Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
A. LÝ DO CHỌN ĐÊ TÀI
Lời Bác dạy:
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
úng vậy, thực hiện lời Bác dạy: Giáo dục học sinh phát
triển tồn diện ngay từ cấp Tiểu học làm nền tảng cho
những lớp học, cấp học sau này chính là nhiệm vụ của
giáo viên, nhà trường bậc Tiểu học. Các em học sinh, những mầm
non hơm nay là chủ nhân của thế kỷ XXI- những con người thơng
minh, dí dỏm, hoạt bát, có ánh sáng của trí tuệ, có tâm hồn trong
sáng, lành mạnh. Con người của văn hóa thời đại tiên tiến văn
minh. Vậy, để hồn thành tốt nhiệm vụ dạy học, ngồi việc nắm
vững kiến thức, khắc sâu nội dung mơn học mà mình giảng dạy,
người giáo viên phải có những năng lực sư phạm nhất định. Một
trong những năng lực đó là : “Năng lực tổ chức và điều khiển q
trình học tập cho học sinh.”
Đ
Để đạt được mục tiêu bài dạy, khi tiến hành dạy bài mới, giáo
viên phải thực hiện các hoạt động gồm:
1) Giới thiệu bài (cách bắt đầu bài học)
2) Hướng dẫn tìm hiểu nội dung bài; tổ chức cho học sinh rèn
luyện các kỹ năng
tương ứng qua việc lựa chọn và sử dụng các phương pháp và
phương tiện dạy học qua việc tổ chức hình thức dạy học…
3) Kết thúc bài học (củng cố bài)
Kết quả học tập của học sinh đạt được ở mức độ nào phụ thuộc
rất lớn vào việc hướng dẫn học sinh học tập trên lớp của giáo
viên. Vậy giáo viên phải làm gì? Làm như thế nào để tổ chức và
điều khiển cả một q trình học tập trong một tiết học của học
sinh đạt kết quả cao, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh, giúp các em học tập một cách tự giác, nhẹ nhàng mà
1
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
có hiệu quả. Thực hiện điều này, với chương trình thay sách giáo
khoa mới ở cấp Tiểu học. Tơi nghiên cứu, tìm tòi và rút ra một số
biện pháp trong việc tổ chức và điều khiển hoạt động của học sinh
lớp 4 trong một tiết học.
Vì kinh nghiệm của bản thân còn hạn chế nên trong khn khổ
đề tài này, tơi chỉ đưa ra mộy số biện pháp về: “Tổ chức và
hướng dẫn học tập trong một tiết học Tốn 4”
B. NỘI DUNG
I. Khảo sát chất lượng đầu năm:
1/Đối tượng khảo sát: Học sinh khối 4 tại điểm Hòa Phước.
2/ Thời gian khảo sát: Ngày 10 tháng 10 năm 2007.
3/ Cách tiến hành: Ra đề kiểm tra khảo sát chất lượng đầu
năm.
4/ Kết quả
Lớp
Sĩ
số
G K TB Y
SL % SL % SL % SL %
4/2 23 1 16 4 2
5/ Ngun nhân:
Từ kết quả trên so với mơn Tốn mà bản thân các em đạt được
ở lớp 1,2,3. Quả thật, đây là điều đáng lo ngại. Sau một thời gian
tìm hiểu, tơi phát hiện ra những ngun nhân cơ bản sau:
-Việc tiếp thu nội dung, kiến thức bài học của học sinh còn hạn
chế, nhanh qn.
-Việc lựa chọn và sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học
của giáo viên chưa được hợp lý.
-Đồ dùng dạy học để phục vụ minh họa còn ít, chưa phong phú.
Giáo viên lựa chọn và sử dụng còn lúng túng, khai thác chưa khoa
học.
2
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
-Cách đặt câu hỏi, nhận xét câu trả lời của học sinh còn dài
dòng, chỉ ở mức độ.
-Những bài mà nội dung, kiến thức cần ghi nhớ khơng có trong
sách giáo khoa nên giáo viên tự soạn còn chưa chuẩn, sát, chưa
tập trung vào mục tiêu chính.
Những ngun nhân trên liên quan đến việc giáo viên tổ chức
và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học. Vậy, người giáo
viên tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học thật
tốt thì sẽ gây hứng thú, u thích học tập cho học sinh. Khi đã
hứng thú, say mê học tập rồi thì kết quả sẽ khả quan hơn, cao hơn.
II. Các biện pháp thực hiện.
Từ tình hình thực tế ở khối lớp 4 nói chung, lớp 4/2 nói riêng,
với những ngun nhân nêu trên. Nhiệm vụ đặt ra cho bản thân
tơi là: Làm thế nào để học sinh học tập có hiệu quả hơn? Từ đó tơi
áp dụng 3 biện pháp để thực hện như sau:
BIỆN PHÁP 1 :GIỚI THIỆU BÀI
Giới thiệu bài là khâu quan trọng trong tiến trình dạy học.
Việc giới thiêu bài một cách hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của học
sinh, tạo hứng thú học tập và khêu gợi sự nỗ lực ở các em trong
việc suy nghĩ, tìm tòi khái niệm. Như các mơn học khác, mơn
Tốn cũng có nhiều cách để giới thiệu bài học. Giáo viên lựa chọn
biện pháp và hình thức dẫn dắt học sinh vào bài học mới sao cho
nhẹ nhàng, hấp dẫn nhưng khơng cầu kì, kéo dài thời gian: gợi mở
bằng tranh ảnh, bằng vật thật; cho học sinhthực hiện một ví dụ;
diễn giải bằng lời hoặc bằng cách nêu tình huống có vấn đề sẽ lơi
cuốn các em vào bài giảng một cách thoải mái.
Ví dụ 1: Ví dụ về giới thiệu bằng cách cho học sinh làm ví dụ:
Khi dạy bài “ Thương có chữ số 0”- Tốn 4
-Giáo viên nêu: 9450: 35=?
-Học sinh thực hiện phép chia vào bảng con (chia như chia
cho số có 2 chữ số) sau đó nhận xét về lượt chia cuối cùng của số
bị chia (là 0) và thương( có 0 ở tận cùng: 270).
3
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
-Giáo viên nhấn mạnh về thương của phép chia này và giới
thiệu bài. Cách giới thiệu này phát huy được tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Học sinh học tập tự giác mà có hiệu
quả.
