skkn - tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn gdcd thông qua phương pháp trò chơi

Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
A . PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài.
Giáo dục công dân(GDCD) là môn học rất quan trọng trong việc hình thành nên
những thế hệ công dân trong tương lai. Môn GDCD là nền tảng để người công dân làm
người thực hiện bổn phận đối với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi
trường tự nhiên. Thông qua đó, không chỉ trang bị cho người học những tri thức đạo đức,
pháp luật mà điều quan trọng là rèn luyện cho học sinh thói quen, kỹ năng và thực hiện
hành vi, quan hệ giao tiếp, ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức chung của xã hội.
Thế nhưng hiện nay, chất lượng và hiệu quả dạy học môn GDCD vẫn chưa cao, vẫn
còn tình trạng học sinh chán học môn GDCD, nhất là học sinh lớp 9. Vậy, vấn đề đặt ra
là giáo viên dạy môn GDCD như thế nào để học sinh học, thích học, không chán học môn
này. Theo tôi, vấn đề cốt lõi là ở chỗ phương pháp dạy học(PPDH) của người giáo viên.
PPDH môn GDCD rất đa dạng, phong phú bao gồm các PPDH truyền thống và hiện đại
như: Đàm thoại, vấn đáp, thảo luận nhóm, đóng vai, trò chơi, động não, giải quyết tình
huống…Tùy từng nội dung bài học, từng phần, từng điều kiện dạy học của nhà trường
mà giáo viên lựa chọn và sử dụng các PPDH một cách hợp lý và có hiệu quả cao nhất.
Trong đó, theo tôi nghĩ sử dụng phương pháp trò chơi sẽ tạo được sự hứng thú cho học
sinh, làm cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, vì thế mà nâng cao hiệu quả dạy học. Do đó, tôi
mạnh dạn chọn đề tài: “ Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông
qua phương pháp trò chơi ” để làm sáng kiến kinh nghiệm làn này.
Đề tài không sao tránh khỏi những thiếu sót, mong Hội đồng khoa học và bạn bè đồng
nghiệp góp ý thêm để đề tài hoàn thiện hơn và áp dụng rộng trong dạy học.
2.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Học sinh lớp 9- đối tượng cuối cấp.
Ở đề tài này, tôi áp dụng phương pháp trò chơi vào dạy học môn GDCD 9
3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu.
********************************************************************************************************************
*

Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
- Trên cơ sở đưa ra cách tiến hành sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy học môn
GDCD nhằm nâng cao chất lượng dạy học, tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình học
tập, làm cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, không bị khô khan, nhàm chán nhưng cũng
không làm ảnh hưởng tới mục tiêu của bài học. Đồng thời nâng cao hơn nữa vị thế của
môn GDCD trong nhà trường THCS.
- Để làm được điều đó cần:
+ Hiểu rõ bản chất của phương pháp trò chơi, cách tiến hành trò chơi học tập…
+ Thực trạng của việc dạy học môn GDCD ở trường THCS, cũng như việc vận dụng
các PPDH hiện đại vào dạy học.
+ Nguyên nhân và hướng khắc phục để nâng cao hiệu quả dạy học môn GDCD.
4.Giả thiết nghiên cứu
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn GDCD, theo sát công cuộc đổi mới của
Ngành từ chương trình, sách giáo khoa đến phương pháp dạy học… Trước thực tế đó, tôi
thiết nghĩ cần phải tìm ra hướng đi mới trong việc sử dụng phương pháp trò chơi vào dạy
học GDCD sao cho hợp lý và có hiệu quả nhất. Với sự trăn trở, tìm tòi trong quá trình
giảng dạy, tôi cũng đã rút ra được một số kinh nghiệm và đã áp dụng vào quá trình giảng
dạy và thấy có những hiệu quả nhất định. Đề tài này tôi đã từng trăn trở và khảo cứu thực
trạng từ những năm học trước. Đến năm học này(năm học 2013-2014), qua nghiên cứu
và thực nghiệm, đối chiếu kết quả thu được từ học sinh của những năm học trước, tôi đã
tìm được hướng khai thác mới trong việc áp dụng phương pháp trò chơi vào dạy học
GDCD
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp thực nghiệm

6. Đóng góp mới của đề tài về mặt khoa học
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
- Đây là đề tài có tính thực tiễn cao. Thông qua đề tài này sẽ hạn chế được tư tưởng
ngại sử dụng phương pháp trò chơi vào dạy học vì sợ mất thời gian, sợ cháy “giáo án”…
để nâng cao hiệu quả dạy học.
- Đề tài không chỉ áp dụng trong dạy học GDCD 9 mà còn áp dụng trong dạy học
GDCD các khối và thậm chí là ở các môn học khác.
- Tao sự hứng thú cho học sinh khi học môn GDCD, đặc biệt là học sinh lớp 9- đối
tượng cuối cấp, phải chịu áp lực về thi tuyển sinh vào lớp 10.
- Thông qua phương pháp trò chơi học tập, học sinh được trực tiếp trải nghiệm nên
sẽ giáo dục cho các em những kĩ năng sống cơ bản, cần thiết.


