9 Báo cáo thực tập tại Công ty Cổ phần Kiểm toán & Tư vấn A&C

Lời Nói đầu
Kể từ khi Việt Nam chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập chung sang nền
kinh tế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa
thì nhu cầu về kiểm toán đã trở nên tất yếu. Với kiểm toán độc lập, các công ty
kiểm toán Việt Nam đang từng bớc nâng cao chất lợng hoạt động và phấn đầu
ngang tầm với kiểm toán quốc tế.
Công ty kiểm toán độc lập cung cấp loại hình dịch vụ chủ yếu là kiểm toán
báo cáo tài chính để đa ra kết luận về tính trung thực của thông tin trong các
bảng khai cùng tính pháp lý của biểu mẫu chứa đựng các thông tin đó. Ngoài
ra, các chủ thể kiểm toán còn có thể đa ra những phán quyết hoặc lời khuyên
cho nhà quản lý bằng th quản lý. Để làm đợc điều này, các kiểm toán viên
phải thu thập và đánh giá các bằng chứng kiểm toán, hình thành nên kết luận
kiểm toán. Mặt khác, bằng chứng kiểm toán cũng có một số hạn chế nh: Khi
thu thập bằng chứng kiểm toán phải tính đến chi phí kiểm toán, phải vận dụng
linh hoạt các phơng pháp kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán phù hợp với
từng loại hình doanh nghiệp .V.v.. Xuất phát từ những lý do đó và qua tìm hiểu
thực tiễn hoạt động của công ty cổ phần Kiểm toán và T vấn A&C, em đã
quyết định lựa chọn đề tài: Đặc điểm của Công ty A&C với vấn đề bằng
chứng kiểm toán và kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán
Đề tài bao gồm 4 phần nh sau:
1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty
2. Quy trình hoạt động của Công ty
3. Tổ chức bộ máy quản lý
4. Đặc điểm tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ
Vì phạm vi thời gian chỉ giới hạn trong giai đoạn đầu của đợt thực tập, do
đó mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm có cái nhìn tổng quát về Công ty
A&C và là cơ sở để nghiên cứu cho đề tài trong giai đoạn sau.
1
1. lịch sử hình thành và phát triển công ty
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty
- Tên công ty: công ty cổ phần kiểm toán & t vấn.

(thay cho công ty kiểm toán & t vấn trớc đây).
- Tên giao dịch: Auditing and consulting joint stock company.
- Tên viết tắt: A&c CO.
- Trụ sở chính:
229 Đồng Khởi, Phờng Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
ĐT: (84.8)8272295 Fax: (84.8)8272300 Email: a&
Website: .
- Các chi nhánh:
+ Chi nhánh Nha Trang: 100 Quang Trung, Thành phố Nha Trang.
ĐT: (84.58)811591 Fax(84.58)811593
+ Chi nhánh Hà Nội: 41B Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Thành phố
Hà Nội.
ĐT(84.4)9344489 Fax:(84.4)9344891.
- Ngành nghề kinh doanh:
Kiểm toán báo cáo tài chính. Kiểm toán dự toán, báo cáo quyết toán vốn
đầu t xây dựng cơ bản. Kiểm toán báo cáo quyết toán dự án. T vấn tài chính,
thuế, đầu t, xây dựng, xác định giá trị doanh nghiệp. Dịch vụ kế toán. Giám
định tài chính, kế toán. Dịch vụ bồi dỡng, cập nhật kiến thức tài chính, kế
toán, kiểm toán. Cho thuê văn phòng làm việc và các dịch vụ khác liên quan
về tài chính, kế toán, kiểm toán, thuế theo quy định của pháp luật.
Ngày 13/02/1995, Công ty Kiểm toán & T vấn(A&C) đợc thành lập theo
Quyết định số 107 TC/QĐ/TCCB của Bộ trởng Bộ Tài chính. Tiền thân của
Công ty A&C là Chi nhánh Công ty Kiểm toán Việt Nam(VACO) tại Thành
phố Hồ Chí Minh.
2
Ngày 13/03/1995, Công ty A&C chính thức đi vào hoạt động theo Giấy
phép đăng ký kinh doanh số 102218 do Uỷ ban kế hoạch Thành phố Hồ Chí
Minh cấp. Công ty A&C có trụ sở chính đặt tại 229 Đồng Khởi, Quận 1,
Thành phố Hồ Chí Minh với số vốn kinh doanh ban đầu 1.800.000.000 đồng.
Trong quá trình hoạt động, Công ty A&C luôn chứng tỏ là một trong những

