Đề cương ôn thi thương mại điện tử

Đӄ CƯƠNG THƯƠNG MҤI ĐIӊN TӰ
1.Theo ý anh chӏ, thương mҥi truyӅn thӕng có nhӳng điӇm nào khác biӋt vӟi
TMĐT?
- Thương mҥi truyӅn thӕng:
y Sӵ trao đәi hàng hóa/dӏch vө cӫa ít nhҩt 2 phía tham gia
y Bao gӗm tҩt cҧ các hoҥt đӝng cӫa các bên tham gia đӇ hoàn thành các giao
dӏch mua bán
y HӋ thӕng trao đәi hàng hóa, dӏch vө, dӵa trên nguyên tҳc tiӅn tӋ
o Ngưӡi Mua: Tìm Hàng, Chӑn Hàng, Trҧ Giá, Trҧ TiӅn, Thӓa Thuұn bҧo
Hành
o Ngưӡi Bán: Tìm Nhu Cҫu, Đáp Ӭng Nhu Cҫu, Quҧng Cáo, Báo Giá,
ChuyӇn Hàng, Nhұn TiӅn Và Bҧo Trì
=>Thӫ công, con ngưӡi phҧi gһp mһt
- Thương mҥi điӋn tӱ:
y Thương mҥi điӋn tӱ tiӃng Anh là Electronic Commerce - viӃt tҳt là eCommerce.
y Nghĩa rӝng:Thương mҥi điӋn tӱ là các giao dӏch tài chính và thương mҥi bҵng
phương tiӋn điӋn tӱ: trao đәi dӳ liӋu điӋn tӱ,chuyӇn tiӅn điӋn tӱ,các hoҥt đӝng gӱi
rút tiӅn bҵng thҿ tín dөng.
y Nghĩa hҽp: bao gӗm các hoҥt đӝng thương mҥi đưӧc thӵc hiӋn thông qua mҥng
Internet.
y Tә chӭc Thương mҥi ThӃ giӟi: Thương mҥi điӋn tӱ bao gӗm viӋc sҧn xuҩt,
quҧng cáo, bán hàng và phân phӕi sҧn phҭm đưӧc mua bán và thanh toán
trên mҥng Internet, nhưng đưӧc giao nhұn mӝt cách hӳu hình cҧ các sҧn phҭm
đưӧc giao nhұn cũng như nhӳng thông tin sӕ hóa thông qua mҥng Internet.
y Tә chӭc hӧp tác phát triӇn kinh tӃ cӫa Liên Hӧp quӕc: Thương mҥi điӋn tӱ đưӧc
đӏnh nghĩa sơ bӝ là các giao dӏch thương mҥi dӵa trên truyӅn dӳ liӋu qua các
mҥng truyӅn thông như Internet.
o Ngưӡi Mua: Lưӟt web tìm mһt hàng, chӑn hàng, chӑn giá, đһt hàng, Thanh
Toán, N hұn hàng giao tai nhà
o Ngưӡi Bán: Thu thұp nhu cҫu trên net, Đăng Hàng, đăng giá, Nhұn Đһt
Hàng, Nhұn Thanh Toán, Giao Hàng, Bҧo Hành Cho Khách.

Đa sӕ các hoҥt đӝng mua bán đӅu như nhau chӍ khác biӋt các hành vi tìm kiӃm đһt
hàng và thanh toán đưӧc thӵc hiӋn qua mҥng internet.
=>TMDT: ngưӡi mua và ngưӡi bán không cҫn gһp mһt nhau
2.Mô tҧ giao dӏch thương mҥi điӋn tӱ trong hình:

- Khách hàng xem hàng qua máy tính, chӑn hàng hóa mình muӕn mua, và đưa nó
vào giӓ hàng. Sau khi bҩm thanh toán, thì khách hàng sӁ điӅn thông tin cӫa thҿ
thanh toán điӋn tӱ, sau khi điӅn hoàn tҩt và xác nhұn, thì sӕ tiӅn trong tài khoҧn
cӫa bҥn sӁ bӏ giҧm đi tương ӭng vӟi sӕ tiӅn mua hàng. Khách hàng điӅn đҫy đӫ
các thông tin vào đơn hàng và hoàn tҩt đơn hàng. HӋ thӕng xӱ lý sӁ đӗng thӡi gӱi
email hóa đơn cho ngưӡi mua hàng và doanh nghiӋp. Ngoài ra hӋ thӕng sӁ gӱi hóa
đơn xuӕng kho đӇ tiӃn hành xuҩt kho các sҧn phҭm đã đưӧc đһt hàng. Các mһt
hàng đã đһt đưӧc vұn chuyӇn đӃn đӏa chӍ giao hàng mà khách hàng đã điӅn trong
hóa đơn.
3. Nêu ra các lĩnh vӵc mà theo ý anh chӏ rҩt thuұn lӧi khi sӱ dөng TMĐT , các lĩnh
vӵc không thӇ sӱ dөng TMĐT, các lĩnh vӵc mà TMĐT có thӇ hӛ trӧ trong kinh
doanh.
- Các lĩnh vӵc thuұn lӧi khi sӱ dөng TMDT: bán hàng, du lӏch, quҧng cáo, «
- Các lĩnh vӵc không thӇ sӱ dөng TMDT: Trong buôn bán nhӓ, lҿ. Các loҥi thӵc
phҭm nhanh hӓng và các mһt hàng đҳt tiӅn như đӗ trang sӭc hoһc đӗ cә không thӇ
kiӇm tra đưӧc mӝt cách xác đáng tӯ xa.
- Các lĩnh vӵc mà TMDT có thӇ hӛ trӧ trong kinh doanh: quҧng cáo trên mҥng, bán
hàng trên mҥng, thanh toán,
4. Theo ý anh chӏ, TMĐT đã xuҩt hiӋn ӣ ViӋt Nam hay chưa? Các thuұn lӧi, bҩt lӧi
cӫa viӋc sӱ dөng TMĐT ӣ VN hiӋn nay?
- Đã có mӝt sӕ doanh nghiӋp ӣ ViӋt nam tham gia hoҥt vào đӝng thương mҥi điӋn
tӱ, ngưӡi tiêu dùng và doanh nghiӋp đã có đưӧc mӝt nhұn thӭc bưӟc đҫu vӅ
TMĐT.
- Song đӇ khai thác hӃt cơ hӝi mà thương mҥi điӋn tӱ đem lҥi thì còn rҩt ít doanh
nghiӋp ӣ ViӋt Nam làm đưӧc.

- Thuұn lӧi:
y Doanh nghiӋp ViӋt Nam đa sӕ là các doanh nghiӋp vӯa và nhӓ nên TMĐT sӁ
là cҫu nӕi giúp mӣ rӝng thӏ trưӡng, tham gia hӝi nhұp tích cӵc. Vӟi mӝt chi phí
rҩt thҩp, khҧ thi, bҩt cӭ mӝt doanh nghiӋp ViӋt Nam nào cũng có thӇ nhan
chóng tham gia TMĐT đӇ đem lҥi cơ hӝi kinh doanh cho doanh nghiӋp.
y ViӋt Nam đưӧc đánh giá là mӝt quӕc gia có nhiӅu tiӅm năng trong viӋc phát
triӇn thương mҥi điӋn tӱ, tӹ lӋ ngưӡi sӱ dөng Internet đang tăng lên rҩt nhanh
trong mӝt thӡi gian ngҳn.
y Chính phӫ đang có nhӳng chính sách thúc đҭy phát triӇn viӋc kinh doanh qua
mҥng.
y Dân sӕ ViӋ t Nam là dân sӕ trҿ, lҥi rҩt nhanh nhҥy trong các lĩnh vưc công nghӋ
thông tin.
- Khó khăn:
y Tӹ lӋ thanh toán qua thҿ trong tәng tiêu dùng lҿ ӣ ViӋt Nam chiӃm tӹ trӑng rҩt
nhӓ, xҩp xӍ khoҧng 1%, sӕ ngưӡi dùng thҿ tín dөng ӣ ViӋt Nam cũng rҩt ít.
y Các vҩn đӅ vӅ pháp lý: hành lang pháp lý chưa vӳng chҳc.
y Nhұn thӭc còn hҥn chӃ cӫa cҧ doanh nghiӋp và ngưӡi tiêu dùng.
y Ӣ ViӋt Nam thì viӋc mua hàng online cũng phát triӇn tuy nhiên đӃn bưӟc thanh
toán online thì dӯng, vì chưa đӫ điӅu kiӋn cơ sӣ hҥ tҫng công nghӋ cũng như
do tâm lý khách hàng không yên tâm khi sӱ dөng kiӇu thanh toán này vì sӧ mҩt
tiӅn do sơ suҩt trong giao dӏch hoһc bӏ tin tһc trӝm mұt mã tài khoҧn.
y Ngưӡi dân khi mua hàng vүn còn có thói quen trҧ giá, nên thưӡng không thích
mua hàng online.
5. Theo anh chӏ, M ± commerce có nhӳng ưu điӇm gì nӃu đӭng vӅ phía ngưӡi tiêu
dùng và nhà cung cҩp:
- M ± commerce (mobile commerce) là là phương thӭc thương mҥi đưӧc tiӃn hành
thông qua các thiӃt bӏ di đӝng đӅu có đһc tính chung là không cҫn dây dүn (vô
tuyӃn), kích thưӟc nhӓ gӑn và luôn đi cùng vӟi mӝt cá nhân nào đó. ĐiӅu đó cũng
có nghĩa là m-commerce có thӇ tiӃn hành ӣ bҩt kǤ đâu, vào bҩt kǤ lúc nào mà
không cҫn đӃn trang thiӃt bӏ cӕ đӏnh như máy vi tính, modem, đưӡng dây điӋn