********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
B. PHẦN NỘI DUNG

I. Cơ sở khoa học.
1. Cơ sở lý luận
Môn Giáo dục công dân(GDCD) là môn học hết sức quan trọng và cần thiết ở
trường Trung học cơ sở(THCS). Nó có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh một hệ thống các

chuẩn mực giá trị đạo đức và pháp luật cơ bản, cần thiết đối với người công dân ở mức
độ phù hợp với lứa tuổi. Qua đó, học sinh(HS) được trang bị những phương thức ứng xử
cần thiết có đạo đức, có văn hóa phù hợp với những quy định của pháp luật, giúp HS biết
sống hòa nhập trong đời sống xã hội hiện đại với tư cách là một chủ thể tích cực, năng
động và làm một công dân có ích trong tương lai.
Dạy học môn GDCD trước đây thường thiên về giới thiệu cho HS hiểu khái niệm,
các giá trị và chuẩn mực, sau đó buộc các em phải chấp nhận. Cách làm đó cho thấy hiệu
quả rất hạn chế. Các em biết các chuẩn mực nhưng không hành động theo các chuẩn
mực, vì những hiểu biết chưa chuyển thành niềm tin hay giá trị của chính các em để có
thể là kim chỉ nam hướng dẫn hành động.
Để một giá trị biến thành hành động trước tiên phải có vị thế trong chính hệ thống
giá trị bản thân của mỗi người, trở thành tình cảm, niềm tin của mỗi người. Vì vậy, để
hình thành và phát triển nhân cách người công dân cho thế hệ trẻ, để thực hiện được mục
tiêu của môn GDCD không thể bằng sự thuyết lý, rao giảng đạo đức của giáo viên mà
phải thông qua các hoạt động và giao lưu của chính các em. Nói cách khác, quá trình dạy
học môn GDCD cho học sinh THCS phải là quá trình tổ chức cho các em hoạt động và
giao lưu với thầy, với bạn và với những người khác; để thông qua đó các em có thể phát
hiện và chiếm lĩnh nội dung bài học.
Phương pháp dạy học(PPDH) thông qua hoạt động trò chơi là phương pháp giúp cho
tiết học trở nên nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Thông qua trò chơi, ý
nghĩa của nội dung bài học được truyền tải đến người học một cách nhẹ nhàng nhưng sâu
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
sắc, dễ hiểu. HS được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có
tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm bớt được sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập.
Thông thường con người chỉ nhớ: 10% những gì họ đọc, 20% những gì họ nghe, 30%

những gì họ thấy, 50% những gì họ nghe và thấy, 80% những gì họ nói và 90% những gì
họ nói và làm- tức là tự họ khám phá. Vì vậy, nếu người thầy tạo được cảm xúc, sự ham
thích thì động cơ và sự thay đổi của HS sẽ được kích thích và thúc đẩy. Trò chơi không
những giúp HS gần gũi, cởi mở với thầy, với bạn, với người khác và tạo sự hứng thú của
HS đối với nội dung bài học mà còn khuyến khích HS tiếp thu bài học một cách tự nhiên,
không gượng ép, khô cứng. Từ đó, thúc đẩy HS linh động, áp dụng bài học vào thực tiễn
cuộc sống.

2. Cơ sở thực tiễn.

Như chúng ta đã biết, mục đích của việc đổi mới PPDH ở trường Phổ thông là thay
đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “ PPDH tích cực” nhằm giúp HS
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự
học, tinh thần hợp tác; khả năng vận dụng kiến thức vào các tình huống khác nhau; tạo
niềm tin, niềm vui và hứng thú trong học tập.
Thế nhưng hiện nay, hiện tượng môn GDCD bị HS thậm chí là nhà trường xem là
“môn phụ” không phải là chuyện lạ. Đặc biệt là HS lớp 9- đối tượng cuối cấp, chuẩn bị
cho thi tuyển sinh vào lớp 10. Nguyên nhân có nhiều: ngoài hiện tượng học lệch, chán
học môn GDCD thì kiến thức ở sách giáo khoa lại đơn giản. Nhưng đáng quan tâm hơn
đó là giáo viên dạy môn GDCD ở bậc THCS thường là giáo viên không có chuyên ngành
về GDCD- chủ yếu là giáo viên dạy môn khác kiêm thêm. Vì thế mà phương pháp họ sử
dụng chủ yếu là thuyết trình, đàm thoại, ít có sự đầu tư nghiên cứu, dạy qua loa xong
chuyện nên có nhiều hạn chế, nhất là làm cho HS nhận thức một cách thụ động, sao chép,
áp đặt, máy móc. Đây là vấn đề cần được tập trung giải quyết để loại bỏ quan niệm môn
GDCD là “môn phụ”.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************

