SKKN công tác chủ nhiệm lớp ở trường THCS tuân đạo

Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
Công tác chủ nhiệm ở trưởng trung học cơ
sở
I. PHẦN MỞ ĐẦU
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như
trong thực tiễn đã có quan điểm cho rằng hiệu
quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa
chọn mục tiêu, chương trình nội dung, phương
pháp, hình thức giáo dục cùng với những điều
kiện, phương tiện giáo dục.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển
nhân cách học sinh là một nhu cầu cần thiết,
bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn
bộ cuộc sống, học tập, hoạt động của học sinh,
tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của
học sinh được phát triển dưới sự giáo dục của
giáo viên chủ nhiệm. Thực chất vai trò của giáo
viên chủ nhiệm cũng như người làm vườn, trồng
cây, tuy không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động
của giáo viên chủ nhiệm gần như người trồng
cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người làm
vườn không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải
chăm sóc tạo điều kiện cho hạt giống nẩy mầm.
Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ
nhiệm, tôi luôn tâm niệm dạy dỗ giáo dục cho
các em trở thành những con người hữu ích cho
xã hội để xứng đáng với những hình ảnh đẹp mà
xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã
nói: “Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong
tất cả các nghề cao quí vì nó sáng tạo ra những
con người sáng tạo”.

1
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay,
học sinh luôn có xu hướng đua đòi chưng diện
luôn bị những cạm bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó
ảnh hưởng không ít đến việc học tập của học
sinh. Vì vậy, xuất phát từ tình hình thực tế ấy tôi
quyết tâm thực hiện tốt “Công tác chủ nhiệm lớp
ở trường THCS Tuân Đạo ”. Cố gắng giáo dục
tốt những học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm góp
phần đưa phong trào nhà trường vững mạnh và
xã hội có những công đân tốt, là những đứa con
ngoan trong gia đình.
II. NỘI DUNG
Không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ
nhiệm ở trường Trung học cơ sở nếu như xác
định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục.
Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn
sống của học sinh phổ thông còn nhiều hạn chế,
vì vậy không thể không cần có một người
thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo cho
các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ
nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của
một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan
điểm lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những
phẩm chất đạo đức rèn luyện năng lực để trở
thành công dân tốt mai sau.
Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các
hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn
luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa

vụ và cũng là vinh dự vì học sinh.
Khi tôi được phân công chủ nhiệm lớp, trong
2
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
tôi vừa mừng vừa lo, mừng vì mình được cống
hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường
rất đỗi thân yêu của mình thông qua Công tác
chủ nhiệm lớp. Tôi lo vì đối tượng học sinh học
yếu là nhiều, thích đua đòi, không có tính cần cù
chăm chỉ, lòng đam mê học tập. Tôi được Ban
giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm
lớp………, sau đó tôi tìm hiểu lớp gần khoảng hai
tuần thì thực trạng của lớp cũng dần dần hiện
ra.
1. Đánh giá thực trạng
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm
quen tôi nắm được sĩ số trong lớp là … em. Ấn
tượng không phai mờ là các em nhìn cô rất chăm
chú lắng nghe bao điều cô dặn dò với lớp. Sau
đó, tôi tiếp tục dạy các em hai tiết học, không
khí lớp trầm, hầu như các em không tập trung.
Trước những khó khăn ấy tôi tự hứa với lòng
mình cố gắng thực hiện thật tốt Công tác chủ
nhiệm lớp.
2. Kế hoạch thực hiện
Giáo viên chủ nhiệm là người thay thế Hiệu
trưởng quản lý toàn diện tập thể học sinh một
lớp học. Người hiệu trưởng không thể quản lý,
nắm chắc diễn biến của quá trình phát triển
nhân cách từng học sinh trong một trường, đó là

