bệnh học viêm gan mạn

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Định nghĩa
Định nghĩa




VGM là một tổn thơng mạn tính ở gan do
VGM là một tổn thơng mạn tính ở gan do
nhiều nguyên nhân gây ra, có đặc trng viêm và
nhiều nguyên nhân gây ra, có đặc trng viêm và
hoại tử tế bào gan kéo dài trên 6 tháng
hoại tử tế bào gan kéo dài trên 6 tháng

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Mô bệnh học
Mô bệnh học


-


Hiện tợng viêm: lúc đầu các Lympho xâm
Hiện tợng viêm: lúc đầu các Lympho xâm
nhập ở khoảng cửa, sau xâm lấn dần vào trong

nhập ở khoảng cửa, sau xâm lấn dần vào trong
tiểu thuỳ gan và gây hoại tử TB gan
tiểu thuỳ gan và gây hoại tử TB gan
-


Hiện tợng xơ hoá: hoại tử các TB gan gây ra
Hiện tợng xơ hoá: hoại tử các TB gan gây ra
phá vỡ các tổ chức liên võng
phá vỡ các tổ chức liên võng


lắng đọng
lắng đọng
collagene và xơ hoá
collagene và xơ hoá
QT xơ hoá xen kẽ sự tái tạo hạt
QT xơ hoá xen kẽ sự tái tạo hạt


cấu trúc của
cấu trúc của
các tiểu thuỳ bị
các tiểu thuỳ bị
đảo
đảo
lộn
lộn

xơ gan
xơ gan

Viªm gan m¹n
Viªm gan m¹n
M« bÖnh häc
M« bÖnh häc


VGM dai d¼ng
VGMTT nhÑ
VGM tiÓu thuú
VGMTT nÆng

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Mô bệnh học
Mô bệnh học


Giá trị của MBH:
Giá trị của MBH:
-


Chẩn đoán xác định VGM
Chẩn đoán xác định VGM
-

Chẩn đoán nguyên nhân VGM
Chẩn đoán nguyên nhân VGM
-


Đánh giá mức độ của tổn thơng (viêm, xơ
Đánh giá mức độ của tổn thơng (viêm, xơ
hoá)
hoá)

Viªm gan m¹n
Viªm gan m¹n
C¸c nguyªn nh©n VGM
C¸c nguyªn nh©n VGM
-


Do virus: B, C, D, CMV, Rubella
Do virus: B, C, D, CMV, Rubella
-


Rîu
Rîu
-


Thuèc
Thuèc
-

Tù miÔn (lupoid)
Tù miÔn (lupoid)
-


Rèi lo¹n chuyÓn ho¸: Wilson, thiÕu hôt
Rèi lo¹n chuyÓn ho¸: Wilson, thiÕu hôt


α
α
1
1
antitrypsin
antitrypsin

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Triệu chứng lâm sàng
Triệu chứng lâm sàng


T
T
hờng không có triệu chứng trong thời gian
hờng không có triệu chứng trong thời gian
dài
dài

Cơ năng:
Cơ năng:
-


Mệt mỏi (70%)
Mệt mỏi (70%)
-


Đầy tức, khó chịu HSF (20%)
Đầy tức, khó chịu HSF (20%)
-


Chán ăn
Chán ăn
-


Đau khớp
Đau khớp
-


Ngứa
Ngứa
-

Sụt cân
Sụt cân

Viªm gan m¹n
Viªm gan m¹n
TriÖu chøng l©m sµng
TriÖu chøng l©m sµng


Thùc thÓ
Thùc thÓ
-


Sao m¹ch
Sao m¹ch
-


Lßng bµn tay son
Lßng bµn tay son
-


M¶ng xuÊt huyÕt díi da
M¶ng xuÊt huyÕt díi da
-


Sèt nhÑ

Sèt nhÑ
-


Gan to (70%)
Gan to (70%)
-


L¸ch to (20%)
L¸ch to (20%)
-


NÆng: vµng da, cæ tríng
NÆng: vµng da, cæ tríng

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng




Viêm gan VR B
Viêm gan VR B
15% BN nhiễm VR B tiến triển thành VGM
15% BN nhiễm VR B tiến triển thành VGM
Diễn biến tự nhiên chia 3 giai đoạn

