Lời giới thiệu
Theo mục tiêu đào tạo: Ngời giáo viên phải có năng lực nghiên
cứu để cải tiến phơng pháp giảng dạy và giáo dục cho học sinh.
Giáo dục không ngừng phát triển ngời giáo viên phải nâng cao
trình độ , phải ngày càng tích luỹ đợc nhiều kinh nghiệm trong quá
trình giảng dạy.
Ngời giáo viên phải là ngời mẫu mực về mọi mặt. Để thực hiện
đợc điều đó tôi đà có một số công việc để hớng học sinh đi vào kỉ
cơng, nền nếp ngay từ đầu năm đó là: Đọc thông, viết thạo. Các
em bắt đầu vào lớp 1 có nhiều bỡ ngỡ. Bớc đầu là học âm, học vần,
muốn đọc đợc các tiếng tốt trớc hết phải cho các em đọc thông các
âm vần và viết đợc các âm vần một cách chắc chắn.
Việc làm này đã tạo cho một số em đọc đợc rõ ràng, bớt phát
âm sai.Nhng vì học sinh còn nhỏ mới chỉ là lớp 1cho nên vẫn còn
rất nhiều em cha Đọc thông, viết thạo còn rất là bỡ ngỡ. Vì vậy
khi tôi là một ngời trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy kĩ năng đọc
của học sinh còn rất hạn chế. Từ đó các em đọc đã có nhiều tiến
bộ hơn so với đầu năm học.
Có thể nói ớc vọng cao nhất của mỗi giáo viên trực tiếp đứng
lớp là: Học sinh tiếp thu bài một cách chủ động, hiểu sâu kiến thức
và tạo đợc sự thu hút đối với các em đẻ góp phần đào tạo cho xã
hội những con ngời có đức tính tốt đẹp, có đầy đủ tri thức hiểu
biết, có kĩ năng lao động và óc sáng tạo. Thấy đợc tầm quan trọng
đó tôi viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao kĩ năng đọc
cho học sinh Lớp 1.
Đây là lần đầu tiên tôi viết bài tập nghiên cứu khoa học nhng
cũng không tránh khỏi những sai sót, rất mong đợc sự đóng góp ý
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
1
kiến của các cấp lãnh đạo, ban giám hiệu nhà trờng và của các
đồng nghiệp để đề tài nghiên cứu đợc hoàn thiện hơn.
Phần mở đầu
I. Lí do chọn đề tài:
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục ở tiểu học. Xuất phát từ nhiệm
vụ giáo dục trong nhà trờng xã hội chủ nghĩa đào tạo thế hệ trẻ trở
thành con ngời phát triển toàn diện. Vì thế mà học sinh phải đọc
tốt hơn để học tốt các môn học khác ở bậc tiểu học cũng nh các
lớp trên.
Hơn thế nữa Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng
đã khẳng định vị trí vai trò của GD - ĐT trong sự nghiệp phát triển
của đất nớc: Muốn tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá
thắng lợi phải phát triển GD - ĐT, phát huy nguồn năng lực con
ngời yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững.
Trong xu thế chung của giáo dục là đổi mới phơng pháp dạy
học lấy ngời học làm trung tâm, ngời học giữ vai trò chủ động, tích
cực trong quá trình học tập. Việc đổi mới dạy học phân môn Tập
đọc là vô cùng quan trọng vì nó trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu
tiên đối với mỗi ngời đi học. Đầu tiên là tẻ phải học đọc, sau đó trẻ
đọc để học. Đọc giúp trẻ chiếm lĩnh đợc một số ngôn ngữ dùng
trong giao tiếp và học tập. Nó là công cụ để học tiếp những môn
học khác, tạo ra hứng thú và động cơ học tập, tạo điều kiện để học
sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập cả đời. Nó là một khả
năng không thể thiếu đợc của con ngời thời đại văn minh.
Thực tế dạy học môn Tiếng Việt cụ thể là phân môn Tập đọc
trong điều kiện hiện nay ở trờng tiểu học đã đợc cụ thể, rõ ràng
trong việc phân chia các bớc. Nếu giáo viên chỉ dạy theo các bớc
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
2
nh hớng dẫn thì cha kích thích sự ham học của ngời học cũng nh
cha rèn luyện về tốc độ, về đọc diễn cảm của một số kĩ năng khác.
