siêu âm mạch máu thận

siªu ©m m¹ch m¸u thËn
siªu ©m m¹ch m¸u thËn





MỞ ĐẦU
MỞ ĐẦU

Bệnh lý mạch máu thận :
Bệnh lý mạch máu thận :
–


bệnh lý của động mạch (hẹp, phình , tắc , bóc
bệnh lý của động mạch (hẹp, phình , tắc , bóc
tách ),
tách ),
–
bệnh lý của TM (dãn, huyết khối, dị dạng)
bệnh lý của TM (dãn, huyết khối, dị dạng)
–
của hai hệ ĐM và TM (dò, dị dạng động tĩnh
của hai hệ ĐM và TM (dò, dị dạng động tĩnh
mạch).
mạch).

–
Có thể nằm trong bệnh lý mạch máu toàn thân
Có thể nằm trong bệnh lý mạch máu toàn thân
hay riêng biệt .
hay riêng biệt .

MỞ ĐẦU
MỞ ĐẦU

Bất kỳ nguyên nhân nào làm giảm tưới máu thận cũng gây
Bất kỳ nguyên nhân nào làm giảm tưới máu thận cũng gây
ảnh hưởng chung đến toàn thân do kích hoạt hệ thống
ảnh hưởng chung đến toàn thân do kích hoạt hệ thống
Renin-Angiotensin .
Renin-Angiotensin .

Cao huyết áp do hẹp động mạch thận ở người trẻ được
Cao huyết áp do hẹp động mạch thận ở người trẻ được
quan tâm nhiều nhất trong các bệnh lý mạch máu thận vì
quan tâm nhiều nhất trong các bệnh lý mạch máu thận vì
khả năng can thiệp điều trị cao huyết áp là khả thi và có
khả năng can thiệp điều trị cao huyết áp là khả thi và có
kết quả tốt.
kết quả tốt.

Đây là dạng cao huyết áp có khả năng phục hồi nếu giải
Đây là dạng cao huyết áp có khả năng phục hồi nếu giải
quyết được tình trạng - nguyên nhân gây giảm tưới máu
quyết được tình trạng - nguyên nhân gây giảm tưới máu
thận (Nong ĐM thận bị hẹp, làm thuyên tắc đường dò )

thận (Nong ĐM thận bị hẹp, làm thuyên tắc đường dò )

MỞ ĐẦU
MỞ ĐẦU
•
Siêu âm Doppler màu hiện nay là phương tiện có
Siêu âm Doppler màu hiện nay là phương tiện có
giá trị ưu thế trong tầm soát vì dễ thực hiện, không
giá trị ưu thế trong tầm soát vì dễ thực hiện, không
xâm nhập, rẻ tiền, vô hại , làm được nhiều lần trên
xâm nhập, rẻ tiền, vô hại , làm được nhiều lần trên
cùng 1 bệnh nhân, định hướng chẩn đoán và chỉ
cùng 1 bệnh nhân, định hướng chẩn đoán và chỉ
dẫn cho chụp động mạch và can thiệp nội mạch
dẫn cho chụp động mạch và can thiệp nội mạch
mạch máu thận .
mạch máu thận .
•
Siêu âm Doppler cho thấy cùng lúc hình ảnh nhu
Siêu âm Doppler cho thấy cùng lúc hình ảnh nhu
mô và huyết động của sự tưới máu thận mà các
mô và huyết động của sự tưới máu thận mà các
phương tiện khác không thay thế được kể cả chụp
phương tiện khác không thay thế được kể cả chụp
đm thận bằng kỹ thuật số xóa nền DSA.
đm thận bằng kỹ thuật số xóa nền DSA.

TƯ THẾ BỆNH NHÂN
TƯ THẾ BỆNH NHÂN


Nằm ngửa, thả lỏng đầu mình, hay tay xuôi dọc
Nằm ngửa, thả lỏng đầu mình, hay tay xuôi dọc
theo cơ thể, chân hơi co lại để bụng mềm, thở
theo cơ thể, chân hơi co lại để bụng mềm, thở
đều đặn
đều đặn

Nằm nghiêng phải hay trái, nằm xấp hay ngồi .
Nằm nghiêng phải hay trái, nằm xấp hay ngồi .

