SKKN dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6

SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6

A- ĐẶT VẤN ĐỀ:
Như chúng ta đã biết cấu trúc, nội dung cách trình bày của sách giáo
khoa học mới THCS theo hướng đổi mới cách viết từ thông báo kiến thức
chuyển sang tổ chức hoạt động để học sinh tìm tòi khám phá kiến thức mới,
SGK góp phần thực hiện mục tiêu chung của cấp học với ưu tiên giúp hình
thành và phát triển phương pháp tự học của học sinh, nâng cao năng lực độc
lập, tính sáng tạo, có quan tâm đúng mức tới tính phân hoá, phù hợp với các
trình độ học tập của học sinh, hỗ trợ có hiệu quả cho việc đổi mới phương
pháp, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của HS. Vì vậy
việc đổi mới phương pháp dạy học thụ động sang phương pháp dạy học tích
cực là điều cần thiết, trong đó phương pháp tổ chức hoạt động nhóm của học
sinh là cách tiếp cận để dạy học tích cực có hiệu quả.
- Tổ chức hoạt động nhóm là một hình thức trong phương pháp dạy học
tích cực trong đó những người tham gia được hướng dẫn bởi một người tổ
chức thông qua một chuỗi các hoạt động học tập, được khuyến khích để trao
đổi các kinh nghiệm và tạo cơ hội để chỉ huy và bị chỉ huy bởi các bạn cùng
tuổi thông qua quá trình học tập. Qua thảo luận nhóm các thành viên của
nhóm có thể được nhận thêm thông tin từ bạn bè, được biểu lộ qua các quan
điểm khác nhau và phát triển các kĩ năng giao tiếp. Hoạt động nhóm được tổ
chức sẽ làm tăng không khí học tập gắn bó. Trong từng nhóm, các ý kiến của
mỗi cá nhân được đánh giá và chấp nhận, có sự cảm thông chia sẻ, tin cậy và
ủng hộ giữa học sinh với nhau, giúp các em hình thành và phát triển khả năng
làm việc hợp tác. Đây là một kĩ năng quan trọng của người lao động tương
lai. HS học theo nhóm HS có cơ hội thể hiện hiểu biết, những kĩ năng, những
quan điểm, thái độ trước một vấn đề nêu ra. Tính cách cá nhân được bộc lộ,
phát triển tình bạn bè, ý thức cộng đồng. Dạy học theo nhóm giúp GV thu
nhận những kinh nghiệm, sự sáng tạo của học sinh, cũng là phương pháp có
tính hiệu quả cao tạo điều kiện để học sinh tham gia vào quá trình dạy học,
giúp phát triển hành vi xã hội và phát triển tư duy.

1
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
- Trong phương pháp hoạt động nhóm chú trọng vào phương pháp tự
học của học sinh. Ở xã hội hiện đại đang biến đổi nhanh chóng với sự bùng
nổ thông tin, kĩ thuật công nghệ phát triển thì không nhồi nhét vào đầu óc HS
khối lượng kiến thức ngày càng nhiều mà cần quan tâm dạy cho các em
phương pháp tự học. Nếu làm được điều đó sẽ tạo cho các em lòng say mê
học tập. Kết quả học tập được nhân lên gấp bội. Do đó trong qua trình học tập
bên cạnh việc học tâp cá thể cần phối hợp học tập hợp tác theo nhóm vì một
lớp trình độ kiến thức tư duy của học sinh không đông đều. Mặt khác trong
học tập không phải mọi tri thức kĩ năng, thái độ đều được hình thành thuận lợi
bằng những hoạt động độc lập của học sinh. Thông qua thảo luận, tranh luận
trong nhóm làm tăng hiệu quả học tập nhất là lúc phải giải quyết những vẫn
đề khó thực sự xuất hiện nhu cầu phối hợp cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ
chung. Trong hoạt động nhóm khó có thể có tính ỉ lại. GV khuyến khích HS
đóng góp ý kiến cá nhân vẫn đề đang học, khuyến khích những bài giải,
những bài tập sáng tạo thắc mắc những vấn đề đang học hay những bài tập
khó. GV tạo cơ hội để học sinh tham nhận xét, bổ sung các câu trả lời của
bạn.
Như vậy dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm thì hoạt
động của học sinh là chủ yếu, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, chỉ
đạo việc tìm tòi, khai thác kiến thức của học sinh.
Trong quá trình thực tế giảng dạy, tự học tập qua đồng nghiệp, tham gia
các kì thao giảng, thông qua học tập bồi dưỡng thường xuyên tôi đã nhận thức
được vai trò của việc đổi mới phương pháp dạy học đặc biệt trong phương
pháp dạy học hợp tác nhóm nhỏ. Từ đó tôi đã nhiều lần áp dụng phương pháp
này trong giảng dạy theo hướng đổi mới và đã đạt kết quả và trong đề tài này
tôi đưa ra áp dụng phương pháp hoạt động nhóm vào một bài cụ thể đó là “
Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm. Áp dụng vào bài “ Biến
dạng của lá” trong sinh học 6.

