Văn hóa ẩm thực Việt Nam trên đất Mỹ
Đã qua rồi cái thời mà người Việt
Nam chân ướt chân ráo đến Mỹ
thường than thở thức ăn ở xứ này
khó ăn, vị nhạt nhạt, beo béo, ăn
bánh mì, bơ sữa, pho mát cứ thấy
lạt miệng, càng thèm cơm.
Giờ đây, nơi nào có người Việt
sinh sống, ở đó chợ Việt Nam và
ngoài chợ không thiếu thứ gì. Tuy nhiên, theo ý nhiều người, để giữ gìn và
duy trì bản sắc văn hóa ẩm thực Việt Nam cho các thế hệ kế tiếp không phải
là chuyện dễ!
Chất Việt trong thực phẩm
Nước Mỹ quy tụ nhiều sắc dân, nhiều phong tục tập quán nên về thực phẩm
luôn có sự phân biệt vì các dân tộc vẫn giữ được truyền thống riêng của họ.
Do đó, đã hình thành các chợ thực phẩm phục vụ cộng đồng dân cư đến từ
các nước khác nhau: chợ Hàn Quốc, chợ Hoa, chợ Mễ, chợ Trung Đông
(không bán thịt heo), chợ Việt Nam…
Tất nhiên, người Việt sống trên đất Mỹ thích đi chợ Việt Nam vì chỉ ở đó
mới có những nguyên liệu chế biến món ăn đậm chất quê hương. Chợ Việt
Nam có đủ các loại rau nấu canh như rau muống, rau đay, mùng tơi, rồi bầu
bí, mướp, có cả các loại rau thơm như húng quế, tía tô, kinh giới, diếp cá
Muốn mua bún, bánh phở, mì sợi, mì gói, nấm mèo, măng khô, các loại gia
vị để nấu phở bò, phở gà, cà ri, bún bò Huế, bún riêu, bò kho, cá kho tộ thì
đến chợ Việt Nam đều được như ý. Riêng gạo thường đóng gói khoảng
25kg/bao, giá rẻ hơn nhiều so với chợ Mỹ.
Dạo sau này, nhiều loại trái cây đặc sản của miền nhiệt đới cũng được nhập
vào Mỹ như sầu riêng, nhãn, vải, chôm chôm, măng cụt
Thịt, cá ở chợ Việt Nam cũng phong phú và rẻ hơn so với các chợ Mỹ. Chợ
Mỹ chỉ có vài loại cá thông thường như cá hồi, cá basa, cá hồng, cá rô phi ở
dạng fillet và giá khá đắt. Trong khi đó, chợ Việt Nam có đủ loại cá quen
thuộc như chim đen, chim vàng, mú, điêu hồng, mè, thu Đặc biệt, hầu hết
các chợ Việt Nam đều có dịch vụ làm cá, chiên cá miễn phí, rất thuận tiện
cho các bà nội trợ.
Có được điều đó là do nhiều trại rau của người Việt đã hình thành. Do biết
áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến nên người trồng rau có rau cung cấp
quanh năm cho các chợ với giá rẻ, khiến cho các gia đình người Việt không
cần trồng rau ở vườn sau nhà như trước nữa.
Bữa cơm gia đình của người Việt
Ở Mỹ, dù cả hai vợ chồng đều đi làm hay chỉ có một người đi làm thì người
kia cũng rất bận rộn với công việc nhà cửa, con cái. Gia đình nào cũng đi
chợ vào một trong hai ngày cuối tuần. Mỗi lần như vậy ai cũng mua thật
nhiều, chất đầy xe đẩy của chợ. Nhà nào cũng phải có một cái tủ lạnh lớn cỡ
280 lít trở lên mới chứa hết thức ăn cho cả tuần.
Gia đình chị Minh trước kia ở Philadelphia. Khi người anh đầu của chị ở
California bảo lãnh cha mẹ già từ Việt Nam sang Mỹ, vì muốn gần gũi cha
mẹ, vợ chồng chị Minh chấp nhận chuyển công việc, bán nhà lớn ở
Philadelphia, mua nhà nhỏ ở Garden Grove để sống chung với cha mẹ.
Do gia đình vừa có người già, vừa có con nhỏ, khi đi chợ, ngoài thịt cá mua
về chia ra bỏ vào những túi nhỏ để dễ xả đá mỗi lần nấu ăn, lúc nào chị
Minh cũng phải mua vài bó rau đay, mồng tơi, rau dền, mướp, bầu, bí… để
nấu những món mà cha mẹ chị thích cho đỡ nhớ quê hương. Các con chị ăn
trưa ở trường, dù quen thức ăn Mỹ nhưng chúng cũng rất thích những món
ăn Việt như cá bông lau kho tộ, thịt bò xào rau muống, canh chua cá mú,
canh cá nấu ngót
Bạn bè con chị rất thích ăn món phở do chị chế biến, nhất là đám bạn người
Mỹ. Chúng thích thú thưởng thức vị ngon ngọt của nước lèo hay ng
ắt từng lá
rau húng quế, ngò gai bỏ vào tô phở và đặc biệt là cách sử dụng đũa của
người Việt.