lẽ đương nhiên. Nếu không hiểu được đặc điểm,
trình độ, diễn biến trong quá trình giáo dục, tự
rèn luyện của học sinh thì không thể giáo dục
được các em, không thể có sự định hướng kịp
3
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
thời quá trình tự rèn luyện của học sinh. Vì lẽ đó,
một trường học bao giờ học sinh cũng được chia
thành các khối nhỏ (lớp học) căn cứ vào trình
độ, đặc điểm nhận thức ở mỗi lớp phải có một
giáo viên phụ trách chung- giáo viên chủ nhiệm
lớp. Sau khi nhận lớp, tôi đến văn phòng mượn
hồ sơ học bạ để tiện cho việc liên hệ với gia
đình, tôi ghi chép cẩn thận số lượng học lực và
hạnh kiểm của các em năm học 2007-2008
Học lực:
Giỏi:
Khá:
TB:
Yếu: (thi lại được lên lớp).
Hạnh kiểm:
Tốt:
Khá:
TB: 0
Đứng trước một tình trạng tập thể lớp có số
lượng học sinh yếu nhiều, đạo đức không tốt thì
chúng ta sẽ làm gì, tôi suy nghĩ và đề ra một số
biện pháp.
3. Biện pháp
a. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ

nhiệm lớp
- Giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết phải quản lý
toàn diện lớp học, quản lý học sinh lớp học và
cần nắm nắm vững:
+ Hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động
của gia đình đến học sinh của lớp chủ nhiệm.
4
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
+ Hiểu biết những đặc điểm của từng em học
sinh (về sức khỏe, sinh lý, trình độ nhận thức,
năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích,
nguyện vọng, quan hệ xã hội, bạn bè….)
+ Nắm vững mục tiêu, chương trình, nội dung
giáo dục cấp học, lớp học và khả năng thực hiện,
kết quả của lớp phụ trách so với mục tiêu giáo
dục về mọi mặt (học tập, rèn luyện đạo đức, thể
dục thể thao, văn nghệ và các hoạt động
khác…).
+ Quản lý toàn diện đặc điểm học sinh của lớp,
nắm vững mục tiêu đào tạo, giáo dục cả về mặt
nhân cách và kết quả học tập của học sinh, đồng
thời nắm vững hoàn cảnh của từng em để kết
hợp giáo dục.
- Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa hiệu
trưởng (Ban giám hiệu), giữa các tổ chức trong
trường, giữa các giáo viên bộ môn với tập thể
học sinh lớp chủ nhiệm. Nói một cách khác, giáo
viên chủ nhiệm là người đại diện hai phía, một
mặt đại diện cho các lực lượng giáo dục của nhà
trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh.

Với tư cách là sư phạm (đại diện cho tập thể các
nhà sư phạm), giáo viên chủ nhiệm có trách
nhiệm truyền đạt tới học sinh của lớp chủ nhiệm
tất cả yêu cầu, kế hoạch giáo dục của nhà
trường tới tập thể và từng học sinh của lớp chủ
nhiệm không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự
thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của
người giáo viên chủ nhiệm, để mục tiêu giáo dục
5
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
được học sinh chấp nhận một cách tự giác, tự
nguyện. Với kinh nghiệm sư phạm và uy tín của
mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến
những chủ trương, kế hoạch đào tạo của nhà
trường thành chương trình hành động của tập
thể lớp và của mỗi học sinh.
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm lớp là người tập
hợp ý kiến, nguyện vọng của từng học sinh của
lớp phản ánh với hiệu trưởng, với các tổ chức
trong nhà trường và với các giáo viên bộ môn.
Có ý kiến cho rằng: để làm điều đó thì đội ngũ
tự quản của học sinh có thể làm được không cần
đến giáo viên chủ nhiệm. Tất nhiên ý kiến đó có
phần đúng, song chưa đủ. Phải thấy được quan
hệ, vị trí của giáo viên chủ nhiệm là người
thường xuyên tiếp nhận được thông tin từ học
sinh để đảm bảo tính khách quan, tính trung
thực của dư luận, ý kiến của một tập thể học
sinh. Khi tiếp nhận thông tin, người giáo viên
chủ nhiệm lớp xử lí kịp thời ngay thông tin với tư