Nói chung tùy thói quen của người làm Doppler
Nói chung tùy thói quen của người làm Doppler
và thoải mái của bệnh nhân. Nhiều trường hợp
và thoải mái của bệnh nhân. Nhiều trường hợp
khó khảo sát phải vận dụng tất cả các tư thế kể
khó khảo sát phải vận dụng tất cả các tư thế kể
trên .Có thể yêu cầu bệnh nhân nín thở để dễ
trên .Có thể yêu cầu bệnh nhân nín thở để dễ
ghi nhận dạng sóng và đo vận tốc chính xác
ghi nhận dạng sóng và đo vận tốc chính xác
hơn.
hơn.

CÁC MẶT CẮT
CÁC MẶT CẮT

Khi bệnh nhân nằm ngửa thực hiện các mặt cắt
Khi bệnh nhân nằm ngửa thực hiện các mặt cắt

ngang và dọc theo động mạch chủ bụng. Đầu dò
ngang và dọc theo động mạch chủ bụng. Đầu dò
đặt đường giữa, bên hay ngang hông lưng .
đặt đường giữa, bên hay ngang hông lưng .

Khi bệnh nhân nằm nghiêng phải hay trái các
Khi bệnh nhân nằm nghiêng phải hay trái các
mặt cắt tương tự chủ yếu để khảo sát vùng rốn
mặt cắt tương tự chủ yếu để khảo sát vùng rốn
thận, đm thận đoạn xa, tưới máu chủ mô thận
thận, đm thận đoạn xa, tưới máu chủ mô thận

Những bệnh nhân mập phì thành bụng dày
Những bệnh nhân mập phì thành bụng dày
nhiều mỡ có thể nằm xấp, đầu dò đặt song
nhiều mỡ có thể nằm xấp, đầu dò đặt song
song cột sống thắt lưng trên lưng hay hông lưng
song cột sống thắt lưng trên lưng hay hông lưng
đều có thể khảo sát được
đều có thể khảo sát được

Thứ tự khảo sát
Thứ tự khảo sát

Động mạch chủ bụng nằm trước và lệch về bên T cột
Động mạch chủ bụng nằm trước và lệch về bên T cột
sống .Tìm đm mạc treo tràng trên .
sống .Tìm đm mạc treo tràng trên .

Đm thận Phải

Đm thận Phải
xuất phát vị trí 10-11 giờ ,
xuất phát vị trí 10-11 giờ ,
đm thận T
đm thận T
từ 4-5
từ 4-5
giờ
giờ

Đo kích thước
Đo kích thước
lỗ xuất phát
lỗ xuất phát
, thận , đầu xa hai bên
, thận , đầu xa hai bên

Thành mạch dày mỏng : Nhiều trường hợp có thể đo
Thành mạch dày mỏng : Nhiều trường hợp có thể đo
độ dày thành mạch hay chỉ là cảm nhận chủ quan và kinh
độ dày thành mạch hay chỉ là cảm nhận chủ quan và kinh
nghiệm của người làm siêu âm .
nghiệm của người làm siêu âm .

Đo kích thước hai thận : Bình thường thận phải nhỏ
Đo kích thước hai thận : Bình thường thận phải nhỏ
hơn thận trái
hơn thận trái


Hình dạng thận : Có những bệnh nhân có hình dạng
Hình dạng thận : Có những bệnh nhân có hình dạng
đặc biệt : Múi thận
đặc biệt : Múi thận

Thứ tự khảo sát
Thứ tự khảo sát

      !" !" ậ ề ấ ậ đồ ấ à à
      !" !" ậ ề ấ ậ đồ ấ à à
# !   !  ! đề ậ ứ ướ ỏ ậ ậ
# !   !  ! đề ậ ứ ướ ỏ ậ ậ

  "     #$  ế ậ à à ớ ỏ ủ ĩ ớ
  "     #$  ế ậ à à ớ ỏ ủ ĩ ớ
% &' ! ệ ậ ậ
% &' ! ệ ậ ậ

( &'  )  !  !ệ ậ ầ ậ ậ ạ
( &'  )  !  !ệ ậ ầ ậ ậ ạ
*  &  )++ ,-  -ậ ư à ữ ế ườ ặ
*  &  )++ ,-  -ậ ư à ữ ế ườ ặ
 )&+ ,)+#, .,ấ à ư
 )&+ ,)+#, .,ấ à ư
-  -/0.     ế ặ ườ ấ ở ẻ ổ
-  -/0.     ế ặ ườ ấ ở ẻ ổ
 %) ở ả ậ
 %) ở ả ậ


1    ớ ỏ ủ ậ
1    ớ ỏ ủ ậ

* ,    2 ( ướ ậ đạ ể ả ă
* ,    2 ( ướ ậ đạ ể ả ă




gi¶i phÉu
gi¶i phÉu
21/08/14 10
3456"7
21/08/14 11
89: &;
;&
θ
θ≤60
<=89: &;5>&4,?