Vào dịp đi chợ cuối tuần, các bà nội trợ thường trổ tài, chế biến những món
ăn đặc biệt hơn như phở, bún bò, bún riêu, gỏi để cả gia đình cùng… nức
nở khen ngon.
Đặc sản Việt Nam
Người Việt ở Mỹ vẫn giữ thói quen thỉnh thoảng tổ chức gặp gỡ, ăn uống
nhân dịp lễ lạt, giỗ chạp… Trong những bữa tiệc luôn có món chả giò và g
ỏi
cuốn - hai món không chỉ người Việt thích mà người bản xứ cũng rất mê.
Chị Minh vì có cha mẹ ở cùng nên nhà chị là nơi các anh chị thường tập
trung đến để chuyện trò, ăn uống.
Các món chả giò, gỏi cuốn tôm thịt, mì xào luôn hiện diện trong những dịp
này. Đây cũng là món mà người Việt thường giới thiệu cho bạn bè thu
ộc dân
tộc khác. Đôi khi chị làm thêm món bánh xèo vì nguyên liệu làm bánh xèo
cũng có sẵn ở chợ (từ bột bánh xèo, đến các loại rau sống, chanh, ớt, tỏi làm
nước mắm).
Theo chị Minh, bí quyết giúp chả giò có độ giòn lâu là chiên hai lần. Chị
mua chả giò đông lạnh trong các tiệm food to go gần nhà.
Ở đó, sau khi cuốn
chả giò, người ta chiên sơ một lần cho hơi vàng, sau đó bỏ vào tủ cấp đông.
Chị Minh mua chả giò về cho vào tủ lạnh, khi sắp chiên thì lấy ra, không c
ần
xả đá, bỏ thẳng chả giò vào chảo dầu, chiên nhỏ lửa. Ở các cửa tiệm food to
go, những món ăn Việt Nam như cơm chiên, gỏi, mì xào thập cẩm, nem
nướng… cũng có đủ. Nhiều người bận việc vẫn mua thức ăn chế biến sẵn ở
đó.
Nỗi lo đặc biệt
Giờ đây, tuy thức ăn Việt Nam không thiếu, nhưng nhiều người phải công
nhận một sự thật là giới trẻ sinh ra và lớn lên tại Mỹ đã d
ần bị Mỹ hóa, kể cả
phương tiện ẩm thực.
Vợ chồng anh T. sống ở Mỹ đã ba mươi năm. Khi còn nhỏ, các con anh rất
thích món ăn Việt Nam, nhưng lớn lên, chúng lại bị “dị ứng” với các món
mà vợ chồng anh quen ăn như canh rau đay, mùng tơi, cà pháo, mắm tôm…
Anh T. cho rằng có lẽ thế hệ anh là thế hệ cuối cùng ở Mỹ biết ăn loại canh
này. Các con anh bảo cơm có quá nhiều carbonhydrate, ăn một chén cơm
chan canh rau mùng tơi không được bao nhiêu chất bổ mà chỉ làm cho cơ th
ể
mập ra! Thế rồi chúng dứt khoát không ăn nữa!
Chúng đâu biết rằng một bó rau đay nhỏ giá 2 USD chỉ đủ nấu nồi canh,
trong khi đó một ký thịt heo chỉ có 3 USD! Dù vào mùa hè, các nông trại
trồng rau nhiều nên giá rẻ nhưng so với các loại rau của người bản xứ như
bắp cải, xà lách, đậu hòa lan, broccoli, spinach… thì rau Việt Nam vẫn đắt
hơn nhiều.
Xem ra, người Việt trẻ giờ đây bắt đầu chê một số món ăn đậm chất quê
hương và khoái ăn hamburger, hot dog với rau lạnh như coleslaw, mash
potato, khoai tây chiên, pizza và spaghetti của Ý, taco của Mễ, sushi của
Nhật… Không biết đó có phải do thói quen ăn uống được hình thành từ nhỏ
ở các trường học Mỹ hay là sự “giao thoa văn hóa ẩm thực” giữa các dân
tộc, kiểu như người bản xứ thích món chả giò, mì xào, phở của Việt Nam?
Người Việt ở Mỹ không còn cái th
ời ăn một bó rau muống cũng tiếc đứt ruột
vì quá đắt. Các gia đình chẳng còn phải cặm cụi trồng rau sau vườn. Giờ
đây, muốn gì ra chợ là có, vậy mà các bà nội trợ cũng bắt đầu kêu ca rằng
quanh đi quẩn lại chỉ nhiêu đó món, riết rồi không biết nấu món gì!
Trong gia đình, có người thích món ăn Việt, có người lại thích món Mỹ. Do
đó, để dung hòa, hầu như gia đình nào cũng duy trì bữa cơm “hợp chủng
quốc”, vừa có món Việt, vừa có món Mỹ. Tuy nhiên, điều mà nhiều người
Việt lớn tuổi e ngại nhất là đến lúc nào đó, bọn trẻ chẳng những không biết
chế biến, mà cũng chẳng biết ăn và quan tâm đ
ến văn hóa ẩm thực Việt Nam
nữa!