thoҥi Đây chính là điӇm ưu viӋt rõ nét nhҩt cӫa m-commerce.
- Ngưӡi tiêu dùng: Ngưӡi tiêu dùng có thӇ mua hay trao đәi thông tin bҩt cӭ nơi
đâu mà ngưӡi dùng mong muӕn .Do đó ,M - commerce tҥo điӅu kiӋn thuұn lӧi và
tiӋn ích cho ngưӡi dùng.
y Ngưӡi sӱ dөng điӋn thoҥi di đӝng có thӇ ӣ khҳp mӑi nơi nên tính thoҧi mái khi
sӱ dөng dӏch vө là mӝt thuұn lӧi quan trӑng trong thương mҥi.
y Có thêm mӝt hình thӭc mua hàng thuұn tiӋn, dӉ dàng , nhanh chóng, mӑi lúc
mӑi nơi.
y Giҧm thiӇu chi phí, thӡi gian cho viӋc đi lҥi mua hàng.
y Đӝ an toàn cӫa dӏch vө cũng rҩt cao. ViӋc phӕi hӧp sӕ SIM và PIN cá nhân cho
phép có thӇ xác đӏnh danh tính ngưӡi sӱ dөng vӟi xác suҩt chính xác và an toàn
cho ngưӡi sӱ dөng cao hơn nhiӅu so vӟi Internet.
y Hơn nӳa, hiӋn nay, các nhà sҧn xuҩt điӋn thoҥi di đӝng lӟn đã sӟm nhìn thҩy
đưӧc các lӧi thӃ cӫa viӋc thanh toán nên càng hӛ trӧ nhiӅu cho chӭc năng này.
- Nhà cung cҩp: DӉ dàng quҧng bá thông tin cӫa công ty hay sҧn phҭm cҫn bán
đӃn ngưӡi dùng mӑi lúc mӑi nơi-> sӕ lưӧng truy cұp vào trang web hӑ nhiӅu hơn -
> doanh sӕ bán hàng tăng-> có thӇ sҧn xuҩt nhiӅu hàng hóa hơn
y Lӧi thӃ quan trӑng cӫa chiӃc ÐTDÐ là nó luôn gҳn liӅn vӟi ngưӡi sӱ dөng.
y ÐTDÐ cá nhân đã mang lҥi hàng loҥt ӭng dөng mӟi vӟi khҧ năng tiӃp thӏ, khҧ
năng đáp ӭng nhu cҫu cá nhân tӕt hơn và khҧ năng truy nhұp mӑi lúc, mӑi nơi.
y Ngưӡi ta không "sӧ" sӱ dөng ÐTDÐ như sӱ dөng máy vi tính.
y Giao dӏch thanh toán có thӇ Qua ĐTDĐ nên sӁ dӉ dàng hơn cho nhà cung cҩp
6. Giҧi thích các khái niӋm và cho ví dө các mô hình thương mҥi điӋn tӱ:
- B2B(Business-to- Business): là loҥi hình giao dӏch giӳa doanh nghiӋp vӟi doanh
nghiӋp còn đưӧc gӑi là giao dӏch liên kӃt thӏ trưӡng. Nó bao gӗm các giao dӏch
hoҥt đӝng kinh doanh điӋn tӱ giӳa các bên liên quan đӃn viӋc làm ăn, cung ӭng
hàng hóa, dӏch vө, sàn giao dӏch TMĐT.Ví dө: Alibaba.com cӫa trung quӕc là
trang web điӇn hình.
Vd: Phҫn lӟn doanh thu cӫa Dell là tӯ B2B, trong khi B2C đưӧc thӵc hiӋn qua quy
trình tương đӕi chuҭn hóa (catalogue, giӓ mua hàng online, thanh toán bҵng thҿ tín

dөng ) các giao dӏch B2B đưӧc hӛ trӧ nhiӅu dӏch vө hơn. Dell cung cҩp cho hơn
100.000 khách hàng doanh nghiӋp dӏch vө hӛ trӧ khách hàng đһc biӋt (dӏch vө
Premier Dell service).
Hãng British Airways (BA) sӱ dөng Dell như đӕi tác chiӃn lưӧc. Dell cung cҩp
hàng chөc ngàn máy tính xách tay và đӇ bàn cho nhân viên cӫa BA. Dell cung cҩp
hai hӋ thông mua sҳm trӵc tuyӃn cho BA, qua đó cho phép BA theo dõi, mua và
kiӇm tra các đơn hàng qua website đã đưӧc Dell tùy chӑn phù hӧp vӟi BA.
- B2C(Business-to-Consumer): giao dӏch doanh nghiӋp vӟi khách hàng hay B2C.
Giao dӏch loҥi này còn đưӧc gӑi là nhӳng giao dӏch thӏ trưӡng giúp doanh nghiӋp
tiӃp cұn vӟi ngưӡi tiêu dùng đӇ tӯ đó chào bán các sҧn phҭm hoһc dӏch vө cӫa hӑ.
Doanh nghiӋp sӱ dөng các phương tiӋn điӋn tӱ đӇ bán hàng hoá, dӏch vө tӟi ngưӡi
tiêu dùng. Ngưӡi tiêu dùng thông qua các phương tiӋn điӋn tӱ đӇ lӵa chӑn, mһc
cҧ, đһt hàng, thanh toán, nhұn hàng. Giao dӏch B2C tuy chiӃm tӹ trӑng ít trong
TMĐT nhưng có phҥm vi ҧnh hưӣng rӝng. Ví dө: trang amazon.com là trang web
bán hàng lӟn nhҩt hiӋn nay, enbac.com, hoһc là trang
quҧng bá thương hiӋu, quҧng bá sҧn phҭm miӉn phí hàng đҫu cӫa ViӋt Nam.
- C2C(Consumer-to-Consumer): Mӝt hình thӭc giao dӏch khác trên Net là khách
hàng vӟi khách hàng (Consumer to consumer). Giao dӏch này chӍ là mӝt thông báo
mua hoһc bán mӝt món đӗ cũ.Ví dө: trang eBay.com và trang 5giay.vn
- G2C(Government -to-Consumer): là loҥi hình giao dӏch giӳa cơ quan nhà nưӟc
vӟi cá nhân. Đây chӫ yӃu là các giao dӏch mang tính hành chính, nhưng có thӇ
mang nhӳng yӃu tӕ cӫa TMĐT. Ví dө khi ngưӡi dân đóng thuӃ qua mҥng, trҧ phí
khi đăng ký hӗ sơ trӵc tuyӃn «v«v«
- B2G(Business-to-Government): giao dӏch kinh doanh gҳn vӟi mӝt cơ quan nào
đó cӫa chính phӫ như hҧi quan, thuӃ« đưӧc đӏnh nghĩa chung là thương mҥi giӳa
công ty và khӕi hành chính công.Giao dӏch B2G tiӃt kiӋm thӡi gian và không gây
phiӅn hà. Hình thái thương mҥi này có 2 đһc tính:
y Thӭ nhҩt, khu vӵc hành chính công có vai trò dүn đҫu trong viӋc thiӃt lұp
thương mҥi điӋn tӱ
y Thӭ hai, ngưӡi ta cho rҵng khu vӵc này có nhu cҫu lӟn nhҩt trong viӋc biӃn

các hӋ thӕng mua bán trӣ nên hiӋu quҧ hơn.
Tuy nhiên tӟi nay thì kích cӥ cӫa thӏ trưӡng thương mҥi điӋn tӱ B2G như là mӝt
thành tӕ cӫa thương mҥi điӋn tӱ thì không đáng kӇ, khi mà hӋ thӕng mua bán cӫa
chính phӫ còn chưa phát triӇn.
7. Giҧi thích và cho ví dө các website đang ӭng dөng mô hình lӧi nhuұn
eCommerce:
- Advertising model: Thu tiӅn tӯ các công ty đưӧc quҧng cáo trên các trang nӝi
dung cӫa website
Như: Yahoo.com , VNExpress.net , vnn.vn
- Subscription model: Website mà các ngưӡi dùng muӕn sӱ dөng dӏch vө hoһc
thông tin thì phҧi trҧ mӝt khoàn tiӅn tӋ phí cho công ty sӣ dӳu website đó
Như: Tҥp chí Wall Street, Journal, Cosumer Reports Online, Yahoo! Platinum
- Transaction fee model: Thu lӋ phí tӯ các giao dӏch mà công ty sӣ hӳu website đó
mӣ ra
Như: eBay.com và E-Trade.com
- Sales revenue model: Thu lӧi nhuұn nhӡ bán hàng, thông tin hoһc các dӏch vө
khác
Như: Amazon.com , LLBean.com , Gap.com , DoubleClick.com
- Affiliate revenue model: ChuyӇn viӋc kinh doanh sang mӝt tә chӭc liên kӃt khác
và nhұn khoҧn phí chuyӇn nhưӧng hoһc tӹ lӋ phҫn trăm bҩt kӇ lӡi lӛ thӃ nào.
Như: MyPoints.com, Angoda.com
- Lӧi thӃ cҥnh tranh:
y Sӵ đӝc quyӅn
y Giá cҧ sҧn phҭm thҩp hơn hoһc có thӇ biӃn đӝng thҩp hơn
y Cung cҩp các sҧn phҭm hoһc dӏch vө đһc biӋt.
y Tài nguyên đa dҥng
8. Giҧi thích khái niӋm và cho ví dө các website đang ӭng dөng các mô hình kinh
doanh dҥng B2C.
- Portal:
y Chӭa đӵng các công cө tìm kiӃmmҥnh mӁ và các gói tích hӧpcácdӏch vө như