Căn cứ vào trờng ta, số học sinh yếu kém có những em học lên
Lớp 4 nhng đọc còn đánh vần để ghép chữ. Hơn nữa trờng Văn
Hải lại năm trên địa bàn nông thôn Tiểu khu 4 với số đồng bào
theo Đạo thiên chúa cao nên trình độ nhận thức ở đây còn yếu
kém. Một số gia đình chỉ chuyên chăm chú làm ăn và đi lễ ( nhà
thờ). Còn một số phụ huynh còn không biết con mình học lớp
mấy? Chính vì vậy mà lên lớp 4,5 nhiều em vừa đọc vừa đánh vần,
đọc ê, a, đọc liến thoắng, đọc nhát gừng, đọc lên xuống giọng tuỳ
tiện cha biết ngắt nghỉ đúng dấu.
Nhu cầu bản thân tôi là ngời nghiên cứu muốn qua công việc
nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế giảng dạy của mình tìm ra
những biện pháp dạy học phân môn Tập đọc một cách tốt nhất
theo hớng tích cực hoá ngời học.
II Mục đích nghiên cứu
Khẳng định tính u việt của phơng pháp dạy tập đọc theo hớng
tích cực hoạt động hoá ngời học. Và tìm ra những phơng pháp bổ
sung cho giờ dạy Tập đọc thành công hơn.
III Đối tợng và phạm vi nghiên cứu
Với điều kiện và thời gian có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu trong
phạm vi hẹp: Đó là các giờ dạy Tiếng Việt (Học vần, Tập đọc) Lớp
1B Trờng tiểu học Văn Hải Kim Sơn Ninh Bình.
IV Nhiệm vụ nghiên cứu
Cơ sở lí luận khoa học giáo dục về đổi mới phơng pháp dạy
phân môn Tập đọc ở tiểu học và tôi tiến hành dạy khảo sát về ph-
ơng pháp dạy Tập đọc để rút ra kết luận cần thiết.
V. Phơng pháp nghiên cứu
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
3
Nghiên cứu lí luận: Báo cáo về thực hiện đổi mới phơng pháp
dạy học ở tiểu học của Bộ giáo dục và đào tạo.
Tổng kết kinh nghiệm: Tìm hiểu thực trạng
Ngoài ra tôi còn sử dụng một số phơng pháp hỗ trợ khác nh:
điều tra đối chứng-so sánh, phân tích tổng hợp số liệu,kiểm
nghiệm, đàm thoại trực tiếp với giáo viên và học sinh.
Phần nội dung
Ch ơng I: Một số vấn đề lí luận
Những cơ sở lí luận của việc dạy Tiếng Việt
Từ năm 2002 -2003 cả lớp triển khai dạy chơng trình sách giáo
khoa mới. Sách giáo khoa mới có nội dung mang tính thiết thực.
Sách in đẹp , kênh hình đẹp hỗ trợ cho kênh chữ .Bản thân kênh
hình cũng là kiến thức cần truyền đạt . Hớng dạy học hiện nay là
tác động vào ngời học, nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng
tạo của học sinh. Dạy học tiếng Việt theo hớng tổ chức các hoạt
động dạy học chừng nào học sinh đã có Hoạt động học thì quá
trình dạy học trên lớp mới có hiệu quả. Muốn học sinh đảm bảo
chất lợng đồng đều, các em phát huy đợc hết khả năng của mình
ngời giáo viên phải tạo đợc việc học tập, sự hấp dẫn lôi cuốn các
em vào quá trình học một cách tự giác, tự nhiên, phù hợp với đặc
điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học.
1. Cơ sở triết học
Ngôn ngữ là phơng tiện giao tiếp quan trọng nhất của loài
ngời
V. L. Lê- Nin
Điều này không chỉ đơn thuần khẳng định ngôn ngữ là phơng
tiện giao tiếp mà là phơng tiện giao tiếp quan trọng nhất-phơng
tiện giao tiếp đặc trng của loài ngời.Không có ngôn ngữ là loài ng-
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
4
ời không thể phát triển. Mục đích dạy ngôn ngữ trong nhà trờng là
làm cho học sinh có thể sử dụng ngôn ngữ làm phơng tiện sắc bén
để giao tiếp. Vì vậy phát triển ngôn ngữ là nhiệm vụ quan trọng
nhất của dạy tiếng Việt trong nhà trờng. Tất cả các giờ dạy Tiếng
Việt phải đi theo khuynh hớng dạy đọc dạy viết.