Ví dụ 2: Ví dụ về giới thiệu bằng cách nêu tình huống có vấn
đề:
Khi dạy bài “Phân số và phép chia số tự nhiên”-Tốn 4.
- Giáo viên nêu tình huống: Có 3 cái bánh, chia đều cho 4 bạn.
Vậy em có những cách chia nào?
Ví dụ 3: Ví dụ về giới thiệu bằng cách nêu u cầu.
Khi dạy bài “So sánh các số có nhiều chữ số”- Tốn 4.
- Giáo viên ghi bảng: 99578……100000 rồi u cầu học sinh
điền dấu thích hợp váo chỗ trống và giải thích.
Ví dụ 4: Ví dụ về giới thiệu bằng cách bắt đầu bài học một
cách trực tiếp bằng một câu hỏi.
Khi dạy bài: “Viết số tự nhiên trong hệ thập phân”- Tốn 4.
- Giáo viên nêu câu hỏi:
• Khi viết số, tự nhiên ở mỗi hàng có thể viết được mấy chữ
số?
• Cứ mười đơn vị ở một hàng hợp thành mấy đơn vị ở hàng
trên tiếp liền nó?
-Học sinh trả lời rồi giáo viên dẫn dắt vào bài học.
Ví dụ 5: Ví dụ về giới thiệu bằng tranh ảnh hoặc vật thật.
Khi dạy bài “Yến, tạ, tấn”- Tốn 4.
- Giáo viên chuẩn bị cân đồng hồ cân được 100 kg.
- Học sinh lần lượt cân xem mình nặng bao nhiêu( một số học
sinh đại diện cân)
Từ đơn vị ki-lơ- gam giáo viên giới thiệu sang đơn vị yến…
Như vậy, việc giới thiệu bài học tốt rất có ý nghĩa trong tiến
trình tổ chức và kết quả giờ dạy Tốn 4.
BIỆN PHÁP 2 :TÌM HIỂU NỘI DUNG BÀI DẠY
Để tìm hiểu nội dung bài học đạt kết quả cao. Trong tiết học
Tốn người giáo viên phải đảm bảo được các nội dung sau:
4
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Biết lựa chọn phương pháp dạy học.
- Biết cách đặt câu hỏi, cách nhận xét câu trả lời của học sinh.
- Thơng báo nội dung dạy học.
- Tổ chức dạy học theo nhóm.
- Lựa chọn và sử dụng đồ dùng dạy học.
- Tổ chức trò chơi trong tiết dạy học Tốn.
- Đánh giá, ghi điểm.
1)Việc lựa chọn phương pháp dạy học.
Khi tiến hành dạy học, người giáo viên có năng lực tổ chức và
điều khiển q trình học tập của học sinh là người biết lựa chọn
và sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học một cách hợp lý.
Trước sự thay đổi về nội dung dạy học, bám sát mức độ cần đạt
được về nội dung, kiến thức chứa đựng bài học.
Ví dụ: Khi dạy bài “Giây, thế kỷ”- Tốn 4. Giáo viên sử dụng
phương pháp luyện tập, thực hành là chủ yếu, kết hợp với các
phương pháp khác (đàm thoại, quan sát, hướng dẫn, giảng giải…)
để hiểu được mối quan hệ giữa giờ và phút, phút và giây, giữa thế
kỷ và năm. Từ đó rút ra kết luận: Dựa vào các đơn vị đo thời gian
con người tính được khoảng thời gian từ trước cho đến nay.
Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp cần phải căn cứ vào lứa
tuổi của học sinh, đặc thù của mơn học, tính chất của từng bài và
điều kiện về cơ sở vật chất và khả năng hướng dẫn của giáo viên.
Đối với Tốn 4, tơi sử dụng phương pháp dạy học chủ yếu
là:
a) Phương pháp dạy học bài mới:
Khi dạy bài mới tơi hướng dẫn học sinh tự phát hiện và tự giải
quyết vấn đề của bài học rồi giúp học sinh sử dụng kinh nghiệm
của bản thân hoặc của bạn cùng nhóm để tìm mối quan hệ của vấn
đề đó với các kiến thức đã biết. Từ đó tự tìm cách giải quyết.
Ví dụ: Khi dạy bài “So sánh hai phân số khác mẫu số”- Tốn
4.
- Giáo viên nêu: Trong haiphân số
3
2
và
4
3
phân số nào lớn hơn?
5
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Học sinh nhận xét đặc điểm của
3
2
và
4
3
để nhận ra đó là hai
phân số khác mẫu số cần phải so sánh - Vấn đề cần giải quyết.
Để giải quyết tơi cho học sinh trao đổi theo nhóm, có thể theo
hai phương án:
Phương án 1: Lấy hai băng giấy như nhau. Chia băng giấy thứ
nhất thành 3 phần bằng nhau, lấy hai phần( tức
3
2
băng giấy). Chai
băng giấy thứ hai thành 4 phần bằng nhau, lấy 3 phần ( tức
4
3
băng giấy).
So sánh độ dài của hai phần lấy đi của hai băng giấy.
Dựa vào hai băng giấy thực ta thấy
4
3
băng giấy dài hơn
3
2
băng
giấy nên
4
3
>
3
2
Phương án 2: Quy đồng mẫu số hai phân số2/3 và 3/4(học sinh
đã học quy đồng)
3
2
=
43
42
x
x
=
12
8
;
4
3
=
34
33
x
x
=
12
9
.
So sánh: Vì
12
9
>
12
8
nên
4
3
>
3
2
.
6
4
3
3
2
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Khơng những hướng dẫn học sinh tự phát hiện, tự giải quyết
vấn đề, tơi còn tạo điều kiện cho học sinh củng cố và tập vận dụng
kiến thức mới học ngay sau khi học bài mới để học sinh bước đầu
tự chiếm lĩnh kiến thức mới. Sau phần bài học học sinh được củng
cố kiến thức mới học qua thực hành và tập vận dụng kiến thức
mới học để giải quyết vấn đề trong học tập hoặc trong cuộc sống.
Ví dụ : Sau khi học bài “So sánh hai phân số khác mẫu số”-
Tốn 4. Học sinh đã thực hành làm các bài tập. Tơi cho các em
làm bài tốn đố vui: Lan và Hoa cùng qt lớp. Lan qt được
5
2
lớp học, Hoa qt được
10
6
lớp học. Vậy bạn nào qt được nhiều
hơn?
