Hội chứng mất nhận thức khuôn mặt doc

Hội chứng mất nhận thức khuôn mặt
Mất nhận thức khuôn mặt (prosopagnosia) là chứng bệnh mà bệnh
nhân không thể nhận ra gương mặt của bất cứ ai, kể cả người thân
trong gia đình và ngay bản thân mình! Theo kết quả những nghiên
cứu mới nhất, căn bệnh này đang ngày càng trở nên phổ biến trên
toàn thế giới. Chỉ riêng ở Anh đã có khoảng 1,5 triệu người mắc
bệnh với các mức độ khác nhau.
Nhiều người mắc mà không biết
Khuôn mặt là tấm gương phản chiếu tâm hồn - ông tổ y học Hy
Lạp cổ đại Hipocrate đã tuyên bố như thế. Nhưng thực tế không ít
người trong chúng ta không hề có khả năng nhận biết khuôn mặt
của những người xung quanh, bởi với họ tất cả chỉ là một mảng
nhọ có màu sắc. Barky Wanwright, 54 tuổi, kể: “Ngay từ khi còn
nhỏ tôi đã không có bạn bè. Giao tiếp với những đứa trẻ khác là
điều không thể vì vừa biết người đó thì chỉ lát sau tôi đã không
nhận ra họ. Nhiều người bảo là quen tôi và biết rất rõ về tôi nhưng
tôi lại không nhớ được họ là ai. Thậm chí có lần mẹ tôi gặp tôi
ngoài phố và nói chuyện với tôi suốt 5 phút nhưng tôi không nhận
ra bà là mẹ mình!”. Các chuyên gia tâm thần và tâm lý học chẩn
đoán Barky bị suy yếu tinh thần hay mắc chứng tự kỷ nhẹ. Nhưng
Barky lại có chỉ số IQ khá cao. Anh là một kỹ sư hóa có tiếng, đã
lấy vợ và có 2 con. Cách đây 3 năm, tình cờ Barky mới có cơ hội
khám phá căn nguyên vấn đề của mình khi đọc bài báo trên một
tạp chí y khoa nói về hội chứng MNTKM.
Theo nội dung bài báo, một bác sĩ tâm lý trị liệu người Mỹ tên là
Oliver Sacks đã cho xuất bản cuốn sách gây chấn động dư luận
mang tên Người đàn ông nhầm mũ với vợ (The man who
mistook his wife for a hat). Trong đó, tác giả đã mô tả khá nhiều
trường hợp bệnh nhân mắc phải những triệu chứng kỳ lạ: tuy
không hề có khuyết tật thị giác cũng như khả năng ghi nhớ nhưng
có những người không thể phân biệt được các khuôn mặt người.

Thậm chí một số trường hợp bệnh nặng đến nỗi không phân biệt
được đồ vật với khuôn mặt người thân. Cuốn sách đã giúp cả thế
giới biết nhiều hơn đến chứng bệnh MNTKM. Cũng từ đó, hàng
loạt nghiên cứu khoa học bắt đầu diễn ra, tập trung chủ yếu vào
việc lý giải chứng bệnh lạ lùng này.
Hóa ra, những người mắc bệnh như Barky không hiếm. Kết quả
nghiên cứu mới nhất của các chuyên gia thần kinh học Đức cho
thấy: hội chứng MNTKM xảy ra với tỷ lệ khá cao, chiếm khoảng
2,5% dân số thế giới. Chỉ riêng ở Anh cũng đã thống kê được có
khoảng 1,5 triệu người mắc bệnh với các mức độ khác nhau và các
kiểu dạng khác nhau. Thông thường, những người khổ sở vì hội
chứng này vẫn nỗ lực che giấu bệnh, thậm chí với cả bản thân.
Chính GS. Grunter cũng thuộc số này - ông đóng kịch hoàn hảo tới
mức mãi sau 20 năm hôn nhân vợ ông mới phát hiện ra sự thật:
chồng mình không hề có khả năng nhận biết gương mặt vợ.

Nguyên nhân do đâu?
Chỉ vài năm gần đây, khoa học mới xem chứng MNTKM là một
vấn đề lớn trong y học bởi các báo cáo cho thấy ngày càng phát
hiện nhiều người mắc. Tận lúc này các nghiên cứu về căn bệnh vẫn
rất hiếm hoi. “Trước đó, nhiều bác sĩ không hề biết đến nó - GS.
Grunter nói - Từ prosopagnosia không được dạy cho các sinh viên
trường y. Ai cũng nghĩ chấn thương sọ não là thủ phạm duy nhất
gây ra căn bệnh còn người mắc thì được gán cho các cụm từ đãng
trí, bất cẩn, vô tâm…”. Mới đây nhất, trong công trình nghiên cứu
đầu tiên về chứng bệnh này đăng trên tập san The American
Journal of Medical Genetics số tháng 7, các nhà khoa học đã có
thêm những khám phá quan trọng về căn bệnh. Họ phát hiện ra
rằng đây là một căn bệnh do bẩm sinh, một dạng rối loạn phát triển
và có tính chất di truyền. Giáo sư Khoa Thần kinh Đại học London

Brad Duchaine - trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: 50% trong các
trường hợp mắc chứng MNTKM là do yếu tố gen. Chứng cứ là
những nạn nhân của hội chứng này thường có tối thiểu một người
thân cũng mắc bệnh và các nghiên cứu đã nhận thấy có sự biến đổi
trong một gen đơn lẻ giữa các thế hệ. Phiên bản biến thể gen mạnh
tới mức, nếu chỉ bố hoặc mẹ là nạn nhân của hội chứng MNTKM
thì xác suất con mắc bệnh cũng lên tới 50%.
Theo GS. Duchaine, năng lực nhận biết khuôn mặt xuất hiện ngay
khi đứa trẻ mới chào đời. Đó là năng lực đã được hình thành trong
quá trình tiến hóa - yếu tố cho phép tổ tiên của loài người phân biệt
bạn bè với kẻ thù. Thế nhưng chức năng này có thể bị rối loạn nếu
như gen khuyết tật lộ diện ngay từ tuổi phôi thai và dẫn đến thiểu
năng phát triển địa bàn não bộ liên quan đến khả năng phân biệt
gương mặt. “Thông thường, khi nhìn gương mặt ai đó, các xung
động thần kinh tiếp cận trung tâm đảm trách thị lực trong não bộ.
Tại đó diễn ra quá trình “tự vẽ lại” những gì bản thân đã chứng
kiến đồng thời so sánh khuôn mặt vừa nhìn thấy với những gì đã
mã hóa trước đó trong trí nhớ và quyết định liệu chúng ta đã nhìn
thấy gương mặt đó hay chưa. Nhưng đối với những cá nhân mà
quá trình đó diễn ra không bình thường, trung tâm thu nhận và
phân tích - tổng hợp tín hiệu trong não bộ bị rối loạn thì tất cả các
gương mặt đều như nhau, giống như những hạt cát vậy” - GS.
Duchaine giải thích.
Hiện nay y khoa vẫn chưa có cách nào để trị bệnh hay làm giảm
thiểu triệu chứng cho những bệnh nhân bị mắc hội chứng này