Ngôn ngữ luôn gắn bó chật chẽ với t duy:
Ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của t duy
Các-Mác
Ngôn ngữ là phơng tiện của nhận thức lý tính. T duy con ngời
khônbg thể phát triển nếu thiếu ngôn ngữ. Việc chiếm lĩnh ngôn
ngữ làm tiền đề để phát triển t duy. Từ đây có thể rút ra kết luận:
Kiến thức kỹ năng ngôn ngữ phải đợc xem nh là những yếu tố của
giáo dục phát triển các hệ thống dạy học tiếng Việt cần đảm bảo
những yếu tố của giáo dục phát triển các hệ thống dạy học Tiếng
Việt cần đảm bảo mối liên hệ giữa lời nói và t duy.
Nhận thức lí luận của chủ nghĩa Mác Lê- nin cho rằng: Con đ-
ờng biện chứngcủa nhận thức chân lí đi qua hai giai đoạn: Nhận
thức cảm tính và nhận thức lí tính, đồng thời cũng chỉ ra thực tiễn
là cội nguồn động lực của nhận thức,nó cũng là tiêu chuẩn của
chân lí. Học sinh sẽ đi từ việc quan sát, lắng nghetiếng nói trong
đời sống hằng ngày thông qua việc phân tích đến tổng hợp khái
quát hoá thành những định nghĩa lí thuyết, những nguyên tắc và từ
đó quay trở về thực tiễn giao tiếp, làm cho ngôn ngữ sống động
trong dạng nói và dạng viết.
Cơ sở ngôn ngữ học
Ngôn ngữ học nói chung Tiếng Việt nói riêng có quan hệ mật
thiết với phơng pháp dạy học Tiếng Việt. Từ mối quan hệ này có ý
kiến cho rằng: Phơng pháp dạy học Tiếng Việt phải phát hiện đợc
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
5
những quy luật riêng, đặc thù của dạy học Tiếng Việt, chính là
khoa học ngôn ngữ quy định đặc thù này. Những biểu hiện về bản
chất của ngôn ngữ, của tiếng Việt có vai trò quan trọng trong việc
định ra các nguyên tắc, nội dung và phơng pháp dạy học Tiếng
Việt.
Ví dụ: Từ bản chất của ngôn ngữ dạy học Tiếng Việt phải làm cho
học sinh nắm đợc giá trị của từng hiện tợng ngôn ngữ, tinh hệ
thống của ngôn ngữ là hệ thống để xây dựng các bài tập.
Cơ sở giáo dục:
Giáo dục học nói chung, lí luận dạy học đại cơng nói riêng,
cung cấp cho việcdạy học môn Tiếng Việt, có thể coi phơng pháp
dạy học Tiếng Việt là một khoa học sinh ra từ sự tích hợp biện
chứng của ngôn ngữ học và lí luận dạy học bộ môn.
Từ những cơ sở lí luận trên chúng ta xem xét việc giảng dạy
phân môn Tập đọc ở tiểu học đợc tiến hành nh thế nào trong các
nhà trờng từ trớc đến nay.
2. Phơng pháp giảng dạy đặc trng bộ môn
Khái niệm về phơng pháp dạy học
Phơng pháp dạy học (dùng theo nghĩa hẹp) là cách thức tác
động lẫn nhau giữa thầy và trò, dới sự chỉ đạo của thầy hớng đến
đạt mục đích học tập.
Phơng pháp dạy học có hai mặt: Mặt khách quan và mặt chủ
quan.
Mặt khách quan: Là các thao tác hợp qui luật chủ thể chọn và
tác động lên đối tợng nhằm tìm hiểu, chiếm lĩnh và cải biến đối t-
ợng.
Từ khái niệm về phơng pháp dạy học nh đã nêu ở trên ta thấy
rằng: Phơng pháp dạy Tập đọc, cũng đợc hiểu là cách thức tác
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
6
động lẫn nhau giữa thầy và trò dới sự chỉ đạo của thầy hớng dẫn
học sinh đi đến đạt mục đích môn học.
Vậy tổ chức cách dạy Tập đọc nh thế nào để đạt đợc hiệu quả
cao không gây nhàm chán cho tiết học? Làm thế nào để học sinh
say mê môn học say mê sách vở văn chơng? Đây là vấn đề cơ bản
mấu chốt góp phần thực hiện mục tiêu môn học. Để thấy rõ vấn đề
này chúng ta sẽ tìm hiểu dạy học bộ môn này tiến hành nh thế
nầo?
Phơng pháp dạy học truyền thống :
Đặc trng phơng pháp này là đề cao vai trò của giáo viên, coi
trọng việc dạy. Trong cách học truyền thống việc thuyết giảngtrở
thành việc làm thờng ngày của thầy ở tất cả các môn học. Với cách
làm này, giáo viên sẽ là ngời đảm nhận cả ba trách nhiệm.