*
Việc áp dụng các PPDH hiện đại như: Thảo luận nhóm, sắm vai, giải quyết vấn đề,
dự án…và đặc biệt là phương pháp trò chơi vào dạy học môn GDCD còn nhiều hạn chế,
mang tính đối phó và nếu có áp dụng thì vẫn chưa đem lại hiệu quả trong dạy học môn
GDCD; chưa phát huy hết ưu điểm của phương pháp này.
Qua thăm lớp dự giờ các đồng nghiệp tôi nhận thấy: khi sử dụng các PPDH tích cực,
trong đó có phương pháp trò chơi vào giảng dạy môn GDCD- khi mà có sự tích hợp
nhiều vấn đề, nhất là giáo dục kĩ năng sống thì nhiều giáo viên còn lúng túng, chưa biết
sử dụng phương pháp này như thế nào cho có hiệu quả, đạt được mục tiêu của bài học
GDCD. Và cũng nhiều giáo viên rất ngại khi sử dụng phương pháp trò chơi vì họ sợ: mất
thời gian, “cháy giáo án”, không đạt được mục tiêu của bài học, lớp ồn ảnh hưởng đến
lớp khác.
Hiện nay môn GDCD thường được HS gọi là “3K”( khó, khô, khổ) và cũng chẳng
mấy HS mặn mà khi học môn GDCD, đặc biệt là HS lớp 9- khi phải chịu áp lực thi cử.Vì
vậy, để tiết học GDCD sinh động, lôi cuốn và tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh,
giáo viên cần áp dụng các PPDH tích cực, đặc biệt là phương pháp trò chơi vào dạy học.
Xuất phát từ nhận thức, cũng như từ thực tế giảng dạy môn GDCD, tôi chọn và thực
hiện đề tài: “Tạo hứng thú cho HS lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp
trò chơi”. Với mục đích nâng cao hiệu quả dạy học môn, tạo hứng thú cho HS, đặc biệt là
HS lớp 9 khi học môn GDCD
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
II. Nội dung
1. Những vấn đề chung.
a. Bản chất của phương pháp trò chơi( trò chơi học tập).
Phương pháp trò chơi là phương pháp tổ chức cho HS tìm hiểu một vấn đề hay thể

nghiệm những hành động, những thái độ, những việc làm thông qua một trò chơi học tập
nào đó.
Bản chất của phương pháp trò chơi là dạy học thông qua tổ chức hoạt động cho HS.
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, HS được hoạt động bằng cách tự chơi trong đó mục
đích của trò chơi truyền tải mục tiêu của bài học.
b.Quy trình thực hiện:
Bước 1:Giáo viên( hoặc GV cùng HS) lựa chọn trò chơi, giới thiệu trò chơi và mục tiêu.
Bước 2: Chuẩn bị các phương tiện, điều kiện cần thiết cho trò chơi. Bước này bao gồm
những việc làm sau:
- Tổ chức người tham gia trò chơi: số người tham gia, số đội tham gia(mấy đội tham
gia)
- Các dụng cụ cần thiết dùng để chơi(nếu có).
Bước 3: Hướng dẫn chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
- GV nêu cách chơi (luật chơi): Từng việc làm cụ thể của từng người chơi hoặc đội
chơi, thời gian chơi, những điều người chơi không được làm.
- Cách xác nhận kết quả và cách tính điểm chơi…
Bước 4: Thực hiện trò chơi
Bước 5: Đánh giá sau trò chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
- GV nhận xét thái độ tham gia trò chơi của từng đội,của cá nhân, những việc làm
chưa tốt để rút kinh nghiệm.
- Công bố kết quả của từng đội, cá nhân và tuyên dương, ghi điểm, trao phần
thưởng(nếu có).
Bước 6: Thảo luận về ý nghĩa giáo dục của trò chơi. HS nêu kiến thức, kĩ năng trong bài
học mà trò chơi đã thể hiện.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*

