản là đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế. Trước đây nước ta đã tồn
tại khá lâu theo cơ chế quản lý tập trung, quan liêu, bao cấp; nhưng ngày nay cơ
chế đó khơng cịn phù hợp nữa nên việc chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế là một
u cầu cấp thiết có tính sống cịn nhằm tạo ra bước phát triểm mới cho đất
nước. Trước sự đổi mới như vậy, nếu chúng ta có một đội ngũ cán bộ quản lý
kinh tế được đào tạo và bồi dưỡng có chất lượng cao thì sẽ khơng bị lúng túng
khi vận hành cơ chế kinh tế mới, sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề nảy sinh khi
chuyển sang cơ chế kinh tế mới.
Trước xu hướng toàn cầu hoá, khu vực hoá và hội nhập kinh tế thì chất lượng
đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cao sẽ tạo ra một đội ngũ cán bộ cán
bộ quản lý kinh tế giỏi. Họ sẽ giúp đất nước nắm bắt được các cơ hội do tồn cầu
hố, khu vực hố và hội nhập kinh tế mang tới một cách nhanh chóng; đồng thời
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
cúng giúp hạn chế được những rủi ro thách thức. Trong quá trình hội nhập kinh
tế, mọi quốc gia đều phải mở cửa nền kinh tế, đa dạng hoá, đa phương hoá các
quan hệ kinh tế đối ngoại trên nguyên tắc giữ vững độc lập chủ quyền, bình
đẳng, cùng có lợi, thu hút các nguồn lực bên ngoài để phát huy lợi thế và nguồn
lực bên trong. Không chỉ thế, khi tiến hành hợp tác kinh tế quốc tế, do mới tiếp
cận với nền kinh tế thế giới trong một thời gian chưa phải là dài nên chúng ta
không thể hiểu hết “luật chơi” của nền kinh tế thị trường cũng như các thông lệ
quốc tế khi tham gia hợp tác với nước ngồi, vì vậy chúng ta sẽ mắc phải khơng
ít những va vấp, hạn chế và sẽ phải chịu khơng ít những thua thiệt nếu như chúng
ta khơng có một đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế giỏi, chất lượng cao. Điều đó nói
lên rằng việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế có
vai trị rất quan trọng trong bối cảnh tồn cầu hố, khu vực hoá và hội nhập kinh
tế của nước ta hiện nay.
Ngày nay, các cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đang diễn ra hết sức
mạnh mẽ, vì vậy sự phát triển của tất cả các nước trên thế giới nói chung và của
nước ta nói riêng tất yếu phải gắn cơng nghiệp hố với hiện đại hố, phải gắn
liền với tiến bộ của khoa học-cơng nghệ và trình độ tổ chức quản lý ngày càng
cao. Để tiếp thu được những thành tựu của tiến bộ khoa học-cơng nghệ và trình
độ tổ chức quản lý cao đó thì chúng ta phải có một đội ngũ cán bộ khoa học và
quản lý kinh tế có chất lượng cao để cung cấp cho Đảng và Nhà nước những cơ
sở khoa học cho các quyết định, các chủ trương, chính sách, chiến lược, kế
hoach, dự án... để phát triển kinh tế đất nước. Lực lượng này phải biết tiếp thu
một cách thông minh những tri thức của nhân loại, đồng thời tiếp thu những lợi
thế của các nước đi sau, biết giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển với xu hướng phát triển ngày nay của thế
giới.
Trong thời kỳ này, trên thị trường không chỉ diễn ra sự cạnh tranh khốc liệt về
các hàng hoá vật chất và dịch vụ được sản xuất ra giữa các doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh, mà trên thị trường lao động cũng diễn ra sự xạnh tranh về các
cán bộ quản lý kinh tế. Sự cạnh tranh đó diễn ra ở cả bên cung (là những người
được đào tạo và có ý muốn trở thành người cán bộ quản lý kinh tế) và bên cầu
(là các cơ quan có nhu cầu tuyển cán bộ quản lý kinh tế). Giữa những người có
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
nhu cầu, nguyện vọng làm cán bộ quản lý kinh tế thì họ cạnh tranh nhau để có
được những chỗ làm việc thích hợp với khả năng của mình, những chỗ làm việc
tốt để họ có thể làm việc với hiệu quả cao nhất. Còn các cơ quan thực hiện việc
quản lý nhà nước về kinh tế thì cạnh tranh với nhau để tuyển được các cán bộ
quản lý kinh tế giỏi, có đủ phẩm chất và năng lực về làm việc cho mình. Vì vậy
việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế sẽ giúp
cho các cơ quan tuyển được những cán bộ quản lý kinh tế như mong muốn phục
vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
3. Nâng cao chất lượngđào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
3.1 .Yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh
tế.
Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế là một việc làm rất cấp bách hiện
nay không chỉ riêng đối với nước ta mà đối với tất cả các quốc gia trên thế giới.
Chính vì thế mà việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế không thể
được tiến hành một cách cẩu thả, việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng
đó phải đáp ứng được một số yêu cầu sau:
Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế phải đồng
nghĩa với việc xây dựng được một đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế đủ về số lượng,
có chất lượng cao, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có kiến thức và năng lực
quản lý, có khả năng tiếp thu được những kiến thức quản lý kinh tế mới của thế
giới và biết cách ứng dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của nước
mình. Đội ngũ này phải có khả năng đáp ứng được các yêu cầu của nền kinh tế
nước ta đang trong q trình chuyển sang mơ hình kinh tế mới kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa; đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố của nước ta nhằm đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp
phát triển trong tương lai; có khả nưng phản ứng nhanh trước những ảnh hưởng
của tồn cầu hố kinh tế quốc tế.
Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cũng có nghĩa là phải nâng cao
hiệu quả hoạt động thực tiễn của các cán bộ quản lý kinh tế, đặc biệt là các cán
bộ quản lý kinh tế cấp cao. Nó phải phục vụ trực tiếp cho chiến lược phát triển
kinh tế của đất nước trong dài hạn và cả trong ngắn hạn. Đảm bảo sự chuyển tiếp
và kế thừa vững vàng giữa các lớp cán bộ quản lý kinh tế, tạo nguồn cho cán bộ
quản lý kinh tế trong tương lai, nhằm đảm bảo cho sự phát triển kinh tế đất nước
trong thời gian tới.
3.2 .Các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng
cán bộ quản lý kinh tế.
Có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế hiện nay, trong đó có một số nhân tố cơ bản sau:
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
Thứ nhất, nội dung đào tạo là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng đào
tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế. Nội dung đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế bao gồm việc cung cấp những kiến thức cơ bản về kinh tế, quản
lý kinh tế, về khoa học tổ chức và quản lý... mà người cán bộ quản lý kinh tế
chưa có hoặc chưa cập nhật. Việc đào tạo và bồi dưỡng cịn rèn luyện kỹ năng
thực hiện cơng việc cho họ, đây là một nội dung đào tạo thiết thực và thông dụng
nhất nhằm bổ sung những thiếu hụt cho cán bộ quản lý kinh tế. Đồng thời trong
quá trình đào tạo và bồi dưỡng cũng phải tiến hành rao đổi kinh nghiệm trong
công việc chuyên môn, trong công tác lãnh đạo quản lý, cho học viên học hỏitiếp
cận những kinh nghiệm, phương pháp quản lý hiện đại của nước ngoài. Như vậy
nội dung đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế giúp các cán bộ quản lý
kinh tế có những cơ hội để suy nghĩ tự do, để giải quyết vấn đề theo những
phương pháp mới mà không lo ngại sự đánh giá của cấp trên hay đồng nghiệp.
Thứ hai, phương pháp đào tạo có thể là đào tạo tại chỗ hoặc đào tạo bên
ngoài. Đào tạo tại chỗ là đào tạo ngay tại vị trí đang làm việc hoặc sẽ làm việc,
những người học thực hiện công việc dưới sự hướng dẫn của những cán bộ có
kinh nghiệm, những người quản lý hoặc giảng viên2; nó giúp cho các cán bộ
quản lý kinh tế cần đào tạo có thể tiếp cận ngay với thực tế vì nội dung đào tạo
liên quan ngay đến cơng việc cụ thể. Cịn đào tạo ở ngồi là phương pháp đào
tạo theo chương trình ở trong và ngồi cơ quan, nó khơng gắn với việc thực hành
cơng việc nhưng đảm bao tính hệ thống, khoa học, có bài bản, theo kế hoạch đào
tạo.
Thứ ba, hình thức đào tạo cũng có những ảnh hưởng lớn tới chất lượng đào
tạo và bồi dưỡng. Có nhiều hình thức đào tạo như:
- Việc thuyên chuyển cán bộ quản lý kinh tế qua nhiều công việc khác nhau sẽ
giúp mở rộng kiến thức của những cán bộ quản lý kinh tế, đồng thời họ có thể
hiểu những chức năng khác nhau của các cơ quan.
- Bố trí họ vào làm cơng việc trợ lý, qua đó mở rộng tầm nhìn của những người
được đào tạo vì học có cơ hội để gần gũi với những người quản lý có kinh
nghiệm.
2
(4-tr172)
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
- Cũng có thể đề bạt tạm thời cán bộ quản lý kinh tế vào giữ một chức vụ nhất
định trong các cơ quan quản lý kinh tế, nhờ vậy mà họ tích luỹ thêm được
nhiều kinh nghiệm trong hoạt động quản lý thực tiễn.
- Đưa họ tham dự vào các uỷ ban và hội đồng làm cho họ có cơ hội tiếp xúc
với những người có kinh nghiệm, làm quen với những vấn đề có liên quan tới
cơ quan. Qua đó họ học hỏi thêm về những quan hệ giữa các bộ phận khác
nhau trong cơ quan và các vần đề nảy sinh do mối quan hệ đó.
- Các cơ quan có nhu cầu đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế kết hợp
với các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng tổ chức các khố học chính thức, các
chương trình đào tạo dài hạn và ngắn hạn và cử cán bộ quản lý kinh tế của
mình đến học tập nghiên cứu tại các lớp học đó.
Thứ tư, nếu các nguồn lực cho đào tạo và bồi dưỡng được đáp ứng đầy đủ và
hiện đại: cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, kinh phí đào tạo...thì chất lượng đào
tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cũng sẽ được nâng lên đáng kể.
Thứ năm, công tác quản lý đào tạo và bồi dưỡng cần được tiến hành nghiêm
túc, toàn diện và trên mọi mặt. Hệ thống và công tác quản lý đào tạo nếu được
thực hiện tốt sẽ xây dựng được đội ngũ cán bộ chất lượng cao, chống lãng phí
được các nguồn lực.