2
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I- THỰC TRẠNG :
- Thực tế hiện nay do yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ở bậc trung học
cơ sở nên việc dạy học bằng hợp tác nhóm là rất cần thiết, nhưng việc thực
hiện chưa được tốt ở trong các tiết học, mang tính qua loa nên chưa kích thích
được tính tò mò ham học của HS bằng hình thức này.
- Khả năng dạy học của một số GV còn hạn chế nên việc áp dung dạy học hợp
tác nhóm còn khó khăn, như khi quản lí học trò không tốt thì việc tổ chức
nhóm không thành công.
- Qua giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp trong phân môn và thông tin của
các đồng nghiệp ở các trường thì việc dạy học hợp tác nhóm nói chung chưa
thực hiện được hoàn hảo, vấn đề này cũng do một số nguyên nhân sau:
+ Do cơ sở vật chất của nhà trường chưa đáp ứng việc dạy học của giáo
viên, ví dụ như: bàn ghế phải đúng theo quy cách, bàn ghế phải làm sao cho
HS dễ dàng trong hoạt động nhóm.
+ Nhiều giáo viên đã quen thuộc với cách dạy truyền thống nên khi tổ
chức cho các em sinh hoạt theo nhóm cảm thấy khối lượng công việc của một
tiết dạy nó tăng lên, bất tiện, sợ dạy không hết bài.
+ Trong một bài học có khi nội dung kiến thức dài sợ dạy không hết
bài, nên cứ nghĩ làm sao để dạy cho hết lượng kiến thức là được còn cách
thức tổ chức thì như thế nào cũng được.
+ Do trong quá trình giảng dạy không thường xuyên tổ chức cho các
em làm quen hoạt động theo nhóm, HS cũng không quen, từ đó giáo viên sợ
mất thời gian nên cũng không tổ chức cho các em thực hiện được.
+ Do trong quá trình dạy học các đồ dùng dạy học, mẫu vật thực tế
không đủ phân phát cho tất cả các nhóm nên trong quá trình thảo luận giữa
các nhóm không đạt hiệu quả.
II- Giải pháp:

1- Để đạt được kết quả cao trong dạy học hợp tác nhóm cần lưu ý một số
vấn đề sau:
3
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
* Khi tổ chức hoạt động nhóm, người giáo viên cần phải quan tâm đến
số nhóm và số người trong nhóm. Số học sinh trong một nhóm phải có đủ để
trao đổi, giả quyết các vấn đề được giao, nếu quá đông không sử dụng hết
nguồn lực, nếu quá ít sẽ không đủ để giải quyết nhiệm vụ. Số học sinh trong
nhóm phụ thuộc vào bài tập và số học sinh trong lớp, một nhóm trung bình 5
– 7 học sinh. Mỗi nhóm có một thư kí và một nhóm trưởng để điều khiển
cuộc thảo luận.
*Trong dạy học hoạt động nhóm chúng ta cần chú ý đến đối tượng học
sinh ở từng miền vùng khác nhau nhưng theo tôi có hai vùng chính đó là:
- Đối với học sinh thành phố thì cần lưu ý tới mẫu vật cho các em quan
sát, mẫu vật thường rất khó tìm nên tổ chức cho các em sinh hoạt nhóm thì
gặp nhiều khó khăn, cho nên cần có đầy đủ tranh ảnh để các em quan sát.
- Đối với các học sinh ở vùng nông thôn việc tìm mẫu vật là rất dễ dàng
nên áp dụng sinh hoạt nhóm gặp nhiều thuận lợi, mẫu vật phong phú tạo điều
kiện thuận lợi cho học sinh và giáo viên trong giờ học.
- Để chuẩn bị cho tiết dạy tổ chức cho các em sinh hoạt nhóm GV cần
chú ý ở tiết trước cần dành 3 phút để phân công nhiệm vụ cho học sinh chuẩn
bị đầy đủ các mẫu vật cho tiết tiếp theo.
- Với đề tài này tôi áp dụng cho đối tượng là học sinh vùng nông thôn
nên cũng thuận lợi về mẫu vật học sinh chuẩn bị đầy đủ, còn những mẫu
không có thì đã có tranh ảnh cho các em quan sát, do đó đưa đến thành công
cho tiết dạy.
* Khi tổ chức hoạt động nhóm cần dựa vào cơ sở vật chất của nhà
trường, bàn ghế có phù hợp cho HS di chuyển trong quá trình thảo luận nhóm
hay không, đồ dùng dạy học phải có đầy đủ cho các nhóm, đặc biệt là mẫu vật
cho các nhóm.