Giáo viên phụ trách về sản phẩm: Trên lớp giáo viên tạo ra nội
dung dới hình thức bài giảng, chuẩn bị bài trên lớp theo trình tự
nhất định bài giảng trớc học sinh.
Giáo viên phụ trách về quản lí : Tổ chức sự vận hành của nhóm
trong thời gian và không gian, tổ chức đó lại phụ thuộc vào phần
lớn vào phơng thức can thiệp của thầy, học sinh phải có khả năng
nghe, nhìn để ghi chép.
Giáo viên là ngời điều chỉnh hoạt động, giám sát và trách phạt.
Ví dụ: Yêu cầu học sinh trật tự, phát vấn học sinh khác, trong mọi
trờng hợp ngời thầy là ngời chủ động khởi xớng.
Nằm trong xu thế chung đó việc dạy Tập đọc cũng diễn ra tơng
tự.
Ngay từ thời kì xa xa việc dạy học đọc theo lối thuộc vẹt và
giảng giải luôn đợc áp dụng trong mọi hình thức dạy học. Hình
ảnh ông thầy đồ tay cầm sách, tay cầm thớc, mắt nhìn sách đọc
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
7
câu trớc, học trò bắt chớc đọc câu sau đã một thời in trong kí ức
của cả một thế hệ. Đến năm 1945 cách dạy học này vẫn tồn tại.
Vào tiết tập đọc thầy đọc mẫu câu trớc theo nhịp gõ thớc trò đọc
theo sau. Trò đọc mà không biết đó là chữ gì?Nghĩa của nó nh thế
nào? Tất cả những nhợc điểm trên có ảnh hởng không nhỏ tới chất
lợng học sinhnói chung, môn Tập đọc nói riêng.Mặt khác sự phát
triển của khoa học công nghệ thông tin, đòi sống đã tạo cho con
ngờikhông ngừng phát triển về mọi mặt. Việc thay đổi mục tiêu
nội dung đặc biệt là phơng pháp dạy học có ý nghĩa rất quan trọng.
Quan điểm dạy học mới theo hớng tích cực hoá hoạt động của
ngời học:
Quan điểm đổi mới phơng pháp dạy học .
Xuất phát từ thực tiễn yêu cầu của xã hội, quan điểm đổi mới
phơng pháp dạy học ở tiểu học là góp phần thực hiện mục tiêu giáo
dục tiểu học (quan điểm hớng đích). Tạo ra sự bình đẳng về cơ hội
phát triển của các năng lựcvà sở trờng của ngời học(quan điểm cá
thể hoá).Giúp học sinh học tập bằng cách tìm tòi khám phá (quan
điểm dạy học tự phát hiện). Để thực hiện từng quan điểm này phải
có cácphơng pháp dạy học thích hợp. Chẳng hạn để giúp học sinh
học tập bằng cách tìm tòi, khám phá thì phải sử dụng phơng pháp
qui nạp. Chính vì thế giáo viên nên hớng dẫn học sinh sử dụng ph-
ơng pháp hoạt động học qua làm. Tự học sinh phát hiện đợc kiến
thức mới thông qua thực nghiệm quan sát điều tra nghiên cứu.
Phân môn Tập đọc ở tiểu học là một trong những phân môn cơ
bản có vai trò quan trọng trong việc truyền thụ và trang bị tri thức
cho học sinh. Do vậy việc đổi mới phơng pháp dạy học phân môn
này cũng tất yếu nằm trong tổng thể những xu hớng chung của xu
thế đổi mới phơng pháp dạy học ở tiểu học.
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
8
Dạy Tập đọc vẫn tiến hành nh cũ theo các bớc: ổn định tổ chức,
kiểm tra bài cũ, dạy bài mới, củng cố, hớng dẫn về nhà tuy nhiên
thay đổi phơng pháp dạy học không phải là vứt bỏ phơng pháp cũ
để thay hoàn toàn phơng pháp mới mà phải dần dần thay thế và kế
thừa phát huy những điểm tích cực trong phơng pháp dạy học
truyền thống.
Đối với giờ dạy Tập đọc khi xây dựng quy trình các bớc lên lớp
theo hớng tích cực hoá hoạt động của ngời học cần phả tuân thủ
các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc đảm bảo tính lí luận về dạy học tích cực: Quy trình
này đợc xây dựng trên quan điểm về phơng pháp dạy học tích cực
lấy học sinh làm trung tâm, phát huy chủ động sáng tạo của học
sinh với phơng châm cho trẻ thấy rõ khả năng t duy mạnh mẽ của
mình.
Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và tính vừa sức: Nguyên tắc
này đợc xây dựng bằng các thao tác có mối liên hệ chặt chẽ với
nhau, đợc sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó theo logíc thống nhất
từ đầu đến cuối. Với quy trình này thầy giáo tổ chức cho học sinh
tién hành liên tục các nhiệm vụ lí thuyết và thực hành bằng sự nỗ
lực tối đa về khả năng nhận thức của bản thân.
Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống: Chơng trình của bậc tiểu
học đợc xây dựng theo quy tắc đồng tâm, phát triển theo tổng chủ
đề có liên quan với nhau. Các môn hỗ trợ cho nhau để giúp ngời
học nâng cao năng lực nhận thức, rèn luyện tính kiên trì.
Nguyên tắc đảm bảo tính nghệ thuật: Mỗi bài văn, bài thơlà
một tác phẩm nghệ thuật, là sản phẩm của quá trình lao động mà
các tác giả đã cống hiến cho độc giả cho nên trong giờ Tập đọc
phải dạy cho học sinh khai thác cái hay, cái đẹp của bài Tập đọc
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
9
Nguyên tắc tích hợp và tổng hợp ngữ văn: Các phần việc trong
quy trình các bớc lên lớp của một bài Tập đọc không phân chia
rạch ròi mà phối hợp đồng thời tất cả các bớc từ giải nghĩa từ, tìm
ý đọc diễn cảm. Quy trình dạy học chủ trơng không chỉ đọc chữ
mà còn đọc nghĩa cảm thụ nội dung.
Để tìm hiểu tác động của quá trình dạy Tập đọc theo hớng tích
cực hoá hoạt động của ngời học. Tôi đi sâu nghiên cứu học sinh
lớp 1B trờng tiểu học Văn Hải Kim Sơn Ninh Bình.
Ch ơng II: Kết quả điều tra khảo sát thực tiễn
1. Đặc điểm tình hình
Trờng tiểu học văn hải Kim Sơn Ninh Bình có thành tích
tốt trong phong trào xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong các giai
đoạn cách mạng của đất nớc. Đó là niềm tự hào, nguồn động viên
giáo viên và học sinh phát huy truyền thống ấy để thi đua dạy tốt
học tốt góp phần vào sự nghiệp giáo dục của đất nớc. Ngày nay tr-
ờng đang vững bớc đi lên nhờ đội ngũ cán bộ quản lí giỏi, giàu
kinh nghiệm, tập thể giáo viên yêu mến trẻ. Từ năm 2000 đến nay
trờng liên tục đạt trờng tiên tiến của huyện.
Trờng có ba khu vực gồm 20 phòng học, cảnh quan S phạm hợp
lí.
Về phía giáo viên nhà trờng gồm: 33 đồng chí.
Trong đó: Ban giám hiệu :2 đồng chí
Giáo viên: 27 đồng chí
Giáo viên bộ môn: 1 đồng chí
Kế toán: 1 đòng chí
Hành chính : 1 đồng chí
Tổng phụ trách: 1 đồng chí
Trình độ đại học : 2 đồng chí
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
10
Cao đẳng : 24 đồng chí
Trung học: 5 đồng chí(Trong đó có 3 đồng chí đang
theo học đại học)
Chất lợng giáo dục
Giáoviên dạy giỏi cấp tỉnh: 2 đồng chí
Giáo viên dạy giỏi cấp huyện: 14 đồng chí
Về khối 1: Có 145 em chia thành 5 lớp
Chất lợng môn tập đọc qua kiểm tra định kỳ giữa kỳ II xếp loại
chung nh sau:
Xếp loại Tỷ lệ
Giỏi 24%
Khá 45%
Trung
bình
29%
Yếu 2%
Hoà vào cuộc sống cánh mạngđổi mới phơng pháp học tập, áp
dụng phơng pháp mới lấy học sinh làm trung tâm, phát huy vai trò
tích cực của ngời giảng dạy phơng pháp mới. Nhờ sự quan tâm của
chính quyền và năng lực đội ngũ quản lý cũng nh trình độ của giáo
viên trờng tiểu họcVăn Hải luôn phát huy sức mạnh của mình.
Để tìm hiểu việc triển khai và thực hiện áp dụng phơng pháp
mới ở trờng tiểu học Văn Hải tôi đã đi sâu nghiên cứu phơng pháp
dạy môn tập đọc.
Các bớc lên lớp của giờ tập đọc mà trờng tiểu học Văn Hải thực
hiện .
Trong thời gian làm việc ở trờng tiểu học Văn Hải tôi trực tiếp
giảng dạy và dự giờ thăm lớp, sinh hoạt chuyên môn với tổ một.