4. Đánh giá chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Đánh giá chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế tức là đánh
giá kết quả của chương trình đào tạo. Để việc đánh giá được chính xác chúng ta
phải tiến hành đánh giá cả chương trình khố học và đánh giá hệ thống đào tạo
và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Khi tiến hành đánh giá chương trình, khố học phải xác định xem chương
trình, khố học và các hoạt động đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế đã
đáp ứng được các nhu cầu mà các cơ quan hay tổ chức cử cán bộ quản lý kinh tế
đi học đặt ra hay chưa; xem xét các quy trình, cơng đoạn tiến hành đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế có hợp lý khơng; người cán bộ quản lý kinh tế
được cử đi học tiếp thu được những cái gì sau khố học; đánh giá sự tác động
của chương trình, khố học đối với các đơn vị hoặc nhóm cán bộ. Để xem xét
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
được những vấn đề đó thì cần phải phân định rõ nhiệm vụ của từng cơ quan chức
năng tiến hành việc đánh giá: các cơ quan quản lý và theo dõi chương trình, khố
học; các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng; các cơ quan có nhu cầu sử dụng cán bộ
quản lý kinh tế và cử cán bộ đi học. Sự phối hợp trong công tác đánh giá của ba
cơ quan này sẽ giúp chúng ta đánh giá được chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán
bộ quản lý kinh tế một cách chính xác, khách quan và tồn diện. Các cơ quan đó
tiến hành việc đánh giá thông qua những phản ứng của những học viên về nội
dung, hình thức, phương pháp giảng dạy, tính chính xác và hữu ích của chương
trình đào tạo và bồi dưỡng đó. Bên cạnh đó, cũng phải đánh giá thông qua kết
quả học tập của mỗi học viên khi tham gia khoá học, so sánh kết quả đầu vào và
đầu ra của các học viên để thấy rõ hơn nữa chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán
bộ quản lý kinh tế. Ngoài việc đánh giá bản thân quá trình đào tạo và bồi dưỡng
cán bộ quản lý kinh tế, các cơ quan thực hiện việc đánh giá cũng phải tiến hành
đánh giá chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế thông qua năng
lực cá nhân của cán bộ quản lý kinh tế trong công việc chuyên môn, nghiệp vụ
sau khi được đào tạo và khả năng lực thực hiện nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị
có cán bộ đi đào tạo và bồi dưỡng.
Cùng với việc đánh giá quá trình đào tạo và bồi dưỡng, chúng ta còn phải tiến
hành đánh giá hệ thống đào tạo và bồi dưỡng theo các nội dung như hệ thống các
văn bản điều chỉnh các mối quan hệ trong lĩnh vực đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế, hệ thống cơ cấu tổ chức bộ máy thực hiện việc quản lý công tác
đào tạo và bồi dưỡng, đội ngũ làm công tác đào tạo( đội ngũ giảng viên, các
chuyên gia...), đánh giá các cơ sở đào tạo, công tác lập kế hoạch và thực hiện kế
hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế của các cơ quan quản lý nhà
nước về kinh tế. Đồng thời cũng phải theo dõi và giám sát việc huy động, quản
lý và sử dụng các nguồn lực được đầu tư cho công tác đào tạo và bồi dưỡng.
Việc đánh giá chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế là một
q trình thường xun, liên tục, vừa mang tính khoa hoc, vừa phản ánh đúng
thực tế chất lượng của việc đào tạo và bồi dưỡng. Nó có thể được coi là một q
trình kĩ thuật nhằm phân tích thơng tin và tính tốn hai mặt chi phí và lợi ích của
việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế, để từ đó có những điều chỉnh
hợp lý giúp cho việc đào tạo và bồi dưỡng đạt được những mục tiêu và yêu cầu
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
đặt ra nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế ở
nước ta hiện nay.
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ BỒI
DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Ở NƯỚC TA
HIỆN NAY
I. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO VÀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ.
Trước như cầu toàn cầu hố ngày càng mạnh mẽ buộc nước ta phải có những
biện pháp đổi mới nền kinh tế quốc dân. Trong quá trình đổi mới, cùng với việc
phải điều chỉnh các chính sách kinh tế, cải cách bộ máy quản lý nhà nước về
kinh tế...thì vấn đề đào tạo và bồi dưỡng để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
kinh tế có vị trí hết sức quan trọng. Nó là một trong những điều kiện đảm bảo sự
thắng lợi của việc phát triển kinh tế đất nước.Đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ quản lý kinh tế có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt đáp ứng được những yêu
cầu thực tiễn là một nhiệm vụ được xem là khơng thể tách rời với q trình phát
triển kinh tế của nước ta hiện nay.
Mặc dù cịn gặp nhiều khó khăn nhưng trong suốt thời gian qua với sự quan
tâm và đầu tư hỗ trợ của Đảng và Nhà nước thì cơng tác đào tạo và bồi dưỡng
cán bộ quản lý kinh tế đã đạt được nhiều thành tựu đáng chú ý. Đó là đội ngũ cán
bộ quản lý kinh tế đã được rèn luyện, thử thách và tích luỹ được nhiều kinh
nghiệm quý báu, trưởng thành về cả số lượng và chất lượng. Đến nay các kiến
thức, kinh nghiệm, trình độ và năng lực thực tiễn của người cán bộ quản lý kinh
tế đã được nâng cao hơn trước rất nhiều; tỷ lệ cán bộ quản lý kinh tế có trình độ
chun mơn đại học và trên đại học đã tăng lên rõ rệt. Ở trung ương, số cán bộ
quản lý kinh tế có trình độ chun mơn sơ cấp chiếm 6.08%, trung cấp là
10.06%, đại học là 73.39% và trên đại học là 7.79%. Còn ở các tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương thì số cán bộ quản lý kinh tế có trình độ sơ cấp là 11.18%,
trung cấp là 18.52%, đại học là 67.6% và trên đại học là 2.7%. Số cán bộ quản lý
ở trong các bộ ngành Kinh tế tổng hợp( Văn phịng Chính Phủ, các bộ: Tài
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
Chính, Thương Mại, Cơng Nghiệp, Nơng Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, Kế
hoạch và đầu tư, Lao động-thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, Tổng
cục Thống kê...) có tới 55% được đào tạo quản lý kinh tế. ở các tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương có 53% số cán bộ quản lý được đào tạo quản lý kinh tế3.