e-mail, chat, download nhҥc, phҫnmӅm, game«
y Thưӡng sӱ dөng mô hình lӧinhuұnadvertising, subscription, hoһctransactionfee
y Vd: Yahoo.com, AOL.com, MSN.com, Sailnet.com
y Portal có thӇ phөcvө cho thӏ trưӡng chung hoһc chuyên biӋt ĺ Vortal
y Các dӏch vө có trên portal:
o Đӏnh hưӟng:Công cө tìm kiӃm dӳ liӋu cӫa hàng tӹ trang web và nӝi
dung web
o Thương mҥi:Doanh sӕ bán hàng trӵc tiӃp tӯ các trang webl doanh sӕ tӯ
bên thӭ ba quҧng cáo
o Nӝi dung:Thông tin và kiӃn thӭc
- E-tailer:
y Phiên bҧn trӵc tuyӃn cӫa mô hình bán lҿ truyӅn thӕng phөcvө mӑi lúc khách
hàng tҥi gia
y Bao gӗm
o HiӋu buôn ҧo (chӍ có trӵctuyӃn), amazon.com
o clicks and bricks (kênh trӵc tuyӃn cho các công ty có cҧ các cӱa hàng
vұt lý thұt sӵ), wal-mart.com, sears.com
o HiӋu buôn danh mөc, landsend.com, LLBean.com
o Nhà sҧn xuҩt bán trӵc tiӃp cho khách hàng, dell.com,compaq.com
y Mô hình lӧi nhuұn tiêu biӇu là sales of goods (bán hàng)
- Content Provider:
y Các nhà cung cҩp thông tin và giҧi trí như báo chí,thӇ thao« qua môi trưӡng
Web
y Thưӡng sӱ dөng mô hình lӧi nhuұn advertising, subscription, hoһc affiliate
referral fee
y Vd: wsj.com, sportsline.com, cnn.com, ESPN.com,Rhapsody.com
- Transaction Broker:
y Xӱ lý các giao dӏch mua bán trӵc tuyӃn
y Tăng hiӋu quҧ giao dӏch nhӡ tiӃt kiӋm thӡi gian và tiӅn bҥc
y Thưӡng dùng mô hình lӧi nhuұn transaction fee

y Vd: e-trade.com, expedia.com, monster.com, travelocity.com, hotels.com,
orbitz.com, hotjobs.com
y Các ngành sӱ dөng transaction broker:
o Dӏch vө tài chính
o Dӏch vө du lӏch
o Dӏch vө viӋc làm
- Market Creator:
y Dùng các kӻ thuұt Internet tҥo ra chӧ/thӏ trưӡng cho các nhà mua và bán
y Bán đҩu giá và giá thay đәi đӝng
y Thưӡng dùng mô hình lӧi nhuұn transaction fee
y Vd: ebay.com, priceline.com, amazon.com
- Community Provider:
y Tҥo ra môi trưӡng trӵc tuyӃn cho phép các cá nhân cùng sӣ thích có thӇ giao
tiӃp, liên lҥc, gӣi và nhұn các thông tin liên quan đӃn sӣ thích.
y Thưӡng dùng mô hình lӧi nhuұn advertising, subscription, hoһc affiliate
referral fee
y Vd: iVillage.com, Epinions.com, Oxygen.com,About.com, Netnoir.com,
Rottentomatoes.com
9. Theo ý anh chӏ, mӝt phҫn mӅm cho phép doanh nghiӋp kinh doanh thương mҥi
điӋn tӱ thì cҫn phҧi có nhӳng chӭc năng nào?
- Mӝt phҫn mӅm cho phép doanh nghiӋp kinh doanh thương mҥi điӋn tӱ thì cҫn phҧi
có nhӳng chӭc năng cơ bҧn sau:
y LiӋt kê danh sách các nhóm hàng, mһt hàng.
o NӃu sӕ lưӧng nhӓ (<35) : dӉ dàng tә chӭc cũng như tìm kiӃm.
o NӃu sӕ lưӧng lӟn: cҫn chia thành các nhóm hàng. Cung cҩp thêm tiӋn
ích tìm kiӃm.
o Danh mөc hàng đưӧc tә chӭc theo mӝt tiêu chí nào đó có hình ҧnh và
chú thích kèm theo.
o Phҫn mӅm cung cҩp chӭc năng phát sinh các trang danh mөc hàng hóa
template hoһc wizard

o Hӛ trӧ tìm kiӃm: search engine
y Giӓ mua hàng.
o Chӭa các sҧn phҭm/ dӏch vө mà khách hàng chӑn
o Phҫn mӅm cung cҩp chӭc năng: xem giӓ hàng, thêm hoһc xóa hàng.
o Mӝt sӕ nhà cung cҩp phҫn mӅm : Salescart, Shopsite.
o KhuyӃt điӇm cӫa đơn đһt hàng ӣ dҥng form là bҩt tiӋn, tӕn thӡi gian,
giao diӋn không thân thiӋn, dӉ xҧy ra lӛi.
o Giӓ mua hàng có chӭc năng: lưu giӳ các mһt hàng đưӧc chӑn, thêm bӟt
các mһt hàng mua, lưu lҥi danh sách các mһt hàng tӵ đӝng, tính toán
tәng giá trӏ hóa đơn mua hàng
o Giӓ hàng cҫn phҧi ghi lҥi thông tin các mһt hàng khách chӑn mua, tránh
nhҫm lүn, hoһc lһp lҥi. Các phương án thưӡng dùng là :
 Cookies: lưu thông tin trên đĩa cӭng cӫa máy khách.
 Bә sung các sӕ liӋu mã hóa vào cuӕi đӏa chӍ URL cӫa cӱa hàng.
y Xӱ lý giao dӏch mua hàng.
o Tính toán các khoҧn cҫn thanh toán: sӕ lưӧng x đơn giá, giҧm giá, thuӃ,
chi phí vұn chuyӇn.
o Phҫn mӅm cho phép khách hàng nhұp mӝt sӕ thông tin cҫn thiӃt đӇ
thanh toán, đҧm bҧo các chӃ đӝ bҧo mұt.
o Cơ chӃ xӱ lý giao dӏch:
 Thӵc hiӋn khi khách hàng thӵc hiӋn chӭc năng thanh toán.
 Thông thưӡng trình duyӋt sӁ chuyӇn sang sӱ dөng Secure
Sockets Layers (SSL)
 Phҫn mӅm bán hàng sӁ tính toán thuӃ, chi phí vұn chuyӇn , chiӃt
khҩu. NhiӅu giҧi pháp phҫn mӅm cho phép nӕi kӃt trӵc tiӃp vӟi
hãng vұn chuyӇn đӇ lҩy chi phí chuyӇn hàng. Nӕi kӃt vӟi hӋ
thӕng kӃ toán nӝi bӝ cӫa công ty đӇ thӵc hiӋn toàn bӝ các hoҥt
đӝng kinh doanh trên nӅn web.
y Các công cө cұp nhұt, bә sung các mһt hàng, nhóm hàng, trang giӟi thiӋu
(storefont: mһt tiӅn cӫa cӱa hàng)

