ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
Bài dịch Nghệ Thuật Lãnh Đạo
NHỮNG BÀI HỌC LÃNH ĐẠO THỰC TẾ TỪ
STEVE JOBS
GVHD: TS Nguyễn Hữu Lam
HVTH: Nhóm 3 Lớp Đêm 5 Khóa 22
1. Đoàn Thị Kim Cúc
2. Trương Thành Long
3. Võ Ngọc Bảo
4. Hồ Thanh Tùng
5. Trần Thanh Thúy
6. Lê Bảo Ngọc
7. Nguyễn Thanh Thảo
TP.Hồ Chí Minh, tháng 01 năm 2014
I. CÁC NỘI DUNG CHÍNH
1. Tập trung
2. Đơn giản hóa
3. Chịu trách nhiệm toàn diện
4. Khi bạn tụt lại đằng sau, hãy đi tắt đón đầu
5. Đặt sản phẩm lên trước lợi nhuận
6. Đừng trở thành nô lệ của của việc khảo sát nhóm khách hàng
7. Bóp méo thực tiễn
8. Sự quy kết
9. Thúc đẩy sự hoàn hảo
10. Chỉ chấp nhận những người giỏi nhất
11. Tham gia vào những cuộc gặp gỡ trực tiếp
12. Hiểu rõ về tổng thể lẫn chi tiết
13. Sự kết hợp giữa nhân văn và khoa học
14. Hãy luôn khao khát, hãy cứ dại khờ
II. LỜI MỞ ĐẦU
Sáu tháng sau cái chết của Jobs, tác giả của cuốn tiểu sử bán chạy nhất của ông ấy
xác định những hoạt động mà mọi giám đốc điều hành có thể tìm cách mô phỏng.
Tác giả: Walter Isaacson
“ Những người đủ điên để nghĩ rằng họ có thể thay đổi thế giới chính là những
người làm điều đó”
Apple trong bài "Hãy suy nghĩ khác biệt"
2
Câu chuyện về Steve Jobs hiển nhiên là một sáng tạo huyền thoại trong kinh doanh -
Steve Jobs đã đồng sáng lập Apple trong nhà để xe của gia đình ông vào năm 1976, và đã
rời công ty Apple vào năm 1985, sau đó Steve Jobs trở lại để giải cứu nó từ bờ vực phá
sản vào năm 1997, và vào thời điểm ông qua đời, trong tháng 10 năm 2011, ông đã xây
dựng nó thành công ty có giá trị nhất trên thế giới. Trong quá trình làm việc, Steve Jobs
đã làm xoay chuyển bộ mặt của 7 ngành công nghiệp: Máy tính cá nhân PC, phim hoạt
hình, âm nhạc, điện thoại, máy tính bảng, bán lẻ online và công nghệ xuất bản kỹ thuật số
(Adobe). Ông thuộc vào hàng ngũ của một trong những nhà sáng chế hàng đầu mà nước
Mỹ đã sản sinh, trong đó có Thomas Edison, Henry Ford và Walt Disney. Những con
người này không phải thần hay thánh, nhưng lịch sử sẽ ghi nhớ cách họ vận dụng trí
tưởng tượng siêu việt của mình trong sáng tạo công nghệ hay kinh doanh dù cho những
tính cách cá nhân của họ dần đi vào quên lãng.
Trong nhiều tháng kể từ khi cuốn tiểu sử của tôi về sự ra đi của Jobs xuất bản, vô số nhà
bình luận đã cố gắng để rút ra bài học quản lý từ nó. Một số những độc giả đã sâu sắc,
nhưng tôi nghĩ rằng nhiều người trong số họ (đặc biệt là những người không có kinh
nghiệm trong kinh doanh chăm chú quá nhiều vào sự khó tính của ông. Cái căn bản và
quan trọng nhất từ Steve Jobs theo tôi là sự nhất quán giữa tính cách của ông với cách mà
ông làm việc. Anh hành động như thể các quy tắc thông thường không áp dụng đối với
anh ta, và niềm đam mê, sự mãnh liệt, và sự đa cảm tột cùng ông đã mang đến cuộc sống
hàng ngày, những điều ông đổ dồn vào những sản phẩm ông đã thực hiện. Tính nóng nảy
và thiếu kiên nhẫn cũng là một phần không thể thiếu trong chủ nghĩa hoàn hảo ông theo
đuổi.
Vì vậy, tôi nghĩ rằng những bài học thực tế từ Steve Jobs phải được rút ra từ những gì
ông thực sự hoàn thành. Một lần tôi hỏi anh ta điều gì mà ông nghĩ là sáng tạo quan trọng
nhất của mình, với suy nghĩ rằng ông sẽ trả lời đó là iPad hoặc máy tính Macintosh. Thay
vào đó, ông nói đó là công ty APPLE. Gây dựng nên một công ty vững mạnh là cả quá
trình khó khăn và còn quan trọng hơn nhiều việc làm ra một sản phẩm hoàn hảo, ông nói.
3
Làm thế nào ông làm điều đó? Các trường kinh doanh sẽ nghiên cứu câu hỏi đó một thế
kỷ từ bây giờ. Dưới đây là những gì tôi cho là chìa khóa thành công của Jobs.
III. NHỮNG CHÌA KHÓA THÀNH CÔNG CỦA STEVE JOBS
1. Tập trung
Khi Jobs trở lại Apple vào năm 1997, nó đang sản xuất một mảng ngẫu nhiên của máy tính và
thiết bị ngoại vi. Sau một vài tuần cho các buổi đánh giá sản phẩm, ông không thể chịu đựng
thêm, ông hét lên: “Dừng lại, việc này thật điên rồ.” Ông cầm một cái bút dạ, đi bằng đôi chân
trần của mình đến một tấm bảng trắng, vẽ một lưới hai nhân hai và tuyên bố: “Đây là những gì
chúng ta cần.” Trên đỉnh của mỗi cột dọc vừa vẽ, ông viết chữ “Người tiêu dùng” và “Chuyên
nghiệp”. Ông đặt tên cho hai cột nằm ngang là "màn hình" và "di động". Công việc của họ, ông
nói với các thành viên của mình, là tập trung vào bốn sản phẩm lớn, một cho mỗi góc phần tư.
Tất cả các sản phầm khác đều nên dừng lại, không làm nữa. Trong phòng im lặng đến kỳ lạ.