cách là nhà sư phạm, điều đó có tác dụng rất
lớn. Có không ít thông tin, suy nghĩ của học sinh
chỉ có thể tâm sự với giáo viên chủ nhiệm, đó là
một thực tế.
Ví dụ: những oan ức, sự hiểu lầm của thầy, cô
giáo vì một lẽ nào đó. Ai là người giúp các em
giải tỏa những băn khoăn vướng mắc trong
những quan hệ như vậy, không ai tốt hơn là giáo
viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm với tư cách là đại diện cho
6
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
lớp còn có trách nhiệm bảo vệ, bênh vực quyền
lợi mọi mặt học sinh của lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt
động tự quản của tập thể học sinh, bởi vì:
+ Học sinh trung học cơ sở là những em ở lứa
tuổi cuối thiếu niên và đầu thanh niên. Lứa tuổi
đang khẳng định mình, giàu ước mơ, bước đầu
có kinh nghiệm sống, có khả năng tự quản, tổ
chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên, vẫn là lứa
tuổi mong muốn lớn hơn khả năng, muốn khẳng
định nhưng chưa đủ về mọi mặt kinh nghiệm, tri
thức. Khi có thành công thì dễ tự tin quá mức,
ngược lại gặp những thất bại đầu tiên dễ dao
động, lòng tự tin bị giảm sút… Xuất phát từ
những đặc điểm đó về tâm lý lứa tuổi, việc định
hướng giáo dục đối với học sinh là rất cần thiết.
+ Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan
trọng nhất đối với giáo viên chủ nhiệm vì chức

năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trò
định hướng, điều khiển quá trình tự giáo dục của
từng học sinh và tập thể học sinh, phát huy vai
trò chủ thể tích cực của học sinh trong giáo dục.
+ Cố vấn còn là quá trình điều khiển, định
hướng của giáo viên chủ nhiệm đối với hoạt
động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ
nhiệm, giáo viên chủ nhiệm không trực tiếp
tham gia điều khiển công việc của lớp, không
làm thay các em trong mọi hoạt động.
+ Chức năng cố vấn thể hiện trước hết ở chỗ
giáo viên chủ nhiệm bằng nghệ thuật sư phạm
7
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
kích thích tư duy sáng tạo ở học sinh, phát triển
tiềm năng trí tuệ vốn có của từng em trong học
tập, đề xuất các nội dung, các giải pháp, cách
thức tổ chức hoạt động thực hiện các mục tiêu
giáo dục của nhà trường.
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái
độ, tình cảm, hành vi, hoạt động của học sinh.
Ví dụ: góp ý kiến một chương trình hoạt động
của lớp, hay của một học sinh thì đã diễn ra quá
trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển.
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt
được toàn diện nội dung giáo dục, kế hoạch hoạt
động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao
gồm từ việc học tập, rèn luyện đạo đức, văn
hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể, hoạt
động chính trị xã hội, quan hệ giao tiếp…diễn ra

trong nhà trường và ngoài xã hội. Giáo viên chủ
nhiệm cần tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội,
gia đình, cộng đồng và trong tình bạn, tình yêu,
định hướng nghề nghiệp, việc làm của học sinh,
đặc biệt đối với các lớp cuối cấp.
+ Giáo viên chủ nhiệm phối hợp các lực lượng xã
hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của lớp
chủ nhiệm
- Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với các lực
lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục
của lớp chủ nhiệm do:
+ Hiệu quả của tổ chức giáo dục học sinh lớp
chủ nhiệm phụ thuộc không nhỏ vào khả năng
liên kết các lực lượng xã hội, phát huy tiềm năng
8
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
của xã hội về mọi mặt đối với công tác giáo dục.
+ Căn cứ vào đặc điểm, điều kiện của lớp, của
nhà trường, cộng đồng, gia đình học sinh… giáo
viên chủ nhiệm tổ chức phối hợp với các lực
lượng xã hội nhằm tạo ra sự thống nhất, có tác
dụng đặc biệt quan trọng.
+ Liên kết các lực lượng xã hội trong giáo dục
thế hệ trẻ là một nguyên tắc nhằm nâng cao
hiệu quả giáo dục, để thực hiện tốt chức năng
phối hợp lực lượng xã hội không ai thực hiện
bằng giáo viên chủ nhiệm. Phối hợp các lực
lượng xã hội không chỉ dừng ở nhận thức, mà
quan trọng hơn cả là xây dựng được chương
trình kế hoạch hoạt động nhằm thống nhất,