Diễn biến tự nhiên chia 3 giai đoạn
-


Dung nạp miễn dịch: 1-10 năm
Dung nạp miễn dịch: 1-10 năm
-


Đào thải miễn dịch: vài tuần đến 1-2 năm
Đào thải miễn dịch: vài tuần đến 1-2 năm
-


Pha ngừng sinh sản (pha sát nhập gen)
Pha ngừng sinh sản (pha sát nhập gen)

Diễn biến lâm sàng
Diễn biến lâm sàng
của ngời nhiễm cấp HBV
của ngời nhiễm cấp HBV
Nhiễm mạn
Xơ gan
HCC Mất bù
Ngời mang
VR không
hoạt động
Ngời lớn
Nhiễm cấp
Khỏi

VG tối cấp
95%
< 1%
3090%
550
Năm
Ghép gan
Tử vong
Sơ sinh/trẻ em
Nhiễm cấp
Khỏi
1070%
< 5%
VGM nhẹ, vừa, nặng
1*
Adapted from EASL Consensus Statement.
J. Hepatol
. 2003; 39 (S1):S325
0.1*
210*
4*
3*
28*
* Cho 100 BN/năm

DNA-polymerase HBV-DNA
lipid envelope
chøa ®ùng
HB surface antigen
protein

core (HBcAg)
HBeAg HBsAg
S¬ ®å cÊu t¹o cña HBV
S¬ ®å cÊu t¹o cña HBV

C¸c giai ®o¹n nhiÔm HBV m¹n

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng




Viêm gan VR B
Viêm gan VR B
ADN HBV
Mô bệnh học
Transaminase
HBeAg Anti HBe
sinh sản mạnh
Pha ít sinh sản Pha ngừng sinh sản
VG ít hoạt
động
VG hoạt động
VG ít hđ, xơ
gan tiến triển

Viªm gan m¹n

Viªm gan m¹n
H×nh th¸i l©m sµng
H×nh th¸i l©m sµng




Viªm gan VR B
Viªm gan VR B
Giai ®o¹n s¸t nhËp gen

DiÔn biÕn tù nhªn nhiÔm HBV m¹n:
Giai ®o¹n chuyÓn sang VGM víi HBeAG (-)

DiÔn biÕn tù nhiªn
DiÔn biÕn tù nhiªn
cña ngêi nhiÔm HBV m¹n
cña ngêi nhiÔm HBV m¹n


NhiÔm cÊp
NhiÔm cÊp
Ngêi mang
Ngêi mang
HBV m¹n
HBV m¹n
Khái
Khái
30 - 50n¨m
Viªm gan

Viªm gan
m¹n
m¹n
æ
æ
n ®Þnh
n ®Þnh
TiÕn triÓn
TiÕn triÓn
X¬ gan
X¬ gan
X¬ gan cßn bï
X¬ gan cßn bï
K gan
K gan
ChÕt
Adapted from Feitelson, Lab Invest 1994
X¬ gan mÊt bï
X¬ gan mÊt bï
Tö vong
Tö vong

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng

Viêm gan VR C
Viêm gan VR C
50-80% BN nhiễm VR C tiến triển thành VGM
50-80% BN nhiễm VR C tiến triển thành VGM
Bệnh cảnh LS khác VGVRB:
Bệnh cảnh LS khác VGVRB:
-


Các triệu chứng LS thờng nhẹ, kín đáo, ít
Các triệu chứng LS thờng nhẹ, kín đáo, ít
triệu chứng
triệu chứng
-