Nhưng bằng việc chuyển đổi mục tiêu chiến lược sang 4 sản phẩm về máy tính, ông đã cứu cả
công ty Apple. Ông từng nói với tôi là: "Quyết định những gì không làm cũng quan trọng như
quyết định phải làm gì. Điều đó là đúng đối với các công ty và nó cũng đúng cho các sản phẩm”
Sau khi ông định hướng đúng cho Apple, Jobs bắt đầu công việc đưa 100 người hàng đầu của
mình (gọi là top 100) vào một cuộc họp kín hàng năm. Vào ngày trước đó, ông thường đứng
trước một cái bảng trắng (ông ấy thích bảng trắng vì nó giúp ông kiểm soát tình hình cũng như
tạo ra sự tập trung) và hỏi: “10 thứ tiếp theo chúng ta nên làm là gì?” Mọi người có thể tranh
luận và đưa luận điểm của mình vào trong một danh sách. Steve Jobs viết chúng ra rồi gạch bỏ
những gì ông cho là ngớ ngẩn. Sau một loạt tranh luận, nhóm sẽ đưa ra nột danh sách 10. Jobs
gạch 7 công việc cuối cùng đi và tuyên bố: “Chúng ta chỉ có thể làm 3 việc”
Sự tập trung đã ăn sâu trong tính cách của Jobs. Ông không ngừng lọc ra những gì ông coi là
phiền nhiễu và ông sẽ dừng công việc của ông ta cho đến khi ông đã sẵn sàng. Đồng nghiệp và
các thành viên trong gia đình đôi khi cảm thấy tức giận khi cố gắng thuyết phục ông làm những
việc mà họ cho là quan trọng như các vấn đề pháp lý hay xét nghiệm y tế. Ngược lại, ông thường
quay sang lạnh nhạt và từ chối chuyển sự tập trung cao độ của mình sang chuyện khác cho đến
khi ông cảm thấy sẵn sàng.
Gần cuối của cuộc đời mình, Jobs đã được viếng thăm tại nhà bởi Larry Page, người vào lúc đó
được cho là sẽ nắm quyền kiểm soát Google trong thời gian gần, công ty mà Lary đã đồng sáng
lập. Mặc dù hai công ty của họ là đối thủ, Jobs đã sẵn sàng để đưa ramột số lời khuyên. "Những
điều chính tôi nhấn mạnh là tập trung", ông nhắc lại. Tìm ra những gì mà Google muốn trở thành
nó lớn mạnh hơn, ông nói với Page. "Nó bây giờ hoạt động trên tất cả các mảng. Vậy năm sản
phẩm bạn muốn tập trung vào là gì? Thoát khỏi phần còn lại, bởi vì chúng đang kéo bạn xuống.
Họ đang biến bạn thành Microsoft. Họ đang khiến bạn tạo ra những sản phẩm tốt nhưng không
tuyệt vời." Lary làm theo lời khuyên đó. Trong tháng 1 năm 2012, ông nói với nhân viên chỉ tập
trung vào một vài ưu tiên, chẳng hạn như Android và Google+, và để làm cho chúng trở nên
"đẹp", theo cách mà Jobs đã làm.
4
2. Sự đơn giản hóa
Khả năng tập trung có được từ thực hành đạo Phật của Steve Jobs còn được củng cố bằng những
tính cách thiên bẩm của ông gắn với việc đơn giản hóa vấn đề bằng cách tập trung tối đa vào bản
chất và loại bỏ những yếu tố không cần thiết bên ngoài. “Sự đơn giản hóa chính là đỉnh cao của
sự phức tạp”, trích một tuyên bố trong tài liệu Marketing đầu tiên của Apple. Để thấy rõ nhất
điều đó thì hãy so sánh những sản phẩm của Apple với Microsoft Word, phần mềm mà ngày
càng xấu xí cùng với đầy rẫy những menu định hướng và công cụ thiếu tính trực giác. Đó là sự
tự hào của Apple trong việc luôn luôn tìm kiếm sự đơn giản, hiệu quả.
Jobs đã học được sự tôn trọng tính đơn giản khi ông còn đang làm việc ca đêm tại Atari, công ty
trò chơi, sau khi bỏ học. Những trò chơi của công ty Atari thường không có hướng dẫn cụ thể
hoặc chúng được làm cho đủ đơn giản để người mới chơi có thể khám phá chúng. Hướng dẫn
duy nhất trong trò Star Trek của nó là: “1. Ấn bốn góc 2. Tránh Klingons.” Sự yêu thích tính đơn
giản trong thiết kế của ông được hiện hữu mạnh mẽ trong các khuôn viên đại học xây dựng theo
phong cách Bauhaus (nhấn mạnh những đường sắc nét và những thiết kế chức năng không điệu
bộ rườm rà) tại hội nghị thiết kế quốc tế tổ chức hàng năm tại Aspen mà ông tham dự vào cuối
những năm 70 thế kỷ trước.
Khi Jobs đến thăm Trung tâm nghiên cứu Palo Alto của Xerox và nhìn thấy kế hoạch cho một
máy tính có một giao diện đồ họa cho người dùng và một con chuột, ông đã tạo tiền đề cho việc
thiết kế trực quan ông yêu cầu bắt đầu thiết kế cả màn hình và chuột cho tiện dụng hơn (ông và
đồng nghiệp đã làm ra sản phẩm cho phép người sử dụng có thể kéo và thả các thư mục và tài
liệu trên một màn hình ảo) và đơn giản hơn. Ví dụ, chuột Xerox có ba nút và chi phí $ 300; Jobs
đã đi đến một công ty thiết kế công nghiệp địa phương và nói với một trong những người sáng
lập của nó, Dean Hovey, rằng ông muốn có một thiết kế đơn giản, mô hình duy nhất một nút với
giá là $ 15. Hovey đã đồng ý.
Việc làm nhằm mục đích hướng đến sự đơn giản đến từ chinh phục, chứ không phải chỉ đơn
thuần là bỏ qua sự phức tạp của sự việc. Đạt được sự đơn giản này, Jobs nhận ra, sẽ tạo ra một
thiết bị mà tạo cảm giác như thể nó làm cho người dùng thân thiện với nó, chứ không phải là
thách thức họ. “Nó đòi hỏi rất nhiều nỗ lực”, ông nói, “để có thể làm được một cái gì đó có sự
tinh tế, để thực sự hiểu được những thử thách đang chờ đón và đưa ra những giải pháp tối ưu.”
Với Jony Ive, trưởng bộ phận thiết kế của Apple, Jobs đã gặp người bạn tâm giao này với mong
muốn tạo nên sự đơn giản có chiều sâu chứ không chỉ dừng lại ở vẻ bề ngoài. Họ đều hiểu rằng
tính đơn giản không phải là chỉ tối giản trong thiết kế và loại bỏ những phần thừa ra. Để loại bỏ
những con ốc, các nút bấm, hay những chỉ dẫn thừa ở ngoài màn hình, thì phải hiểu và nắm bắt
một cách tường tận về chức năng và vai trò của nó. “Để có được sự tinh tế thực sự, thì bạn phải
hiểu rất rất sâu”, Ive giải thích. “Lấy ví dụ như, để không có các ốc vít hay gì đó thì biết đâu bạn
lại cho ra một sản phẩm rất lộn xộn và phức tạp. Cách tốt hơn để nắm rõ về tính đơn giản là hiểu
tất cả về nó cũng như cái cách nó được làm ra.”
