Bài 23. PHONG TRÀO tây sơn và sự NGHIỆP THỐNG NHẤT đất nước bảo vệ tổ QUỐC CUỐI THẾ kỷ XVIII

Bài 23. PHONG TRÀO TÂY S N VÀ S NGHI P TH NG NH T T N C B OƠ Ự Ệ Ố Ấ ĐẤ ƯỚ Ả
Bài 23. PHONG TRÀO TÂY S N VÀ S NGHI P TH NG NH T T N C B OƠ Ự Ệ Ố Ấ ĐẤ ƯỚ Ả


V T QU C CU I TH K XVIIIỆ Ổ Ố Ố Ế Ỷ
V T QU C CU I TH K XVIIIỆ Ổ Ố Ố Ế Ỷ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
Sau khi học xong yêu cầu HS nắm được.
1. Ki n th cế ứ
- Thế kỷ XVI – XVIII đất nước bị chia làm 2 miền có chính quyền riêng biệt
mà hầu như các tập đoàn phong kiến thống trị không còn khả năng thống nhất lại.
- Trước tình trạng khủng hoảng của chế độ phong kiến ở cả 2 miền, nguy cơ
chia cắt càng gia tăng, phong trào Tây Sơn, trong quá trình đánh đổ các tập đoàn
phong kiến đang thống trị, đã xoá bỏ tình trạng chia cắt, bước đầu lại đất nước.
- Trong quá trình đấu tranh của mình, phong trào nông dân còn hoàn thành
thắng lợi 2 cuộc kháng chiến (chống Xiêm và chống Thanh) bảo vệ nền độc lập dân
tộc, góp thêm những chiến công huy hoàng vào sự nghiệp giữ nước anh hùng của
dân tộc.
2. T t ngư ưở
- Giáo dục lòng yêu nước đấu tranh cho sự nghiệp bảo vệ toàn vẹn đất nước.
- Tự hào về tinh thần đấu tranh của người nông dân Việt Nam.
3. K n ngỹ ă
- Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng bản đồ lịch sử.
- Bồi dưỡng khả năng phân tích, nhận định sự kiện lịch sử.
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
- Bản đồ Việt Nam có những địa danh cần thiết.
- Lược đồ các trận đánh mang tính quyết chiến.
- Một số câu nói của vua Quang Trung, thơ ca của người đương thời nói về
Quang Trung.

III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cể ũ
Câu hỏi  : Thế kỷ Xvi – XVIII kinh tế nước ta có bước phát triển mới,
phồn thịnh như thế nào?
Câu hỏi  : Tại sao thủ công nghiệp ngày càng tăng tiến nhưng không thể
chuyển hoá sang phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa?
2. D n d t vào bài m iẫ ắ ớ
Qua bài 22 chúng ta đã thấy vào cuối thế kỷ XVIII chế độ phong kiến Đàng
Ngoài, Đàng Trong đều bước vào giai đoạn khủng hoảng suy tàn. Một phong trào
nông dân bùng lên rầm rộ, mở đầu từ ấp Tây Sơn (Bình Định) và trong quá trình
đấu tranh kiên cường của mình đã làm nên 2 sự nghiệp lớn: thống nhất đất nước và
đánh bại giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc.
3. T ch c d y h c bài m iổ ứ ạ ọ ớ
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Ho t ng 1: C l p – Cá nhânạ độ ả ớ
- GV tiếp tục giới thiệu về tình trạng của chế
độ phong kiến Đàng Trong: Trong khi chế độ
phong kiến đàng Ngoài khủng hoảng thì ở Đàng
Trong, năm 1744 Chúa Nguyễn Phúc Khoát đã
làm gì? Sự kiện này nói lên điều gì?
- HS nhớ lại kiến thức bài trước để trả lời.
- GV kết luận:
+ GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được
diễn biến chính của phong trào nông dân Tây
Sơn và vai trò của khởi nghĩa Tây Sơn.
+ HS theo dõi SGK phát biểu.
+ GV bổ sung, kết luận về những nét chính
của phong trào Tây Sơn.
- GV có thể đàm thoại với HS về 3 anh em

Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ: gốc họ
Hồ, lớn lên gặp lúc Quốc phó Trương Thúc Loan
chuyên quyền; nhân dân lầm than cực khổ. Ba
anh em đã lên vùng Tây Sơn xây dựng căn cứ
khởi nghĩa. Năm 1771 cả 3 anh em đổi sang họ
I. Phong trào Tây S n và s nghi p th ngơ ự ệ ố
nh t t n c (cu i th kấ đấ ướ ố ế ỉ
XVIII)
- Giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến ở
cả Đàng Trong, Đàng Ngoài khủng
hoảng sâu sắc → phong trào nông dân
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Nguyễn, dựng cờ chống Trương Thúc Loan, tại
Tây Sơn – Bình Định. Khởi nghĩa phát triển dần
thành phong trào nông dân rộng lớn, đảm nhận
sứ mệnh tiêu diệt các tập đoàn phong kiến thống
nhất đất nước.
- HS nghe, ghi chép.
- GV dẫn dắt: Ngoài sự nghiệp thống nhất đất
nước phong trào Tây Sơn còn đảm đương nhiệm
vụ kháng chiến chống ngoại bang bảo vệ Tổ
quốc.
bùng nổ.
- 1771 khởi nghĩa nông dân bùng lên ở
Tây Sơn (Bình Định).
+ Từ một cuộc khởi nghĩa nhanh chóng
phát triển thành phong trào lật đổ chúa
Nguyễn ở Đàng Trong.
- 1786 – 1788 nghĩa quân tiến ra Bắc lật
độ tập đoàn Lê – Trịnh, thống nhất đất

nước.
Ho t ng 2: c l p, cá nhânạ độ ả ớ II. Các cu c kháng chi n cu i th kộ ế ở ố ế ỉ
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được
nguyên nhân, diễn biến, kết quả của cuộc kháng
chiến chống quân Xiêm 1785.
- HS theo dõi SGK phát biểu.
.
- GV nhận xét, bổ sung: Đây là một thắng lợi
lớn tiêu diệt gần 4 vạn quân Xiêm, thể hiện tài tổ
chức, cầm quân của Nguyễn Huệ. Chiến thắng
này đã khiến “người Xiêm sau trận thua năm
Giáp Thìn (1785) ngoài miệng thì nói khoác
nhưng trong bụng thì sợ quân Tây Sơn như sợ
cọp”. Chiến thắng đã đập tan mưu đồ xâm lược
của quân Xiêm, nêu cao ý thức dân tộc của
phong trào Tây Sơn.
XVIII
1. Kháng chiến chống quân Xiêm 1785
- Nguyễn Anh cầu viện quân Xiêm → 5
vạn quân Xiêm hầu vào nước ta.
- Năm 1785 Nguyễn Huệ đã tổ chức
trận đánh phục kích Rạch Gầm – Xoài
Mút (trên sông Tiền – tỉnh Tiền Giang)
đánh tan quân Xiêm, Nguyễn Anh phải
chạy sang Xiêm.
Ho t ng 3: C l p, cá nhânạ độ ả ớ  Kháng chi n ch ng quân Thanh (1789)ế ố
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- Gv giảng bài: sau khí đánh ,thắng quân
Xiêm, 1786 Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc tiêu