Biến chứng thành xơ gan và K gan cao hơn
Biến chứng thành xơ gan và K gan cao hơn
(20-30% xơ gan, 10% K gan)
(20-30% xơ gan, 10% K gan)

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng




Viêm gan VR C

Viêm gan VR C
XN chẩn đoán VGVRC
XN chẩn đoán VGVRC
-


Transaminase: 80% tăng với các mức độ khác
Transaminase: 80% tăng với các mức độ khác
nhau
nhau
-


Anti HCV dơng tính (ELISA, RIBA)
Anti HCV dơng tính (ELISA, RIBA)
-


PCR dơng tính (chỉ làm khi anti HCV âm
PCR dơng tính (chỉ làm khi anti HCV âm
tính)
tính)

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng

Viêm gan tự miễn
Viêm gan tự miễn
ĐN: hệ thống miễn dịch phản ứng sinh ra KT
ĐN: hệ thống miễn dịch phản ứng sinh ra KT
chống lại tổ chức gan của chính mình
chống lại tổ chức gan của chính mình
Có 3 nhóm KT khác nhau:
Có 3 nhóm KT khác nhau:
-


KT kháng nhân, kháng cơ trơn, kháng màng
KT kháng nhân, kháng cơ trơn, kháng màng
TB gan
TB gan
-


KT kháng ti lạp thể của gan, thận (LKM)
KT kháng ti lạp thể của gan, thận (LKM)
-


KT kháng KN hoà tan nguyên sinh chất của TB
KT kháng KN hoà tan nguyên sinh chất của TB
gan
gan

Viêm gan mạn

Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng




Viêm gan tự miễn
Viêm gan tự miễn
Lâm sàng
Lâm sàng
-


Thờng gặp ở nữ (70%), tuổi 15-40, không có
Thờng gặp ở nữ (70%), tuổi 15-40, không có
tiền sử nghiện rợu, dùng thuốc gây VG, không
tiền sử nghiện rợu, dùng thuốc gây VG, không
có VRVG
có VRVG
-


Có thể kèm các bệnh tự miễn: viêm tuyến giáp
Có thể kèm các bệnh tự miễn: viêm tuyến giáp
mạn, đái tháo đờng, HC Sjogren
mạn, đái tháo đờng, HC Sjogren
- Các triệu chứng khác: ở khớp, ngoài da, thận,
- Các triệu chứng khác: ở khớp, ngoài da, thận,
VLĐTTCM, phổi, bệnh máu

VLĐTTCM, phổi, bệnh máu

Viªm gan m¹n
Viªm gan m¹n
H×nh th¸i l©m sµng
H×nh th¸i l©m sµng




Viªm gan tù miÔn
Viªm gan tù miÔn
CËn l©m sµng
CËn l©m sµng
-


C¸c biÓu hiÖn cña bÖnh tù miÔn:
C¸c biÓu hiÖn cña bÖnh tù miÔn:


T¨ng
T¨ng
γ
γ
globulin
globulin


T¨ng

T¨ng
γ
γ
glutamyl transpeptidase
glutamyl transpeptidase
- C¸c KT tù miÔn
- C¸c KT tù miÔn

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng


Viêm gan do thuốc
Viêm gan do thuốc
VG mạn do thuốc ít gặp hơn VG cấp
VG mạn do thuốc ít gặp hơn VG cấp
-


Các thuốc gây VG:
Các thuốc gây VG:


Nhóm giảm đau: paracetamol, ASA
Nhóm giảm đau: paracetamol, ASA


Nhóm KS: nitrofurantoin, isoniazide

Nhóm KS: nitrofurantoin, isoniazide


Thuốc tim mạch:
Thuốc tim mạch:


methyldopa, acid tienilic,
methyldopa, acid tienilic,
amiodarone)
amiodarone)


Các thuốc khác: halothane, chlopromazine,
Các thuốc khác: halothane, chlopromazine,
methotrexate, vitA, oxyphenisatine
methotrexate, vitA, oxyphenisatine