Trong suốt quá trình thiết kế của giao diện iPod, Jobs đã cố gắng ở tất cả các cuộc họp để tìm
cách để cắt giảm sự lộn xộn. Ông nhấn mạnh vào khả năng để có được bất cứ điều gì ông muốn
trong ba lần nhấp chuột. Ví dụ như một màn hình điều hành hỏi người sử dụng muốn tìm kiếm
5
theo bài hát, album hay là tác giả. "Tại sao chúng ta cần màn hình?" Jobs hỏi. Các nhà thiết kế
nhận ra rằng họ đã không nghĩ như Jobs. “Sẽ mất thời gian để chúng ta có thể vắt óc nghĩ ra một
vấn đề về màn hình và ông ấy đến và hỏi ‘Bạn đã nghĩ về điều này chưa’?” Tony Fadell, đội
trưởng đội iPod nói. “Rồi sau đó chúng tôi sẽ phải từ bỏ khi ông ấy nói ‘Chết tiệt’. Ông ấy định
nghĩa lại các vấn đề hay thay đổi cách tiếp cận khiến các vấn đề nhỏ của chúng tôi không còn
nữa.” Có một điều là Jobs luôn đưa ra những gợi ý đơn giản nhất có thể: Hãy gạt bỏ tất cả nút
on/off đi. Ban đầu thì các thành viên trong đội ai cũng ngạc nhiên, nhưng rồi sau đó họ nhận ta
rằng cái nút ấy là không cần thiết. Thiết bị sẽ từ từ tắt đi khi nó không được sử dụng và sẽ vận
hành lại khi ta muốn dùng tiếp.
Tương tự như vậy, khi Jobs được trình bày về một bộ lộn xộn của màn hình điều khiển được đề
xuất cho iDVD, cho phép người dùng ghi video lên một đĩa cứng, anh ta nhảy lên và vẽ một hình
chữ nhật đơn giản trên một tấm bảng. "Đây là ứng dụng mới," ông nói. "Nó có một cửa sổ. Bạn
kéo video của bạn vào cửa sổ. Sau đó, bạn nhấp vào nút “Burn”. Đó là nó. Đó là những gì chúng
ta sẽ làm."
Cũng tương tự, Steve Jobs đã đưa ra những cắt giảm cho màn hình điều khiển của thiết bị iDVD,
cho phép người sử dụng sao (burn) video ra đĩa cứng. Ông đi lên và vẽ một hình chữ nhật trên
bảng trắng nói: “ Đây là ứng dụng mới, nó có 1 cửa sổ, bạn kéo video của bạn vào cửa sổ này và
bạn kích vào nút có chữ Burn. Chỉ thế thôi, đó là những gì mà chúng ta sẽ làm.”
3. Chịu trách nhiệm toàn diện
Jobs biết rằng cách tốt nhất để đạt được sự đơn giản là làm sao phần cứng, phần mềm và thiết bị
ngoại vi được tích hợp liền mạch. Một “hệ sinh thái” Apple, ví dụ như một chiếc iPod kết nối với
một máy Mac bằng phần mềm iTunes, cho phép các thiết bị trở nên đơn giản hơn, đồng bộ mượt
mà hơn, và hiếm khi gặp sự cố. Các nhiệm vụ phức tạp hơn, chẳng hạn như làm mới danh sách
nhạc, sẽ được thực hiện trên máy tính, làm cho iPod trở nên đơn giản có ít chức năng và các nút
hơn.
Jobs và Apple đã nhận trách nhiệm từ đầu đến cuối về trải nghiệm người sử dụng mà rất ít công
ty thực hiện. Từ việc thực hiện của bộ vi xử lý ARM trong iPhone đến việc mua chiếc điện thoại
này trên Apple Store, mọi khía cạnh của trải nghiệm khách hàng được liên kết chặt chẽ với nhau.
Cả Microsoft trong thập niên 1980 và Google trong vài năm qua đã thực hiện một cách tiếp cận
mở rộng hơn, cho phép hệ điều hành và phần mềm của họ được sử dụng bởi các nhà sản xuất
phần cứng khác nhau. Điều này đôi khi tỏ ra đây là mô hình kinh doanh tốt hơn. Nhưng Jobs lại
nhiệt thành tin rằng đây là một công thức cho (sử dụng thuật ngữ kỹ thuật của Jobs) những sản
phẩm kém hấp dẫn hơn. "Con người đang bận rộn", ông nói. "Họ có những thứ khác để làm hơn
là suy nghĩ làm cách nào để tích hợp máy tính và các thiết bị."
Một phần của sự không thể cưỡng lại được của Jobs chịu trách nhiệm về những gì ông gọi là
"toàn bộ những thứ không biết gọi là gì" xuất phát từ tính cách rất được kiểm soát của chính ông.
Nhưng nó cũng được thúc đẩy bởi niềm đam mê sự hoàn hảo và làm ra những sản phẩm thanh
lịch. Ông thấy như bị phát ban, hoặc tệ hơn nữa, khi nghĩ đến việc sử dụng các phần mềm tuyệt
vời của Apple trên phần cứng tầm thường của một công ty khác, và ông dị ứng như nhau với ý
nghĩ các ứng dụng hoặc nội dung chưa được kiểm định có thể làm hỏng sự hoàn hảo của một
6
thiết bị Apple. Đó là một cách tiếp cận làm cho lợi nhuận ngắn hạn không luôn được tối đa hóa,
nhưng trong một thế giới đầy rẫy các thiết bị không có giá trị, các thông báo lỗi khó hiểu và giao
diện gây phiền nhiễu, nó đã dẫn đến các sản phẩm đáng kinh ngạc đánh dấu bằng sự thú vị của
người dùng khi trải nghiệm. Trải nghiệm trên “hệ sinh thái” Apple có thể tuyệt vời như đi bộ
trong một trong những khu vườn Zen của Kyoto mà Jobs yêu thích, và không có một kinh
nghiệm nào được tạo ra bởi sự tôn thờ phương pháp cởi mở cũng giống như bằng cách để cho
một ngàn bông hoa nảy nở. Đôi khi thật tốt đẹp khi có trong tay một người kỳ dị biết kiểm soát.
4. Khi bị tụt lại đằng sau, hãy tạo bước nhảy vọt
Các dấu hiệu của một công ty sáng tạo không phải chỉ là đưa ra những ý tưởng mới đầu tiên mà
còn là phải biết làm thế nào để đi tắt đón đầu khi biết rằng mình đang ở phía sau. Điều này đã
xảy ra khi Jobs xây dựng iMac thuở ban đầu. Ông tập trung vào việc làm cho nó hữu ích trong
quản lý hình ảnh và video của người dùng, nhưng nó đã bị bỏ lại phía sau đối với những tập tin
nhạc. Những người có máy tính cá nhân đã tải về và trao đổi các tập tin nhạc, sau đó trích xuất
và ghi ra đĩa CD của riêng mình. Khe cắm ổ đĩa của iMac không thể ghi đĩa CD. "Tôi cảm thấy
giống như bị tê cứng," ông nói. "Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã bỏ lỡ nó."
Nhưng thay vì chỉ bắt kịp bằng cách nâng cấp ổ đĩa CD của iMac, ông quyết định tạo ra một hệ
thống tích hợp sẽ làm thay đổi ngành công nghiệp âm nhạc. Kết quả là sự kết hợp của iTunes, cụ
thể là iTunes Store, và iPod, cho phép người dùng mua, chia sẻ, quản lý, lưu trữ và chơi nhạc tốt
hơn họ có thể làm với bất kỳ thiết bị nào khác.