Để tìm kết quả, học sinh phải phát hiện rồi tự giải quyết vấn đề
của bài học là: “ so sánh hai phân số
5
2
và
10
6
” vấn đề này nêu gián
tiếp dưới dạng xem ai qt nhiều hơn?
b) Phương pháp dạy học các bài luyện tập, luyện tập chung, ơn
tập thực hành.
- Với các dạng bài này tơi giúp học sinh nhận ra các kiến thức
đã học hoặc một số kiến thức mới trong nội dung các bài tập đa
dạng và phong phú.
Ví dụ: Khi học sinh thực hành tính 2457 x 306. Nếu học sinh
2457
qn cách thực hiện, tơi nêu câu hỏi để học sinh nhớ lại đặc điểm
x 306
của phép nhân dạng: nhân với số có ba chữ số, thừa số thứ hai
14742
có hàng chục là 0. Khi đặt tính khơng viết tích riêng thứ hai, tích
7371
riêng thứ ba viết lùi sang trái hai chữ số so với tích riêng thứ nhất.
- Giúp học sinh tự luyện tập, thực hành theo khả năng của từng
học sinh. Ở phương pháp này tơi quan tâm giúp học sinh làm bài
đúng, trình bày gọn, rõ ràng và cố gắng tìm được cách giải hợp lí.
7
751842
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Tạo ra sự hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh.
Thơng qua việc giúp đỡ bạn, bản thân các em càng nắm chắc, hiểu
sâu kiến thức của bài học, càng có điều kiện hồn thiện các năng
lực của bản thân.
- Tập cho học sinh có thói quen tự kiểm tra, đánh giá kết quả
luyện tập, thực hành; có thói quen tìm nhiều phương án và lựa
chọn phương án hợp lí nhất để giải quyết vấn đề của bài tập,
khơng nên thỏa mãn với các kết quả đã đạt được.
Ví dụ: Khi giải bài tốn:
Thương của phép chia 67200: 80 là số có mấy chữ số?
A. 5chữ số B. 4chữ số C. 3chữ số
D. 2chữ số
Học sinh chỉ khoanh vào C là đủ và đúng. Khi chữa bài giáo
viên mới cho học sinh thảo luận, trao đổi ý kiến về cách làm.
Đối với dạy số học trong Tốn 4 phương pháp chủ yếu đối với
các bài bổ sung, hồn thiện, tổng kết về số tự nhiên. Tơi sử dụng
phương pháp tổ chức hướng dẫn học sinh.
Về phân số và các phép tính liên quan tơi sử dụng phương pháp
hình thành khái niệm ban đầu.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Phép cộng phân số” (tiếp theo)- Tốn 4.
Cho học sinh nêu ví dụ rồi tơi ghi bảng
2
1
+
3
1
sau đó u cầu học
sinh thực hiện- Học sinh sẽ lúng túng. Lúc này tơi hướng dẫn cho
học sinh nhận ra mẫu số của hai phân số này khác nhau, để cộng
thì cần phải quy đồng. Đến đây học sinh có thể thực hiện dễ dàng
theo trình tự: Quy đồng mẫu số rồi cộng hai phân số.
Đối với các bài tốn có lời văn tơi để học sinh cố gắng tự tìm ra
phương pháp giải bài tốn với các bước:
Bước 1: Phân tích đề tốn, tóm tắt đề.
Bước 2: Phân tích các mối quan hệ giữa các “ dữ kiện” đã cho
với “kết luận” để tìm ra cách giải bài tốn.
Bước 3: Trình bày bài giải bài tốn đầy đủ, rõ ràng.
Để tránh nhàm chán khi giải bài tốn có lời văn tơi thay đổi
phương pháp cho học sinh đóng vai người bán hàng để giải tốn.
8
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Ví dụ: Cơ cần may 5 cái áo, mỗi cái áo may hết 1m 2dm. Hãy
bán số vải cơ cần để may số áo đó. Cơ đưa 3 tờ giấy bạc mỗi tờ là
50000 đồng. Tính và trả lại số tiền dư (biết rằng1m vải giá
20000đồng) - Dành cho học sinh khá, giỏi
Hoặc cho học sinh đóng vai bác nơng dân.
Ví dụ: Ba bác nơng dân cấy lúa trên một thửa ruộng hình chữ
nhật có chiều dài 54m, chiều rộng kém chiều dài 18m. Hỏi trung
bình một bác nơng dân cấy được bao nhiêu mét vng ruộng? -
Dành cho học sinh trung bình, khá.
Vậy: Để tổ chức cho học sinh học tập trong một tiết Tốn thật
tốt, giáo viên cần phải xác định rõ mục tiêu, đối tượng dạy học để
từ đó lựa chọn phượng pháp dạy học phù hợp nhằm đạt mục tiêu
đó.
2)Cách đặt câu hỏi, nhận xét câu trả lời của học sinh.
a/ Trong q trình dạy học, giáo viên thường đặt nhiều câu hỏi
cho học sinh. Đó là nhỡng câu hỏi mà giáo viên khơng phải để
biết mà là để thực hiện việc dạy học của mình. Mục đích của việc
đặt câu hỏi này là gây hứng thú, gợi trí tò mò khoa học của học
sinh để tóm tắt những điểm chính hoặc để đánh giá sự tiến bộ của
học sinh. Vì vậy, mặc dù hằng ngày giáo viên đặt ra khơng biết
bao nhiêu câu hỏi nhưng khơng phải ai cũng nắm được kĩ thuật và
có nghệ thuật đặt câu hỏi.
Người giáo viên cónăng lực tổ chức, điều khiển q trình học
tập của học sinh trong suốt cả một tiết học bao giờ cũng đưa ra
những câu hỏi liên quan đến nội dung bài học với nhiều loại câu
hỏi khác nhau. Đó là những câu hỏi về hiện tượng, sự kiện, câu
hỏi đòi hỏi sự nhớ lại, đòi hỏi mức độ nhận thức cao hơn; giải
quyết vấn đề có tính chất tốn học…và biết cách sắp xếp chúng
theo thứ tự từ dễ đến khó. Sử dụng câu hỏi trong dạy học tốn
được vận dụng linh hoạt vào từng phần của bài học cụ thể và phải
phù hợp với nội dung kiến thức mơn Tốn trong bài học đó.
9
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh giải bài tốn: Một mảnh đất
hình chữ nhật có chu vi bằng 240m, chiều rộng bằng
3
1
chiều dài.
Tính diện tích mảnh vườn đó?