Qua quá trình tìm hiểu xem xét giáo án của giáo viên tôi tìm ra ph-
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
11
ơng pháp nhà trờng tổ chức để dạy tiết tập đọc theo quan điểm lấy
học sinh làm trung tâm. Trong giờ dạy tập đọc đã thực hiện theo
trình tự sau:
Bớc 1: Hoạt động chuẩn bị.
Chuẩn bị lớp học.
Chuẩn bị tâm thế.
Bớc 2: kiểm tra bài cũ, tuỳ theo từng bài cụ thể, kiểm tra theo
cách sau.
Kiểm tra học sinh đọc với những bài học thuộc lòng.
Dùng câu hỏi để kiểm tra bài đọc
Kiểm tra bài tập: Bài ra về nhà hoặc bài trong phiếu học
Bớc3: Làm việc với nội dung mới
Hoạt động nhận thức văn bản
Giới thiệu văn bản: Có thể dùng tranh, ảnh đặt câu hỏi nêu vấn
đề để gây hứng thú tạo nhu cầu đọc bài ở học sinh
Giáo viên đọc mẫu ( đọc diễn cảm)
Học sinh khá đọc, lớp theo dõi đọc thầm.
Hoạt động học và tìm hiểu: Hoạt động này tiến hành theo từng
giai đoạn kết hợp sử dụng phiế học tập.
Học sinh đọc từng đoạn văn(đoạn thơ ).
Hớng dẫn học sinh tìm hiểu từng đoạn của bài.
Giải nghĩa từ khó bằng cách: Trực tiếp, mô tả, hoặc bằng cách
đặt câu.
Tìm hiểu ý nghĩa của đoạn văn.
Tìm hiểu cách đọc, giọng đọcphù hợp với câu văn (đoạn thơ),
đoạn văn.
Học sinh đọc bài, giáo viên hớng đẫn học sinh nhận xét và
chỉnh sửa phát âm.
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
12
Học sinh đọc cả bài
Học sinh đọc phân vai(nếu là bài có đoạn đối thoại)
Bớc 4: Củng cố tổng kết:
Mở rộng kiến thức, rút ra bài học(nếu cần).
Liên hệ trực tiếp
Bớc 5: Nhận xét dặn dò:
Nh vậy với qui trình lên lớp của một giờ dạy Tập đọc nh đã
nêu ở trên thể hiện đợc mục tiêu của việc dạy tập đọc là hiểu nội
dung bài và thể hiện tâm lí của tác giả qua giọng đọc chuẩn xác.
Qui trình lên lớp cũng mở ra nhiều hớng khác nhauđể thực hiện
tuỳ theo nội dung của bài học và tuỳ theo đối tợng thực hiện. Tuy
nhiên đã thực hiện tốt giờ dạy Tập đọc theo qui trình dã nêu ở trên
phải cần có những điều kiện cơ bản cho thầy trò thì mới đạt đợc
mục tiêu. Học sinh phải đọc kĩ và tìm hiểu trớc nội dung bài học,
phải có đầy đủ sách giáo khoa, phiếu học tập hoặc chuẩn bị
bài Bên cạnh đó giáo viên phải nghiên cứu kĩ bài có thể soạn
phiếu học tập cho từng bài cụ thể để học sinh chuẩn bị. Giáo viên
không nói nhiều nhng phải giải quyết tốt các tình huống xảy ra.
Cơ sở trờng lớ phải đầy đủ, bố trí khoa học các chơng trình kĩ
thuật để phục vụ giảng dạy, đảm bảo tính mĩ quan và khoa học.
Phải có đủ đồ dùng trực quan và các tài liệu tham khảo.
Tiến hành thực nghiệm giờ dạy Tập đọc theo các qui trình
trêntại trờng tiểu học Văn Hải Kim Sơn Ninh Bình.
Những vấn đề chung của thực nghiệm
Mục đích: Kiểm nghiệm tính khả thi, đánh giá hiệu quả các bớc
lên lớp theo hớng tích cực hoạt động của ngời học. Điều chỉnh lí
luận để phù hợp với thực tiễn, tìm ra u khuyết điểm của từng phần
cụ thể. Từ đó rút ra kết luận về việc thực hiện phơng pháp này.
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
13
Nhiệm vụ : Tổ chức giờ dạy thực nghiệm theo phơng pháp tích
cực hoá hoạt động của ngời học, tổ chức giảng dạy theo phơng
pháp mới. Dự giờ theo các lớp học khác nhau để rút ra kết luận
chung kết hợp dạy thực nghiệm kiểm tra kết quả và đa ra kết luận.