Sau khi iPod đã trở thành một thành công lớn, Jobs ít dành thời gian tận hưởng nó. Thay vào đó
ông bắt đầu lo lắng về những gì có thể gây nguy hiểm cho nó. Một khả năng là các nhà sản xuất
điện thoại di động sẽ bắt đầu thêm chương trình chơi nhạc cho thiết bị cầm tay của họ. Vì vậy,
chính ông đã “làm thịt” iPod bằng cách tạo ra iPhone. " Nếu chúng ta không vượt qua chính
mình, người khác sẽ làm điều đó", ông nói .
5. Xem trọng sản phẩm hơn lợi nhuận
Khi Steve Jobs cùng với nhóm cộng sự nhỏ của mình tạo nên chiếc Macintosh đầu tiên, vào đầu
những năm 80 thế kỷ trước, mục tiêu của ông là làm cho nó “tuyệt vời một cách điên rồ”. Ông ấy
không bao giờ nói về tối đa hóa lợi nhuận hay là giá bán. “Đừng lo lắng về giá cả, hãy tập trung
vào cái máy tính này”, ông nói với những cộng sự đầu tiên của mình. Trong cuộc họp kín đầu
tiên với nhóm Macintosh, ông bắt đầu bằng việc viết lên bảng trắng dòng chữ : “Đừng bao giờ
thỏa hiệp”. Chính sản phẩm này có chi phí sản xuất quá cao và là nguyên nhân khiến Jobs bị sa
thải khỏi Apple. Nhưng sản phẩm Macintosh cũng “đặt một lỗ đen vào vũ trụ” theo cách nói của
ông, bằng việc đẩy mạnh một cuộc cách mạng về máy tính cá nhân. Và trong quá trình làm việc
ông đã đưa ra chân lý: Tập trung vào làm ra những sản phẩm hoàn hảo và lợi nhuận sẽ tự mà
đến.
John Sculley, người điều hành Apple từ năm 1983 đến 1993, từng là quản lý bán hàng và tiếp thị
sản phẩm của hãng Pepsi. Ông ta tập trung nhiều vào việc tối đa hóa lợi nhuận và thiết kế sản
phẩm sau khi Jobs bị sa thải, từ đó Apple dần dần đi xuống. “Tôi đã suy ra một lý thuyết riêng
của tôi về việc tại sao những công ty lại đi xuống như vậy” Jobs nói với tôi rằng: Họ làm ra một
7
vài sản phẩm tốt, nhưng sau đó thì những người bán hàng và tiếp thị sản phẩm vào tràn ngập
công ty, bởi vì họ là những người chỉ biết làm thế nào để tối đa lợi nhuận” khi họ đièu hành công
ty, những người làm ra sản phẩm thực sự sẽ cảm thấy hời hợt, và rất nhiều trong số họ đã bỏ
việc. Nó xảy ra ở Apple khi mà Sculley đến, đó là lỗi của tôi, và nó cũng xẩy ra khi mà CEO
Ballmer điều hành ở Microsoft “.
Khi Jobs quay trở lại, ông đã dịch chuyển mục tiêu của Apple sang chế tạo những sản phẩm
mang tính sáng tạo cao: Chiếc iMac sống động, Powerbook, rồi iPod, iPhone và iPad. Như ông
giải thích rằng: “Niềm đam mê của tôi là xây dựng được một công ty bền vững nơi mà mọi
người đều có động lực để tạo nên những sản phẩm tuyệt vời. Tất cả mọi thứ khác thì chỉ là phụ
trợ thôi.Tất nhiên tạo ra lợi nhuận là điều thật tuyệt bởi vì nó là động lực để bạn tạo nên những
sản phẩm tốt.Nhưng sản phẩm, chứ không phải lợi nhuận, là động cơ chính. Sculley đã lái những
mục tiêu này sang tối đa lợi nhuận. Có một sự khác biệt nhỏ ở đây nhưng kết quả thì lại là quyết
định đến mọi thứ: bạn sẽ thuê ai, ai sẽ được đề bạt hay sẽ nói chuyện gì trong những cuộc họp?”.
6. Đừng trở thành nô lệ của của việc khảo sát nhóm khách hàng
Khi Jobs chủ trì cuộc họp kín đầu tiên của nhóm Macintosh, một thành viên trong nhóm đã hỏi là
có nên làm một cuộc khảo sát thị trường để tìm hiểu nhu cầu của khách hàng hay không.
“Không” Jobs trả lời, “bởi vì khách hàng sẽ không biết là họ muốn gì cho đến khi chúng ta chỉ
cho họ”. Ông ấy trích dẫn câu nói của Henry Ford: “Nếu tôi mà hỏi khách hàng muốn gì, họ có
thể bảo tôi: một con ngựa chạy nhanh hơn.”
Quan tâm sâu sắc đến việc khách hàng muốn gì khác xa so với việc liên tục hỏi khách hàng xem
họ cần gì, nó đòi hỏi khả năng trực giác và khả năng thiên bẩm về việc những nhu cầu chưa được
đáp ứng.“Nhiệm vụ của chúng tôi là phải đọc được những điều còn chưa viết trong sách”, Jobs
giải thích.Thay vì việc phụ thuộc vào các nghiên cứu thị trường, Jobs tập trung vào rèn dũa sự
đồng cảm- một loại trực giác tình cảm về những ham muốn của khách hàng. Ông đã phát triển và
nâng cao khả năng trực giác- cảm nhận mọi việc dựa trên những kinh nghiệm từng trải mà ông
tích lũy được trong khi theo học Phật giáo tại Ấn Độ. “Người dân Ấn Độ không sử dụng nhiều
kiến thức như chúng ta, thay vào đó họ lại sử dụng trực giác rất nhiều,” ông nhắc lại “theo tôi thì,
trực giác là một sức mạnh thật sự- nó còn mạnh hơn cả tri thức.”
Đôi khi nó được hiểu là Jobs đang sử dụng mô hình nhóm một người: Chính là ông. Ông làm ra
những sản phẩm mà ông muốn và bạn ông cũng muốn. Ví dụ, có rất nhiều trình chơi Mp3 thời
điểm năm 2000, nhưng Jobs cảm thấy những thứ đó điều khiếm khuyết, với một người cuồng âm
nhạc như ông, ông muốn một thiết bị âm nhạc đơn giản có thể cho phép ông mang cả nghìn bài
hát trong cái túi của mình. “Chúng tôi làm ra iPod cho chính chúng tôi,” ông nói, “và khi bạn
làm việc cho bản thân bạn, cho bạn của bạn và gia đình bạn, bạn sẽ không bao giờ hoang phí
công lao của mình.”