công ty hàng đầu tại Việt Nam trong việc cung cấp các dịch vụ Kiểm toán và
T vấn thuộc lĩnh vực Quản trị Doanh nghiệp-Tài chính Kế toán-Thuế-Đầu t.
Trình độ và năng lực chuyên môn của nhân viên là yếu tố hàng đầu đảm bảo
sự tồn tại và phát triển của Công ty A&C . Công ty đã xây dựng đợc đội ngũ
gồm 220 kiểm toán viên và nhân viên. Đội ngũ kiểm toán viên và kỹ s của
Công ty đều có ít nhất một bằng Cử nhân hoặc Thạc sỹ, đợc đào tạo chính quy
tại Việt Nam hoặc nớc ngoài theo các chuyên ngành Tài chính-Kế toán-Quản
trị-Ngân hàng-Xây dựng-Kiến trúc-Giao thông-Thuỷ lợi-Điện-Tin học.
Khoảng 60% nhân viên kiểm toán có chứng chỉ Kiểm toán viên do Bộ Tài
chính Việt Nam cấp và khoảng 15% nhân viên có bằng Thạc sỹ, bằng ACCA
hoặc đang đợc đào tạo theo chơng trình ACCA.
Chính vì có một đội ngũ chuyên gia t vấn có kinh nghiệm và năng lực
chuyên môn nên lĩnh vực hoạt động của Công ty vừa mang tính chuyên sâu,
vừa mang tính mở rộng, bao quát, giúp cho khách hàng hoạt động kinh doanh
có hiệu quả.
Để mở rộng phạm vi hoạt động, Công ty A&C đã thành lập các chi nhánh
và văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Nha trang-Khánh Hoà,
Thừa Thiên-Huế,.. Nhằm tạo điều kiện tiếp cận và tổ chức phục vụ khoảng 600
khách hàng thờng xuyên trong và ngoài nớc.
Khách hàng bao gồm:
- Doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài, Hợp đồng hợp tác kinh doanh
hoạt động theo luật đầu t nớc ngoài tại Việt Nam, Văn phòng đại
diện doanh nhân nớc ngoài tại Việt Nam.
3
- Doanh nghiệp Việt Nam thuộc các lĩnh vực nghành nghề và hình thức
sở hữu khác nhau.
- Ban quản lý dự án công trình đầu t xây dựng cơ bản.
- Các cơ quan tổ chức trong nớc và quốc tế có nhu cầu cung cấp dịch
vụ.
Tại Hà Nội, do số lợng khách hàng ngày càng tăng, Ban Giám đốc Công ty

A&C quyết định chuyển văn phòng đại diện của Công ty tại Hà Nội thành Chi
nhánh. Ngày 01/03/2002, Chi nhánh tại Hà Nội đợc thành lập theo Quyết định
số 1144/QĐ-UB của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội. Chi nhánh có trụ sở
đặt tại 41B Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, hoạt động chính thức theo
Giấy phép đăng ký kinh doanh số 3212488 cấp ngày 16/03/2001, thực hiện
chức năng cung cấp các dịch vụ Kiểm toán và T vấn. Chi nhánh là đơn vị kinh
tế có t cách pháp nhân, có tài khoản giao dịch riêng, có quyền độc lập ký kết
các hợp đồng kiểm toán và phát hành báo cáo kiểm toán.
Ngày 30/06/2003, theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC, Công ty Kiểm toán
và T vấn(A&C) chuyển hình thức sở hữu từ Doanh nghiệp nhà nớc(DNNN)
thành Công ty cổ phần với tên gọi: công ty cổ phần kiểm toán và t
vấn(A&C). Trong Quyết định, Bộ trởng Bộ Tài chính phê duyệt một số nội
dung chủ yếu sau:
- Hình thức cổ phần hoá: Cổ phần hoá toàn bộ công ty.
- Vốn điều lệ: 5.045.000.000 đồng. Trong đó, tỷ lệ Vốn cổ phần nhà nớc
là 51%, Tỷ lệ Vốn cổ phần bán cho CB-CNV trong Công ty là 46%.
- Số cổ phần Nhà Nớc nắm giữ là 25.730 cổ phần(51%), cổ phần bán ra là
24.720 cổ phần(49%).
Ngày 09/12/2003, Công ty cổ phần Kiểm toán và T vấn(A&C) chính thức
đi vào hoạt động theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 4103001964 do Sở Kế
hoạch và Đầu t Thành phố Hồ Chí Minh cấp.
4
Khi toàn Công ty đợc cổ phần hoá, chi nhánh Công ty tại Hà Nội cũng đợc
đổi tên thành: chi nhánh công ty cổ phần Kiểm toán và T vấn tại Hà Nội,
hoạt động theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 0113003559 do Sở Kế hoạch
và Đầu t Thành phố Hà Nội cấp ngày 15/01/2004.
Trong những năm qua, với nỗ lực nâng cao chất lợng kiểm toán, mở rộng
thị trờng, mở rộng danh mục các dịch vụ cung cấp, vì thế doanh thu tăng lên
qua từng năm, nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên(CBCNV) trong Công
ty. Một số chỉ tiêu quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của Công ty đợc