Phạm vi : Với thời gian có hạn trình độ nhận thức của đề tài tôi
tiến hành các bớc lên lớp theo kế hoạch đổi mới tại lớp 1B và một
lớp đối chứng là lớp 1A do cô giáo Trần Thị Xinh chủ nhiệm. Và
tôi đã chọn nội dungthực nghiệm là bài Tập đọc :Hoa ngọc lan .
Kết quả:
Để xem kết quả thực nghiệm chúng tôi khảo sát việc làm cơ bản
của bài Tập đọc đó là đọc và tìm hiểu bài.
Về đọc: Tôi gọi lần lợt các em đọc bài và cho điểm.
Về tìm hiểu bài: Tôi khảo sát bằng phiếu trắc nghiệm với nội
dung câu hỏi nh sau:
Đánh dấu X vào ô trống trớc ý em cho là đúng:
Nụ hoa lan màu gì ?
xanh
trắng ngần
đỏ
Hơng hoa lan thơm nh thế nào?
ngan ngát
thoang thoảng
man mát
Giáo viên thu bài chấm. Kết quả thu đợc nh sau:
Lớp Sĩ
số
Hình
thức
Kết quả Kết quả về hiểu bài
Giỏi Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu
1A 34 Đối 15 10 9 0 13 18 4 0
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
14
chứng
1B 35 Thực
nghiệm
20 13 2 0 20 14 1 0
Nhận xét đánh giá kết quả thực nghiệm:
áp dụng các bớc lên lớp với giờ Tập đọc nh đã nêu ở trên học
sinh đợc luyện đọc từng từ, từng câu, từng đoạn có diễn cảm. Nhờ
vậy mà khả năng đọc của các em tốt hơn. Đợc thực nghiệm đọc
nhiều nên số học sinh giỏi tăng và không còn số học sinh trung
bình. Hoạt động t duy của học sinh phải làm việc tích cực trên tinh
thần tự giác độc lập, có hớng đẫn trọng tâm. Do đó các em hiểu
bài ngay tại lớp, thực hiện đợc khả năng đọc, nói, viết và biết sử
dụng ngôn từ để áp dụng vào bài tập.
Dạy theo các bớc nh vậy không làm cho bài học khô khan, buồn
tẻ mà làm cho giờ học sôi động ngay từ đầu. Học sinh biết tự đánh
giá mình cũng nh nhận xét đánh giá bạn mình. Kết quả công việc
của học sinh đợc đánh giá ngay, nên kích thích nhiệt tình nghiên
cứu và hoạt động.
Ch ơng III: Giải pháp
Qua khảo sát thực tế về phơng pháp dạy Tập đọc ở trờng tiểu
học Văn Hải Kim Sơn Ninh Bình tôi đã tìm thấy u điểm của
phơng pháp đó là học sinh lĩnh hội tri thức nhanh hơn, chắc chắn
và tích cực hoạt động hơn so với phơng pháp cũ. Phơng pháp này
khi thực hiện còn có những khó khăn nhất định vì với những nơi
có trình độ giáo viên cha đồng đều và cơ sở thiết bị còn thiếu thốn
nh đã phân tích đánh giá ở trên.
Dựa trên cơ sở nguyên tắc và phơng pháp dạy môn Tập đọc cho
học sinh tiểu học trớc hết phải thực hiện theo nguyên tắc. Coi việc
rèn kĩ năng đọc và rèn kĩ năng nhớ là nhiệm vụ trung tâm của bài
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
15
dạy, coi học sinh là chủ thể rèn luyện, cần dạy sát đối tợng, sát
trình độ để đảm bảo tính vừa sức.
Từ những thực tế và lí luận tôi rút ra phơng pháp và biện pháp
sau:
Biện pháp chung nhất vẫn là rèn đọc cho học sinh thờng xuyên
ở các giờ dạy. áp dụng dùng cả bộ chữ cái để hớng dẫn những học
sinh cha nhận hết mặt chữ. Đồng thời giúp các em biết ghép vần,
tiếng thành thạo. Để có đợc chất lợng cao theo tôi ngời giáo viên
phải là một tấm gơng sáng cho học sinh noi theo. Muốn đạt đợc
điều đó giáo viên phải đọc thật chuẩn. Hớng dẫn học sinh tỉ mỉ chu
đáo sao cho các em phát âm đúng, đọc liền mạch, dứt khoát. ngoài
ra tôi còn tiến hành sửa chữa theo nhóm( phụ âm đầu, vần thanh)
và hớng dẫn các em đọc đúng và diễn cảm.