7. Bóp méo thực tiễn
Khả năng nổi tiếng của Jobs là thúc đẩy mọi người làm những điều không thể được đồng nghiệp
đặt cho là người có “Huân chương bẻ cong hiện thực – Reality Distortion Field,” sau một trò
chơi điện tử Star Trek trong đó người ngoài hành tinh đã tạo ra một thực tại thay đổi đầy thuyết
8
phục bằng cách lái suy nghĩ của người khác. Một ví dụ là khi Jobs làm ca đêm tại Atari và thúc
đẩy Steve Wozniak tạo ra một trò chới mới gọi là Breakout. Woz nói rằng việc này có thể mất
nhiều tháng, nhưng Jobs liếc nhìn ông và khăng khăng có thể làm trong 4 ngày. Woz biết rằng đó
là không thể, nhưng cuối cũng anh ấy đã làm được.
Những người không biết Jobs thì miêu tả cái huân chương ấy như một sự ám chỉ cho sự bắt nạt
và lừa dối. Nhưng những người đã làm việc với ông thừa nhận rằng sự tức giận đến mức cần
thiết đã làm cho họ tạo ta những chiến công phi thường. Vì Jobs cảm thấy những nguyên tắc bình
thường của cuộc sống này không áp dụng cho ông, ông truyền cảm hứng cho đội của mình để
tạo ra những thay đổi lịch sử cho chiếc máy tính với một phần nhỏ tài nguyên mà Xerox và IBM
đã có. “Đó là một sự bóp méo tự hoàn thiện,” Debi Coleman nhắc lại, một thành viên của đội
Mac đầu tiên đã dành giải thưởng năm cho nhân viên đã dũng cảm đương đầu tốt nhất với Jobs.
“Bạn làm được những việc không thể bởi vì bạn đã không nhận ra được nó là không thể.”
Một ngày nọ Jobs đến phòng của Larry Kenyon, kỹ sư làm việc đang làm việc trên hệ thống hoạt
động máy tính Macintosh, phàn nàn rằng mất nhiều thời gian để khởi động máy. Kenyon bắt đầu
giải thích tạo sao việc giảm thời gian khởi động là điều không thể, nhưng Jobs đã ngắt lời anh.
“Nếu nó có thể cứu được mạng người thì anh có sẵn sàng tìm cách giảm thời gian khởi động 10
giây được không?” ông hỏi. Kenyon chấp nhận rằng ông ấy có thể làm được. Jobs đi đến cái
bảng trắng và chỉ ra rằng nếu 5 triệu người đang sử dụng máy Mac và mất thêm 10 giây để khởi
động nó mỗi ngày, nó đã thêm đến 300 triệu giờ mỗi năm – tương đượng ít nhất là 100 đời người
1 năm. Sau một vài tuần Kenyon đã làm cho chiếc Mac này khởi động nhanh hơn 28 giây.
Khi Jobs đang thiết kế iPhone, ông muốn mặt trước của nó phải cứng, làm bằng kính chống xước
hơn là bằng nhựa. Ông gặp gỡ với Wendell Weeks, CEO của Corning, người đã nói với ông là
Corning đã phát triển được một quá trình trao đổi hóa học vào những năm 1960 tạo ra một loại
kính tên là “Kính gorrila”. Jobs trả lời rằng ông ấy muốn một mua một gian kính Gorilla trong 6
tháng. Weeks nói rằng Corning không sản xuất kính và không thể đáp ứng được. “Đừng sợ,”
Jobs trả lời. Weeks không quen với Huân chương bẻ cong thực tại của Jobs. Ông cố giải thích là
một sự tự tin quá mức sẽ không thể vượt qua những thách thức, nhưng Jobs liên tục chỉ ra rằng
ông không muốn chấp nhận cái lập luận ấy. Ông ấy liếc nhìn Weeks không chớp mắt “Bạn có thể
làm được,” ông nói. Giữ suy nghĩ đó, anh có thể làm được”. Weeks kể lại là ông ấy đã gật đầu
trong ngạc nhiên sau đó đã gọi quản lý chi nhánh của Corning ở Harrodsburg, Kentucky, nơi
đang sản xuất màn hình LCD lúc đó và nói họ lập tức dồn toàn thời gian để tạo ra kính Gorilla.
“Chúng tôi đã làm nó dưới 6 tháng” ông ấy nói “Chúng tôi huy động tất cả những nhà khoa học
và kỹ sư tốt nhất của mình để tập trung vào sản phẩm này”. Kết quả, mỗi miếng kính trên chiếc
iPhone hoặc iPad được sản xuất ở Mỹ bởi Corning.
8. Sự quy kết
Người thầy đầu tiên của Steve Jobs đã viết cho ông một bản ghi nhớ vào năm 1979 trong đó có
nêu 3 nguyên tắc. Nguyên tắc thứ nhất và thứ 2 lần lượt là “đồng cảm” và “tập trung”. Nguyên
tắc thứ ba là một từ mới lạ, “sự quy kết”, nhưng nó lại trở thành một trong những học thuyết
9
chính của Jobs. Ông biết rằng mọi người hình thành một quan niệm về một sản phẩm hoặc một
công ty dựa trêm cách mà nó được trình bày và đóng gói. “Mike đã dạy tôi rằng mọi người đánh
giá một cuốn sách thông qua cái bìa của nó,” ông ấy nói với tôi.
Khi ông đang chuẩn bị giao máy tính Macintosh vào năm 1984, ông tỏ ra lo lắng về màu sắc và
thiết kế của cái hộp. Tương tự, ông đã giành thời gian của mình để thiết kế và thiết kế lại những
chiếc hộp giống như đựng trang sức mà những chiếc hộp đó dùng để đựng iPod và iPhone đồng
thời ghi tên của mình lên những bằng sáng chế. Ông và Ive tin rằng việc mở gói hàng là một nghi
lễ giống như ở nhà hát và báo trước sự tuyệt vời của sản phẩm. “Khi bạn mở một hộp của iPhone
hoặc iPad, chúng tôi muốn đó sẽ là những trải nghiệm bằng cảm giác để tạo nên tín hiệu quy kết
sau này về sản phẩm,” Jobs nói.
Thỉnh thoảng Jobs sử dụng thiết kế của cái máy để tạo một tín hiệu hơn là nhiệm vụ chức năng.
Ví dụ như khi ông đang tạo ra một chiếc iMac mới và thú vị, sau khi quay trở lại Apple, ông đã
được xem một mẫu thiết kế của Ive, mẫu mà có một chỗ cầm tay lõm vào ở phía trên. Nó mang
tính biểu tượng hơn là để sử dụng. Không nhiều người thật sự mang nó đi bên mình. Nhưng Jobs
và Ive nhận ra rằng rất nhiều người vẫn cảm thấy sợ hãi với các máy tính. Nếu nó có cái tay cầm,
thiết bị mới sẽ trở nên thân thiện, tôn trọng và mang tính phục vụ. Chỗ tay cầm phát ra tín hiệu
cho phép chạm vào iMac. Đội sản xuất đã phản đối vì tăng thêm chi phí, nhưng Jobs đơn tuyên
bố: “Không, chúng ta đang làm nó.” Ông ấy thậm chí không hề cố gắng giải thích.