Tơi dùng hệ thống câu hỏi như sau:
Câu hỏi tìm dữ kiện:
-Bài tốn cho ta biết gì?
-Bài tốn u cầu ta phải làm gì ?
Câu hỏi đòi hỏi sự nhớ lại :
-Muốn tính diện tích hình chữ nhật ta làm như thế nào ?
Câu hỏi đòi hỏi suy luận :
-Muốn tính chiều rộng hoặc chiều dài của mảnh vườn ta làm
cách nào ?
Khi đặt câu hỏi tơi khuyến khích học sinh trả lời và dành thời
gian cho học sinh thảo luận. Những câu hỏi tơi đặt ra cho học sinh
là những câu hỏi có nội dung rõ ràng, dễ hiểu, chính xác,phù hợp
với trình độ học sinh, liên quan đén nội dung bài học. Những câu
hỏi ở mức độ khác nhau như :
Câu hỏi đòi hỏi sự nhớ lại :
-Nêu những đặc điểm giống nhau của hình chữ nhật và hình
bình hành ?
Câu hỏi u cầu so sánh :
-Viết các phân số;
3
7
;
9
7
;
2
7
;
8
7
theo thứ tự từ bé đến lớn?
Câu hỏi u cầu học sinh tìm hiểu ngun nhân:
-Viết một phân số lớn hơn 1, một phân số bằng 1, giải thích vì
sao?
Câu hỏi u cầu học sinh hệ thống hóa, khái qt hóa
kiến thức:
-Tìm 3 số tự nhiên khác nhau, biết số trung bình cộng của ba
số là 2.
Câu hỏi u cầu vận dụng kiến thức đã học:
-Để tính nhanh bài tốn sau: 24 x 46 + 38 x 41+ 46 x 48 + 5 x
38. Em đã sử dụng tính chất gì của phép tính?
10
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
b/ Khi nhận xét câu trả lời của học sinh tơi khơng nhận xét
những câu trả lời của học sinh phát biểu mà khơng được chỉ định
mà xác định một cách rõ ràng những câu trả lời đúng để tất cả học
sinh đều biết. Có thể xác nhận bằng điệu bộ, cử chỉ mà khơng cần
dùng ngơn ngữ nói. Khi học sinh trả lời chưa đúng, cần uốn nắn
chỗ sai một cách cặn kẽ hoặc hướng dẫn học sinh tìm ra chỗ chưa
đúng. Khi học sinh trả lời đúng khơng nên gọi nhiều học sinh
khác nhận xét câu trả lời của bạn.
3)Thơng báo nội dung học tập.
Trong khi tổ chức và hướng dẫn học sinh học tâp, giáo viên sử
dụng nhiều dạng ngơn ngữ khác nhau: ngơn ngữ nói; ngơn ngữ
viết; ngơn ngữ “ẩn”…Ngơn ngữ tự nhiên được dùng để phát biểu
vấn đề, diễn đạt suy luận( khi cần thiết), bằng lời nói hay chữ viết.
Đặc biệt ở tiểu học, khái niệm tốn học có thể diễn đạt bằng nhiều
cách.
Ví dụ: Khái niệm mét vng có thể diễn đạt:
- Bằng kí hiệu: “m
2
”.
- Bằng chữ viết: “ mét vng”.
- Bằng kí hiệu âm thanh: “đọc: mét vng”
Tuy nhiên ngơn ngữ nói có một vị trí đặc biệt quan trọng đối
với việc dạy học của giáo viên. Cách dùng từ chính xác, cách phát
âm rõ ràng, chuẩn xác tiếng phổ thơng có tác dụng lớn trong việc
thơng báo nội dung học tập cho học sinh. Ngơn từ dễ nghe, dễ
hiểu của giáo viên sẽ giúp học sinh dễ nhớ và nhớ lâu nhiều điều
mà giáo viên truyền đạt.
Việc thơng báo nội dung học tập cho học sinh của giáo viên
được tiến hành bằng nhiều hình thức:
- Ghi lên bảng những nội dung học tập chính.
- Giảng giải một vấn đề phức tạp.
- Nhấn mạnh những điểm quan trọng.
- Đưa ra những ví dụ để nhận xét.
- Giải thích, hướng dẫn học sinh từng bước lĩnh hội nội dung cần
thơng báo.
11
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Bổ sung, sửa đổi những câu trả lời của học sinh…
Trong các hình thức thơng báo trên, ghi bảng là hình thức thể
hiện rõ trình độ hiểu biết và việc làm khoa học của giáo viên.
Những gì mà giáo viên ghi lên bảng thì đó là nội dung học tập
chính mà học sinh cần lĩnh hội và cần được khắc sâu.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Thương có chữ số 0” tơi ghi bảng như:
Thứ……ngày….tháng năm 2008
Tốn:
Thương có chữ số 0
a) Thương có chữ số 0 ở tận
cùng.
9450 : 35 = ?
9450 35
245 270
000
9450 : 35 = 270
b)Thương có chữ số 0 xen giữa.
2448 : 24 = ?
2448 24
0048 102
00
2448 : 24 = 102
Mỗi lần hạ một chữ số ở số bị chia xuống để chia mà nhỏ
hơn số chia thì ghi 0 vào thương rồi hạ chữ số tiếp theo xuống
để chia.
4)Tổ chức dạy học theo nhóm
- Trong tiết học Tốn việc tổ chức cho học sinh hoạt động theo
nhóm là rất cần thiết. Hoạt động nhóm
trong tiết Tốn giúp các em tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức mới,
có tác dụng gợi mở học sinh sử dụng các kiến thức và kĩ năng về
mơn Tốn mà các em đã được lĩnh hội và rèn luyện để diễn đạt
12
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
những ý kiến của mình, tham gia một chuỗi các hoạt động học
tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên, được khuyến khích để trao
đổi các kinh nghiệm và được tạo cơ hội làm việc hợp tác với
nhau.
Đặc điểm tâm lí của học sinh Tiểu học là ham hiểu biết, ưa hoạt
động, giàu trí tưởng tượng cho nên khi dạy học tơi ln gợi trí tò
mò, tránh đơn điệu về hình thức hoạt động. Còn đặc điểm nhận
thức của học sinh là đi từ tư duy cụ thể đến tư duy trừu tượng, cho
nên khi tổ chức dạy học theo nhóm trong mơn Tốn tơi chia thành
các nhóm từ 2 đến 6 học sinh: theo tổ, dãy, bàn, cặp…Tùy theo
mục đích, u cầu của vấn đề học tập.