khép kín quá trình hoạt động, không gian, thời
gian tác động đến học sinh của lớp chủ nhiệm.
b. Nhiệm vụ, nội dung công tác chủ nhiệm
- Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên chủ
nhiệm bao gồm:
+ Người giáo viên chủ nhiệm, trước hết phải
thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô
giáo, nói chung đó là mẫu mực về đạo đức,
gương mẫu trong việc chấp hành luật pháp và
những qui định của nhà nước, nắm vững đường
lối quan điểm lý luận giáo dục, biết vận dụng
sáng tạo vào thực tiễn giáo dục thế hệ trẻ, làm
tốt công tác giáo dục, vũ trang tri thức khoa
học, phát triển trí tuệ của học sinh. Đồng thời,
giáo viên chủ nhiệm giáo dục những phẩm chất
9
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
đạo đức, rèn luyện năng lực để học sinh trở
thành những công dân tốt mai sau. Người giáo
viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động
chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức
trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ
những thói hư tật xấu, phát huy những truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức,
tình cảm, tham gia có hiệu quả vào công cuộc
xây dựng đất nước văn minh hiện đại…
+ Sự khác nhau trong việc thực hiện những
nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp với thầy
cô giáo bình thường khác ở chỗ: người giáo viên
chủ nhiệm phải thực hiện tốt hơn, tự đòi hỏi rèn

luyện ở mức cao hơn, thường xuyên hơn, đó là
trách nhiệm, là nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì
học sinh, được phụ huynh tin yêu, gửi gắm trách
nhiệm giáo dục con em vào tay mình.
+ Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm
vững tình hình học sinh của lớp về mọi mặt, báo
cáo cho hiệu trưởng và ban giám hiệu biết theo
định kỳ hoặc đột xuất nếu có vấn đề cần giải
quyết. Được sự ủy quyền của hiệu trưởng trực
tiếp, kịp thời chỉ đạo, giải quyết kiểm tra, đánh
giá công bằng, khách quan quá trình rèn luyện,
phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện của từng học sinh
trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng
các tổ chức trong và ngoài nhà trường để cùng
phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ từng học
sinh nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện phát
10
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
triển trí tuệ, năng lực.
+ Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể
học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của nhà
trường cùng với các tập thể lớp học khác làm
cho lớp chủ nhiệm trở thành thành viên tích cực
của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ chức tự
quản hoạt động của tập thể mà rèn luyện nhân
cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng
tạo, khả năng vận dụng tri thức lý luận vào thực
tiễn cuộc sống.
+ Cùng với các giáo viên bộ môn, phối hợp với

các lực lượng xã hội khác tổ chức cho học sinh
có điều kiện tham gia vào các hoạt động của
cộng đồng địa phương và hoạt động xã hội.
Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà
trường trong xã hội, góp phần vào sự nghiệp đổi
mới, xây dựng quê hương đất nước theo mục
tiêu của Đảng và nhà nước trong từng giai đoạn.
- Nội dung công tác của người giáo viên chủ
nhiệm lớp
+ Nghiên cứu nắm vững đường lối quan điểm, lí
luận giáo dục để vận dụng vào công tác chủ
nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững phương pháp,
nghệ thuật sư phạm. Ví dụ: các yếu tố ảnh
hưởng tới sự hình thành nhân cách, vai trò của
giáo dục, hoạt động. Mối quan hệ giữa thầy giáo
và học sinh, các phương pháp tác động song
song, tác động tay đôi, bùng nổ sư phạm… Đó là
những lí luận giáo viên chủ nhiệm cần phải hiểu.
11
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
+ Nắm vững mục tiêu giáo dục nói chung, mục
tiêu lớp học, kế hoạch, nhiệm vụ, giáo dục, dạy
học của năm học. Đòi hỏi giáo viên phải nghiên
cứu hiểu những yêu cầu giáo dục của nhà
trường, trên cơ sở ấy mới biết vận dụng cụ thể
hóa vào tình hình của lớp chủ nhiệm. Việc hiểu
toàn bộ kế hoạch của nhà trường trong từng
năm học có ý nghĩa rất lớn đối với người giáo
viên chủ nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm mới chủ
động định hướng cho học sinh lớp chủ nhiệm