Điều đó cho ta thấy về số lượng tỷ lệ cán bộ quản lý được đào tạo về quản lý
kinh tế trong đội ngũ cán bộ, công chức nói chung là khá cao, về chất lượng
cũng đã phần nào đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực hoạt động cho đội ngũ cán
bộ quản lý kinh tế hiện nay.
Bên cạnh những thành quả đã đạt được, công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế vẫn còn rất nhiều bất cập. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
kinh tế chưa được phủ đều trên tất cả các khối. Số cán bộ quản lý kinh tế có trình
độ tập trung chủ yếu ở các cơ quan trung ương, sau đó đến tỉnh và huyện, càng
xuống cấp dưới thì trình độ của các cán bộ quản lý kinh tế càng giảm xuống.
Thậm chí ở các vùng sâu, vùng xa vẫn cịn tình trạng cán bộ quản lý kinh tế bị
mù chữ. Có một bộ phận không nhỏ cán bộ ở các cơ quan thực hiện quản lý Nhà
nước về kinh tế không được đào tạo và bồi dưỡng những kiến thức cơ bản về
quản lý kinh tế hoặc nếu có được đào tạo thì chỉ trong một thời gian rất ngắn.
Hiện tại, tỷ lệ cán bộ quản lý kinh tế được đào tạo trong thời kỳ kinh tế tập trung
bao cấp cịn rất cao, có khoảng 65% tốt nghiệp trước năm 1989. Số cán bộ được
đào tạo và số cần được đào tạo lại chiếm tỷ lệ ngang bằng nhau( khoảng 50%)4.
Các hình thức đào tạo và bồi dưỡng chưa được tiến hành một cách khoa học và
thống nhất. Công tác đào tạo và bồi dưỡng chưa gắn chặt với việc sử dụng cán
bộ quản lý kinh tế, nó cịn phụ thuộc nhiều vàp sự quan tâm của các lãnh đạo cao
cấp. Nơi nào được quan tâm nhiều thì vấn đề đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản
lý kinh tế và việc phân bổ sử dụng cán bộ sau đào tạo khá hợp lý, cịn nơi nào
thiếu sự quan tâm thì việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế bị thả nổi.
Điều đó dẫn đến tình trạng người cần học thì khơng được học và khơng có chỗ
để học; người không cần học lai được cử đi học đã gây ra sự lãng phí khơng nhỏ.
Thêm vào đó, việc xây dựng thái độ, hành vi, tư tưởng chính trị...cho các cán bộ
quản lý kinh tế cũng ít được chú trọng. Chính vì vậy mà chất lượng đào tạo và
3
4
(2-tr )
(23-tr6)
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế nói chung cịn thấp, chất lượng của đội ngũ cán
bộ quản lý kinh tế chưa thực sự được nâng cao. Điều đó đã góp phần dẫn đến
tình trạng trì trệ trong nền kinh tế đất nước, để cho những hiện tượng quan liêu,
tham nhũng, cửa quyền tồn tại va phát triển trong hệ thống các cơ quan Nhà
nước.
II. NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG TRÊN.
1. Từ phía các cơ quan sử dụng cán bộ quản lý kinh tế.
Việc xây dựng chiến lược đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế tuy đã
đựơc Đảng, Nhà nước và các cơ quan có nhu cầu đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế quan tâm tới nhưng vẫn chưa đúng mức nên vẫn chưa xây dựng
được chiến lược đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế một cách hợp lý.
Chưa có sự kiểm sốt, đánh giá một cách đầy đủ, tồn diện về cơng tác đào tạo
và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế và về đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế nên
chưa có sơ sở tốt để lập kế hoạch đào rạo va bồi dưỡng. Công tác lập chiến lược
đào tạo và bồi dưỡng chưa gắn với thực trạng đối tượng cán bộ và yêu cầu đối
với từng cán bộ, do đó trong chiến lược chưa có sự quan tâm đồng bộ tới tất cả
các ngành, các vùng, các lĩnh vực phát triển kinh tế; vẫn tập trung chủ yếu vào
việc đào tạo cán bộ quản lý kinh tế cho các vùng đã đủ, thậm chí thừa cán bộ
quản lý kinh tế, chất lượng khá cao; còn các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt
khó khăn là các vùng rất thiếu cán bộ quản lý kinh tế thì các cán bộ quản lý kinh
tế ở đó lại khơng được đầu tư đào tạo và bồi dưỡng. Chiến lược đào tạo và bồi
dưỡng chưa đảm bảo được sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ
cán bộ quản lý kinh tế.
Nhận thức các cơ quan sử dụng cán bộ cán bộ quản lý kinh tế và của bản thân
các cán bộ đó về vai trị của việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán
bộ quản lý kinh tế đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn chưa có sự thống
nhất. Các cơ quan nhiều khi cử cán bộ đi đào tạo là chỉ lấy lệ nhằm nâng tỷ lệ
cán bộ của mình đã qua đào tạo lên để chạy theo thành tích, khơng có sự kiểm ta,
giám sát, quản lý đối với các cán bộ quản lý kinh tế được cử đi học nên việc đào
tạo và bồi dưỡng gần như được thả nổi. Còn bản thân các cán bộ quản lý kinh tế
thì chỉ coi đây là một bước đệm cho sự thăng tiến của mình mà chưa nhận thức
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
được rằng việc đào tạo và bồi dưỡng là cơ hội nâng cao trình độ và năng lực
chun mơn, mở rộng hiểu biết, tích luỹ kinh nghiệm của mình.