Ví dụ: -Tiết dạy về kiến thức mới tơi chia theo nhóm : Bàn.
-Tiết dạy luyện tập tơi chia theo nhóm: 4 học sinh.
-Tiết dạy thực hành tơi chia theo nhóm: Tổ.
-Tiết dạy ơn tập tơi chia theo nhóm:2; 4 học sinh.
Chia nhóm cũng có nhiều cách khác nhau. Trong tiết Tốn tơi
thường chia theo các cách:
Cách 1: Các nhóm được phân chia ngẫu nhiên hoặc có chủ
định( nhóm cùng trình độ, nhóm theo sở trường…)
Ví dụ:
- Nhóm chia ngẫu nhiên, nhiều trình độ: Cho học sinh đếm từ 1
đến 6 vòng quanh lớp. Các nhóm được thành lập bởi các em có
cùng số hoặc lập một bộ từ 1 đến 6. Hoặc phát cho mỗi học sinh
một tấm bìa có vẽ biểu tượng, học sinh tìm bạn có cùng biểu
tượng hợp thành một nhóm.
- Nhóm hình thành có chủ định:
• Giáo viên lần lượt đọc tên học sinh vào từng nhóm.
• Giáo viên chia nhóm cố định và đặt tên cho mỗi nhóm. Khi
có lệnh của giáo
viên, các em tự giác thành lập nhóm như nhóm tổ, dãy.
- Chia nhóm tình bạn: Học sinh được phép chọn bạn lập thành
một nhóm với số người do giáo viên định trước.
13
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Cách 2: Các nhóm hoạt động trong cả tiết học hoặc thay đổi
trong từng phần của tiết học( kiểm tra bài cũ, dạy kiến thức mới,
luyện tập, củng cố.)
Cách 3: Các nhóm được thảo luận cùng một nhiệm vụ hoặc
những nhiệm vụ khác nhau.
Ví dụ:
- Nhóm cùng thảo luận một nhiệm vụ: Cùng làm một bài tập
hoặc cùng tìm hiểu một vấn đề.
- Nhóm thảo luận nhiều nhiệm vụ khác nhau: mỗi nhóm thực
hành đo một đoạn thẳng.
Trong hoạt động nhóm, tơi cho học sinh phân cơng mỗi em thực
hiện một phần việc, mọi cá nhân trong nhóm đều phải làm việc để
giúp đỡ nhau tìm hiểu và giải quyết vấn đề. Sau đó đại diện nhóm
trình bày kết quả trước lớp; các nhóm còn lại chất vấn, bổ sung.
Như vậy: Trong một tiết học, nhất là tiết học Tốn, hoạt động
học tập theo nhóm góp phần quan trọng vào kết quả học tập. Dạy
học theo nhóm chính là hình thức giảng dạy đặt học sinh vào mơi
trường học tập tích cực, giúp học sinh mở rộng suy nghĩ và thực
hành các kĩ năng tư duy tốn như: phân tích, tổng hợp, khái
qt, được tạo điều kiện để hoạt dộng với các bạn làm cho các
em có hứng thú, tích cực hơn nữa trong học tập mơn Tốn. Đặc
biệt trong hoạt động thảo luận nhóm tơi hướng dẫn học sinh hồn
tồn tn thủ theo các ngun tắc tổ chức dạy học theo nhóm,
đàm thoại và thảo luận đối với tất cả các mơn học và phải phù hợp
với nội dung, kiến thức mơn Tốn.
5)Việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng dạy học.
Việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung, ở mơn Tốn 4
nói riêng đều u cầu sử dụng đồ dùng dạy học để hình thành kiến
thức mới và khắc sâu kiến thức đã học. Thực hiện điều này bản
thân tơi chuẩn bị rất nhiều đồ dùng dạy học trong từng bài, từng
tiết với nhiều dạng như: bảng từ, bảng cài, các thẻ số, phiếu học
tập, tranh ảnh vật thật, mơ hình, sơ đồ, bản đồ…Với nhiều đồ
dùng dạy học đa dạng và phong phú như vậy thì việc sử dụng
14
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
chúng trong các tiết dạy học Tốn ở lớp 4 như thế nào cho hợp lí,
góp phần làm cho tiết dạy được nhẹ nhàng hơn, tự nhiên hơn và
hiệu quả hơn. Đây là vấn đề hầu như chưa được thống nhất.
Để việc dạy học được hứng thú và có hiệu quả hơn, tơi thường
sử dụng các đồ dùng dạy học, sử dụng phương tiện dạy học đã
giúp tơi dễ dàng giảng giải những cơng thức, khái niệm khó, nâng
cao hiệu quả giờ dạy( nếu như biết cách lựa chọn và sử dụng
đúnglúc, đúng chỗ.)
Khi sử dụng phiếu tơi chỉ biên soạn những câu hỏi mà khi trả lời
học sinh khơng phải trình bày dài dòng. Có thể sử dụng dạng điền
số hoặc điền chữ ( Đ, S)…hoặc vẽ sơ đồ đơn giản.
Ví dụ:
• Viết số thích hợp vào chỗ chấm:
5 giờ =……phút 3giờ 15 phút =… phút
420giây =……phút
2
1
giờ =… phút
1năm =……tháng 1thế kỉ =… năm
• Đúng ghi Đ, sai ghi S.
Hình 1 Hình 2
a, Chu vi Hình1 bằng chu vi Hình2
b,Diện tích Hình1 bằng diện tích Hình2
c,Diện tích Hình2 lớn hơn diện tích Hình1
15
4 cm
3 cm
3 cm
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
d,Chu vi Hình1 lớn hơn chu vi Hình2
Khi sử dụng tranh ảnh minh họa, tơi lựa chọn tranh ảnh đẹp, có
tác dụng giáo dục thẩm mĩ phù hợp với nội dung bài dạy và điều
quan trọng là cách giới thiệu, khai thác tranh ở thời điểm thích
hợp.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Biểu đồ”- Tốn 4.
Sau phần giới thiệu bài, tơi cho học sinh quan sát tranh biểu đồ
để các em nhận biết được: Biểu đồ có hai cột(cột trái ghi tên của
năm gia đình, cột bên phải nói về số con trai, con gáii của mỗi gia
đình). Nếu như bức tranh này đưa ra cuối tiết học chắc chắn học
sinh sẽ khơng hiểu được tác dụng của biểu đồ tranh.