Đối với những học sinh đọc sai phụ âm đầu theo tiếng địa phơng
thì tôi tiến hành chọn những từ khó cho những phụ âm đầu mà các
em mắc phải. Từ đó so sánh sự giống và khác nhau giữa các phụ
âm này và rèn cách đọc cho học sinh và với biện pháp này tôi đã
tiến hành hoạt động thờng ngày bởi vì các em còn nhỏ nếu không
tiến hành liên tục thì các em sẽ quên ngay.
Với học sinh yếu kém tôi cho các em đọc theo tiếng từ, ghép
âm, vần và cuối cùng là đọc câu ngắn nhất.
Hơn nữa nhà trờng luôn tổ chức báo cáo chuyên đề tìm ra những
cái mới, giáo viên thực hành nhuần nhuyễn phơng pháp dạy bài
mới.
Trong giờ dạy tập đọc phải tuân thủ theo nguyên tắc và phơng
pháp mà vụ tiểu học và các chuyên gia tiểu học đã nghiên cứu đề
ra song phải áp dụng vào trờng mình làm sao cho phù hợp với điều
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
16
kiện giáo dục và phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh từng
vùng.
Phần kết luận
Đổi mới phơng pháp dạy học phải thiết thực góp phần thực hiện
mục tiêu đào tạo, tạo điều kiện tích cực hoá hoạt động ngời học,
khuyến khích và phát triển các năng lực, sở trờng của từng học
sinh, rèn luyện ngời học sinh trở thành ngời lao động tự chủ sáng
tạo,
Đổi mới phơng pháp dạy học là cả một quá trình lâu dài và phải
thay đổi nhận thức và thói quen hằng ngày của đội ngũ quản lý,
của đội ngũ giáo viên và của cả cha mẹ học sinh. Vì vậy phải có kế
hoach thực hiện từng bộ phận, từng bớc và không nên thoả mãn
với những gì đẫ đạt đợc.
Trong thời gian giảng dạy ở trờng tiểu học Văn Hải. Đợc sự
cộng tác chặt chẽ và nhiệt tình của BGH, tổ chuyên môn, tôi đã
thu đợc những kết quả tốt cho việc thực hiện các bớc lên lớp của
một giờ tập đọc theo hớng tích cực hoá hoạt động ngời học.
Để đảm bảo thành công cần chú ý những điểm sau:
Tiếp cận mục tiêu đào tạo, dấy lên phong trào đổi mới phơng
pháp dạy học một cách mạnh mẽ và phải coi đó thực sự nh là một
cuộc cách mạng. Có nh vậy chúng ta mới nâng cao đợc chất lợng
giáo dục, từng bớc đáp ứng những yêu cầu và đòi hỏi của xã hội.
Đổi mới phơng pháp dạy học phải gắn với đổi mới về mục tiêu,
nội dung, cơ sở vật chất thiết bị. Hiện tại cơ sở vật chất thiết bị
phục vụ cho đổi mới phơng pháp dạy học của chúng ta còn hạn
chế. Do vậy nhà nớc đian phơng và cộng đồng phải có kế hoạch
giúp đỡ tạo điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu
đổi mới phơng pháp dạy học.
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
17
Những xu thế đổi mới phơng pháp dạy học ở khu vực : Trong xu
hớng dạy học mới hớng vào học sinh thì vai trò của ngời giáo
viên trong việc chỉ đạo, hớng dẫn và tổ chức bồi dỡng nâng cao tay
nghề của đội ngũ giáo viên hiện tại có ý nghĩa vô cùng quan trọng
mới đảm bảo đợc. Hơn nữa con ngời phải có đầy đủ những phẩm
chất đáp ứng đòi hỏi của nền giáo dục hiện đại.
Những đề nghị lên các cấp ngành:
Giáo viên cần tự trau dồi kiến thức tôi luyện bản thân để có
trình độ phơng pháp, vững lý luận, giỏi thực hành.
Các cấp, ngành tăng cờng bồi dỡng chuyên đề đặc biệt nội dung
phơng pháp, tăng cờng đầu t cơ sở vật chất, động viên khuyến
khích kịp thời cá nhân tập thể để thực hiện tốt các cuộc cách mạng
về đổi mới phơng pháp ở bậc tiểu học.
Kết hợp tốt ba môi trờng giáo dục chính: gia đình nhà trờng
xã hội tạo đà phát triển tốt cho học sinh.
Ngời thực hiện: Nguyễn Thị Hà - Trờng Tiểu học Văn Hải
18