Chế độ đãi ngộ đối với các cán bộ quản lý kinh tế trong quá trình đào tạo và
sau khi được đào tạo và bồi dưỡng đã được cải thiện nhiều nhưng vẫn chưa thoả
đáng để khuyến khích đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế không ngừng học tập, nâng
cao trình độ. Nhiều cán bộ quản lý kinh tế lúc đi học thì phải tự lo kinh phí, sau
khi đi học về thì bị mất vị trí cơng tác ban đầu và bị chuyển sang vị trí cơng tác
mới khơng thích hợp, thậm chí là bị mất việc làm.
Việc quản lý công tác đào tạo và bồi dưỡng của Nhà nước, các cơ quan sử
dụng cán bộ quản lý kinh tế và các cơ sở đào tạo đã chặt chẽ hơn trước nhưng
vẫn còn chưa hợp lý, khoa học, toàn diện và thiếu sự phối hợp của các cơ quan
đó. Chưa tiến hành quản lý trên tất cả các khâu của quá trình đào tạo và bồi
dưỡng, các văn bản tạo hành lang pháp lý cho hoạt động đào tạo và bồi dưỡng
hiện nay rất thiếu và chất lượng không cao, nội dung văn bản chồng chéo dẫn
đến việc thi hành không đồng bộ, không thống nhất; đội ngũ cán bộ quản lý đào
tạo, bồi dưỡng không được đào tạo coa bản, thiếu kiến thức và kinh nghiệm.5
2. Từ phía các cơ sở tổ chức đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Nguyên nhân của các thực trạng về chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế ở nước ta hiện nay khơng phải chỉ ở phía các cơ quan đơn vị sử
dụng cán bộ quản lý kinh tế mà nó cịn do chính các cơ sở thực hiện việc đào tạo
và bồi dưỡng.
Về hệ thống các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế đến nay đã
được mở rộng và phát triển khá nhanh. Quy mô đào tạo của các trường đã được
mở rộng ra rất nhiều so với trước, việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh
tế được tiến hành ở hầu hết các trung tâm hoặc các trường đào tạo và bồi dưỡng
cán bộ của trung ương, tỉnh, thành phố trong cả nước...Việc mở rộng các cơ sở
đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế như vậy đa tạo điều kiện cho nhiều
người được tham gia học tập, và cũng nhanh chóng tạo cho đất nước một đội ngũ
cán bộ quản lý kinh tế đông đảo. Tuy nhiên, cũng có những mặt khơng tốt như là
việc mở rộng một cách ồ ạt thiếu sự quy hoạch nên quy mơ của các trường đó
5
(8-tr49)
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
chưa ngang tầm với các nước trên thế giới, trong đó quan trọng nhất là khó có
thể đảm bảo được chất lượng của các cán bộ quản lý kinh tế được đào tạo ra.
Trong những năm vừa qua cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ công tác đào tạo
và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế đã có sự đổi mới và nâng cấp phục vụ tốt
hơn cho công tác giảng dạy và học tập: các phòng ban, nơi làm việc của giảng
viên, các giảng đường phục vụ cho việc học tập của sinh viên, hệ thống thư viện,
hệ thống máy tính, hệ thống ký túc xá cho sinh viên...đã được đầu tư nâng cấp
rất nhiều so với trước. Nhưng nhìn một cách tổng quát và so với quy mô của các
trường đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế trong khu vực thì cơ sở vật
chất phục vụ cơng tác giảng dạy và học tập vẫn còn lạc hậu và thiếu nhiều: quy
mơ của các trường đó khơng tăng kịp với tăng nhu cầu đào tạo của các cán bộ
quản lý kinh tế: Chỗ làm việc cho giáo viên và giảng đường học tập cho học viên
còn thiếu và yếu, vẫn cịn tình trạng các giáo viên phải làm việc ở nhà, học viên
phải học ba ca....Hệ thống thư viện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đọc sách và
nghiên cứu của giáo viên học viên, vốn đầu tư cho thư viện mua sách vẫn cịn ít.
Các phương tiện để học tập của học viên còn thiếu và lạc hậu.
Đội ngũ giáo viên thực hiện công tác giảng dạy ở các cơ sở đào tạo và bồi
dưỡng không ngừng trưởng thành về cả số lượng và chất lượng. Đội ngũ giáo
viên này không chỉ được bồi dưỡng các kiến thức mới về kinh tế thị trường, về
những kiến thức thực tế trong hoạt động kinh tế của nước ta mà còn được bồi
dưỡng thêm về ngoại ngữ và sử dụng máy vi tính, nhiều giáo viên đã có thể
giảng dạy hồn toàn bằng tiếng Anh...Bên cạnh những mắt trưởng thành này,
hiện tại đội ngũ giáo viên vẫn còn rất nhiều bất cập: mặc dù quy mô đào tạo của
các trường tăng lên nhưng số lượng giáo viên của các cơ sở đào tạo thì hầu như
khơng tăng lên do biên chế bị đóng băng, chậm được bổ sung hàng năm; cơ cấu
của đội ngũ giáo viên không hợp lý nếu ngay bây giờ các cơ quan chức năng
khơng có một chính sách bổ sung, đào tạo kịp thời sẽ gây ra sự hẫng hụt về đội
ngũ giáo viên trong những năm tới. Trình độ ngoại ngữ và tin học của giáo viên
vẫn chưa thực sự cao, số giáo viên có thể giảng dạy trực tiếp bằng ngoại ngữ
chưa nhiều. Các cán bộ, giảng viên vẫn chưa toàn tâm toàn ý với công tác giảng
dạy do Nhà nước và các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng vẫn chưa xây dựng được
những chính sách thoả đáng cho họ.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
Nội dung, chương trình và phương thức đào tạo đã có nhiều cải tiến. Danh
mục ngành và chuyên ngành đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế đã
được nghiên cứu sửa đổi để phù hợp với yêu cầu của cơ chế kinh tế mới của
nước ta trong giai đoạn hiện nay. Các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý
kinh tế cũng tiến hành đổi mới cơ cấu kiến thức và nội dung đào tạo để đảm bảo
sự phù hợp với những đòi hỏi của nền kinh tế thị trường, thay thế các kiến thức
của nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung bằng kiến thức của nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa. Hầu hết các môn học đều đã được xây dựng hệ
thống giáo trình phục vụ cho việc giảng dạy của giáo viên và học tập, nghiên cứu
của học viên. Các phương thức đào tạo và bồi dưỡng ngày càng đa dạng và linh
hoạt như đào tạo và bồi dưỡng tập trung, mở rộng tập trung, từ xa...Tuy nhiên
trong cơ cấu, nội dung và phương thức đào tạo vẫn cịn có những tồn tại mà