Bước 7: GV kết luận, định hướng cho HS về cách ứng xử tích cực qua trò chơi.
c. Ưu điểm của phương pháp trò chơi.
- Qua trò chơi, HS có cơ hội để thể nghiệm thái độ, hành vi. Chính nhờ sự thể
nghiệm này sẽ hình thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi tích cực,
tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
- Qua trò chơi, HS sẽ được rèn luyện khả năng ra quyết định lựa chọn cho mình cách
ứng xử đúng đắn, phù hợp trong tình huống; HS hình thành được năng lực quan sát, được
rèn luyện kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi. Trò chơi có nhiều HS tham gia sẽ tạo cơ hội
rèn luyện kĩ năng học tập hợp tác cho các em.
- Bằng trò chơi, việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động, không
khô khan, nhàm chán. HS được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiện, hứng
thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập cho
HS- nhất là HS lớp 9, khi mà áp lực thi cử đè nặng
- Trò chơi còn tăng khả năng giao tiếp, tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa HS
với HS, giữa GV với HS.
2. Những vấn đề cụ thể.
2.1. Trong dạy học nói chung và dạy học môn GDCD nói riêng, không nhất thiết giờ
học nào cũng bắt buộc phải sử dụng phương pháp trò chơi. Tùy từng bài, từng phần, từng
điều kiện dạy học của nhà trường, khả năng của HS, năng lực và sở trường của GV mà
lựa chọn và sử dụng các PPDH một cách hợp lí. Sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy
học môn GDCD nhằm:
+ Hình thành kiến thức, kĩ năng mới.
+ Củng cố kiến thức, kĩ năng đã học.
Để đạt được điều đó, chúng ta cần phải chú ý đến thời điểm áp dụng trò chơi.Thời điểm
áp dụng trò chơi hiệu quả, tăng hứng thú cho HS là:
- Sử dụng trò chơi vào đầu giờ học để kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi

********************************************************************************************************************
*
- Sử dụng trò chơi để hình thành kiến thức, kĩ năng mới( áp dụng sau khi tìm hiểu
xong phần đặt vấn đề hay phần thông tin, sự kiện).
- Sử dụng trò chơi để củng cố kiến thức, kĩ năng đã học.
2.2. Một số ví dụ cụ thể khi sử dụng phương pháp trò chơi vào dạy học
GDCD 9.
a. Sử dụng trò chơi để củng cố kiến thức, kĩ năng đã học.Để củng cố kiến thức,
kĩ năng đã học cho HS chúng ta có thể sử dụng một số trò chơi sau:
*.Trò chơi ô chữ: GV có thể dựa vào nội dung bài học để tạo một ô chữ tóm lược lại
những nội dung đã học hay những gì HS cần ghi nhớ.
Ví dụ : Khi dạy bài 7- Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, GV
có thể sử dụng ô chữ sau để củng cố bài học:
- GV tổ chức cho cả lớp cùng chơi
- GV gợi ý HS giải ô chữ bằng cách trả lời các câu hỏi: Trả lời các câu hỏi hàng
ngang để tìm ra ô chữ hàng dọc(11 chữ cái)
HS lựa chọn ô chữ hàng ngang-câu hỏi:
1. Áo dài là một …(9 chữ cái) truyền thống của dân tộc Việt Nam.
2. Đây là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ ngàn xưa đến nay?( 7 chữ cái).
3. Câu ca dao: “Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chùm lại nên hòn núi cao”
Muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?(7 chữ cái)
4.Đây là một trong những truyên thống của dân tộc ta trong lĩnh vực giáo dục?(7 chữ
cái)
5.Ngày xưa, khi cha ông ta chiến thắng quân giặc, thường cung cấp lương thực quần
áo và tha cho tù binh được trở về nhà họ. Điều này thể hiện truyền thống gì của dân tộc
ta?(9 chữ cái).
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm

Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
T
1 T R A N G P H Ụ C
U
2 Y Ê U N Ư Ớ C
Ề
3 Đ O À N K Ế T
T
4 H I Ế U H Ọ C
Ố
5 N H Â N N G H Ĩ A
G
Sau khi giải xong các ô chữ hàng ngang-HS đoán ô chữ hàng dọc
Kết thúc trò chơi, GV tuyên dương, khen ngợi hoặc ghi điểm cho những em trả lời tốt.
GV kết luận kết thúc bài học: Dân tộc Việt Nam có truyền thống lâu đời, có bề dày
lịch sử dựng nước và giữ nước.Truyền thống đó là bài học, là kinh nghiệm quý giá cho
mọi thế hệ noi theo.
*. Trò chơi thử làm phóng viên:
Để củng cố cho HS sau khi học bài: Bảo vệ hòa bình, GV có thể tổ chức cho học sinh
trò chơi làm phóng viên.
Cách chơi như sau: Một vài học sinh trong lớp thay phiên nhau đóng vai phóng viên
Đài truyền hình, đài phát thanh, hoặc Báo thiếu niên tiền phong…và phỏng vấn các bạn
theo các câu hỏi( câu hỏi có thể các em tự nghĩ ra hoặc GV gợi ý trước cho các em):
1. Theo bạn, bảo vệ hòa bình là gì?
2. Bạn đã làm gì để bảo vệ hòa bình?
3.Vì sao chúng ta phải bảo vệ hòa bình?
4. Nêu những việc làm của em hoặc của các bạn trong trường, trong lớp thể hiện
bảo vệ hòa bình.

5. Theo bạn, bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của ai?
Kết thúc trò chơi, GV kết luận toàn bài: Bảo vệ hòa bình là bảo vệ cuộc sống bình
yên, giải quyết các mâu thuẫn, xung đột bằng thương lượng, đàm phán. Bảo vệ hòa bình
là trách nhiệm của mọi người…
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
*.Trò chơi “Băng reo”.
Để kết thúc bài học: Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, GV có thể tổ chức cho HS chơi trò “
Băng reo” như sau:
GV hô “Thanh niên” HS đáp lại “Việt Nam”.
Khi GV hô “sẵn sàng” HS hô “Bảo vệ Tổ quốc”
GV hô “thanh niên Việt Nam” HS hô “sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc”.
*.Trò chơi đóng vai: Sau khi học bài : Tự chủ, GV tổ chức cho HS chơi đóng vai. Cách
tiến hành như sau:
Gv chia nhóm(2,3,4 nhóm ) tùy tình hình lớp học, đưa ra tình huống: Hai bạn HS đi
xe đạp ngược chiều va vào nhau, một bạn xe bị hỏng, bạn kia bi xây xát.
- HS tự xây dựng kịch bản, viết lời thoại và phân vai.
- GV gợi ý thêm về diễn xuất.
- HS mỗi nhóm lên diễn xuất theo kịch bản.
- HS cả lớp nhận xét, đánh giá
- GV nhận xét, đánh giá tiểu phẩm, tuyên dương, ghi điểm nhóm làm tốt hoặc phát
thưởng (nếu có).
GV kết luận toàn bài: Tự chủ là đức tính quý giá. Nếu như mỗi chúng ta cũng có
đức tính tự chủ thì mọi công việc được giao được hoàn thành tốt đẹp, mỗi cá nhân sẽ
xây dựng gia đình, xã hội văn minh, hạnh phúc. Mỗi HS chúng ta biết tự chủ sẽ trở
thành người con ngoan, trò giỏi, lớp trường của chúng ta sẽ luôn luôn là môi trường

xanh- sạch- đẹp, văn minh, an toàn.
*.Trò chơi “Hái hoa dân chủ”. Đây là trò chơi thường được tổ chức trong các giờ ôn
tập, thực hành, ngoại khóa. Thay đổi hình thức ôn tập bằng trò chơi “hái hoa dân chủ”
làm cho giờ ôn tập sinh động hơn, tránh khô khan, nhàm chán. Các em được học mà chơi,
chơi mà học. Cách tiến hành như sau:
- GV chuẩn bị các câu hỏi đã ghi sẵn vào tờ giấy, gắn vào cây hoa(gây hứng thú cho
HS).
- GV gọi từng HS lên hái hoa, HS đọc to câu hỏi cho cả lớp nghe và trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và ghi điểm.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
*.Trò chơi “thi hát các làn điệu dân ca quê hương, các vùng miền- đọc ca dao , tục
ngữ”.
Ví dụ: Khi dạy xong bài: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
GV tổ chức cho HS thi hát các làn điệu dân ca của quê hương, các vùng miền .
- GV chia lớp thành 2 nhóm- các nhóm bốc thăm, nhóm nào thi trước.
- GV quy định thời gian chơi.
- Các nhóm lần lượt trình bày.
- Hết thời gian, nhóm nào trình bày được nhiều hơn, hay hơn thì nhóm đó thắng
cuộc.
GV kết luận bài học và nhắc nhở HS sinh phải biết giữ gìn, kế thừa và phát huy
truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đặc biệt là các làn điệu dân ca đang ngày bị mai một
trong lớp trẻ.
Khi dạy xong bài: Dân chủ và kĩ luật, giáo viên tổ chức cho các em thi đọc các câu
tục ngữ, cao dao nói về dân chủ và kĩ luật.
- GV chia nhóm( 2 nhóm)- các nhóm bốc thăm, nhóm nào đọc trước.