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn
Hình thái lâm sàng
Hình thái lâm sàng


Viêm gan do thuốc
Viêm gan do thuốc
-


Các kiểu gây nhiễm độc gan

Các kiểu gây nhiễm độc gan


Trực tiếp gây độc và huỷ hoại TB gan (VG phụ
Trực tiếp gây độc và huỷ hoại TB gan (VG phụ
thuộc liều)
thuộc liều)


Gián tiếp thông qua cơ chế dị ứng-miễn dịch:
Gián tiếp thông qua cơ chế dị ứng-miễn dịch:
chất chuyển hoá của thuốc gắn với protein của
chất chuyển hoá của thuốc gắn với protein của
màng TB gan tạo ra 1 protein lạ
màng TB gan tạo ra 1 protein lạ


khích thích
khích thích
sinh KT chống lại TB gan (VG không phụ thuộc
sinh KT chống lại TB gan (VG không phụ thuộc
liều)
liều)


kèm các biểu hiện dị ứng (sốt, mề đay )
kèm các biểu hiện dị ứng (sốt, mề đay )

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn

Chẩn đoán
Chẩn đoán


Xác định
Xác định
-


LS: suy gan mạn
LS: suy gan mạn
-


Cận LS: rối loạn chức n
Cận LS: rối loạn chức n
ă
ă
ng gan
ng gan
-


Mô bệnh học: viêm, hoại tử, xơ hoá
Mô bệnh học: viêm, hoại tử, xơ hoá
Phân biệt
Phân biệt
-

Thể vàng da là chính: tắc mật, XGMTP
Thể vàng da là chính: tắc mật, XGMTP
-


Thể gan to: K gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan ph
Thể gan to: K gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan ph
ì
ì


đại
đại

Viªm gan m¹n
Viªm gan m¹n


VG tù miÔn
VG tù miÔn
VG do
VG do
thuèc
thuèc
VGVRB
VGVRB
VGVRC
VGVRC
Giíi
Giíi

n÷>nam
n÷>nam
n÷>nam
n÷>nam
nam>n÷
nam>n÷
nam= n÷
nam= n÷
Tuæi
Tuæi
15-25
15-25
TiÒn m·n
TiÒn m·n
kinh
kinh
Trung
Trung
niªn
niªn
Trung
Trung
niªn,
niªn,
s¬ sinh
s¬ sinh
TÊt c¶ c¸c
TÊt c¶ c¸c
tuæi
tuæi

HBsAg
HBsAg
(-)
(-)
(-)
(-)
(+)
(+)
(-)
(-)
Anti
Anti
HCV
HCV
(-)
(-)
(-)
(-)
(-)
(-)
(+)
(+)
BÖnh tù
BÖnh tù
miÔn
miÔn
hay gÆp
hay gÆp
Ýt gÆp
Ýt gÆp

hiÕm gÆp
hiÕm gÆp
hiÕm gÆp
hiÕm gÆp

Viêm gan mạn
Viêm gan mạn


VG tự
VG tự
miễn
miễn
VG do
VG do
thuốc
thuốc
VGVRB
VGVRB
VGVRC
VGVRC
Tăng
Tăng


G
G
nhiều
nhiều
vừa

vừa
vừa
vừa
nhẹ
nhẹ
KT
KT


tự miễn
tự miễn
thờng(+)
thờng(+)
ít gặp
ít gặp
ít hoặc
ít hoặc
không
không
ít hoặc
ít hoặc
không
không
KT kháng
KT kháng
màng TB
màng TB
(+)
(+)
(-)

(-)
(-)
(-)
(-)
(-)
Nguy cơ
Nguy cơ
K gan
K gan
thấp
thấp
thấp
thấp
cao
cao
cao
cao
Đáp ứng
Đáp ứng
corticoid
corticoid
tốt
tốt
tuỳ nhóm
tuỳ nhóm
kém
kém
kém
kém