*Khi tổ chức hoạt động nhóm, phân chia nhóm HS trong các nhóm làm
sao năng lực phải đồng đều, và nhóm phải phân chia ngay từ đầu vào năm học
và cố định nhóm luôn trong các tiết học phải thực hiện theo sự phân công đó,
chỉ thay đổi nhóm trưởng và thư kí.
4
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
2- Các bước tiến hành hoạt động nhóm:
a- Giao nhiệm vụ:
+ Nêu mục tiêu của hoạt động nhóm: giáo viên thông báo rõ ràng mục tiêu
của hoạt động. Sau hoạt động nhóm, học sinh cần thu nhận được những kiến
thức, kĩ năng gì.
+ Tóm tắt khái quát toàn bộ hoạt động: GV mô tả khái toàn bộ hoạt động, có
những công việc gì, làm như thế nào.
+ Nêu câu hỏi, vấn đề: GV nêu nhiệm vụ thảo luận cho cả lớp ( nếu cả lớp có
cùng nhiệm vụ ) hoặc cho mỗi nhóm ( nếu các nhóm có nhiệm vụ khác
nhau ).
b- Thành lập nhóm:
+ Chia nhóm: Thông báo số nhóm, mỗi nhóm có bao nhiêu người và cách
chia nhóm.
+ Cung cấp thông tin và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động nhóm. Nơi làm
việc của nhóm, bao nhiêu thời gian, kết quả cuối cùng, ai sẽ chỉ đạo nhóm,
tiến hành ra sao, nguồn vật tư, dụng cụ …
+ Dành thời gian để học sinh tự nghiên cứu mẫu vật, trao đổi thống nhất với
nhau, kiểm tra lại xem các em đã rõ nhiệm vụ chưa, hoặc các em có thắc mắc
gì nữa không.
c- Làm việc theo nhóm:
+ Bắt đầu làm việc theo nhóm: sau khi hoàn thành các bước trên GV yêu cầu
các em tiến hành làm việc theo nhóm. Các nhóm thảo luận nhiệm vụ dưới sự
điều khiển của nhóm trưởng. Thư kí ghi chép những ý kiến thảo luận, kết quả
thí nghiệm …

+ Theo dõi tiến độ của nhóm: điều chỉnh thời gian cần thiết, giải quyết những
thắc mắc của học sinh, những khó khăn các nhóm gặp phải. +Thông báo thời
gian: GV nhắc nhở HS về thời gian cho học sinh để đảm bảo thời gian như kế
hoạch đã dự kiến. Tránh bị động và quá thời gian thảo luận, ảnh hưởng đến kế
hoạch của bài học.
5
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
+ Hỗ trợ các nhóm làm báo cáo: Trong khi học sinh báo cáo, GV có thể đến
từng nhóm và hưỡng dẫn học sinh viết báo cáo theo yêu cầu của giáo viên.
d- Các nhóm báo cáo kết quả: Đại diện từng nhóm báo cáo kết quả của nhóm
mình, các nhóm khác nêu câu hỏi và thắc mắc.
e- Tổng kết rút kinh nghiệm:
Trong hoạt động rút kinh nghiệm, GV thực hiện có sự phối hợp của học sinh.
Những kết luận về kiến thức và kĩ năng mà HS cần tiếp thu cần được tổng
kết, tóm tắt, hệ thống sau hoạt động nhóm. Đồng thời trong bước này, GV cần
rút kinh nghiệm về tinh thần, thái độ tham gia hoạt động của các nhóm, của
từng các nhân. Đây cũng là những điều cần thiết cho giáo viên để tổ chức hoạt
động tương tự ở các lớp khác.
3- Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm. Áp dụng vào bài “
biến dạng của lá” sinh học 6:
Tiết PPCT: 28
Bài 25: BIẾN DẠNG CỦA LÁ
I- MỤC TIÊU CỦA BÀI
1- Kiến thức:
- Học sinh nắm được đặc điểm hình thái và chức năng của một số loại lá biến
dạng, từ đó nhận dạng được một số loại lá biến dạng trong tự nhiên.
- Học sinh hiểu được ý nghĩa biến dạng của lá.
2- Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát, nhân biết kiến thức từ mẫu vật và tranh
- Rèn kĩ năng hoạt động hợp tác nhóm