9. Thúc đẩy sự hoàn hảo
Trong suốt sự phát triển của hầu hết các sản phẩm mà ông từng tạo ra, vào một thời điểm nhất
định, Jobs sẽ cho tạm ngừng và trở lại với bản vẽ bởi lẽ ông cảm thấy chúng chưa được hoàn
hảo. Điều này đã xảy ra thậm chí với bộ phim “Câu chuyện đồ chơi”. Sau khi mua bản quyền của
bộ phim, Leff Katzenberg và nhóm làm việc tại Disney đã thúc đẩy nhóm Pixar làm cho nó sắc
nét hơn, Jobs và giám đốc John Lasseter cuối cùng ngừng sản phẩm và viết lại câu chuyện để bộ
phim thân thiện hơn. Khi ông đang chuẩn bị ra mắt Apple Stores, ông và cố vấn của mình, Ron
Johnson , đột nhiên quyết định trì hoãn tất cả mọi thứ một vài tháng để tổ chức không chỉ ở hạng
mục sản phẩm mà còn là cách bày trí cho sự kiện.
Điều này cũng đúng với iPhone. Thiết kế ban đầu có màn hình thủy tinh đặt giữa lớp vỏ nhôm .
Vào một buổi sáng thứ hai, Jobs đã đến gặp Ive. "Đêm qua tôi không ngủ ", ông nói," bởi vì tôi
10
nhận ra rằng tôi không thích thiết kế này ". Ive mất tinh thần của mình, ngay lập tức thấy rằng
Jobs đã đúng. "tôi cảm thấy bối rối trước khả năng quan sát của ông ấy " ông nói. Vấn đề là
iPhone nên có được tất cả ở màn hình hiển thị, nhưng trong thiết kế hiện tại, vỏ lại chiếm chỗ
màn hình hiển thị thay vì các phần xung quanh. Toàn bộ thiết bị quá thô, nhiều thao tác điều
khiển và hiệu ứng. "chàng trai, cậu đã giết mình trên thiết kế này vào thời điểm cuối cùng sau
chín tháng, nhưng chúng ta sẽ thay đổi điều đó ", Jobs nói với nhóm của Ive " Tất cả chúng tôi sẽ
phải làm việc đêm và cả cuối tuần, và nếu bạn không muốn bước xa xác chúng tôi”. Thay vì
chùn bước, cả nhóm đã đồng ý ". Đó là một trong những khoảnh khắc đáng tự hào nhất của tôi
tại Apple ", Jobs nhớ lại.
Điều tương tự xảy ra khi Jobs và Ive đã hoàn thành iPad. Tại một thời điểm Jobs nhìn mô hình
và cảm thấy một chút không hài lòng. Nó không có vẻ giản dị và thân thiện đủ để thu hút người
mua để người ta thích nó. Họ cần phải có sự thôi thúc phải lấy nó ngay lập tức. Họ quyết định
rằng cạnh dưới nên bo hơi tròn, do đó người sử dụng sẽ cảm thấy thoải mái khi chỉ cầm lên chứ
không phải là nâng nó một cách cẩn thận . Điều này có ý nghĩa là phải thiết kế các cổng kết nối
cần thiết và các nút thật mỏng, các đường nét thật đơn giản với độ dốc nhẹ nhàng bên dưới. Jobs
trì hoãn sản phẩm cho đến khi thay đổi đã được thực hiện.
Sự cầu toàn của Jobs còn mở rộng thậm chí đến các bộ phận không nhìn thấy. Khi còn là một
cậu bé, ông đã giúp cha mình xây dựng một hàng rào xung quanh sân sau của họ, và ông đã được
bảo rằng họ phải xây dựng mặt sau hàng rào cũng giống như ở mặt trước. "Sẽ không có ai biết"
Steve nói. Cha ông trả lời "Nhưng con sẽ biết . "Một thợ thủ công thực sự sử dụng sản phẩm gỗ
tốt ngay cả đối với mặt sau của tủ tường, cha ông giải thích, và họ nên làm tương tự cho mặt sau
của hàng rào. Đó là dấu hiệu của một nghệ sĩ có niềm đam mê sự hoàn hảo. Trong giám sát việc
Apple II và Macintosh, Jobs áp dụng bài học vào các bảng mạch bên trong máy. Trong cả hai
trường hợp ông đã yêu cầu các kỹ sư làm cho các chip ngay hàng để bảng mạch được đẹp hơn.
Điều này dường như đặc biệt kỳ lạ với các kỹ sư của Macintosh, bởi vì Jobs đã ra lệnh rằng máy
phải được niêm phong chặt chẽ." Không ai xem bảng mạch của máy tính đâu ", một trong số họ
phản đối. Jobs đã phản hồi lại rằng "Tôi muốn nó được đẹp như có thể, ngay cả khi nó ở bên
trong hộp. Một thợ mộc lớn sẽ không sử dụng gỗ tệ hại cho mặt sau của cái tủ, mặc dù không ai
sẽ nhìn thấy nó. "Họ là những nghệ sĩ thực sự, ông nói, và nên hành động theo cách đó. Một khi
bảng mạch đã được thiết kế lại, ông đã yêu cầu các kỹ sư và các thành viên khác của nhóm
11
Macintosh ký tên của họ để có thể được khắc bên trong lớp vỏ. "Những nghệ sĩ thực sự để lại
dấu ấn trên công việc của họ"
10. Chỉ chấp nhận những người giỏi nhất.
Jobs nổi tiếng là người không kiên nhẫn, nóng nảy và khó tính với những người xung quanh.
Nhưng cách ông đối xử với mọi người, dù không đáng ca ngợi, đều bắt nguồn từ niềm đam mê
sự hoàn mỹ và khát khao trong công việc của ông là điều tốt đẹp nhất. Đó là cách mà ông ấy
ngăn chặn cái gọi là “sự bùng nổ tầm thường”, theo đó các nhà quản trị đã quá lịch sự nên những
người tầm thường thường lảng vảng xung quanh ông. “Tôi không nghĩ tôi chà đạp ai cả”, ông
nói, “nhưng nếu có gì không hay xảy ra, tôi sẽ nói thẳng vào mặt họ. Tôi có trách nhiệm phải
trung thực.” Khi tôi nhấn mạnh rằng liệu ông có thể có được kết quả tương tự không khi ông trở
nên thân thiện hơn, ông bảo rằng có thể như thế. “Nhưng đó không phải tôi”, ông nói. “Có lẽ sẽ
có những cách khác tốt hơn – một câu lại bộ quý ông nơi mọi người đều mang cà vạt và mở
miệng ra toàn ngôn ngữ trí thức và những từ ngữ mượt mà – nhưng tôi không biết làm cách đó,
bởi vì tôi chỉ là hàng trung lưu đến từ California thôi”. Liệu cách cư xử mạnh bạo và chửi bới
của ông là cần thiết? Có lẽ là không. Có những cách khác ông có thể áp dụng lên đội ngũ của
mình. “Những đóng góp của Steves có thể được thực hiện không với những câu chuyện về việc
ông ấy khủng bố mọi người.”, đồng sáng lập Apple, Wozniak nói. “Tôi thích trở nên bình tĩnh và
không có quá nhiều mâu thuẫn. Tôi nghĩ công ty có thể trở thành một gia đình thân thiết”. Nhưng
ông cũng nói thêm rằng có một sự thật không thể chối bỏ “ Nếu dự án Macintosh được tôi thực
hiên, có lẽ mọi thứ sẽ lộn xộn hết cả lên.”