Hình thái biến đổi giải phẫu
Hình thái biến đổi giải phẫu
học
học

Thận độc nhất
Thận độc nhất

Thận lạc chỗ

Thận lạc chỗ

Thận móng ngựa
Thận móng ngựa

Teo thận
Teo thận

Đa động mạch thận
Đa động mạch thận

Thận ghép
Thận ghép

Bất thường chỗ xuất phát
Bất thường chỗ xuất phát




Có trường hợp hai đm thận tách kề nhau theo chiều trước
Có trường hợp hai đm thận tách kề nhau theo chiều trước
sau, có đường kính bằng nhau, liên quan với tĩnh mạch
sau, có đường kính bằng nhau, liên quan với tĩnh mạch
gần giống như loại chỉ có 1 động mạch điển hình
gần giống như loại chỉ có 1 động mạch điển hình

Có thận có 2 đm tách không kề nhau cách 4-12 mm, có
Có thận có 2 đm tách không kề nhau cách 4-12 mm, có
thể tách rất thấp dưới đm mạc treo tràng trên , đm thận

thể tách rất thấp dưới đm mạc treo tràng trên , đm thận
dưới cách đm thận trên khoảng 5-7 cm, là đm cực dưới
dưới cách đm thận trên khoảng 5-7 cm, là đm cực dưới
thực sự.Đường kính bù trừ nhau trên to dưới nhỏ hay
thực sự.Đường kính bù trừ nhau trên to dưới nhỏ hay
ngược lại trên khoảng 4-6 mm, dưới 2-6 mm
ngược lại trên khoảng 4-6 mm, dưới 2-6 mm

Có trường hợp thận có 3 đm thận không kề nhau theo
Có trường hợp thận có 3 đm thận không kề nhau theo
chiều trên dưới Đm trên 2-4 mm đi vào cực trên hay rốn
chiều trên dưới Đm trên 2-4 mm đi vào cực trên hay rốn
thận, có nhánh đi vào cực trên, đm giữa 2-4 mm đi vào bể
thận, có nhánh đi vào cực trên, đm giữa 2-4 mm đi vào bể
thận có liên quan như loại 1 đm thi đi vào rốn thận ở khe
thận có liên quan như loại 1 đm thi đi vào rốn thận ở khe
phụ. Có thể đm thận xuất phát từ đm chủ bụng hay chậu
phụ. Có thể đm thận xuất phát từ đm chủ bụng hay chậu

CÁC BỆNH LÝ HỆ MẠCH MÁU THẬN
CÁC BỆNH LÝ HỆ MẠCH MÁU THẬN

Tổn thương xơ vữa động mạch
Tổn thương xơ vữa động mạch

Loạn sản sợi
Loạn sản sợi

Phình động mạch thận
Phình động mạch thận


Tắc động mạch thận
Tắc động mạch thận

Takayasu
Takayasu

Nhồi máu thận
Nhồi máu thận

Tắc tĩnh mạch thận
Tắc tĩnh mạch thận

Hội chứng kẹp mạch máu thận
Hội chứng kẹp mạch máu thận

Bóc tách động mạch thận
Bóc tách động mạch thận

Dãn TM thận bẩm sinh hay mắc phải
Dãn TM thận bẩm sinh hay mắc phải

Dị dạng động tĩnh mạch thận bẩm sinh
Dị dạng động tĩnh mạch thận bẩm sinh

Dò động tĩnh mạch thận
Dò động tĩnh mạch thận

Bất sản mạch máu 1 bên thận
Bất sản mạch máu 1 bên thận

Chỉ số sức cản RI
Chỉ số sức cản RI

Chỉ số sức cản ghi nhận độ cản của đm
Chỉ số sức cản ghi nhận độ cản của đm
thận ở vùng thấp
thận ở vùng thấp

RI = Đỉnh cưc đại tâm thu – Cuối tâm
RI = Đỉnh cưc đại tâm thu – Cuối tâm
trương / Đỉnh cực đại tâm thu .
trương / Đỉnh cực đại tâm thu .

