vàng da tăng bilirubin tự do máu ở trẻ sơ sinh

Vàng da tăng Bilirubin tự do máu
ở trẻ sơ sinh

BS CKII. Trần Liên Anh
Khoa Sơ sinh-Bệnh viện Nhi Trung ơng

Mục tiêu bài học

Nhận biết yếu tố nguy cơ trở thành vàng da
bệnh lý

Nhận biết và phân loại trẻ bị vàng da bệnh
lý nặng

Hiểu mối liên quan của tăng Bilirubin máu
và tổn th+ơng TKTƯ

Thảo luận phác đồ điều trị






Dịch tễ

Nồng độ bilirubin ở ngời lớn 1mg/dl
(>2mg/dl vàng da).

Trẻ sơ sinh vàng da khi bilirubin >7mg/dl.

25-50% trẻ đủ tháng vàng da sau sinh, đẻ
non bị nhiều hơn.

6,1% trẻ đủ tháng có bilirubin máu
12,9mg/dl, 3% trên 15mg/dl.



       
 !"#

$%&'()*+*,
-./0'1*+*,

('1#

(234567

8679.:;<
=#

>67?<=+"@A#
Nguån gèc

Sơ đồ chuyển hoá bilirubin
Hb
Globin
Hem
Vào da,

t/c dới da
Vàng
Bilirubin GT + albumin
Glucuronosyl
Transpherase
Gan+a.glucoronic
Bilirubin TT
Đờng mật
Ruột
Beta
-glucuronidas
e
Stercobilinogen, Urobilinogen
Đào thải theo phân
Tái hấp thu máu
Thải qua nớc tiểu
Bilirubin TD

§¬n vÞ ®o bilirubin
•
Tríc ®©y: mg/%(dl)
•
HiÖn nay : mmol/l
•
ChuyÓn ®æi:
1mg %(dl)= 17 mmol/l

Vµng da sinh lý
1. Nguyªn nh©n :
•

T¨ng s¶n xuÊt bilirubin
BC.:D*+EF0F#
&/CD3FG),0(>)
,#
HID+"@A#

•
T¨ng chu tr×nh gan ruét%
 J!→K
#
 L.:MBN!OK#
 -9!!+P#
•
Chøc n¨ng gan%
 L+Q+P#
 $Q:$$+PRSTU$
K#
 DVWQ9./X+P#

Vµng da sinh lý
2. Nång ®é bilirubin
§ñ th¸ng%
–
Y4*,V'5=5
W(>*Z[#
–
$E\]>*F
§Î non%() (>*,V65–
^_`(6*

Vµng da bÖnh lý
Nguyên nhân
Huyết tán
–
Bệnh lý hồng cầu, RL men HC (G6PD,PK,HK),
Thalasemia, HT do thiếu vitamin K
–
Huyết tán mắc phải : bất đồng hệ ABO, Rh, dưới nhóm
Đa hồng cầu
Xuất huyết : máu tụ, XHNMN, chay máu phổi, x/huyết d/d
Khiếm khuyết chuyển TT
•
Thiếu glucuronyl transferase bẩm sinh (h/c Crigler-Najar
type I, II; Gilbert
•
Ức chế men glucoronyl transferase (do thuốc Novobiocin);
h/c Lucey-Driscol (hormon thai nghén của mẹ ức chế
chuyển hoá bilirubin chuyển trực tiếp của con)

Vµng da bÖnh lý
Nguyên nhân
•
Vàng da do sữa mẹ
•
Rối loạn chuyển hoá :
–
Galactosemia, suy giáp, mẹ đái đường
•
Tăng chu trình gan ruột :
–

Sơ nang. Tắc ruột, nuốt phải máu mẹ
•
Yếu tố ảnh hưởng khả năng gắn bilirubin với
albumịn:
–
Aspirin, Sulfomids, chloral hydrate, peniciline,
gentamicin, axit béo,

Vàng da bệnh lý
Yếu tố nguy cơ
Yếu tố từ con:

Đẻ non, nuôi bằng SM(tăng -glucuronidase),

Sụt cân sinh lý nhiều, chậm có phân su
Yếu tố khách quan ( môi trờng):

Xuất viện sớm sau sinh(<38t)

Không định lợng bilirubin cho trẻ VD <24h

Không tiên lợng trẻ VDBL(TS sản,sinh, g/đ)

§èi tîng trÎ vµng da c©n
theo dâi s¸t
15
Bhutani: hour specific serum bilirubin. Pediatrics 1999;103:6-14
TL VD nÆng 39,5%
TL VD nÆng 21,6%’
TL VD nÆng11,6%

TL VD nÆng 0%

§èi tîng trÎ vµng da cÇn
theo dâi s¸t
•
Bilirubin trong vïng 95
th
% trong 24-48 h
•
Bilirubin trong vïng 75-95
th
% trong 24-48h
•
Bilirubin trong vïng 40-75
th
% trong 24-
48h , nÕu cã c¸c yÕu tè nguy c¬
•
Bilirubin trong vïng <40
th
% : kh«ng cÇn
theo dâi

Vµng da bÖnh lý
Ph©n biÖt :
•
MaK@0>19=#
•
-<9!W[5W
#

•
Lb  %   ` c (> krammer-
1969),@5I5+PW5"05d
,F?d5b@+"e9f#

krammer-1969)
Vïng VD Bil( mg%)
1-MÆt
4 8–
2- Th©n trªn
rèn
5 12–
3-Th©n díi
rèn
8 16–
4-C¸nh tay,
c¼ng ch©n
11 18–
5-bµn ch©n,tay
>15

Khám

Mức độ, vùng vàng daA+K
^,E5 gQ
Ac1 6#

Dấu hiệu khác% &-5 hSS 5 i c5
jP5k=*9=5#

Dấu hiệu tổn thơng n oã %
Báo động%I5\+P5aF#
Nặng%I5+"\5W$LDb,5F
a3gb5F+^P5:35C
b @ C5 C " K ?
d5aK,Q#

chØ ®Þnh xÐt nghiÖm
•
$T5U$5$$
•
-^5l] –
•
$D$$5U$
•
@+_] –
•
I<=5D.0
•

•
DVW
•
UYTS

Tæn th¬ng n o do t¨ng ·
bilirubin m¸u
•
CÊp :
–

Tæn th+¬ng cÊp cã thÓ håi phôc
–
Tæn th+¬ng cÊp kh«ng håi phôc
•
Vµng nh©n n·o
•
Tæn th+¬ng m·n, kh«ng håi phôc

Tæn th¬ng n o do t¨ng ·
bilirubin m¸u
•
Nhất thời:
–
Tăng Bilirubin →kéo dài sóng ABRs, hồi phục
sóng chậm
•
Bệnh lí não do tăng bilirubin máu: nếu tế bào nhân
não bị tổn thương do bilirubin >24h
–
G/đ cấp : li bì, giảm TLC, không bú => tăng
TLC, khóc thét, sốt, xoắn vặn mất não
–
G/đ mãn : trẻ sống sót (bại não thể múa vờn ,
điếc, thiểu sản phát triển răng, ít khi thiểu năng
trí tuệ