chúng ta cần phải tập trung giải quyết ngay nếu muốn nâng cao chất lượng đào
tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế hiện nay. Đó là trong quá trình đào tạo
và bồi dưỡng số mơn học cịn q nhiều, thời gian học mỗi mơn lại ít nên học
viên không thể hiểu một cách sâu sắc được các vấn đề lớn về mặt khoa học; giữa
các mơn học có sự trùng lặp khá lớn gây lãng phí tiền bạc và thời gian; một điều
đáng nói nữa ở đây là tính Việt Nam trong các giáo trình cịn rất hạn chế do phần
lớn các giáo trình giảng dạy đều được dịch từ tiếng nước ngoài sang và được sửa
đổi, bổ sung một chút ít. Nội dung và chương trình giảng dạy cịn q nặng về lý
thuyết, ít quan tâm đến việc rèn luyện khả năng thực hành cho học viên, nhất là
việc thực hành các kỹ năng phân tích, đánh giá các hiện tượng kinh tế, sử dụng
các công cụ và phương tiện hiện đại trong quản lý kinh tế...
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
CHƯƠNG III
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ
Qua phần trên ta đã thấy rõ thực trạng của công tác đào tạo và bồi dưỡng cán
bộ quản lý kinh tế ở nước ta hiện nay cịn rất nhiều khó khăn và bất cập. Để có
được một đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế có chất lượng cao chúng ta có thể thực
hiện một số giải pháp sau:
I. TỪ PHÍA CÁC CƠ QUAN SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ.
Trước hết các cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ quản lý kinh tế cần phải hiểu rõ
rằng trách nhiệm đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế không chỉ là của
các cơ sở đào tạo mà nó cịn là trách nhiệm của bản thân các cơ quan đó, đặc biệt
là đối với các nhà quản lý cấp cao trong cơ quan, đơn vị. Họ phải tích cực tham
gia vào các quá trình đào tạo, hỗ trợ và can thiệp vào các q trình đào tạo. Hơn
thế họ cịn phải là những người thực hiện công tác tuyên truyền về những chính
sách chú trọng đến việc giáo dục đào tạo của Đảng và Nhà Nước và tầm quan
trọng cảu công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cho những cán bộ
quản lý kinh tế khác, những cán bộ quản lý kinh tế ở cấp thấp hơn để cho bản
thân mỗi người cán bộ quản lý kinh tế nhận thức được rõ nhu cầu phải nâng cao
trình độ cho bản thân. Từ đó giúp họ tự giác tham gia vào các khoá đào tạo và
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế hay tự xác định một phương pháp học tập nào
đó cho bản thân. Các cơ quan, đơn vị đó có thể làm một số các cơng việc cụ thể
sau:
- Họ có thể tổ chức các buổi toạ đàm định kỳ về sự cần thiết phải nâng cao
trình độ của cán bộ quản lý kinh tế để làm cho các cán bộ đó thấy được ý
nghĩa và tầm quan trọng của việc phải nâng cao kiến thức của mình trong thời
đại ngày nay.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
- Các cơ quan, đơn vị này cũng có thể tổ chức các cuộc thi, các cuộc trao đổi
để cho họ có cơ hội giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm của nhau, trau dồi
thêm những kiến thức chung về công tác quản lý kinh tế.
Đi đôi với việc tuyên truyền để nâng cao nhận thức của tất cả cán bộ quản lý
kinh tế từ trên xuống dưới với đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế thì
các cơ quan đó phải tiến hành xây dựng các chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý kinh tế sao cho phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của từng vị trí cơng
tác. Đây là một công tác rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế bởi nó sẽ giúp cho việc đào tạo được đúng
hướng, đứng với nội dung công tác của từng cán bộ quản lý kinh tế, tránh lãng
phí trong công tác đào tạo. Tất cả các cơ quan từ trung ương đến địa phương đều
phải định hướng, xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế
hàng năm và dài hạn sao cho đồng bộ và toàn diện. Việc xây dựng chiến lược
phát triển đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế phải được dựa trên yêu cầu và nhiệm vụ
phát triển kinh tế, xã hội của đất nước và của từng cấp, từng ngành, tránh tình
trạng đào tạo một cách tràn lan, chạy theo số lượng. Trong công tác này các cơ
quan, đơn vị cũng phải chú ý tới trọng tâm, trọng điểm của công tác đào tạo và
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế; phải xêm xét xem mình đang cần cán bộ quản
lý kinh tế được đào tạo với nội dung gì để đưa đi đào tạo. Trong từng thời kỳ
khác nhau thì vị trí và địi hỏi về hoạt động của các cán bộ quản lý kinh tế đối
với sự phát triển kinh tế của đất nước cũng khác nhau, nên không thể dàn đều
việc đào tạo mà phải có trọng điểm, trọng tâm thích hợp đối với từng loại cán bộ
quản lý kinh tế. Không chỉ thế các cơ quan, đặc biệt là các cơ quan phụ trách
công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế của Chính Phủ phải chú ý
tới cơ cấu của cán bộ quản lý kinh tế trong quá trình xây dựng chiến lược phát
triển, chúng ta phải phân bổ việc đào tạo cho tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế,
tất cả các thành phần kinh tế và tất cả các vùng lãnh thổ của đất nước sao cho
hợp lý nhằm phát triển kinh tế một cách đồng bộ và tồn diện. Trong q trình
phân bổ phải đặc biệt ưu tiên tới các bộ phận chậm phát triển, các lĩnh vực cịn
gặp nhiều khó khăn, trở ngại của nền kinh tế; các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc
biệt khó khăn của đất nước để từ đó có các chiến lược tăng cường hơn nữa công
tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cho các khu vực trên. Trước mắt
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án môn học
cần phải tập trung vào việc đào tạo và bồi dưỡng cho các cán bộ quản lý kinh tế
vĩ mô và các cán bộ, công chức hiện đang làm việc trong các bộ phận, cơ quan
quản lý nhà nước về kinh tế hay các cơ quan thực hiện việc quản lý nhà nước đối
với các hoạt động kinh tế quốc dân ở các địa phương hay vùng lãnh thổ.