RI bình thường =/< 0,65-0,7.
RI bình thường =/< 0,65-0,7.

Kết luận độ hẹp % dựa trên đo trực tiếp
Kết luận độ hẹp % dựa trên đo trực tiếp
khẩu kính lấy tỉ lệ
khẩu kính lấy tỉ lệ

Những điểm cần lưu ý về chỉ số
Những điểm cần lưu ý về chỉ số
RI
RI


RI=1 nghĩa là không đo được độ lệch cuối tâm trương
RI=1 nghĩa là không đo được độ lệch cuối tâm trương

RI > 1 nghĩa là lưu lượng cuối tâm trương đảo chiều
RI > 1 nghĩa là lưu lượng cuối tâm trương đảo chiều

RI> 0,70 – 0,75 co giá trị nghi ngờ có hẹp đm thận, làm giảm tưới máu nhu mô
RI> 0,70 – 0,75 co giá trị nghi ngờ có hẹp đm thận, làm giảm tưới máu nhu mô
thận
thận

RI ở trẻ em cao hơn hẳn ở người lớn nhất là trẻ sơ sinh
RI ở trẻ em cao hơn hẳn ở người lớn nhất là trẻ sơ sinh

RI tăng không đáng kể và không có ý nghĩa là hẹp đm thận trong trường hợp
RI tăng không đáng kể và không có ý nghĩa là hẹp đm thận trong trường hợp
huyết áp giảm, cung lượng tim giảm , các bệnh lý có 1tụ dịch quanh thận hay
huyết áp giảm, cung lượng tim giảm , các bệnh lý có 1tụ dịch quanh thận hay
tụ dịch dưới vỏ bao thận
tụ dịch dưới vỏ bao thận

RI tăng có thể có hay không liên quan đến độ nặng của bệnh . Có liên quan
RI tăng có thể có hay không liên quan đến độ nặng của bệnh . Có liên quan
trong các bệnh tiểu đưòng , hội chứng gan thận, hội chứng suy thận tán huyết
trong các bệnh tiểu đưòng , hội chứng gan thận, hội chứng suy thận tán huyết
và bệnh lupus
và bệnh lupus

RI không tăng trong giai đoạn sớm của bệnh tiểu đường

RI không tăng trong giai đoạn sớm của bệnh tiểu đường

RI giảm dần từ đm phân thùy trong vùng tủy thận tại rốn thận ra đến đm gian
RI giảm dần từ đm phân thùy trong vùng tủy thận tại rốn thận ra đến đm gian
tiểu thùy ở vùng vỏ ngoài rìa thận
tiểu thùy ở vùng vỏ ngoài rìa thận






*+5@
@




AB
AB
-CDE
-CDE
"CDE
"CDE
1F
1F
*CE
*CE
/G
/G

HII
HII
JI
JI
I!K(I!L
I!K(I!L
MI(NI
MI(NI
*+
*+
OI
OI
MI
MI
I!K(I!L
I!K(I!L
MI(NI
MI(NI
1PQ
1PQ
KK(NI
KK(NI
RI(RK
RI(RK
I!K(I!L
I!K(I!L
JI(LI
JI(LI



MI(JK
MI(JK
HI(HK
HI(HK
I!K(I!L
I!K(I!L
JI(LI
JI(LI




DÊu hiÖu hÑp
DÊu hiÖu hÑp
S*GT- -U3V)HOID!&±
: &;WXU3!Y89P+
: &;?W#0?
S*34GT- -%X3V!WZW5[!"0!1F
?\FU
S]GT- -0?W5[^!"U!1F?\F0!*
U




Mét sè c¸ch tÝnh møc ®é hÑp
Mét sè c¸ch tÝnh møc ®é hÑp
H ,H *_PV"P&)+5@Q?
5@>C;&;*;1E
*1`*5DQD*5D>

a1*≤ 1,35  T-T-"34NIb
a1*cH!MKT-)NIb!??T-
R,R *_PP5@+>5@Q?5@
>C1;&1E
11`-5DQD-5D>
a11dM!KT-T-"34NIb
a11cM!KT-)NIb
M,M 1eF//e ]F`I!fgH(CD-Ehb