thực hiện chủ động, sáng tạo nhiệm vụ của lớp
vào phong trào chung của nhà trường.
+ Hiểu sâu sắc chức năng nhiệm vụ của các tổ
chức trong nhà trường, hiểu cán bộ phụ trách
các mặt hoạt động và đội ngũ giáo viên giảng
dạy các môn học ở lớp chủ nhiệm. Đồng thời cần
tìm hiểu tiềm năng cơ sở vật chất, trang thiết bị
sẵn có của nhà trường, tìm hiểu cơ cấu tổ chức,
phân công phụ trách của các tổ chức trong nhà
trường (Ban giám hiệu; Đoàn thanh niên…). Hiểu
biết đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học để
thường xuyên liên hệ năm tình hình học tập, rèn
luyện của học sinh, tổ chức việc học tập của tập
thể lớp để có phương pháp ứng xử phù hợp, tận
dụng, lôi cuốn mọi người vào hoạt động giáo dục
của lớp chủ nhiệm.
+ Có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và
đặc điểm của từng học sinh của lớp chủ nhiệm,
biết phân loại học sinh theo các đặc điểm để có
giải pháp tác động phù hợp.
12
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
Nghiên cứu đặc điểm gia đình học sinh và đặc
điiểm tâm sinh lý của học sinh lớp học có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác của
người chủ nhiiệm lớp. Nghiên cứu để hiểu gia
đình là tìm hiểu về đặc điểm trình độ, tâm lý của
cha mẹ học sinh, sự quan tâm của cha mẹ đối
với con cái, phương pháp giáo dục của cha mẹ
đối với con của họ trong gia đình.

Tất cả việc nghiên cứu gia cảnh của học sinh
nhằm hai mục đích, trước hết để kết hợp trong
giáo dục học sinh của lớp, mặt khác hiểu thêm
nguyên nhân, những yếu tố tích cực hoặc tiêu
cực, những thuận lợi hoặc khó khăn tác động
đến học sinh để có giải pháp giáo dục. Song,
quan trọng hơn cả là hiểu được đặc điểm của
mỗi học sinh về các mặt tâm sinh lý, tính cách
năng lực…Nội dung nghiên cứu về học sinh bao
gồm: sức khỏe, năng lực phát triển trí tuệ, cần
nghiên cứu để hiểu từng học sinh về sự tập
trung chú ý, nhận thức, nắm vững sở thích,
nguyện vọng, động cơ học tập, hoạt động. Lưu ý
tới tính cách, phẩm chất đạo đức, quan hệ, cách
ứng xử của học sinh trong gia đình, ở trường, ở
cộng đồng với bạn bè của các em.
+ Ở tuổi học sinh cấp II, nhiều năng lực chưa
được bộc lộ, nhất là năng lực hoạt động xã hội,
xu hướng nghề nghiệp. Do đó, giáo viên chủ
nhiệm phải biết tổ chức hoạt động cho học sinh
lớp chủ nhiệm có mục đích giáo dục.
+ Muốn hiểu biết tâm lí học sinh lớp chủ nhiệm,
13
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
giáo viên cần quan sát vào hoạt động thực tế
của học sinh ở lớp học, cộng đồng, gia đình…
Cần trao đổi với gia đình, bạn bè và những người
có quan hệ với các em, hiểu biết các em ở cộng
đồng, đoàn thể trong và ngoài nhà trường.
Nghiên cứu đặc điểm học sinh là một trong