10. Phân biӋt giӳa website và portal? So sánh ưu khuyӃt điӇm cӫa chúng?
- Portal: còn gӑi là cәng giao tiӃp điӋn tӱ. Theo mӝt đӏnh nghĩa phә biӃn , Portal là
mӝt điӇm truy cұp vӟi giao diӋn web, cho phép ngưӡi dùng khai thác hiӋu quҧ mӝt
khӕi lưӧng lӟn tài nguyên thông tin và dӏch vө. Đó không đơn giҧn là mӝt trang
HTML chӭa các liên kӃt đӃn các tài nguyên, mà là mӝt nӅn tҧng công nghӋ cho
phép tích hӧp toàn bӝ thông tin và các ӭng dөng chҥy trên web đӗng thӡi cung cҩp
khҧ năng tùy biӃn cho tӯng đӕi tưӧng sӱ dөng, cho phép khai thác thông tin hiӋu
quҧ nhҩt, nhanh nhҩt và thân thiӋn nhҩt.
- Portal là mӝt bưӟc tiӃn hóa cӫa website truyӅn thӕng. Portal là điӇm quy tө hҫu hӃt
các thông tin và dӏch vө ngưӡi sӱ dөng cҫn, là điӇm đích đӃn thӵc sӵ, thông tin và
dӏch vө đưӧc phân loҥi nhҵm tiӋn cho viӋc tìm kiӃm và hҥn chӃ viӋc vùi lҩp thông
tin.
- Sӵ khác biӋt chính giӳa Portal và Website là : Website đưӧc xây dӵng như mӝt
đơn vӏ thông tin đӝc lұp, còn Portal đưӧc thiӃt kӃ trӣ thành trung tâm tích hӧp
thông tin, ӭng dөng và dӏch vө mҥng.
- So sánh ưu khuyӃt điӇm cӫa Portal và Website:
y Phía ngoài, Portal cung cҩp mӝt cәng giao dӏch thân thiӋn, đӫ các chӭc năng
cho ngưӡi dùng, trong đó có chӭc năng cá nhân hóa. Phía trong, Portal cung
cҩp mӝt hҥ tҫng điӋn tӱ nhҵm tҥo quyӅn chӫ đӝng trong viӋc cung cҩp, tích
hӧp thông tin và liên kӃt vӟi các hӋ thӕng, các dӏch vө thông tin khác.Khi so
sánh vӟi website thông thưӡng, dù đưӧc xây dӵng bҵng chương trình ӭng dөng
web, website chӫ yӃu làm tӕt vӅ các chӭc năng bên ngoài, mà chưa giҧi quyӃt
đưӧc các chӭc năng bên trong, nhҩt là khi giao tiӃp bên trong tăng lên qua viӋc
tích hӧp các ӭng dөng mӟi.
y Vӟi website , ngưӡi dùng đang phҧi chӏu sӵ quá tҧi thông tin , nghĩa là ngưӡi
dùng phҧi duyӋt qua rҩt nhiӅu các website khác nhau, phҧi xӱ lý khӕi lưӧng
khәng lә thông tin đӇ tìm thҩy thông tin mà mình cҫn. Ngưӧc lҥi vӟi portal, có
sӵ sҳp xӃp thông tin trong mӝt miӅn thӕng nhҩt, có sӵ chia tách và phân bӕ
thông tin, tăng khҧ năng tìm kiӃm thông tin.
y Portal cung cҩp khҧ năng cá nhân hóa cho ngưӡi dùng còn website thì không.

y Website có quy mô dӏch vө nhӓ, ko bҧo toàn đҫu tư. Khi yêu cҫu thay đәi
thông tin, loҥi hình dӏch vө, v.v« thưӡng phҧi xây dӵng lҥi website. Còn
Portal thì bҧo toàn đҫu tư lâu dài, có nӅn tҧng công nghӋ đҧm bҧo nên Portal hӛ
trӧ tính mӣ và kӃ thӯa rҩt mҥnh.
y Ngoài ra Portal còn cung cҩp mӝt môi trưӡng chӫ đӝng dùng cho viӋc tích hӧp
ӭng dөng.
11. Khi thiӃt kӃ trang web bán hàng cҫn quan tâm đӃn điӅu gì? DiӉn giҧi chi tiӃt cho
các thiӃt kӃ cҫn quan tâm khi triӇn khai xây dӵng ӭng dөng web cho thương mҥi
điӋn tӱ.
- Khi thiӃt kӃ trang web bán hàng cҫn phҧi quan tâm đӃn nhӳng yêu cҫu sau:
y Cҩu trúc thông tin
Cҫn thiӃt kӃ trang web dӉ sӱ dөng đӕi vӟi ngưӡi dùng, tә chӭc thông tin hӧp lý
cách thӭc đánh vӏ trí trang, trình bày nӝi dung phҧi rõ ràng đӇ ngưӡi dùng dӉ
tìm kiӃm thông tin. ĐӇ dӉ dàng hơn trong viӋc này bҥn nên có mӝt sitemap cө
thӇ, chính xác cho ngưӡi dùng.
y Mӭc đӝ liên kӃt
Liên kӃt ӣ đây có thӇ là link dүn tӟi mӝt trang web khác , link thông qua các
công cө tìm kiӃm. Nhӳng liên kӃt này phҧi đҧm bҧo chính xác và còn hoҥt
đӝng. Khi nhӳng đưӡng link dүn tӟi nhӳng trang web không truy cұp đưӧc,
link die hoһc có nӝi dung ko phù hӧp thì sӁ khiӃn ngưӡi dùng rҩt khó chӏu.
y ĐiӅu chӍnh và đӏnh hưӟng
Giúp ngưӡi dùng có thӇ tìm đưӧc thông tin cҫn thiӃt mӝt cách dӉ dàng và
nhanh chóng bҵng viӋc tә chӭc trang web hӧp lý và chӭc năng tìm kiӃm hoàn
thiӋn, dӉ sӱ dөng. Có cách giúp ngưӡi dùng đi đӃn trang mong muӕn mӝt cách
nhanh nhҩt.
y Giao diӋn cӫa web
Cҫn chú ý đӃn các yӃu tӕ tҥo nên sӵ khác biӋt vӅ trӵc quan như sӵ bӕ trí sҳp
xӃp, kiӇu chӳ , màu sҳc, đӗ hӑa«. Cҫn bӕ trí sҳp xӃp trang web theo mӝt trұt
tӵ tҥo sӵ dӉ chӏu cho ngưӡi dùng, màu sҳc cҫn phҧi hài hòa, kiӇu chӳ và font
chӳ phҧi phù hӧp,«

y Tӕc đӝ thӵc thi.
Trang web cҫn phҧi có mӝt tӕc đӝ thӵc thi cao, bӣi không phҧi ngưӡi dùng nào
cũng sӣ hӳu mӝt đưӡng truyӅn internet tӕc đӝ cao, mà sӵ kiên nhүn cӫa khách
hàng thì có giӟi hҥn, hҥn chӃ nhӳng đӗ hӑa không cҫn thiӃt dүn đӃn tӕc đӝ
trang web bӏ hҥn chӃ. NӃu thӡi gian tҧi quá lâu, bҥn có thӇ sӁ mҩt khách hàng.
y DӉ sӱ dөng.
Trang web nên dӉ sӱ dөng đӕi vӟi mӑi ngưӡi duyӋt web, dù là ngưӡi chưa có
kinh nghiӋm.
y Đҧm bҧo vӅ chҩt lưӧng
Khi xây dӵng trang web bҥn cҫn phҧi hiӇu rõ mөc đích trang web mình xây
dӵng là gì, và phҧi tұp trung vào mөc đích đó. Đҧm bҧo trang web hiӇn thӏ tұp
trung vào đúng nӝi dung cҫn thiӃt, không nên hiӇn thӏ quá nhiӅu thông tin dư
thӯa, vô bә, làm tӕn thӡi gian duyӋt web cӫa ngưӡi sӱ dөng. N goài ra các
thông tin cung cҩp, các đưӡng link trên trang web phҧi đҧm bҧo phù hӧp,
thưӡng xuyên đưӧc update, cұp nhұt .
12. Mӝt sӕ chuҭn đánh giá website thương mҥi điӋn tӱ hiӋn nay?
- Tiêu chuҭn ISO 9126: là mӝt tiêu chuҭn quӕc tӃ giành cho viӋc đánh giá sҧn
phҭm phҫn mӅm thương mҥi điӋn tӱ (Websitet thương mҥi điӋn tӱ), là mӝt
phương pháp phân loҥi và chia nhӓ nhӳng thuӝc tính chҩt lưӧng cӫa sҧn phҭm.
Tiêu chuҭn này đưӧc đánh giá dӵa trên mô hình ISO/IEC 9126,mô hình này dӵa
trên 6 đһc trưng:
y Tính năng: là mӝt tұp hӧp nhӳng thuӝc tính cӫa sҧn phҭm dӵa trên tính năng
hoҥt đӝng cӫa sҧn phҭm đӇ đánh giá, là khҧ năng cӫa sҧn phҭm cung cҩp đưӧc
các chӭc năng thӓa mãn các yêu cҫu, bao gӗm các đһc tính sau: tính phù hӧp,
tính chính xác, khҧ năng tương tác, tính bҧo mұt/ an toàn.
y Đӝ әn đӏnh hoһc khҧ năng tin cұy: là tұp nhӳng thuӝc tính mô tҧ khҧ năng duy
trì ӣ mӝt mӭc đӝ đһc biӋt cӫa quá trình thӵc thi dưӟi nhӳng điӅu kiӋn khác
nhau. Đһc trưng cӫa khҧ năng tin cұy là sӵ chӏu lӛi và tính khôi phөc, tuy vұy
nhӳng đһc tính mӟi như tính chҳc chҳn, và đӝ an toàn hoàn thiӋn cũng cҫn
thiӃt.