16
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Trong dạy học Tốn tơi thường xun cho học sinh sử dụng bảng
con, bảng lớp để làm các bài luyện tập, thực hành. Bảng phụ để
ghi đề bài các ví dụ, bài tập. Bản đồ, lược đồ Việt Nam trong việc
dạy học về tỉ lệ bản đồ và cho học sinh thực hành đọc số dân của
các tỉnh, thành phố khi học các bài về triệu và lớp triệu.
Thực tế khi giáo viên lên lớp nhất là khi được dự giờ hay được
thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đồ dùng dạy học còn lúng túng
nhiều. Vậy để thống nhất việc sử dụng đồ dùng dạy học trong mỗi
tiết dạy học, tránh sự lúng túng ta khơng nên quan niệm đồ dùng
dạy học Tốn chỉ là những que tính, những bơng hoa, những con
vật có đính nam châm mà đồ dùng dạy học do giáo viên lựa
chọn(có thể do Phòng, Sở cấp; giáo viên và học sinh có sẵn hoặc
do giáo viên tự làm).Việc lựa chọn đồ dùng dạy học hay tự làm đồ
dùng dạy học đơn giản,…tùy thuộc vào mục tiêu, nội dung
phương pháp dạy học đồng thời cần đảm bảo tính khoa học và
tính sư phạm. Để học sinh tự phát hiện kiến thức tốt nhất là cho
các em tự làm việc với đồ dùng học tập. do vậy giáo viên khơng
nên làm thay học sinh.
6)Tổ chức trò chơi trong tiết học Tốn.
Đối với học sinh Tiểu học còn có một đăc điểm tâm lí nữa là
nhanh nhớ nhưng cũng rất nhanh qn. Có khi ngay tại lớp các
em đã nhớ hết một bảng cộng, bảng trừ, bảng nhân, bảng chia, các
quy tắc, cơng thức…Nhưng vài ngày sau, kiểm tra lại các em đã
qn gần hết(nếu khơng được ơn luyện thường xun). Đối với
học sinh của trường Tiểu học Cam Nghĩa2, cha mẹ các em làm
nơng và thất nghiệp nhiều nên sự hiểu biết của phụ huynh có hạn
chế, ít quan tâm đến việc học tập của con em mình, chưa tạo điều
kiện tốt để các em tự học ở nhà do hồn cảnh gia đình gặp nhiều
khó khăn.Học đến lớp 4,5 mà khơng thuộc bảng cửu chương nhất
là sau thời gian nghỉ hè. Việc qn kiến thức như vậy hồn tồn
khơng phải do trí tuệ các em kém phát triển mà do các em khơng
được ơn luyện, củng cố thường xun thơng qua trò chơi.
Khơng ai có thể phủ nhận được những mặt tích cực mà việc
tổ chức trò chơi học tập đã mang lại sau mỗi tiết dạy. Thiết kế trò
17
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
chơi phải đảm bảo những u cầu gì? Cách tổ chức trò chơi đó ra
sao để đạt hiệu quả? là vấn đề nhiều giáo viên còn băn khoăn.
Đối với học sinh lớp4/2 mà tơi chủ nhiệm, tơi tổ chức trò chơi
như sau:
a,Thời gian tổ chức trò chơi: Tùy vào đặc điểm từng bài mà
giáo viên có thể tổ chức trò chơi.
- Đối với bài tính nhẩm tơi tổ chức cho học sinh chơi trò truyền
điện ở ngay bài tập đó.
Ví dụ: Khi dạy bài “Nhân với 10; 100; 1000;…Chia cho 10;
100; 1000;…” Sau bước hướng dẫn cách nhân với 10; 100; 1000;
…chia cho 10; 100; 1000;…Ở bài1 phần luyện tập tơi cho học
sinh chơi trò truyền điện theo dãy: Một học sinh ở dãy A đọc một
phép tính và gọi bạn ở dãy B nêu kết quả, nếu đúng thì đọc một
phép tính khác của bài rồi gọi ban ở dãy A nêu kết quả. Cứ truyền
điện như vậy cho đến hết bài.
- Các dạng Tốn khác tơi tổ chức trò chơi vào phần củng cố bài
học, khi thời gian tiết học còn khoảng 5- 6 phút. Như vậy là sau
khi học sinh đã nỗ lực tự giải quyết các nhiệm vụ của bài học, tơi
chuyển sang một hình thức học tập mới( trò chơi) giúp các em
chuyển từ trạng thái “ căng thẳng” sang mọt trạng thái “ hưng
phấn” rất phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của các em.
b,Những ngun tắc khi thiết kế trò chơi.
• Nội dung trò chơi: Nhằm củng cố, khắc sâu trọng tâm của
bài dạy.
- Các bài tập trong trò chơi phải có mức độ vừa phải để học sinh
trung bình có thể giải quyết được trong một thời gian ngắn. Đồng
thời có nhiều bài tập để học sinh tham gia.
- Có bài tập sáng tạo để học sinh vận dụng những kiến thức một
cách có hệ thống, linh hoạt hơn, sáng tạo hơn.
- Nội dung trò chơi phải được phân cách thành những u cầu
đơn vị kiến thức bài tập rõ ràng để mỗi cá nhân học sinh giải
quyết một u cầu đó.
18
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Thể hiện trong nhiều dạng bài tập, nhiều hình thức khác nhau
như: điền vào ơ trống; điền đúng, sai; điền kết quả, khoanh vào
kết quả đúng.
Chính vì vậy nên khi thiết kế trò chơi ttơi lấy nội dung bài học
hoặc bài tập thuộc trọng tâm bài trong sách giáo khoa, sau đó
bằng sự “ chế biến” của mình tơi có nhiều đơn vị kiến thức, nhiều
bài tập tương tự ở mức phổ cập, sau đó tơi thêm u cầu, bài tập
sáng tạo.
• Đồ dùng, thiết bị: Những đồ dùng, thiết bịtơi chuẩn bị để
phục vụ trò chơi bao
giờ cũng đảm bảo.
- Tiện dụng (dễ sử dụng).
- Dễ làm (ai cũng có thể làm được, làm nhanh).
- Rõ ràng, đẹp mắt, nổi bật nội dung trò chơi.
-Có phần thể hiện điểm đạt được của từng u cầu (đúng, nhanh,
đẹp) và tổng điểm.