những nội dung quan trọng đầu tiên của giáo
viên chủ nhiệm lớp vì chỉ trên cơ sở hiểu biết
từng em mới có khả năng phân loại nhóm học
sinh theo các đặc điểm học lực, tính cách, năng
lưc, hoàn cảnh….
+ Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên chủ
nhiệm là bằng các phương pháp nghiên cứu
phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng,
đặc điểm của từng học sinh. Ví dụ: đều là hiện
tượng học kém nhưng có em do trí tuệ chậm
phát triển, có em do hoàn cảnh, điều kiện, có
em do chi phối bởi các yếu tố khác, phân tán tư
tưởng. Cùng một hiện tượng học sinh hư (như ăn
cắp) có thể do hàng loạt nguyên nhân khác
nhau. Chỉ trên cơ sở hiểu đặc điểm và nguyên
nhân dẫn tới các đặc điểm thì giáo viên chủ
nhiệm mới có giải pháp tác động giáo dục phù
hợp hiệu quả.
+ Để nghiên cứu hiểu học sinh, giáo viên chủ
nhiệm nhất thiết phải có “nhật kí giáo viên chủ
nhiệm”. Nhật kí giáo viên chủ nhiệm khác với
“sổ công tác chủ nhiệm”. Nhật kí chủ nhiệm để
ghi về từng học sinh, ưu nhược điểm, tính cách,
sự tiến bộ, suy nghĩ, tình cảm của giáo viên chủ
14
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
nhiệm đối với các em, những kỉ niệm, những
hiện tượng của học sinh. Nhật kí chủ nhiệm giúp
giáo viên có tư liệu về từng em một cách hệ
thống. Nếu làm chủ nhiệm của lớp học, nhật kí

giáo viên chủ nhiệm là nguồn tư liệu đánh giá
khoa học về học sinh, là tư liệu nghiên cứu về
tâm lí học… Còn sổ công tác chủ nhiệm chỉ có
tính chất kế hoạch công việc của giáo viên chủ
nhiệm. Người giáo viên chủ nhiệm phải có tâm
huyết với sự nghiệp giáo dục thì việc ghi nhật kí
chủ nhiệm và sổ chủ nhiệm được coi là một nội
dụng, một nhu cầu của người giáo viên chủ
nhiệm.
+ Lập kế hoạch chủ nhiệm cho từng tháng, cho
năm học của lớp chủ nhiệm để đảm bảo tính hệ
thống, phát triển giáo dục nhân cách học sinh.
Kế hoạch chủ nhiệm lớp cần thể hiện một số nội
dung sau:
Khái quát chung về đặc điểm học sinh lớp
chủ nhiệm.
Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá, giỏi.
Có kế hoạch phụ đạo học sinh học kém các
môn.
Xây dựng chương trình hoạt động toàn diện
của lớp chủ nhiệm theo từng tháng, học kì, năm
học, đây là nội dung chủ yếu được giáo viên chủ
nhiệm quan tâm.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải dạy tốt môn học
được phân công dạy ở lớp chủ nhiệm và các lớp
khác.
15
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
+ Giáo viên chủ nhiệm lớp phải củng cố bằng cả
cuộc sống của bản thân, trong đó có trình độ

chuyên môn, tri thức, phương pháp giảng dạy,
sự mẫu mực, tâm huyết trong khi giảng dạy.
Muốn giảng dạy tốt, không chỉ có tri thức,
phương pháp mà phải truyền đạt bằng cả nhiệt
huyết của người giáo viên chủ nhiệm với khẩu
hiệu “tất cả vì học sinh thân yêu”, “vì các em
hôm nay là vì tương lai của dân tộc, đất nước”.
+ Để làm tốt công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ
nhiệm phải đặt kế hoạch tự hoàn thiện bản thân
về mọi mặt.
Nâng cao không ngừng trình độ học vấn, văn
hóa chung
Trình độ chuyuên môn phương pháp.
Rèn luyện đạo đức tác phong.
Trao đổi kinh nghiệm, lý luận sư phạm.
Mẫu mực trong giao tiếp xã hội, đồng
nghiệp, thầy trò.
Xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.
c. Phương pháp tác động cá biệt và giáo dục
tập thể
- Người giáo viên chủ nhiệm nắm vững vận dụng
mọi phương pháp giáo dục cá biệt, phương pháp
giáo dục tập thể và biết kết hợp chúng trong
hoàn cảnh cụ thể. Phương pháp giáo dục cá biệt
ở đây không nên hiểu là giáo dục học sinh đặc
biệt (hư, ngoan) như quan niệm thường thấy ở
một số người.
- Cần hiểu phương pháp giáo dục cá biệt là sự
16
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o