thể hiện qua bảng 1 dới đây:
Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002
Doanh thu 18.000 20.400 21.000 23.040
Lợi nhuận 6.000 6.120 6.276 6.912
Nộp ngân sách Nhà nớc 3.650,4 4.137,6 4.250,4 4.560
Thu nhập bình quân 2,0 2,1 2,3 2,4
Đơn vị: triệu đồng
Bảng 1. Hiệu quả hoạt động của Công ty năm 1999-2002
Sau hơn 12 năm hoạt động dới hình thức là DNNN trong lĩnh vực Kế toán,
Kiểm toán và T vấn, Công ty đã không ngừng phát triển về số lợng và chất l-
ợng dịch vụ cung cấp. Đến nay, Công ty đã hoàn tất các thủ tục pháp lý cho
việc chuyển đổi sang Công ty cổ phần, nhng mọi hoạt động của Công ty cổ
phần Kiểm toán và T vấn(A&C) vẫn tiếp tục kế thừa từ DNNN trớc đây.
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty với vấn đề bằng chứng
kiểm toán.
Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty A&C gắn liền với quá trình
hình thành và phát triển ngành kiểm toán Việt Nam. Trong những năm đầu
mới thành lập Công ty, các lý luận về kiểm toán cha phát triển nh ngày nay vì
các kiến thức về kiểm toán quốc tế chỉ mới bớc đầu phổ cập vào Việt Nam, do
đó trình độ và kinh nghiệm của các kiểm toán viên trong Công ty còn nhiều
5
hạn chế. Mặt khác, việc thu thập bằng chứng kiểm toán gần nh phụ thuộc hoàn
toàn vào trình độ và kinh nghiệm kiểm toán viên, dẫn đến chất lợng kiểm toán
bị ảnh hởng. Hơn nữa, do thiếu nhiều kinh nghiệm nên các kiểm toán viên của
Công ty cha thuần thục trong việc sử dụng, kết hợp các phơng pháp thu thập
bằng chứng kiểm toán, làm gia tăng rủi ro kiểm toán.
Một nguyên nhân nữa cũng góp phần làm hạn chế việc thu thập bằng
chứng kiểm toán là do nguồn vốn ban đầu không nhiểu vì thế Công ty cha có
điều kiện để cung cấp đầy đủ cơ sở vật chất giúp kiểm toán viên làm nhiệm vụ
nh: Một số phơng tiện giao thông, thiết bị làm việc,..

Công ty A&C hoạt động hiệu quả, tốc độ tăng trởng khá khi còn là DNNN.
Nhng khi Công ty đợc cổ phần hoá, huy động đợc nhiều vốn hơn đã giúp Công
ty cải thiện đợc công nghệ và phát triển kinh doanh, mở rộng thị trờng, mở
rộng danh mục dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Đặc biệt, nhân viên kiểm
toán của Công ty có cơ hội đợc đào tạo chuyên sâu, thành thạo về tin học và có
đủ trình độ kiểm tra các đơn vị lu trữ thông tin trong máy vi tính để thu thập đ-
ợc các bằng chứng cần thiết, đồng thời biết ứng dụng các phần mềm kiểm toán
để thu thập các bằng chứng kiểm toán giúp kiểm toán viên giảm thiểu rủi ro và
giảm thời gian thu thập bằng chứng kiểm toán. Với các bằng chứng kiểm toán
đặc biệt, Công ty sử dụng chính các chuyên gia trong Công ty mà không phải
thuê chuyên gia bên ngoài, điều này làm tăng độ tin cậy của bằng chứng kiểm
toán.
Việc thu thập bằng chứng kiểm toán đã hiệu quả hơn thời gian trớc đây.
Bằng chứng kiểm toán không chỉ thu thập từ nội bộ đơn vị đợc kiểm toán mà
còn mở rộng phạm vi thu thập bằng chứng ra bên ngoài, phát huy thế mạnh
của các phơng pháp kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán. Công ty đã có sự
phối hợp với các công ty kiểm toán khác hoặc kiểm toán nội bộ để thu thập
bằng chứng kiểm toán có độ tin cậy cao. Đồng thời, xây dựng kế hoạch khảo
6
sát, kế hoạch kiểm toán chi tiết phù hợp với mục tiêu kiểm toán, từ đó nâng
cao chất lợng của việc thu thập bằng chứng kiểm toán.
2. Quy trình hoạt động của Công ty
2.1. Quy trình hoạt động của Công ty
Nh đã giới thiệu ở phần 1, Công ty cổ phần Kiểm toán và T vấn(A&C) có
trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh, có chi nhánh ở Nha trang và Hà Nội.
Các chi nhánh của Công ty hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kiểm toán (kiểm
toán Báo cáo tài chính, Báo cáo dự toán và quyết toán công trình đầu t xây
dựng cơ bản). Công ty đã và đang phục vụ cho khoảng 600 khách hàng trên
khắp các miền, cũng vì vậy mà lĩnh vực hoạt động của Công ty ngày càng đợc
mở rộng, trong đó lĩnh vực Kiểm toán và T vấn chiếm 68% doanh thu, Thẩm