- Tiết kiệm (sử dụng được nhiều lần, làm bằng vật liệu dễ kiếm,
rẻ tiền…)
Ví dụ: Để phục vụ trò chơi “ Thi ghép hình” tơi tận dụng bìa
cứng lấy từ các thùng đựng sách giáo khoa mà thư viện khơng
dùng nữa hoặc từ các vỏ hộp bánh để làm các hình tam giác như
sau:
Khi chơi học sinh ghép các hình tam giác này thành hình thoi
hoặc hình chữ nhật do giáo viên u cầu. Học sinh chơi xong tơi
19
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
cất đi để lần sau khơng phải làm lại.Đồ dùng này có thể sử dụng
trong nhiều năm.
c, Cách tiến hành tổ chức trò chơi.
Khi tổ chức trò chơi trong tiết học Tốn, kể cả những tiết học
khác tơi ln tiến hành theo 5 bước:
Bước1: Chuẩn bị.
GIÁO VIÊN
- Chia nhóm, đặt tên nhóm, ấn định số
lượng thành viên tham gia trò chơi cho
mỗi nhóm (tơi thường chia nhóm theo
dãy)
HỌC SINH
- Cử thành viên tham gia
trò chơi (xếp hàng hoặc
đứng tại chỗ theo u cầu
trò chơi)
Bước2: Nêu tên trò chơi.
- Nêu tên và giải thích ý nghĩa của trò
chơi.
- Nhắc lại tên của trò
chơi.
Bước3: Phổ biến luật chơi.
- Nêu rõ cách chơi: hiệu lệnh, phần
việc và cách thức làm việc (điền, viết,
nối…của mỗi thành viên tham gia trò
chơi)
- Nêu rõ cách cho điểm, đánh giá:
đúng, nhanh, rõ ràng.
- Cơng bố trọng tài: giáo viên.
- Hiểu luật chơi.
- Lưu ý để khơng phạm
luật.
- Học sinh còn lại.
Bước4: Tiến hành trò chơi.
- Hơ hiệu lệnh dứt khốt.
- Quan sát , điều chỉnh, giúp đỡ các
thành viên về cách chơi.
- Các nhóm đồng loạt
tiến hànhdạng tiếp sức.
Bước5: Tổng kết trò chơi.
- Kiểm tra kết quả để đánh giấ, cho
điểm từng u cầu.
- Nêu câu hỏi phụ để rút ra kết luận từ
- Nêu chỗ sai, sửa sai.
- Tính tổng điểm của
20
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
hệ thống các bài tập trò chơi đã thực
hiện.
- Tun dương học sinh (khơng nên
chê học sinh trong khi tiến hành ttổ
chức trò chơi.
từng nhóm và cơng bố
kết quả.
- Rút kinh nghiệm.
Ví dụ : Trò chơi trong bài Tốn4 : « Phân số »
Bước1 : Chuẩn bị.
- Chia lớp thành 2 nhóm( mỗi dãy là
một nhóm)
- Mỗi nhóm cử nhóm
trưởng và 5 bạn lên tham
gia chơi.
Bước2 : Nêu tên trò chơi.
- Trò chơi mang tên : « Ai
nhanh hơn ». Sau trò chơi
nhóm nào có số điểm cao hơn
thì giỏi hơn.
- Một số học sinh nhắc tên trò
chơi.
Bước3 : Phổ biến luật chơi.
- Treo hai bảng phụ có nội dung
như nhau.
- Đọc nội dung trò chơi.
Viết phân số thích hợp vào chỗ chấm (theo mẫu)
A M B C I
N D
Mẫu : AM =
5
2
AB CI =
………CD
MB = …….AB ID =
………CD
CN
=………CD
ND
=………CD
21
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Luật: Mỗi em tìm một phân
số đúngghi vào chỗ chấm. Cứ
lần lượt từng em thực hiện cho
đến hết số bạn trong nhóm:
Điểm số: Phân số đúng: 10
điểm.
Phân số viết rõ ràng: 2
điểm.
Nhóm xong trước: 8
điểm.
-Thống nhất cách chơi trong
nhóm.
Bước4:Tiến hành trò chơi.
- Hơ: “Trò chơi bắt đầu”
Tổ trọng tài quan sát, điều
chỉnh.
- Các thành viên chơi hoạt
động, khẩn trương, đúng luật.
Bước5:Tổng kết trò chơi( giáo viên và học sinh cùng làm trọng
tài)
Kiểm tra điểm nhanh trước: Lần lượt kiểm tra hết5 chỗ
chấm.Nếu hai dãy băng điểm nhau thì giáo viên ra câu hỏi phụ.
Câu hỏi phụ: Trong mỗi phân số
vừa điền,mẫu số cho biết gì? Tử
số cho biết gì?
Thi đua giành quyền trả lời
trước( lắc xắc xơ).
Tổng kết điểm mỗi nhóm,cơng bố kết quả, tun dương.
7)Đánh giá, ghi điểm trong tiết Tốn.
Đánh giá trong tiết dạy học Tốn 4 tơi tập trung vào việc đánh
giá việc dạy của bản thân và đánh giá kết quả học Tốn của học
sinh. Kết quả học Tốn của học sinh phản ánh kết quả dạy của
thầy Căn cứ kết quả học Tốn của học sinh, tơi điều chỉnh cách
dạy cho phù hợp. Do vậy, trong dạy học Tốn việc đánh giá kết
quả học tập của học sinh vừa đóng vai trò “ bánh lái” vừa giữ vai
trò “động lực” dạy học. Nó định hướng, thúc đẩy mạnh mẽ động
lực dạy học và là giai đoạn cuối cùng của một hoạt động dạy học.
22
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Sau mỗi đơn vị học tập trong tiết Tốn, tơi đánh giá bằng cách
chấm điểm. Việc làm này đã khuyến khích học sinh học tập chủ
động, tích cực, sáng tạo, theo năng lực cá nhân, tránh gây căng
thẳng làm mất tính tự tin của học sinh.
Chấm điểm sau mỗi tiết học Tốn sẽ giúp ích rất nhiều cho việc
hỗ trợ học tập của học sinh, nắm bắt được kết quả học tập của các
em. Do thường xun được chấm điểm nên các em cố gắng nhiều
lần và bản thân tơi cũng điều chỉnh được nhiệm vụ học tập cho
học sinh đến khi đạt được mục tiêu.