y Tính khҧ dөng: là nhӳng thuӝc tính mô tҧ đһc điӇm dӉ sӱ dөng hoһc thi hành
cӫa website. Nó có nhӳng đһc tính nhӓ như tính dӉ hiӇu, tính dӉ hӑc, dӉ điӅu
khiӇn, và tính hҩp dүn.
y Tính hiӋu quҧ: Là khҧ năng cӫa sҧn phҭm cung cҩp hiӋu năng thích hӧp nhҵm
tiӃt kiӋm tӕi đăn tài nguyên và tăng cao đưӧc hiӋu suҩt công viӋc trong điӅu
kiӋn sӱ dөng nhҭt đӏnh. Dӵa vào hai yӃu tӕ đó là thӡi gian xӱ lý và khҧ năng
tұn dөng tài nguyên.
y Khҧ năng bҧo trì: Là khҧ năng cӫa sҧn phҭm cho phép sӱa đәi , nâng cҩp, bao
gӗm nhӳng sӵ sӱa chӳa , sӵ cҧi tiӃn hoһc sӵ thích ӭng cӫa sҧn phҭm đӇ thay
đәi cho phù hӧp vӟi môi trưӡng và phù hӧp vӟi đһc trưng mӟi , nhӳng đһc tính
tiêu biӇu cho khҧ năng bҧo trì là : khҧ năng phân tích, khҧ năng thay đәi, tính
әn đӏnh, khҧ năng kiӇm thӱ.
y Tính khҧ chuyӇn là ThӇ hiӋn khҧ năng cӫa sҧn phҭm có thӇ chuyӇn đưӧc tù
ӭng dөng này sang ӭng dөng khác hay tӯ môi trưӡng này sang môi trưӡng
khác nhӳng đһc tính đӇ đánh giá tính khҧ chuyӇn cӫa sҧn phҭm là khҧ năng
thích nghi, khҧ năng cài đһt, khҧ năng chung sӕng, khҧ năng thay thӃ.
13. Internet banking là gì? Nêu và giҧi thích mӝt sӕ ưu khuyӃt điӇm cӫa Internet
banking.
- Internet banking là (N gân hàng trӵc tuyӃn) là mӝt kênhgiao dӏch điӋn tӱ thông
minh, bҧo mұt và tiӋn lӧi cung cҩp đӇ đáp ӭng tӕi đa nhu cҫu cӫa khách hàng. Các
tính năng bao gӗm truy vҩn thông tin tài khoҧn, lӏch sӱ giao dӏch, chuyӇn khoҧn
trong nӝi bӝ ngân hàng và liên ngân hàng, gӱi tiӃt kiӋm trӵc tuyӃn, thanh toán hoá
đơn, nҥp tiӅn
- Ưu khuyӃt điӇm cӫa Internet banking:
y Ưu điӇm:
o Ưu điӇm lӟn nhҩt cӫa ngân hàng trӵc tuyӃn là sӵ tiӋn nghi và luôn sҹn
sàng cӫa dӏch vө ngân hàng. Khách hàng có thӇ tiӃp cұn vӟi ngân hàng
điӋn tӱ mӑi lúc mӑi nơi. Bên cҥnh đó dӏch vө ngân hàng điӋn tӱ vӟi
công nghӋ hiӋn đҥi đã tiӃt kiӋm đưӧc thӡi gian, giҧm chi phí dӏch vө cho
khách hàng. Ngoài ra khách hàng đưӧc phөc vө tұn nơi vӟi nhӳng thông

tin nóng hәi nhҩt như biӃn đӝng tӍ giá, tra cӭu thông tin tài chính«.
o Các giao dӏch đưӧc tӵ đӝng hóa, không chӍ mang lҥi lӧi ích cho khách
hàng mà còn mang lҥi lӧi ích rҩt lӟn cho ngân hàng. Thông qua nhӳng
dӏch vө mӟi, nhӳng kênh phân phӕi mӟi, ngân hàng có thӇ tӵ mӣ rӝng
đӕi tưӧng khách hàng, phát triӇn thӏ phҫn, giҧm chi phí, thu hút nguӗn
vӕn huy đӝng «. Bên cҥnh đó, ӭng dөng và phát triӇn nhӳng công nghӋ
ngân hàng hiӋn đҥi cũng giúp cho các ngân hàng luôn tӵ đәi mӟi, hòa
nhұp và phát triӇn không chӍ ӣ thӏ trưӡng trong nưӟc mà còn hưӟng tӟi
thӏ trưӡng nưӟc ngoài
y KhuyӃt điӇm:
Tҥi ViӋt Nam, tiӃn trình phát triӇn ngân hàng điӋn tӱ đã đҥt đưӧc nhӳng thành
công nhҩt đӏnh, tuy nhiên bên cҥnh đó còn có nhӳng hҥn chӃ như:
o Chҩt lưӧng dӏch vө ngân hàng điӋn tӱ còn chưa thoҧ mãn khách hàng ӣ
nhӳng cҩp đӝ cao hơn như viӋc gӱi tiӅn mһt vào tài khoҧn, viӋc đăng ký
sӱ dөng dӏch vө« còn phҧi tӟi trӵc tiӃp giao dӏch tҥi chi nhánh ngân
hàng, hoһc các dӏch vө ngân hàng điӋn tӱ chҩt lưӧng cao hơn còn chưa
đưӧc phát triӇn như dӏch vө quҧn lý quӻ đҫu tư, dӏch vө đӏa ӕc, cho thuê
tài chính«
o Cơ sӣ hҥ tҫng còn yӃu kém như chҩt lưӧng mҥng, tӕc đӝ đưӡng truyӅn,
lӛi kӻ thuұt hoһc thiӃt bӏ đҫu cuӕi không đҧm bҧo chҩt lưӧng dүn tӟi
chҩt lưӧng dӏch vө chưa cao. Bên cҥnh đó, các hӋ thӕng ngân hàng điӋn
tӱ cӫa các ngân hàng còn phát triӇn tương đӕi đӝc lұp, chưa có sӵ phӕi
hӧp, liên thông cҫn thiӃt nhҵm phát huy cao nhҩt hiӋu quҧ cӫa dӏch vө
mӟi này.
o Giao dӏch ngân hàng điӋn tӱ còn phө thuӝc nhiӅu vào chӭng tӯ lưu trӳ
truyӅn thӕng, chưa thӇ điӋn tӱ hoá mӑi chӭng tӯ giao dӏch. Ngoài ra,
viӋc sӱ dөng chӳ ký điӋn tӱ, chӭng nhұn điӋn tӱ chưa đưӧc phә biӃn
rӝng rãi và chưa thӇ hiӋn đưӧc ưu thӃ so vӟi chӳ ký thông thưӡng.
o Bên cҥnh đó, nhӳng rӫi ro mӟi như hacker (tin tһc), virus máy tính có
thӇ có nhӳng tác hҥi rҩt lӟn không chӍ đӕi vӟi ngân hàng mà còn đӕi vӟi

khách hàng, gây mҩt lòng tin cӫa khách hàng đӕi vӟi dӏch vө ngân hàng.
o Mӝt lý do quan trӑng nӳa đó là quy mô và chҩt lưӧng cӫa TMĐT còn
rҩt thҩp và phát triӇn chұm, cҫn có mӝt hӋ thӕng TMĐT đӫ mҥnh đӇ
cung cҩp tҩt cҧ hàng hoá dӏch vө trên mҥng, tҥo tiӅn đӅ cho dӏch vө
ngân hàng điӋn tӱ phát triӇn.
14. Nêu các hình thӭc thanh toán điӋn tӱ (ePayment). Các loҥi thҿ đӇ giao dӏch
thương mҥi: thҿ ghi nӧ (debit card) hay thҿ tín dөng (credit card)«.So sánh mӭc đӝ
bҧo mұt cӫa các thҿ.
- Các hình thӭc thanh toán điӋn tӱ (ePayment) :
y Trong thӵc tӃ có 3 phương pháp thông dөng:
o Séc (check)
o Thҿ tín dөng (credit card)
o TiӅn mһt (cash)
y Thanh toán điӋn tӱ có 4 hình thӭc sau
o TiӅn điӋn tӱ (Electronic cash): là mӝt hӋ thӕng cho phép ngưӡi sӱ dөng
có thӇ thanh toán khi mua hàng hoһc sӱ dөng các dӏch vө nhӡ truyӅn đi
các con sӕ tӯ máy tính này tӟi máy tính khác. TiӅn điӋn tӱ có hiӋu quҧ,
chi phí thҩp, giҧm thiӇu đưӧc chi phí giao dӏch, sӱ dөng dӉ dàng và
không phҧi sӱ dөng các phương pháp chӭng thӵc. Tuy nhiên, viӋc sӱ
dөng tiӅn điӋn tӱ có thӇ dүn đӃn viӋc thҩt thu thuӃ, hoһc mӝt sӕ ngưӡi
chuyӇn tiӅn vào ngân hàng vӟi hình thӭc rӱa tiӅn, dӉ dàng bӏ giҧ mҥo
o Ví tiӅn điӋn tӱ (software wallets): thҿ tín dөng, tiӅn điӋn tӱ, sӕ ID và đӏa
chӍ ngưӡi dùng. Sӱ dөng dӉ dàng và hiӋu quҧ.
o Thҿ thông minh(smart cards)
o Thҿ tín dөng (có/nӧ credit/debit card)
- Các loҥi thҿ đӇ giao dӏch thương mҥi:
y Phân loҥi theo công nghӋ sҧn xuҩt:
o Thҿ khҳc chӳ nәi(Embossingcard): dӵa trên công nghӋ khҳc chӳ nәi,
hiӋn nay ko còn đưӧc sӱ dөng vì quá thô sơ dӉ giҧ mҥo.
o Thҿ băng tӯ (magnetic stripe): dӵa trên kӻ thuұt thư tín vӟi hai băng tӯ