- GV quy định thời gian chơi
- Các nhóm lần lượt trình bày.
- Hết thời gian, nhóm nào trình bày được nhiều hơn, hay hơn thì nhóm đó thắng
cuộc.
GV kết luận bài học. Chúng ta có thể tham khảo những câu sau:
+ Tục ngữ:- Muốn tròn phải có khuôn,
Muốn vuông phải có thước.
- Quân pháp bất vị thân.
- Nhập gia tùy tục.
+ Cao dao: Bề trên ở chẳng kỉ cương,
Cho nên kẻ dưới lập đường mây mưa.
b. Sử dụng trò chơi để hình thành kiến thức, kĩ năng mới cho HS.
* Trò chơi “Tiếp sức’. Trò chơi này áp dụng khi GV yêu cầu HS tìm những biểu
hiện của chuẩn mực đạo đức hay pháp luật trong cuộc sống hàng ngày.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
Sau khi hướng dẫn HS tìm hiểu khái niệm trong bài: Kế thừa và phát huy truyền
thông tốt đẹp của dân tộc”, GV tổ chức cho HS chơi trò “tiếp sức” :
GV chia nhóm( 2 nhóm) quy định thời gian chơi.
GV nêu nhiệm vụ cần thực hiện: Kể tên các truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta mà
em biết?
GV nêu luật chơi và cách chơi: mỗi nhóm cử một đại diện lên bảng ghi một biểu
hiện, sau đó về chỗ để bạn khác trong nhóm lên ghi, tiếp tục cho đến hết thời gian quy
định( mỗi bạn chỉ thực hiện 1 lần). Hết thời gian, nhóm nào có nhiều đáp án nhất,
nhóm đó thắng cuộc).

Bảng minh họa các truyền thống tốt đẹp của dân tộc
Nhóm 1 Nhóm 2
Yêu nước
……
Hiếu học
……
Kết thúc trò chơi, GV nhận xét và tuyên dương nhóm làm tốt
GV kết luận: Đây là những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Chúng ta cần biết giữ
gìn, kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Sau đó, GV chuyển sang nội dung tiếp theo của bài học.
c. Sử dụng trò chơi để giới thiệu bài mới.
Sử dụng trò chơi vào đầu tiết học để bước đầu các em nhận ra nội dung kiến thức
bài học mà các em sắp được học. Đồng thời tạo tâm lý phấn khởi, thoải mái, hào hứng
học tập giảm bớt sự căng thẳng, mệt mỏi ở tiết học trước( Hoặc sự căng thẳng, mệt
mỏi do hoàn cảnh xung quanh).
*.Trò chơi săm vai:
Ví dụ: khi học bài Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, GV tổ
chức cho HS chơi sắm vai để giới thiệu bài mới.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
HS chuẩn bị tiểu phẩm(GV hướng dẫn HS chuẩn bị ở tiết học trước)
HS chơi đóng vai với tiểu phẩm:
Hùng( vừa đi vừa ngân nga):
- Dù ai buôn bán trăm bề
Mồng mười tháng tám thì về chọi trâu
- Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba
Quân: Cậu lãng mạn thật đấy. Biết ngâm thơ từ bao giờ thế! Cậu có biết ý
nghĩa của các câu ca dao đó không?
Hùng(gãi đầu): Tớ …tớ…ớ!
Lam: A! Câu ca dao nhắc nhở chúng ta phải luôn nhớ về cội nguồn, nhớ về
những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đây là một trong những truyền thống tốt đẹp của dân
tộc ta.
Hằng: Vậy “Truyền thống” là gì? Thế nào là truyền thống tốt đẹp của dân
tộc?
Tiểu phẩm kết thúc, GV chuyển vào giới thiệu bài mới: Để giải đáp câu hỏi của bạn
Hằng, chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
*. Trò chơi tiếp sức:
Khi dạy bài: Ôn tập học kỳ I chúng ta sử dụng trò chơi tiếp sức để tạo tâm lý hứng thú
cho học sinh khi học bài mới.
GV chia nhóm( 2 nhóm), quy định thời gian chơi( thời gian chơi 3 phút)
GV nêu nhiệm vụ cần thực hiện: Kể tên các bài đạo đức đã học trong chương
trình GDCD 9 học kỳ I ?
GV nêu luật chơi và cách chơi: mỗi nhóm cử một đại diện lên bảng ghi một bài
đạo đức đã học, sau đó về chỗ để bạn khác trong nhóm lên ghi, tiếp tục cho đến hết
thời gian quy định( mỗi bạn chỉ thực hiện 1 lần). Hết thời gian, nhóm nào có nhiều
đáp án nhất, nhóm đó thắng cuộc).