Để khích lệ học sinh vươn lên trong học tập, bên cạnh những
điểm số tơi thường nhận xét ngắn gọn, xúc tíc để thể hiện tình
cảm với học sinh như: giỏi, đáng khen, tiến bộ…
Ngồi việc đánh giá học sinh tơi còn cho học sinh tự đánh giá
kết quả của bản thân và của bạn.
Chính vì vậy, cho nên việc đánh giá là khâu cần thiết để biết
được kết quả học Tốn của học sinh, chuẩn đốn ngun nhân
những thiếu sót khi dạy học Tốn và tìm cách bổ khuyết, thúc đẩy
tinh thần học Tốn của học sinh. Việc đánh giá học sinh khơng
chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng và định hướng điều
chỉnh hoạt động học Tốn của học sinh mà còn đồng thời tạo điều
kiện nhận định thực trạng và định hướng điều chỉnh hoạt động của
giáo viên.
BIỆN PHÁP 3 :KẾT THÚC BÀI HỌC (CỦNG CỐ BÀI)
Cách kết thúc bài học của giáo viên có tác dụng củng cố những
điều đã học và làm cho học sinh cảm thấy đã hồn thành nhiệm vụ
học tập. Để kết thúc bài học, giáo viên có thể nhắc lại những điểm
chủ yếu của bài học hoặc nhận xét tình hình học tập của học sinh
hay liên hệ với thực tế…tùy theo nội dung từng tiết học. Việc kết
thúc bài học có thể thực hiện dưới hình thức một câu hỏi, một bài
hát, một trò chơi lí thú ( như ở mục 6 của biện pháp 2) hoặc một
tràng pháo tay biểu dương những học sinh học tập tích cực, hăng
say phát biểu ý kiến xây dựng bài.
23
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
Ví dụ: Sau bài “Tìm số trung bình cộng”. Giáo viên kết thúc
bằng câu hỏi: Muốn tìm số trung bình cộng của nhiều số em làm
như thế nào?
Hoặc sau bài “Diện tích hình bình hành”. Giáo viên cho học
sinh thực hành tính diện tích trên thực tế: Mảnh đất trồng hoa hình
bình hành của lớp có độ dài đáy là 40 dm, chiều cao là 25dm.
Các em tính xem mảnh đất đó có diện tích là bao nhiêu?
Cũng có thể kết thúc bài bằng một trò chơi như tơi đã giới thiệu ở
mục6- Biện pháp2.
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Qua 3 biện pháp thực hiện, việc tổ chức và hướng dẫn học sinh
học tập trong một tiết học Tốn đạt dược những kết quả cụ thể.
1)Kết quả học lực mơn Tốn qua các đợt kiểm tra.
LỚP Đợt Sĩ số
G K TB Y
SL % SL % SL % SL %
4/2
KSCLĐN 23 1 16 4 2
GHKI 23 9 7 7
CHKI 23 13 5 5
2)Học sinh: Thời điểm giữa học kì 1 lớp học trầm, học sinh phát
biểu ý kiến xây dựng bài còn ít, nhiều học sinh còn qn vở và đồ
dùng học tập trước khi đến lớp. Số học sinh chưa thuộc bảng cửu
chương, các quy tắc, cơng thức tính chu vi, diện tích các hình còn
nhiều như: Trang, Đơng, Phong, Trọng, Đức…
Từ khi được áp dụng 3biện pháp trên cho đến nay. Từ lớp yếu
hơn so với lớp 4/1(qua kết quả khảo sát chất lượng đầu năm), đến
nay các em đã học tập chủ động và tích cực hơn. Trong nhóm các
em dã trao đổi, thảo luận để tự chiếm lĩnh kiến thức mới như:
- Học sinh về nhà làm bài đầy đủ, trình bày rõ ràng, khoa học
hơn.
- Nhiều em xung phong được sửa bài trên lớp và tham gia phát
biểu ý kiến sơi nổi.
24
Kinh nghiệm tổ chức và hướng dẫn học sinh học tập trong một tiết học toán 4 Người thực hiện : Nguyễn Thò
Nguyệt
- Sách vở, đồ dùng học tập Tốn được các em chuẩn bị đầy đủ
hàng ngày.
3)Giáo viên:
- Đề nghị khối mở chun đề Tốn 4 sau đợt khảo sát chất
lượng đầu năm.
- Xung phong dạy minh họa và được đồng nghiệp đánh giá: tiết
học sơi nổi, thầy trò phối hợp nhịp nhàng; phương pháp đổi mới;
học sinh tích cực học tập.
- Từ khi áp dụng kinh nghiệm vào giảng dạy, bản thân tơi khơng
còn lúng túng, khơng ngại khó khi hướng dẫn học sinh học tập
trong tiết học tốn và các tiết học khác của các phân mơn còn lại.
IV/KẾT LUẬN:
Qua 3 biện pháp thực hiện trong hơn hai năm học, từ năm 2005-
2006 đến hết học kì1 năm học 2007-2008.Trọng tâm là biện pháp
2( biện pháo chủ đạo, cốt lõi)- “Tìm hiểu nội dung bài học” đã
tạo bước đột biến trong nhận thức và hành động của học sinh lớp
4/2 về mơn Tốn. Các em nắm vững kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo khi
tính tốn. Áp dụng tốt cơng thức trong tốn học cho bản thân. Có
đầu óc tư duy, sáng tạo khi làm bài. Tính cẩn thận, tinh thần kỉ
luật cao, u thích thiên nhiên, cuộc sống và giúp các em có bộ óc
thơng thái, phát triển tốt, vận dụng liến thức đã học được trong
tính tốn hàng ngày.
Khi hoạt động dạy và học giữa thầy và trò được phối hợp nhịp
nhàng thì các em khơng còn ngại khó, khơng còn sợ các phép tính
như trước nữa, ngược lại các em rất tự giác, ham thích tìm tòi
nhiều dạng tốn. Khi giải bài tốn các em còn có nhiều phương
pháp giải sáng tạo, độc đáo, xúc tích, ngắn gọn hơn.
Có được những kết quả này, bản thân tơi đã nghiên cứu, tìm tòi,
học hỏi, tích lũy và vận dụng trong nhiều năm giảng dạy. Bên
cạnh đó là sự say mê, nỗ lực của các em học sinh. Sự quan tâm
của cha mẹ học sinh đã tạo điều kiện để con em mình có thời gian
và tài liệu học tập một cách khoa học, hợp lí. Ngồi ra, nhà
trường, lớp học và thiết bị dạy học là những yếu tố rất quan trọng
25