Ciprofloxacin - Không nên lạm dụng doc

Ciprofloxacin - Không nên lạm dụng
Ciprofloxacin đã được dùng khá rộng rãi. Tuy nhiên
sau này, ngày càng có nhiều những nghiên cứu cho biết
kháng sinh này có nhiều tác dụng phụ khá nguy hiểm
Nhiều ưu điểm
Ciprofloxacin là fluoroquinolon (thuộc quinolon thế hệ 2)
có phổ kháng khuẩn rất rộng. Vì thế, thuốc được chỉ định
trong nhiều bệnh nhiễm khuẩn: hô hấp, tiết niệu, sinh dục
(viêm cổ tử cung do lậu, viêm tuyến tiền liệt mạn), ruột
(tiêu chảy, thương hàn) Thuốc dung nạp đường uống hay
tiêm như nhau, nhưng đường uống dùng thuận lợi hơn.
Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng cộng hưởng với các nhóm
kháng sinh khác (như betalactam, aminozid) nên khi phối
hợp thường cho kết quả cao (điển hình là phối hợp với
azocillin).
Ciprofloxacin ức chế enzym gryrase gây cản trở thông tin
nhiễm sắc thể (một vật liệu di truyền cần thiết cho chuyển
hóa) làm cho vi khuẩn giảm sinh sản một cách nhanh
chóng. Trong khi đó, các nhóm kháng sinh khác (như
betalactam, aminozid), không ức chế enzym gryrase rất dễ
bị vi khuẩn kháng. Vì thế, ciprofloxacin (và các
fluoroquinolon khác) được xem là "vũ khí chiến lược"
dành dùng cho các trường hợp vi khuẩn không đáp ứng với
các kháng sinh khác.

Việc lạm dụng ciprofloxacin sẽ gây
nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Và không ít nhược điểm…
- Làm thương tổn sự phát triển sụn và khớp chịu lực của
động vật non nên có thể gây hại cho sự phát triển xương
khớp của thai nhi và trẻ em tuổi trưởng thành.

- Gây đau cơ, viêm dây thần kinh, đặc biệt là các dây
chằng, nghiêm trọng nhất là làm đứt gót chân Achill. Hay
gặp ở người già vì dây chằng vốn bị suy yếu.
- Ảnh hưởng không tốt đến thần kinh gây nhức đầu, mệt
mỏi, mất ngủ, kích động, run rẩy. Hiếm gặp hơn là gây co
giật, lo âu, trầm cảm, ác mộng, ảo giác hoặc xuất hiện trạng
thái tâm thần. Người có tiền sử bệnh tâm thần dễ gặp các
hiện tượng này.
- Gây một số phản ứng quá mẫn nghiêm trọng: phù mặt,
phù thanh quản, khó thở đe dọa tính mạng. Người có cơ địa
dị ứng dễ bị tai biến này.
Cũng như các kháng sinh phổ rộng khác, việc lạm dùng
liều cao làm cho ciprofloxacin tiêu diệt hết các vi khuẩn có
lợi, gây mất cân bằng sinh thái vi khuẩn trong cơ thể. Trong
thực tế, sau khi dùng một liều mạnh ciprofloxacin điều trị
khỏi nhiễm khuẩn hô hấp, trẻ có thể bị tiêu chảy do rối loạn
vi khuẩn đường ruột.
Ciprofloxacin được dùng quá rộng rãi trong 20 năm nay (kể
từ 1980). Nếu việc ức chế enzym gyrase làm cho
ciprofloxacin có phổ kháng khuẩn rộng thì việc dùng tràn
lan cũng làm xuất hiện các cơ chế kháng thuốc mới. Hiện
có nhiều trường hợp vi khuẩn kháng lại ciprofloxacin và
buộc lòng phải thay ciplofloxacin bằng các fluoroquinolon
mới hơn (như gatifloxacin).
Trong vài năm gần đây, ngoài việc xác nhận những độc
tính này, các nhà y học còn thấy ciprofloxacin gây hại cho
gan và thận.
Điều cần cảnh báo
Căn cứ vào các tác dụng phụ, đặc biệt là các tác dụng phụ
mới phát hiện, gần đây nhất (2008), FDA dựa trên các tác

dụng độc vừa phát hiện (nói trên) đã đưa ciprofloxacin vào
danh sách các thuốc trong hộp đen (back box) ở tất cả các
bệnh viện và các trung tâm khám chữa bệnh. Ở Mỹ, phạm
vi hạn chế chỉ định ciprofloxacin nhiều đến mức việc dùng
cho trẻ em gần như bị cấm, việc dùng cho người già được
cân nhắc một cách tối đa.
Theo khuyến cáo của WHO, trường hợp viêm họng do liên
cầu khuẩn rất dễ dẫn đến biến chứng tim, vẫn cho dùng
penicillin tiêm bắp; trường hợp viêm phổi - một bệnh rất dễ
dẫn đến tử vong cho người già, trẻ em ở thể nặng, vẫn dùng
penicillin tiêm bắp, nếu không đáp ứng thì dùng
cephalosporin.
Cũng dựa theo khuyến cáo của WHO, phác đồ điều trị
nhiễm khuẩn hô hấp trẻ em (dưới 5 tuổi) ở nước ta qui
định: nếu nhiễm khuẩn hô hấp cấp có viêm phổi nhưng
không nặng cho dùng amoxicilin hay amoxicilin +
acidclavulanic, nặng dùng penicilin tiêm bắp, rất nặng có
thể cho dùng đến chloramphenicol, gentamycin tiêm.
Tại nước ta, việc dùng ciprofloxacin quá rộng rãi, nguy
hiểm nhất là người dùng không tuân thủ qui chế kế đơn, tự
ý mua dùng cho trẻ em và người già. Đây là điều đáng cảnh
báo