Điều quan trọng là đánh giá được rằng sự thô lỗ của Jobs và sự cộc cằn được đi kèm với một khả
năng truyền cảm hứng. Ông truyền cho nhân viên của Apple một niềm đam mê vĩnh cửu để tạo
ra các sản phẩm mang tính đột phá và niềm tin rằng họ có thể thực hiện những gì dường như
không thể. Và chúng ta phải đánh giá ông ở kết quả. Jobs đã có một gia đình gắn bó, đó là ở
Apple: người giỏi nhất có xu hướng gắn bó lâu và trung thành hơn những người ở công ty khác,
bao gồm cả những người có ông chủ người là tốt bụng và hiền lành. CEO nghiên cứu việc làm và
quyết định noi gương sự cộc cằn của ông mà không hiểu khả năng của mình để tạo ra lòng trung
thành chính là sai lầm nguy hiểm.
"Tôi đã học được trong suốt những năm qua rằng khi bạn có được những người thực sự giỏi, bạn
không phải nâng niu họ" Jobs nói với tôi. "Bằng việc mong đợi họ làm những điều tuyệt vời, bạn
12
có thể bảo họ làm những điều tuyệt vời. Hỏi bất kỳ thành viên của đội Mac. Họ sẽ cho bạn biết
sự đau đớn được đền bù xứng đáng. "Hầu hết trong số họ làm. "Anh ấy sẽ hét ở cuộc họp, "Đồ
khốn, cậu không bao giờ làm bất cứ điều gì đúng" Debi Coleman nhớ lại. "Tuy nhiên, tôi thấy
mình là người may mắn nhất trên thế giới khi được làm việc với anh ấy”
11. Tham gia vào những cuộc gặp mặt mặt đối mặt
Là một cư dân của thế giới kỹ thuật số, Jobs đã biết quá rõ tiềm năng bị cô lập của nó, và Jobs là
người tin tưởng mạnh mẽ vào các cuộc gặp gỡ trực diện. “ Rất nhiều người trong thời đại mạng
nghĩ rằng các ý tưởng có thể được đề ra bằng e-mail và iChat,” ông ta bảo với tôi. “Thật là điên,
sự sáng tạo đến từ các cuộc gặp tự nhiên, từ những cuộc thảo luận ngẫu nhiên. Anh va phải ai đó,
anh hỏi họ đang làm gì, anh nói “Wow”, và chẳng bao lâu anh sẽ tưởng tượng ra được nhiều loại
ý tưởng.”
Ông đã cho thiết kế toà nhà Pixar để đẩy mạnh những cuộc gặp gỡ và sự cộng tác không được
hoạch định trước. “Nếu một toà nhà không thể khuyến khích được điều đó, anh sẽ đánh mất
nhiều sáng kiến và điều kỳ diệu phát ra từ sự tình cờ”, ông nói, “Vì thế, chúng tôi thiết kế toà nhà
để mọi người bước ra khỏi văn phòng và hoà lẫn vào sảnh chính với những người mà có lẽ họ
không quen biết.” Tất cả những cửa trước và cầu thang chính và hành lang đều dẫn đến sảnh
chính; quán cafe và những mailbox cũng ở đó, các phòng hội nghị đều có cửa sổ nhìn ra ngoài
hướng về sảnh; và nhà hát với 600 ghế ngồi và hai phòng chiếu phim nhỏ hơn tất cả đều đổ vào
trong sảnh.”Lý thuyết của Steve hiệu quả từng ngày một”, Lasseter nhớ lại, “ Tôi liên tục chạm
chán với những người mà tôi đã không gặp trong nhiều tháng. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một
toà nhà nào giúp đẩy mạnh sự cộng tác và sáng tạo như toà nhà này”
Jobs ghét những sự trình diễn kiểu cách, nhưng ông yêu những cuộc gặp trực tiếp không bị ràng
buộc. Ông tụ họp đội kinh doanh mỗi tuần để bàn luận ý tưởng thoải mái, chứ không phải áp
dụng một chương trình nghị sự trang trọng nào, và ông cũng làm giống như thế mỗi chiều thứ Tư
với đội tiếp thị và đội quảng cáo. Việc thuyết trình trình chiếu slide bị cấm. “Tôi ghét cái cách
mà người ta sử dụng trình chiếu slide thay vì động não suy nghĩ” Jobs nhớ lại, “Mọi người cứ
đương đầu với vấn đề là cố tạo ra một bản trình diễn hay ho, điều tôi muốn là họ phải tham gia,
tranh luận triệt để, thằng thắn mọi thứ ngay tại bàn, hơn là trình bày một đống slide. Những
người biết mình đang nói về điều gì sẽ không cần PowerPoint.”
13
12. Hiểu rõ về tổng thể lẫn chi tiết
Niềm say mê của Jobs được áp dụng cho cả những vấn đề từ lớn đến rất nhỏ. Một số CEO rất
giỏi có tầm nhìn rộng, một số khác là nhà quản lý giỏi về đào sâu các chi tiết. Jobs giỏi cả hai.
CEO của Time Warner, Jeff Bewkes nói rằng một trong những đặc điểm nổi bật của Jobs là khả
năng và tham vọng hình dung ra chiến lược bao quát toàn bộ trong khi cũng tập trung vào những
khía cạnh nhỏ nhất của thiết kế. Ví dụ như vào năm 2000, ông đã có tầm nhìn vĩ đại là máy vi
tính cá nhân sẽ trở thành một “trung tâm kỹ thuật số” quản lý tất cả nội dung, hình ảnh, video,
âm nhạc của người dùng và từ đó, ông đã đưa Apple vào con đường kinh doanh thiết bị cá nhân
với máy iPod và sau đó là iPad. Vào năm 2010, ông nối tiếp thành công với chiến lược – “ trung
tâm” sẽ chuyển thành đám mây- và Apple bắt đầu xây dựng một hệ thống máy chủ khổng lồ liên
kết với nhau để tất cả nội dung dữ liệu của người sử dụng có thể tải lên và đồng bộ hoá liền mạch
với những thiết bị cá nhân khác. Nhưng ngay cả khi ông đã đưa ra được những tầm nhìn lớn lao
này, ông vẫn còn băn khoan về hình dáng và màu sắc của những con đinh ốc bên trong iMac.