chưa thông tin đҵng sau mһt thҿ. Sӱ dөng phә biӃn nhưng có nhưӧc
điӇm là thông tin ghi trên thҿ không tӵ mã hóa đưӧc, thҿ chӍ mang thông
tin cӕ đӏnh, không gian chӭa dӳ liӋu ít, không áp dөng đưӧc kӻ thuұt mã
hóa, bҧo mұt thông tin
o Thҿ thông minh(smart card): đây là thӃ hӋ mӟi nhҩt cӫa thҿ thanh toán.
y Phân loҥi theo tính chҩt thanh toán cӫa thҿ:
o Thҿ tín dөng(credit card) : ): là loҥi thҿ đưӧc sӱ dөng phә biӃn nhҩt,
theo đó ngưӡi chӫ thҿ đưӧc phép sӱ dөng mӝt hҥn mӭc tín dөng không
phҧi trҧ lãi đӇ mua sҳm hàng hoá, dӏch vө tҥi nhӳng cơ sӣ kinh doanh,
khách sҥn, sân bay chҩp nhұn loҥi thҿ này.
Gӑi đây là thҿ tín dөng vì chӫ thҿ đưӧc ӭng trưӟc mӝt hҥn mӭc tiêu
dùng mà không phҧi trҧ tiӅn ngay, chӍ thanh toán sau mӝt kǤ hҥn nhҩt
đӏnh. Cũng tӯ đһc điӇm trên mà ngưӡi ta còn gӑi thҿ tín dөng là thҿ ghi
nӧ hoãn hiӋu(delayed debit card) hay chұm trҧ.
o Thҿ ghi nӧ: (debit card) là loҥi thҿ có quan hӋ trӵc tiӃp và gҳn liӅn vӟi
tài khoҧn tiӅn gӱi. Loҥi thҿ này khi đưӧc sӱ dөng đӇ mua hàng hóa hay
dӏch vө, giá trӏ nhӳng giao dӏch sӁ đưӧc khҩu trӯ ngay lұp tӭc vào tài
khoҧn cӫa chӫ thҿ thông qua nhӳng thiӃt bӏ đһt ngay tҥi cӱa hàng, khách
sҥn đӗng thӡi chuyӇn ngân ngay lұp tӭc vào tài khoҧn cӫa cӫa hàng,
khách sҥn. Thҿ ghi nӧ còn đưӧc dùng đӇ rút tiӅn tҥi máy rút tiӅn tӵ
đӝng.
Thҿ ghi nӧ ko có hҥn mӭc tín dөng vì nó phө thuӝc vào sӕ dư hiӋn hӳu
trên tài khoҧn cӫa chӫ thҿ.
Có 2 loҥi thҿ ghi nӧ cơ bҧn:
 Thҿ online: là loҥi thҿ mà giá trӏ nhӳng giao dӏch đưӧc khҩu trӯ
ngay lұp tӭc vào tài khoҧn chӫ thҿ.
 Thҿ offline: là loҥi thҿ mà giá trӏ nhӳng giao dӏch đưӧc khҩu trӯ
vào tài khoҧn cӫa chӫ thҿ vài ngày sau đó.
o Thҿ rút tiӅn mһt(cash card) : là loҥi thҿ rút tiӅn mһt tҥi các máy rút tiӅn
tӵ đӝng hoһc ӣ ngân hàng. Vӟi chӭc năng chuyên biӋt chӍ dùng đӇ rút

tiӅn, yêu cҫu đһt ra đӕi vӟi loҥi thҿ này là chӫ thҿ phҧi ký quӻ tiӅn gӣi
vào tài khoҧn ngân hàng hoһc chӫ thҿ đưӧc cҩp tín dөng thҩu chi mӟi sӱ
dөng đưӧc.
Thҿ rút tiӅn mһt có 2 loҥi:
 Loҥi 1: chӍ rút tiӅn tҥi máy tӵ đӝng cӫa chính ngân hàng phát
hành
 Loҥi 2: đưӧc rút tiӅn không chӍ ӣ ngân hàng phát hành mà còn
đưӧc sӱ dөng đӇ rút tiӅn ӣ các ngân hàng cùng tham gia tә chӭc
thanh toán vӟi ngân hàng phát hành.
y Phân loҥi theo phҥm vi lãnh thә:
o Thҿ trong nưӟc: là thҿ đưӧc giӟi hҥn trong phҥm vi mӝt quӕc gia, do
vұy đӗng tiӅn giao dӏch phҧi là đӗng bҧn tӋ cӫa nưӟc đó.
o Thҿ quӕc tӃ: đây là loҥi thҿ đưӧc chҩp nhұn trên toàn thӃ giӟi, sӱ dөng
các ngoҥi tӋ mҥnh đӇ thanh toán.
y Phân loҥi theo chӫ thӇ phát hành:
o Thҿ do Ngân hàng phát hành (Bank Card): là loҥi thҿ do ngân hàng phát
hành giúp cho khách hàng sӱ dөng mӝt sӕ tiӅn do Ngân hàng cҩp tín
dөng.
o Thҿ do tә chӭc phi ngân hàng phát hành: là loҥi thҿ du lӏch và giҧi trí
cӫa các tұp đoàn kinh doanh lӟn hoһc các công ty xăng dҫu lӟn, các cӱa
hiӋu lӟn phát hành như Diner's Club, Amex
- So sánh mӭc đӝ bҧo mұt cӫa các loҥi thҿ:
15. Làm thӃ nào đӇ tìm đưӧc mӝt tên miӅn hoàn hҧo cho công viӋc kinh doanh?
(nghĩa là đһt tên miӅn như thӃ nào) ? Nêu ra và giҧi thích nhӳng quy tҳc chính đӇ
đһt tên miӅn (domain name ) cho website thương mҥi điӋn tӱ?
- Tên miӅn là gì?
Tên miӅn là mӝt phҫn trong đӏa chӍ Internet , đӭng sau ³www´. Tên miӅn kӃt thúc
bҵng phҫn đuôi(tên miӅn cao nhҩt ) hay còn gӑi là TLD (Top Level Domain). Mӝt
tên miӅn có đӝ dài tӟi 67 ký tӵ, bao gӗm cҧ phҫn mӣ rӝng ³.*´ (không bao gӗm
các ký tӵ đһc biӋt)

.org: viӃt tҳt cӫa organizations (tә chӭc, cơ quan)
.net: viӃt tҳt cӫa network provider (nhà cung cҩp mҥng)
.com.vn: ViӋt Nam
.com: commercial (thương mҥi)
.info: information(thông tin)
.edu : education (giáo dөc)
- Chӑn mӝt tên miӅn hoàn hҧo cho công viӋc kinh doanh:
y Trưӟc hӃt là đһt tên theo tên công ty hoһc thương hiӋu. Nhưng mà 80% sӁ
không còn tên miӅn vì nhiӅu công ty có tên trùng nhau. Ngoài ra có nhiӅu đӕi
thӫ cũng đang tìm cách đăng ký tên miӅn vӟi mөc đích hҥn chӃ cҥnh tranh khai
thác khách hàng trên Internet hoһc bán lҥi tên miӅn.
y NӃu không còn tên công ty hoһc tên thương hiӋu, thì hãy dùng đӃn tên sҧn
phҭm, thêm bӟt mӝt sӕ tӯ.
y Tên miӅn cҫn có ý nghĩa trong viӋc kinh doanh.
y NӃu lӵa chӑn tên miӅn cho mөc đích kinh doanh thì TLD phҧi là ³.com´, vì
TLD này dӉ nhӟ đӕi vӟi khách hàng, có nhiӅu ngưӡi sӱ dөng còn nghĩ rҵng
mӑi tên miӅn đӅu có đuôi là ³.com´. Ngày nay nhiӅu trình duyӋt mһc đӏnh tên
miӅn là ³.com´ nӃu ngưӡi sӱ dөng không gõ thêm phҫn đuôi.
- Nhӳng quy tҳc chính đӇ đһt tên miӅn cho website thương mҥi điӋn tӱ:
y Tên miӅn không nên khó hiӅu, bí ҭn nên tuân theo nguyên tҳc đơn giҧn và dӉ
hiӇu.
o Không quá vҳn tҳt.
o Không quá dài, tên miӅn ngҳn thì dӉ nhӟ, dӉ gõ đӏa chӍ và cũng dӉ dàng
cho viӋc thiӃt kӃ nhãn hiӋu,logo khi cҫn thiӃt.
o Lưu ý: Tên miӅn có thӇ dài tӟi 67 ký tӵ.
y Tránh dùng nhӳng ký tӵ gҥch
y Đăng ký nhiӅu phiên bҧn khác nhau cho tên miӅn: nӃu tên miӅn bҥn chӑn có
chӭa nhiӅu tӯ, bҥn nên đăng ký nhiӅu phiên bҧn cho nó: có dҩu gҥch nӕi ngăn
cách các tӯ và không có dҩu gҥch nӕi.
y Lӵa chӑn phҫn mӣ rӝng cho tên miӅn, đӕi vӟi website thương mҥi điӋn tӱ tӕt