Không chỉ cần làm tốt các công việc trên, các cơ quan sử dụng cán bộ quản lý
kinh tế cịn phải có các kế hoạch sử dụng hợp lý đối với các cán bộ đã được đào
tạo và bồi dưỡng kiến thức về quản lý kinh tế, tránh tình trạng lãng phí các
nguồn lực do chi phí cho cơng tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế là
rất lớn. Các cán bộ sau khi đi học về cần được đưa vào những vị trí cơng tác phù
hợp tương ứng với năng lực làm việc của họ; có thể đề bạt họ, đưa họ lên nắm
giữ một vị trí cơng tác cao hơn vị trí cơng tác trước đây của họ. Nhờ vậy mà họ
có thể làm việc có hiệu quả nhất, đồng thời cũng khuyến khích họ khơng ngừng
học tập, nâng cao kiền thức về cả chuyên môn và kỹ năng làm việc.
Song song với việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế, các cơ quan
chức năng cũng cần phải xây dựng hệ thống kiểm tra và đánh giá công tác đào
tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế làm việc thực sự có hiệu quả. Hệ thống
này phải ngày càng được hoàn thiện bằng việc bổ sung và hoàn thiện các văn bản
pháp quy làm cơ sở cho nó hoạt động như: các quy chế về việc đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế, nghiên cứu để sửa đổi hay bổ sung thêm các văn
bản quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức công tác đào tạo và bồi dưỡng cán
bộ quản lý kinh tế, các tiêu chí để đánh giá cơng tác đào tạo....Qua đó cũng làm
cho cơng tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế phù hợp hơn với tình
hình hiện nay của nước ta. Bên cạnh các văn bản pháp quy thì cịn phải xây dựng
cho hệ thống này một đội ngũ cán bộ thực hiện công tác kiểm tra và đánh giá có
tính chun nghiệp cao, đạo đức tốt để đảm bảo được tính khoa học, tính chính
xác và cơng minh trong cơng tác kiểm tra và đánh giá. Nhiệm vụ của hệ thống
này là:
- Phải thường xuyên thu thập thông tin phản hồi về quá trình đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế nhằm đưa ra được những quyết định và điều
chỉnh kịp thời cho việc tổ chức đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
- Các cơ quan có chức năng kiểm tra đánh giá phải thực hiện việc này một cách
thường xuyên, khoa học và nghiêm túc để theo dõi xem nội dung, chương
trình của cơng tác đào tạo có được thực hiện đúng hay không, mục tiêu của
việc đào tạo và bồi dưỡng có thể đạt đến được hay khơng để từ đó có những
điều chỉnh thích hợp nhằm nâng cao chất lượng của công tác đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
- Xây dựng và hồn thiện các tiêu chí để đánh giá chất lượng đào tạo và bồi
dưỡng cán bộ quản lý kinh tế theo hướng ngày càng cao hơn và khắt khe hơn.
- Việc kiểm tra và đánh giá phải được thực hiện ở tất cả các khâu của quá trình
đào tạo: từ công tác lập kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế
của các cơ quan có nhu cầu cho đến việc thực hiện của các cơ quan đó, của
bản thân các cá nhân được chọn đi đào tạo và bồi dưỡng và việc tổ chức đào
tạo của các cơ sở đào tạo.
- Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng công tác kiểm tra và đánh
giá. Bản thân hệ thống này cũng phải chú trọng tới việc đào tạo và bồi dưỡng
các cán bộ của mình về cả chun mơn, nghiệp vụ và đạo đức để công tác
kiểm tra, đanh giá được thực hiện tốt.
II. TỪ PHÍA CÁC CƠ SỞ TỔ CHỨC ĐÀO TẠO VÀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN
LÝ KINH TẾ.