diệt họ Trịnh. Họ Trịnh đổ, ông tôn phù vua Lê
kết duyên với công chúa lê Ngọc Hân (con gái
Lê Hiển Tông). Sau đó ông về Nam (Phú Xuân).
- Ở ngoài Bắc, Nguyễn Hữu Chỉnh giúp vua
Lê Chiếu Thống phản bội Tây Sơn. Sau khi bị
quân Tây Sơn đánh vua Lê Chiêu Thống đã cầu
cứu quân Thanh. Vua Thanh đã cho 29 vạn quân
sang nước ta.
- HS theo dõi SGK tóm tắt diễn biến cuộc
kháng chiến chống Thanh, phát biểu.
- GV đọc bài hiểu dụ của vua Quang
Trung trong SGK trang 107 để giúp HS thấy
được mục tiêu của cuộc tiến quân ra Bắc lần này
và ý nghĩa bài hiểu dụ. (Thể hiện tinh thần dân
tộc cao cả, ý thức quyết tâm bảo vệ độc lập).
Bài hiểu dụ đã cổ vũ, tạo khí thế quyết tâm
chiến đấu của nghĩa quân Tây Sơn sau 5 ngày
hành quân thần tốc, ngày 5 Tết nghĩa quân thắng
lợi ở Ngọc Hồi – Đống Đa.
- Vua Lê Chiêu Thống cầu viện quân
Thanh kéo sang nước ta.
- Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi
Hoàng Đế, lấy niên hiệu là Quang
Trung chỉ huy quân tiến ra Bắc.
- Mùng 5 Tết 1789 nghĩa quân Tây Sơn
giành chiến thắng vang dội ở Ngọc Hồi
– Đống Đa tiến vào Thăng Long đánh
bại hoàn toàn quân xâm lược.
- Phong trào nông dân Tây Sơn đã bước
đầu hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất

nước và bảo vệ Tổ quốc.
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Ho t ng 4: Cá nhânạ độ
- GV phát vấn: cho biết công lao của phong
trào nông dân Tây Sơn và Nguyễn Huệ
- HS dựa vào phần kiến thức vừa học ,trả lời.
- GV kết luận.
Gv đàm thoại với Hs về vai trò của Nguyễn
Huệ trong việc tiêu diệt các tập đoàn phong kiến
phản động và trong cuộc kháng chiến chống
Xiêm và chống quân Thanh.
Ho t ng 5: C l p, cá nhânạ độ ả ớ
- GV trình bày về sự thành lập Vương triều
Tây Sơn 1778 nhưng không giải quyết được các
yêu cầu Lịch sử, phong trào khởi nghĩa vẫn tiếp
tục.
- GV trình bày tiếp sự kiện Nguyễn Huệ lên
ngôi 1788.
- HS nghe, ghi chép.
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK các chính
sách của vua Quang Trung.
GV minh hoạ về chính sách đối ngoại của
Quang Trung. Sau khi đánh tan 29 vạn quân Thanh, Quang
Trung cử Ngô Văn Sở và Phan Huy Ích sang trung quốc cầu
phong, lập lại hoà bình để xây dựng đất nước. Nhà Thanh đã
giảng hoà, phong vương và gửi quà tặng cho Quang Trung.
III. V ng tri u Tây S nươ ề ơ
Năm 1778 Nguyễn Nhạc xưng Hoàng
đế (hiệu Thái Đức) → Vương triều Tây
Sơn thành lập.

- Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi
Hoàng đế thống trị vùng đất từ Thuận
Hoá trở ra Bắc.
- Thành lập chính quyền các cấp, kêu
gọi nhân dân khôi phục sản xuất.
- Lập lại sổ hộ khẩu, tổ chức lại giáo
dục, thi cử, tổ chức quân đội (dịch chữ
Hán, chữ Nôm để làm tài liệu dạy học).
- Đối ngoại hoà hảo với nhà Thanh,
quan hệ với Lào và Chân Lạp rất tốt
đẹp.
Ho t ng 6: Cá nhânạ độ
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về những
việc làm của Quang Trung?
- HS suy nghĩ trả lời.
- GV kết luận: Những chính sách của Quang trung
mang tính chất tiến bộ, thể hiện ý tưởng mới của một ông vua
muốn thực hiện những chính sách tiến bộ của ông chưa có ảnh
hưởng lớn trên phạm vi cả nước. Năm 1792 Quang Trung đột
ngột qua đời, sự nghiệp thống nhất đất nước, đưa đất nước thoát
khỏi khủng hoảng chưa thành.
- Năm 1792 Quang Trung qua đời.
- Năm 1802 Nguyễn Anh tấn công các
vương triều Tây Sơn lần lượt sụp đổ.
4. C ng củ ố
Vai trò của Nguyễn Huệ và phong trào nông dân Tây Sơn.
5. D n dò ặ
- HS học bài, làm bài tập SGK (109).
- Sưu tầm tranh ảnh về những công trình nghệ thuật thế kỷ XVI – XVIII.