nhҩt nên dùng phҫn mӣ rӝng là ³.com´.
16. Khái niӋm an toàn trong EC, nêu và diӉn giҧi 6 khía cҥnh an toàn cӫa EC
- Khái niӋm an toàn trong EC:
y An toàn thông tin trao đәi giӳa các chӫ thӇ tham gia giao dӏch.
y An toàn cho các hӋ thӕng máy chӫ thương mҥi và các thiӃt bӏ đҫu cuӕi, đưӡng
truyӅn«
y An toàn không bӏ xâm hҥi tӯ bên ngoài hoһc có khҧ năng chӕng lҥi nhӳng tai
hӑa, lӛi và sӵ tҩn công tӯ bên ngoài
ViӋc đҧm bҧo an toàn các thông tin trên là rҩt quan trӑng.
Cân bҵng giӳa bên mua và bên bán phҧi hӧp lý, càng an toàn càng phӭc tҥp.
- 6 khía cҥnh an toàn cӫa EC:
y Authentication: khҧ năng nhұn biӃt các đӕi tác tham gia giao dӏch trӵc tuyӃn
(khách hàng nói sӵ thұt, website không lӯa đҧo).
o Quá trình mà thông qua đó mӝt thӵc thӇ này kiӇm tra rҵng mӝt thӵc thӇ
khác chính là đӕi tưӧng mà mình yêu cҫu đưӧc gӑi là sӵ xác thӵc.
o Xác thӵc yêu cҫu bҵng chӭng: mұt khҭu, thҿ tín dөng, chӳ ký điӋn tӱ.
Authorization:
o QuyӅn truy cұp tӟi mӝt dӳ liӋu cө thӇ.
o QuyӅn cҩp phép thưӡng đưӧc xác đӏnh bӣi thông tin so sánh vӅ cá nhân
hay chương trình vӟi các thông tin kiӇm soát truy cұp liên kӃt vӟi các
nguӗn lӵc đưӧc truy cұp.
Auditing: cung cҩp các phương tiӋn nhҵm tái cҩu trúc các hành đӝng đһc biӋt
đã đưӧc tiӃn hành hoһc mang đӃn cho đӝi ngũ IT khҧ năng phân đӏnh cá nhân
hoһc chương trình đã thӵc hiӋn các hành đӝng.
y Confidentiality and Privacy
o Ngưӡi bán hàng cҫn thiӃt lұp các chính sách nӝi bӝ đӇ có thӇ quҧn lý
viӋc sӱ dөng các thông tin vӅ khách hàng.
o Hӑ cҫn bҧo vӋ các thông tin đó, tránh sӱ dөng vào nhӳng mөc đích ko
chính đáng hoһc tránh sӱ dөng trái phép các thông tin này.
y Integrity:

o Khҧ năng đҧm bҧo an toàn cho các thông tin đưӧc hiӇn thӏ trên mӝt
website hoһc chuyӇn hay nhұn các thông tin trên Internet.
o Mã hóa là mӝt trong cách thӭc quan trӑng đӇ đҧm bҧo tính nguyên vҽn
cӫa thông tin
y Availability: khҧ năng đҧm bҧo các chӭc năng cӫa mӝt website thương mҥi
điӋn tӱ đưӧc thӵc hiӋn đúng như mong đӧi
y Nonrepudation: khҧ năng đҧm bҧo rҵng các bên tham gia thương mҥi điӋn tӱ
không phӫ đӏnh các hành đӝng trӵc tuyӃn mà hӑ đã thӵc hiӋn.

17. Nêu lên các điӇm có thӇ bӏ tҩn công trong giao dӏch EC và các hình thӭc tҩn công
thưӡng gһp?
Các điӇm cҫn bҧo mұt:
- Các loҥi tҩn công trong TMĐT
y Phi kӻ thuұt
y Kӻ thuұt
- Các hình thӭc tҩn công thưӡng gһp
y Các đoҥn mã nguy hiӇm (malicious code): Tơ-roa
o Virus: chương trình máy tính có khҧ năng tӵ nhân bҧn và lây lan đӃn các
tұp tin khác, hҫu hӃt đӅu có mưu đӗ (hiӅn tӯ hoһc hiӇm đӝc); có3 loҥi
macro virus, file-infecting virus và script virus
o Worm: có khҧ năng lây nhiӉm tӯ máy tính này sang máy tính khác, tӵ
nhân bҧn mà không cҫn kích hoҥt, thưӡng tìm kiӃm và thay đәi mӑi
dӳ liӋu trong bӝ nhӟ hoһc đĩa cӭng mà nó gһp
o Trojan horse: không phҧi là virus nhưng lҥi tҥo cơ hӝi cho các virus nguy
hiӇm khác xâm nhұp
o Bad applet (đoҥn mã di đӝng nguy hiӇm): các Java applet hoһc ActiveX
control trên Web site đưӧc download vӅ client
y Tin tһc và các chương trình phá hoҥi (hacking and cybervandalism)
o Tin tһc là nhӳng ngưӡi truy cұp trái phép vào mӝt hӋ thӕng máy tính, sӱ
dөng các chương trình phá hoҥi đӇ gây ra sӵ cӕ làm mҩt uy tín cӫa tә chӭc

o Vd: ngày 01/4/2001 các tin tһc tҩn công vào nhӳng web site dùng IIS
cӫa Microsoft
o Các loҥi tin tһc
 Mũ trҳng ± giúp phát hiӋn và sӱa chӳa nhӳng kҿ hӣ trong mӝt hӋ thӕng
an toàn
 Mũđen ± tҩn công có chӫđích không tӕt
 Mũ xám ± giӳa hai loҥi trên
y Gian lұn thҿ tín dөng (credit card fraud/theft & spoofing)
o Trong thương mҥi truyӅn thӕng, gian lұn thҿ tín dөng có thӇ xҧy ra trong
trưӡng hӧp thҿ bӏ mҩt, bӏ đánh cҳp; các thông tin vӅ sӕ thҿ, mã sӕ đӏnh
danh cá nhân (PIN), các thông tin vӅ khách hàng bӏ tiӃt lӝ và sӱ dөng
bҩt hӧp pháp
o Trong TMĐT, mӕi đe dӑa lӟn nhҩt là bӏ ³mҩt´ các thông tin liên quan đӃn
thҿ hoһc các thông tin vӅ giao dӏch sӱ dөng thҿ trong quá trình diӉn ra giao
dӏch
o Các tӝi phҥm có thӇ đӝt nhұp vào các website TMĐT và lҩy cҳp thông tin
cá nhân khách hàngvà mҥo danh khách hàng
o Mӝt trong nhӳng đe dӑa lӟn nhҩt đӕi vӟi ngưӡi bán hàng là sӵ phӫ đӏnh
giao dӏch đӕi vӟi các đơn đһt hàng quӕc tӃ
y Sӵ lӯa đҧo
o Sӱ dөng các đӏa chӍ thư điӋn tӱ giҧ hoһc mҥo danh mӝt ngưӡi nào
đó đӇ thӵc hiӋn nhӳng mưu đӗ bҩt chính
o Thay đәi hoһc làm chӋch hưӟng các liên kӃt Web tӟi mӝt đӏa chӍ khác
vӟi đӏa chӍ thӵc hoһc tӟi mӝt Web site giҧ mҥo Web site cҫn liên kӃt
o Các hành vi lӯa đҧo đe dӑa tính toàn vҽn và tính xác thӵc cӫa các giao dӏch
TMĐT, khiӃn cho các giao dӏch này trӣ thành ³trҳng đen lүn lӝn´ và cҧ
doanh nghiӋp lүn khách hàng đӅu khó có thӇ xác đӏnh đưӧc đâu là thұt
và đâu là giҧ
y Sӵ khưӟc tӯ dӏch vө (DoS ± Denial of service)
o Tҩn công vào mӝt Web site gây nên sӵ quá tҧi vӅ khҧ năng cung