định chiếm 20% doanh thu, còn lại là các dịch vụ khác.
Chi tiết các lĩnh vực hoạt động của Công ty A&C bao gồm:
Dịch vụ kiểm toán xác định giá trị dự toán, giá trị quyết toán công trình
đầu t xây dựng cơ bản gồm:
- Công trình Dân dụng( khu căn hộ, chung c, khách sạn, văn phòng,..)
- Công trình Giao thông vận tải( cầu đờng, sân bay, bến cảng,..)
- Công trình Điện( thuỷ điện, nhiệt điện,..)
- Công trình thuộc các khu công nghiệp.
Các dịch vụ này dựa trên cơ sở tuân thủ những quy định hiện hành của Nhà
nớc về quản lý đầu t xây dựng cơ bản đối với các loại dự án có vốn đầu t nớc
ngoài, vốn đầu t trong nớc. Đồng thời với các dịch vụ nêu trên, Công ty A&C
sẽ cung cấp cho khách hàng những thông tin và số liệu tin cậy trong việc lựa
chọn đối tác đầu t, cùng các mục đích thế chấp, chuyển nhợng, cổ phần hoá,
giải thể, phá sản doanh nghiệp theo luật.
Kiểm toán báo cáo tài chính
7
Quy trình kiểm toán đợc Công ty xây dựng dựa trên cơ sở tuân thủ các
Chuẩn mực, Quy chế kiểm toán độc lập và chế độ kế toán hiện hành của Việt
Nam; Đồng thời vận dụng chọn lọc những Chuẩn mực, Thông lệ chung của
quốc tế phù hợp với thực tiễn hoạt động kinh doanh và quản lý kinh tế ở Việt
Nam. Quá trình kiểm toán báo cáo tài chính cũng gắn liền với việc hỗ trợ
thông tin và t vấn góp phần hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, công tác
quản lý tài chính, kế toán của doanh nghiệp.
Về kế toán
T vấn tổ chức và hoàn thiện công tác kế toán, cài đặt phần mềm kế toán, tổ
chức đào tạo và tuyển chọn nhân viên kế toán theo yêu cầu của khách hàng.
Về thuế
T vấn thuế, thực hiện dịch vụ kê khai thuế, khiếu nại thuế, hoàn thuế.
Dịch vụ pháp lý
Soạn thảo hồ sơ và thực hiện đăng ký hệ thống kế toán, thành lập doanh

nghiệp, điều chỉnh Giấy phép đầu t, kiểm toán xác định tỷ lệ nội địa hoá,..
T vấn theo yêu cầu của khách hàng
T vấn trên các phơng diện liên quan đến Pháp luật, Quản trị Doanh nghiệp,
Đầu t,..
Hoạt động t vấn đợc thực hiện dới nhiều hình thức nh: Trao đổi trực tiếp
với từng khách hàng, tổ chức sinh hoạt nghiệp vụ thờng kỳ và tổ chức hội thảo
chuyên đề hàng năm với khách hàng. Ngoài ra, Công ty A&C hợp tác với các
tổ chức nghề nghiệp quốc tế hoặc các cơ quan quản lý Nhà nớc nhằm đạt đợc
yêu cầu và sự hài lòng của khách hàng đối với các dịch vụ mà Công ty cung
cấp.
Dịch vụ đào tạo
Với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lợng-hiệu quả phục vụ khách
hàng và đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp cho khách hàng, Công ty
8