Trong công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế, không chỉ cần sự
cố gắng, nỗ lực của các cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ quản lý kinh tế mà vai
trò của các cơ sở thực hiện việc đào tạo và bồi dưỡng cũng rất quan trọng. Để
làm được việc đó, trước tiên Nhà Nước phải tổ chức sắp xếp, bố trí lại các cơ sở
đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế sao cho giữa các cơ sở này có sự
phối hợp với nhau một cách nhịp nhàng trong việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ
quản lý kinh tế. Từ đó sẽ tạo được sức mạnh tổng hợp phục vụ cho công tác đào
tạo và bồi dưỡng. Việc sắp xếp các cơ sở này phải được thực hiện theo hướng
gọn nhẹ, tập trung, có sự quản lý chặt ché từ cơ sở tới trung ương. Nhà nước và
các bộ ngành phải thu gọn các đầu mối đào tạo của các cơ quan, đơn vị có nhu
cầu đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ quản lý kinh tế. Muốn việc sắp xếp, bố
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
trí lại các cơ sở đào tạo được thực hiện tốt thì các cơ quan chức năng cần phải
khẩn trương tiến hành các công việc sau:
- Phải rà sốt lại một cách tồn diện về điều kiện, khả năng của từng cơ sở đào
tạo, trong đó đặc biệt chú trọng tới các vấn đề: Mặt bằng của các cơ sở, hệ
thống phòng học và các trang thiết bị phục vụ cho nghiên cứu và giảng dạy,
đội ngũ giáo viên...Trên cơ sở đó có thể tìm ra được những điểm yếu, điểm
mạnh của từng cơ sở và có hướng xử lý sao cho hợp lý.
- Tiến hành kiểm tra đánh giá chất lượng đào tạo cán bộ quản lý kinh tế của
từng cơ sở, từ đó xây dựng được kế hoạch sắp xếp cho phù hợp với tình hình
hiện nay.
Đội ngũ giảng viên cũng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định tới
chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế, vì vậy việc tăng cường
về số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên cũng là một việc làm cần
thiết góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế.
Người ta vẫn coi đội ngũ thầy giáo như là cái máy cái-sản phẩm làm ra tốt hay
xấu phụ thuộc vào cái máy cái tốt hay xấu. Để có đội ngũ giảng viên thực sự
giỏi, Nhà nước phải có một hệ thống chính sách thật thoả đáng đối với họ:
- Các cơ sở đào tạo cần đề nghị Nhà nước xây dựng một chính sách đãi ngộ
hợp lý đối với đội ngũ giảng viên thơng qua chính sách tiền lương và trả tiền
thâm niên. Tăng hệ số lương và mức phụ cấp cho đội ngũ giáo viên nói chung
và các giáo viên thực hiện việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế
nói riêng, điều đó giúp họ đảm bảo được cuộc sống và tồn tâm tồn ý với
cơng việc giảng dạy. Đồng thời cũng phải tăng tốc độ tăng lương theo thời
gian công tác và đưa ra mức lương cao hơn cho các học vị cao hơn nhằm
khuyến khích những người phấn đấu đạt được học vị đó.
- Các cơ sở đào tạo phải tổ chức xây dựng một đội ngũ giáo viên nhiệt tình, say
mê nghề nghiệp. Thường xuyên bồi dưỡng cho họ một cách toàn diện về cả
chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp. Các cơ sở đó cũng phải thường xun
cung cấp thơng tin, tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên có cơ hội đi tham
quan, khảo sát ở nước ngoài, tham gia vào các hội nghị quốc tế bàn về quản
lý kinh tế ở trong và ngoài nước, xâm nhập vào thực tế hoạt động của các
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B
Đề án mơn học
doanh nghiệp ở trong nước...Điều đó khơng chỉ làm nâng cao năng lực của họ
trong công tác giảng dạy, nâng cao hiệu quả giảng dạy chung mà cịn tác
động tới tầm nhìn và nét văn hố của họ.
- Các cơ sở cần đưa ra chính sách khen thưởng hợp lý trong khả năng của mình
để động viên những người giáo viên, làm cho tích cực hơn nữa trong cơng
việc và trong học tập. Họ có thể xây dựng một quỹ đào tạo hay chương trình
học bổng để đào tạo, bồi dưỡng phát triển đội ngũ cán bộ giáo viên cho cơ
quan mình.
Việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế cịn
phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác trong đó có yếu tố cơ sở vật chất của các cơ sở
đào tạo, vì vậy nâng mức đầu tư cho các cơ sở đào tạo để hiện đại hoá các các
phương tiện giảng dạy cũng cần được các cơ quan, đơn vị và các cơ sở đào tạo
chú trọng đến.
- Nhà nước phải kết hợp với các cơ sở đào tạo xây dựng các dự án đầu tư hợp
lý vào các cơ sở đó và trong kế hoạch phải quan tâm tới các vùng sâu, vùng
xa, các vùng cịn gặp nhiều khó khăn, các đối tượng dân tộc; quan tâm đến
việc đầu tư vào trường sở, hỗ trợ kinh phí cho những người đi học, hồn thiện
hệ thống giáo trình...
- Đồng thời cũng cần phải đưa ra các tiêu chuẩn về cơ sở vật chất cho một
trường tổ chức đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế như: diện tích mặt
bằng, số lượng phịng học, trang thiết bị giảng dạy, số lượng sinh viên trong
một lớp... thì việc đào tạo mới đạt được hiệu quả cao.
- Đầu tư nâng cấp hệ thống thư viện, thường xuyên bổ sung các loại sách mới
phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu của cả giảng viên và học viên
- Cùng với việc đưa ra các kế hoạch đầu tư thì nhà nước và các cơ sở đào tạo
cũng phải nghiên cứu đầu tư và tạo nguồn kinh phí để thực hiện các dự án đầu
tư đó, nguồn kinh phí này có thể được huy động từ ngân sách Nhà nước, từ
trong dân, hay nguồn vốn ODA, cũng có thể huy động từ sự đóng góp của các
đồn thể và các cơ quan sử dụng cán bộ quản lý kinh tế, tìm kiếm các nguồn
tài trợ của các tổ chức, doanh nghiệp, của các cá nhân trong và ngoài nước.
Nguyễn Thị Hải Hà
Lớp: QLKT 43B