tác động tới từng cá nhân một cách chuyên biệt
để đảm bảo tính phù hợp với đối tượng. Ví dụ:
cùng một biểu hiện hư như nhau, nhưng có em
phải phê bình nghiêm khắc, có em thì nhắc nhẹ,
có khi chỉ nhắc chung hoặc có khi phải trực tiếp,
có khi thông qua bạn bè, gia đình tập thể…
- Bằng uy tín và vị thế của giáo viên chủ nhiệm,
phương pháp tác động trực tiếp đem lại hiệu quả
giáo dục tức thời, ví dụ: học sinh nói chuyện
trong giờ học, không làm bài đầy đủ hoặc có
nhiều biểu hiện hành vi tốt như làm bài hay,
sáng tạo thì giáo viên chủ nhiệm có thể nhắc
nhở, tuyên dương, động viên, khen thưởng bằng
lời, cho điểm tốt…
- Nếu giáo viên chủ nhiệm không đo được mức
độ của hành vi, sử dụng không tương ứng, dẫn
tới phản tác dụng giáo dục, không đáng khen mà
khen quá lời cũng không tốt, chỉ đáng nhắc nhở
mà vì lẽ gì giáo viên chủ nhiệm cảnh cáo phê
bình sẽ dễ làm cho học sinh hậm hực, mất lòng
tin, bi quan.
- Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo
dục trong tập thể, giáo viên chủ nhiệm trước hết
phải là người có uy tính, có trách nhiệm, nắm
vững đối tượng, xây dựng được tập thể học sinh
thành một tập thể vững mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng
thành viên của lớp.
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện
mục tiêu.

17
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách
nhiệm, có năng lực, bản lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ
ràng, được mọi người tôn trọng và tự giác chấp
hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập
thể là phản ánh sức mạnh, là bản lĩnh của mỗi
thành viên.
III. KẾT QUẢ
Phương pháp tiến hành công tác chủ nhiệm lớp ở
trường THCS, ở nội dung này nhằm trang bị cho
học sinh về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, nội dung
cách thức tổ chức lớp học của giáo viên chủ
nhiệm, công tác chủ nhiệm coi cá thể học sinh là
đối tượng đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm phải nhiệt tình, hăng say
với nghề nghiệp, yêu thích học sinh và phải có
những biện pháp tối ưu nhất thì kết qủa bao giờ
cũng tối ưu. Tôi đã áp dụng đúng các biện pháp
mà mình đề ra thì kết quả của năm học 2008-
2009 học lực và hạnh kiểm của các em có sự
tiến bộ rất rõ, cụ thể học lực và hạnh kiểm đạt
được như sau:
Học kì I Cả năm:
Học lực: Học lực:
Giỏi: 0 Giỏi: 0
Khá: 5 Khá: 9
TB: 21 TB: 18

Yếu: 1 Yếu: 0
Hạnh kiểm: Hạnh kiểm:
18
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
Tốt: 15 Tốt: 22
Khá: 10 Khá: 5
TB: 2 TB:0
Riêng tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi luôn
luôn thực hiện đúng Công tác chủ nhiệm ở
trường. Sau thời gian chuyên cần chăm chỉ tận
tụy hướng dẫn học sinh và đề ra nhiều biện pháp
giáo dục kịp thời phù hợp với tập thể lớp chủ
nhiệm nên khi chủ nhiệm lớp tôi luôn đạt những
thành tích cao nhất. Qua đó, tôi cũng mong rằng
tất cả những thầy cô giáo chủ nhiệm cũng phát
huy hết chức năng, nhiệm vụ của mình cùng
nhau đưa tập thể lớp mình quản lý ngày càng
vững mạnh.
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi còn nhiều
thiếu sót rất mong sự chỉ dẫn, góp ý của bạn bè
và của đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Ngày 11 tháng 05 năm
2009
Người thực hiện

Quách Văn Hà
19
Bïi V¨n H ng Tr êng THCS Tu©n §¹o
Đánh giá xếp loại của tổ Đánh giá xếp

loại của Nhà trường
Tổ trưởng T/M Ban giám
hiệu
Hiệu trưởng
20