********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
C.PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt được.

Sau khi thể nghiệm đề tài, tôi thu được một số kết quả khá khả quan. Tôi tiến hành
thể nghiệm bằng cách:
Trắc nghiệm tìm hiểu sự hứng thú môn học khi áp dụng phương pháp trò chơi. Tôi
tiến hành thể nghiệm ở lớp 9B(10em), năm học 2012-2013.
Đầu năm học tôi đặt câu hỏi: Trong các môn học ở nhà trường THCS, em thích học
môn nào nhất? Vì sao?
TT Họ và tên Môn Học
Toán Lí Ngữ
văn
Địa
lý
Tiếng
Anh
Thể
dục
GDCD
1 Phạm Thị Hoài Thanh x x x x x
2 Nguyễn Thị Bích Ngọc x x x x x
3 Lê Huỳnh Đức x x x x
4 Phạm Văn Quốc x x x x x
5 Nguyễn Mai Hạnh x x x x x
6 Phan Thị Phương Thảo x x x x x
7 Phạm Thị Thúy x x x x x
8 Trần Quốc Lâm x x x x
9 Nguyễn Viết Hoàng x x x
10 Nguyễn Thị Hiền x x x x x

Qua điều tra cho thấy, phần lớp các em thích học các môn: Toán, Lí, Ngữ văn, tiếng
Anh,Thể dục. Các em cho rằng, đây là những môn học chính liên quan đến thi tuyển sinh
vào lớp 10. Còn môn Thể dục, các em cho rằng, học Thể dục được ra sân chơi tự do,

thoải mái hơn. Các em không thích học môn GDCD bởi: đây là “môn phụ” không thi
tuyển sinh vào lớp 10, kiến thức lại khô khan, đơn giản không phải tìm tòi, nghiên cứu
nhiều, chỉ cần học thuộc phần nội dung bài học ở Sách giáo khoa là được. Nên chỉ có
4/10 em thích học môn GDCD.
Sang đầu HK II, sau khi áp dụng đề tài được một học kì, cũng câu hỏi và đối tượng ấy,
tôi thu được kết quả đáng mừng, có 9/10em thích học môn này. Các em cho rằng khọc
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
học môn GDCD có sử dụng trò chơi học tập, các em cảm thấy giờ hoc sôi nổi hơn, giảm
được căng thẳng, áp lực học tập. Các em có cơ hội vừa học vừa chơi, kiến thức lại được
khắc sâu- khi các em được tự khám phá. Đặc biệt các em rất hứng thú chờ đợi tiết học
GDCD tiếp theo.
• Điều tra kết quả học tập: kết quả học kì I năm học 2012-2013
Lớp Sĩ
số
Học Lực Hạnh Kiểm Ghi chú
G K TB Y T K TB
9A 25 4 10 9 2 20 5 0 Chưa áp dụng đề tài
9B 26 8 12 6 0 24 2 0 Áp dụng đề tài
9C 24 7 10 7 0 23 1 0 Áp dụng đề tài

Như vậy, qua điều tra chúng ta thấy, hiệu quả dạy học môn GDCD đã được nâng cao
khi có áp dụng phương pháp trò chơi.
Ngoài ra, tôi còn thu được một số kết quả như:
- HS có cơ hội thể nghiệm thái độ, hành vi. Chính nhờ sự thể nghiệm này sẽ hình
thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi tích cực, tạo ra động cơ bên

trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
- HS sẽ được rèn luyện khả năng ra quyết định lựa chọn cho mình cách ứng xử đúng
đắn, phù hợp trong tình huống; HS hình thành được năng lực quan sát, được rèn luyện kĩ
năng nhận xét, đánh giá hành vi.
- Tiết học được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm
chán. HS được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiện, hứng thú và có tinh
thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập cho HS- nhất là
HS lớp 9, khi mà áp lực thi cử đè nặng
- Trò chơi còn tăng khả năng giao tiếp, tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa HS
với HS, giữa GV với HS.
- Qua đó, HS được rèn luyện nhiều kĩ năng sống: kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp
tác, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng chia sẽ cảm xúc, kĩ năng giảm căng thẳng…
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
- Nôi dung bài học nắm chắc và sâu hơn vì bản thân các em được tự khám phá.
Đây là một thành công lớn mà trươc đây trong giảng dạy môn GDCD tôi chưa đạt
được.
2. Bài học kinh nghiệm.