13. Sự kết hợp giữa nhân văn và khoa học
Jobs nói với tôi vào ngày ông quyết định hợp tác về một cuốn tiểu sử. "Tôi luôn luôn nghĩ rằng
mình là một con người nhân văn khi tôi còn là một đứa trẻ, nhưng tôi thích thiết bị điện tử. Sau
đó, tôi đọc một vài thứ mà một trong những thần tượng của tôi, Edwin Land của Polaroid, nói về
tầm quan trọng của những người có thể đứng ở giao lộ của nhân văn và khoa học, tôi đã quyết
định đó là những gì tôi muốn làm." Điều này nghe như thể Jobs đã mô tả bức tranh của cuộc
sống của ông, và càng nghiên cứu ông, tôi càng nhận ra rằng đó chính là tinh túy câu chuyện của
mình.
Ông kết nối nhân văn với khoa học, sáng tạo công nghệ, nghệ thuật với kỹ thuật. Đã có những kỹ
sư công nghệ vĩ đại hơn như Wozniak hay Gates, và chắc chắn là có nhà thiết kế và các nghệ sĩ
giỏi hơn. Nhưng không một ai trong thời đại của chúng ta biết kết hợp giữa nghệ thuật và
những bộ vi xử lý theo cái cách mà ông đã làm rung chuyển sự đổi mới. Và ông đã làm nó
theo cảm giác trực quan kết hợp với chiến lược kinh doanh. Ở hầu hết các sản phẩm ra mắt trong
thập kỷ qua, Jobs đều thể hiện được sự giao cắt giữa tính nhân văn và khoa học công nghệ.
Sự sáng tạo xảy ra khi mà cảm giác cho cả nhân văn và khoa học cùng tồn tại trong một cá tính
mạnh mẽ, đó là những gì hấp dẫn tôi nhất trong tiểu sử của tôi về Franklin và Einstein, và tôi tin
14
rằng nó sẽ là một chìa khóa để xây dựng nền kinh tế tri thức trong thế kỷ 21. Nó là bản chất của
khoa học ứng dụng, và đó là lý do tại sao cả nhân văn và khoa học là nền tảng cho bất kỳ xã hội
nào có tính sáng tạo cao trong tương lai.
Thậm chí khi đang vận lộn với bệnh tật, Jobs vẫn đặt tầm nhìn của mình vào việc gây ảnh hưởng
đến các ngành công nghiệp nhiều hơn nữa. Ông có ý tưởng biến sách giáo khoa thành một sản
phẩm kỹ thuật số trong máy tính Mac- thứ mà Apple đã tuyên bố vào tháng 1 năm 2012. Ông
cũng mơ về việc sản xuất một công cụ kì diệu để chụp ảnh kỹ thuật số và các phương tiện khác
làm cho việc sử dụng tivi trở nên đơn giản và cá nhân hơn. Những thứ này, không còn nghi ngờ
gì, sẽ được Apple thực hiện. Và thậm chí là ông không còn nữa để nhìn chúng ra đời, nhưng
những nguyên tắc thành công đã giúp ông xây dựng một công ty không chỉ biết chế tạo ra những
sản phẩm tuyệt vời, mà nó còn đứng ở giữa sự sáng tạo và công nghệ như những gì Jobs đã gây
dựng thuở ban đầu.
14. Hãy luôn khao khát
Steve Jobs là một sản phẩm của hai trào lưu phát triển xã hội tuyệt vời bắt nguồn từ khu vực vịnh
San Francisco vào cuối những năm 1960. Đầu tiên là văn hóa phản động của những người Híp-pi
và các nhà hoạt động chống chiến tranh, nhạc rock và chống chủ nghĩa độc tài. Thứ hai là văn
hóa công nghệ cao và hacker của thung lũng Silicon, nơi tràn ngập những kỹ sư, chuyên viên
máy tính, người đứng đầu dây các hãng, những kẻ đột nhập điện thoại, chuyên gia mạng, nhà sưu
tầm, và phân xưởng của các doanh nghiệp. Những yếu tố đó trong môi trường có nhiều lối đi cho
sự hình thành nhân cách - Phật giáo hay đạo Hin Đu, thiền hay yoga, liệu pháp bản chất hay liệu
pháp xa cảm.
Hỗn hợp của các nền văn hóa đã được tìm thấy trong các ấn phẩm như Whole Earth Catalog của
Stewart Brand. Trên trang bìa của nó là tấm ảnh nổi tiếng của Trái Đất được chụp từ vệ tinh, và
phụ đề của nó là “access to tools” (tiếp cận mọi công cụ) với ý nghĩa đơn giản là khoa học kỹ
thuật có thể là bạn của chúng ta. Jobs - một người Híp-pi, một người chống lại những điều bình
thường, kẻ tìm kiếm đam mê hay một người ham thích điện tử, tất cả cùng hội tụ về ông.
Ông đặc biệt hâm mộ ấn bản cuối cùng từ năm 1971, khi ông vẫn còn ở trường trung học. Ông
lmang nó với ông đến khi học đại học và sau đó đến xã nông táo nơi ông sống sau khi bỏ học.
Sau đó, ông nhớ lại: " Trên bìa sau của ấn bản cuối cùng là một bức ảnh của một con đường vào
15
buổi sáng sớm, cái mà bạn có thể thấy mình thường đạp xe trên đó nếu bạn thích phiêu lưu mạo
hiểm. Ở dưới có dòng chữ: "Hãy luôn khao khát, hãy cứ dại khờ.” Jobs đã luôn khao khát và dại
khờ trong suốt sự nghiệp của mình bằng cách khẳng định rằng công việc kinh doanh và chế tác
trong tính cách con người ông luôn được hoàn thiện bởi những giá trị híp-pi không theo khuôn
mẫu cho mỗi ngày ông trở thành một nghệ sĩ, một người chống lại các điều tầm tường luôn đi
tìm ánh sáng cho riêng mình. Trong mọi mặt của cuộc sống - người phụ nữ ông đã cưới, cái cách
mà ông đối mặt với căn bệnh ung thư, cách ông điều hành công ty - cách cư xử của ông ấy phản
ánh sự trái ngược nhưng nhất quán, và thậm chí là sự kết hợp của nhiều tính cách khác nhau.
Ngay cả khi Apple trở thành một công ty, Jobs khẳng định sự nổi loạn và chốn lại các quy tắc xã
hội của mình trong quảng cáo, như để tuyên bố rằng ông vẫn còn là một hacker và một hippie.
Đoạn quảng cáo nổi tiếng “1984” chiếu một người phụ nữ nổi loạn chạy nhanh hơn một tay
cảnh sát vớ lấy một chiếc búa tạ trên màn hình tại Orwellian Big Brother. Và khi ông trở lại
Apple, Jobs đã góp phần tạo nên đoạn quảng cáo mang tên “hãy suy nghĩ khác biệt”. “Đó là một
đoạn quảng cáo điên rồ,” nhiề người phật ý, “ người nổi loạn, kẻ gây rắc rối…” Nhưng nếu có
bất cứ nghi ngờ nào, có ý thức hay không cố ý, rằng anh ấy đang diễn tả chính mình, anh ấy xua
đi với dòng chữ cuối: “Trong khi một số nhìn thấy họ như những người điên, chúng ta thấy
thiên tài. Bởi vì những người đủ điên để nghĩ rằng họ có thể thay đổi thế giới là những
người làm điều đó”.
16