cҩp dӏch vө cӫa Web site này, khưӟc tӯ dӏch vө
o KhiӃn cho Web site phҧi bӏ gián đoҥn hoҥt đӝng
o Ҧnh hưӣng đӃn uy tín cӫa doanh nghiӋp,đӕi vӟi nhӳng Web site náo
nhiӋt như eBay.com hay Amazon.com thì điӅu này đӗng nghĩa vӟi nhӳng
khoҧn phí vô cùnglӟn khi phҧi ngưng hoҥt đӝng mӝt thӡi gian
y Kҿ trӝm trên mҥng (sniffing)
o Mӝt dҥng cӫa chương trình nghe trӝm, giám sát sӵ di chuyӇn cӫa thông
tin trên mҥng đӇ ăn cҳp các thông tin quan trӑng tӯ bҩt cӭ nơi nào trên
mҥng
o Xem lén thưđiӋn tӱ là mӝt dҥng mӟi cӫa hành vi trӝm cҳp trên mҥng. Kӻ
thuұt xem lén thư điӋn tӱ mӝt đoҥn mã ҭn bí mұt gҳn vào thư điӋn tӱ cho
phép giám sát toàn bӝ các thông điӋp chuyӇn tiӃp đưӧc gӣi đi cùng
vӟi thông điӋp ban đҫu
y Sӵ tҩn công tӯ bên ngoài tә chӭc (insider jobs)
o Nhӳng mӕi đe dӑa an toàn không chӍ đӃn tӯ bên ngoài mà có thӇ bҳt nguӗn
tӯ chính nhӳng thành viên trong tә chӭc
o Trong nhiӅu trưӡng hӧp, hұu quҧ cӫa nhӳng đe dӑa loҥi này còn
nghiêm trӑnghơn nhӳng vө tҩn công tӯ bên ngoài
18. Nêu lên các kӻ thuұt bҧo vӋ an toàn: mã hóa, bҧo vӋ kênh truyӅn thông tin , an
toàn mҥng, an toàn máy tính.
- Mã hóa thông tin là là quá trình chuyӇn các văn bҧn hay tài liӋu gӕc thành các
văn bҧn dưӟi dҥng mұt mã không ai, ngoài ngưӡi gӣi và ngưӡi nhұn, có thӇ đӑc
đưӧc.
y Mөc đích:
o Đҧm bҧo an toàn các thông tin đưӧc lưu trӳ
o Đҧm bҧo an toàn các thông tin đưӧc truyӅn nhұn.
y Đáp ӭng 4 trong 6 khía cҥnh an toàn thương mҥi điӋn tӱ.
o Tính toàn vҽn
o Chӕng phӫ đӏnh
o Tính xác thӵc

o Tính tin cұy.
y Mã hóa dӵa trên cơ sӣ khóa (mã) , là phương pháp đӇ chuyӇn văn bҧn gӕc
thành văn bҧn mã hóa.
y Có thӇ phân thành 3 nhóm:
o Hash coding: xây dӵng 1 chuӛi duy nhҩt vӟi 1 nӝi dung cҫn mã hóa.
o Mã hóa bҩt đӕi xӭng ± Asymmetric (public ± key ) Encryption: mã
hóa và giҧi mã bҵng hai khóa khác nhau
o Mã hóa đӕi xӭng ± Symmetric (Private ± key ) Encryption: dùng
mӝt khóa đӇ mã hóa và giҧi mã.
y Mã hóa khóa bí mұt
o Còn đưӧc gӑi là mã hóa đӕi xӭng hay mà hóa khóa riêng
o Sӱ dөng cùng 1 khóa cho cҧ quá trình mã hóa(ngưӡi gӱi) lүn quá
trình giҧi mã (ngưӡi nhұn).
o Tiêu chuҭn mã hóa dӳ liӋu (Data EncryptionStandard ± DES ): dùng
56, 128 hoһc 2048 bit.
o Có điӇm hҥn chӃ là : các bên tham gia mã hóa phҧi tin tưӣng nhau và
chҳc chҳn rҵng khóa đưӧc đӕi tác bҧo vӋ cҭn thұn, mӛi giao dӏch
thương mҥi điӋn tӱ cҫn có khóa khác nhau làm cho chi phí lӟn tҥo,
chuyӇn và quҧn lý khóa cho mӛi khách hàng.
y Mã hóa công khai:
o Còn gӑi là mã không đӕi xӭng.
o Sӱ dөng hai khóa trong quá trình mã hóa: mӝt khóa đӇ mã hóa và
mӝt khóa đӇ giҧi mã. Hai khóa này có quan hӋ vӟi nhau vӅ thuұt
toán.
o Mӛi đӕi tác có mӝt cһp khóa duy nhҩt, mӝt khóa chung và mӝt khóa
riêng. Khóa dùng chung đӇ mã hóa, và khóa riêng đӇ giҧi mã. Khóa
chung mӑi đӕi tác đӅu biӃt , còn khóa riêng chӍ có chӫ khóa biӃt.
o Dùng hàm băm đӇ tҥo ra giá trӏ duy nhҩt cho mӛi thông điӋp dùng đӇ
kiӇm tra tính toàn vҽn cӫa thông điӋp.
o KӃt hӧp vӟi chӳ ký sӕ vào thông điӋp đӇ đҧm bҧo tính xác thӵc và

chӕng phӫ đӏnh.
o Chӳ ký điӋn tӱ là ký hiӋu điӋn tӱ đưӧc gҳn vӟi văn bҧn điӋn tӱ khác
theo mӝt nguyên tҳc nhҩt đӏnh và đưӧc ngưӡi ký văn bҧn đó áp
dөng.
y Mã hóa công khai vӟi phong bì sӕ:
o Khҳc phөc nhưӧc điӇm cӫa mã hóa công khai (thӡi gian tính toán
dài, giҧm tӕc đӝ) và ưu điӇm cӫa mã hóa khóa bí mұt (nhanh hơn,
bҧo mұt hơn)
o Dùng khóa bí mұt đӇ mã hóa thông điӋp và khóa công khai đӇ mã
hóa và gӱi khóa bí mұt.
- Bҧo vӋ kênh truyӅn thông tin:
y Secure HyperText Transfer Protocol ± SHTTP: mӝt kӻ thuұt khác cung cҩp
an toàn truyӅn thông dùng vӟi HTTP.
y Virtual Private Network (VPN): cho phép các user kӃt nӕi vào mҥng nӝi bӝ
mӝt cách an toàn thông qua Internet, dùng giao thӭc Point ± to ± Point
Tunneling Protocol (PPTP).
- An toàn mҥng (tưӡng lӱa)
y Bӭc tưӡng lӱa (firewall) : là mӝt ӭng dөng phҫn mӅm hoһc phҫn cӭng thiӃt
lұp mӝt rào chҳn giӳa mҥng máy tính cӫa tә chӭc và bên ngoài.
y Bҧo vӋ mҥng máy tính cӫa tә chӭc:
o Tҩt cҧ các thông điӋp tӯ bên trong tә chӭc ra ngoài và ngưӧc lҥi đӅu
phҧi qua tưӡng lӱa.
o ChӍ nhӳng thông điӋp đҧm bҧo đưӧc các yêu cҫu vӅ an toàn cӫa tә
chӭc mӟi đưӧc tiӃp tөc phân phӕi (qua tưӡng lӱa), nӃu không sӁ bӏ
chһn đӭng lҥi ӣ tưӡng lӱa.
o Không đưӧc phép xâm nhұp vào chính hӋ thӕng.
- An toàn mҥng (proxy server)
y Proxy server (máy phөc vө ӫy quyӅn) cung cҩp các dӏch vө trung gian,
đóng vai trò là ³ngưӡi thông ngôn´ giӳa mҥng nӝi bӝ tә chӭc vӟi bên
ngoài.

y Khi mӝt ngưӡi trong tә chӭc muӕn ³nói chuyӋn´ vӟi mӝt ngưӡi ӣ ngoài thì
phҧi nói chuyӋn vӟi proxy, sau đó proxy sӁ nói lҥi vӟi ngưӡi ngoài. Tương
tӵ cho chiӅu giao tiӃp ngưӧc lҥi.
y Ưu điӇm:
o Các thông tin bên trong đưӧc bҧo vӋ vì chӍ có proxy liên lҥc trӵc tiӃp
vӟi bên ngoài
o Lӑc đưӧc các nguӗn thông tin bên ngoài.
o Tăng khҧ năng đáp ӭng bҵng cách lưu trӳ các trang web thưӡng
đưӧc yêu cҫu.
o Theo dõi các giao tiӃp giӳa bên trong và bên ngoài.
- Bҧo vӋ máy tính:
y Chӭc năng tӵ bҧo vӋ cӫa hӋ điӅu hành:
o Authentication: kiӇm tra username, password cӫa user đăng nhұp
o Authorization: cҩp phép sӱ dөng các tài nguyên cho user.
o Accounting: ghi lҥi nhұt ký truy cұp cӫa user
y Phҫn mӅm diӋt virus
o Nhұn biӃt và tiêu diӋt hҫu hӃt các loҥi virus thông thưӡng ngay khi
chúng xâm nhұp vào máy tính hoһc ҭn nҩp trên đĩa cӭng.
o Phҧi đưӧc cұp nhұt thưӡng xuyên mӟi có khҧ năng phát hiӋn và tiêu
diӋt các loҥi virus mӟi liên tөc xuҩt hiӋn.
y Phҫn mӅm hӋ thӕng phát hiӋn xâm nhұp: dò tìm và nhұn biӃt nhӳng công
cө mà tin tһc thưӡng dùng hoһc các hành đӝng khҧ nghi.