Để đạt được những kết quả trên, trong quá trình áp dụng phương pháp trò chơi vào
dạy học môn GDCD cần lưu ý một số điểm sau :
- Trò chơi phải dễ tổ chức và thực hiện, phải phù hợp với chủ đề, mục tiêu bài học
GDCD, với đặc điểm, trình độ của HS THCS, với quãng thời gian, hoàn cảnh, điều kiện
thực tế của lớp học, đồng thời phải không gây nguy hiểm cho HS.
- HS phải nắm được quy tắc chơi và phải tôn trọng luật chơi.
- Quy định rõ thời gian, địa điểm chơi.

- Trò chơi phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS, tạo điều kiện cho
HS tham gia tổ chức, điều khiển tốt các khâu: chuẩn bị, tiến hành chơi và đánh giá sau
khi chơi.
- Trò chơi phải được luân phiên, thay đổi một cách hợp lí tránh gây sự nhàm chán
cho HS.
- Tổ chức trò chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho HS hứng thú
học tập vừa hướng cho HS tiếp tục tập trung vào các nội dung khác của bài học một cách
có hiệu quả.
- Sau khi chơi, GV cần cho HS thảo luận rút ra nội dung, ý nghĩa giáo dục của trò
chơi.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*

D. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
1. Đối với các cấp quản lí:
*)Đối với các nhà trường:
- Có biện pháp quản lý, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đổi mới PPDH một cách có
hiệu quả nhất.
- Thường xuyên kiểm tra, đánh giá các hoạt động dạy học theo chuẩn kiến thức
- kĩ năng.
- Trang bị đầy đủ các thiết bị, đồ dùng dạy học, máy chiếu, phòng học bộ
môn…
*)Đối với Tổ chuyên môn:
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm

Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
Phân công chuyên môn phù hợp với chuyên ngành đào tạo của cán bộ giáo viên,
tránh dạy chéo môn.
2. Đối với giáo viên chủ nhiệm lớp:
Phối hợp với Đoàn, Đội tổ chức các trò chơi thông qua các hoạt động ngoại khóa
để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
3. Đối với giáo viên dạy môn GDCD:
- Để giờ học GDCD đạt được hiệu quả cao, tạo được sự hứng thú cho HS, GV phải
có sự đầu tư, nghiên cứu, chuẩn bị chu đáo, nhất là khi sử dụng phương pháp trò chơi
vào dạy học môn GDCD.
- Tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa
dạng, phong phú, có sức hấp dẫn, phù hợp với đặc trưng bài học, với đặc điểm và trình
độ học sinh, với điều kiện cụ thể của lớp, trường, địa phương.
- Động viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho học sinh tham gia một cách
tích cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình khám phá, phát hiện tri thức. Tạo niềm vui,
sự hứng khởi, nhu cầu hoạt động và thái độ tự tin trong học tập, giúp học sinh phát triển
tối đa năng lực tự học, tự đánh giá.
- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lý, hiệu
quả, linh hoạt phù hợp với đặc trưng bộ môn, phù hợp với nội dung, tính chất của bài
học…
4. Đối với học sinh:
- Tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động trò chơi trong học tập để tự
khám phá và lĩnh hội kiến thức, rèn luyện những kĩ năng sống cần thiết, xây dựng thái
độ, hành vi một cách đúng đắn phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, pháp luật.
- Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, tích cực thảo luận, tranh luận với bạn, với
nhóm học tập.
- Biết tự đánh giá và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học
tập của bản thân, bạn bè.

- Trong quá trình tham gia trò chơi học tập cần có sự thi đua lành mạnh, biết rút ra ý
nghĩa giáo dục của trò chơi.
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm
Tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 khi học môn GDCD thông qua phương pháp trò chơi
********************************************************************************************************************
*
Trên đây là hướng đi của bản thân tôi trong việc sử dụng phương pháp trò chơi để
tạo sự hứng thú cho HS lớp 9 khi học môn GDCD. Rất mong được sự đóng góp ý kiến
của Hội đồng khoa học, của quý thầy, quý cô và bạn bè đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!

Hà Tĩnh, tháng 1 năm 2014



TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa GDCD 9
2. Sách giáo viên GDCD 9
3. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục Trung học cơ sở - môn GDCD (NXB
giáo dục)
4. Giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ở trường THCS(NXB giáo dục)
********************************************************************************************************************
*
Sáng kiến kinh nghiệm