3- Thái độ: + Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật, yêu thích thiên nhiên.
+ Có ý thức tinh thần cao trong học tập hợp tác nhóm.
II- ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- GV: + Mẫu: cành xương rồng, cành mây, đậu hà lan(nếu có), cây hành có lá
xanh, củ dong ta, củ riềng,
+ Tranh: cây nắp ấm, cây bèo đất, cây đậu hà lan.
6
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
+ Kẻ bảng tr
85
SGK vào giấy khổ lớn để trống nội dung và phiếu học
tập
+ Các tấm bìa có ghi đặc điểm, chức năng, tên lá biến dạng của một số
loại cây có trong bảng tr
85
- HS: + Chuẩn bị mẫu theo nhóm đã phân công
+ Kẻ bảng SGK tr
85
vào vở bài tập
III- PHƯƠNG PHÁP: Quan sát tìm tòi + hoạt động nhóm nhỏ
VI-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1- Bài cũ: ? Nêu đặc điểm bên ngoài của phiến lá? lá có chức năng gì?
( HS nêu được: phiến lá thường có hình bản dẹt, đa số lá có màu xanh, chức
năng chính tham gia quang hợp chế tạo chất hữu cơ. )
2- Bài mới: Dựa vào câu hỏi bài cũ đó bắt đầu vào bài mới.
- Vào bài: GV cho học sinh quan sát một lá bình thường, phiến lá thường
có hình bản dẹt, chức năng chính của lá là chế tạo chất dinh dưỡng cho cây.
Nhưng có một số loại cây do thực hiện chức năng khác nên lá có sự biến
dạng. Vậy có những loại lá biến dạng nào? bài học hôm nay ta sẽ đi tim
hiểu.

GV: Viết mục bài:
Tiết 28: Bài 25: Biến dạng của lá
Hoạt động 1:
Tìm hiểu có những loại lá biến dạng nào?
• Mục tiêu: HS quan sát các loại lá biến dạng từ đó rút ra được các loại
lá biến dạng so sánh được với các loại lá bình thường.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
- GV: yêu cầu HS hoạt động theo
nhóm như đã phân chia, theo nhóm cũ
đã chia.
- GV: yêu cầu HS đem mẫu vật đã
chuẩn bi ra quan sát, kết hợp hình vẽ
- HS: Các nhóm đem mẫu vật ra quan
sát kết hợp với hình vẽ thảo luận
7
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
thảo luận nhóm các câu hỏi ở lệnh 
SGK.
? Lá cây xương rồng có đặc điểm gì.
? Vì sao đặc điểm đó giúp cây có thể
sống nơi khô hạn, thiếu nước
? Một số lá chét của cây đậu hà lan
và lá ở ngọn cây mây có gì khác với
lá bình thường.
? Những lá đó biến đổi như vậy có
chức năng gì đối với cây.
- GV: cho HS lấy thêm một số ví dụ
về sự biến đổi của lá thành tua cuốn.
? Quan sát củ dong ta có các vảy trên
thân rễ. Em hãy mô tả hình dạng và

màu sắc.
? Vảy đó có chức năng gì đối với chồi
của thân rễ.
? Quan sát củ hành phần phình to
thành củ do bộ phận nào của lá biến
thành và có chức năng gì.
? Lấy một số ví dụ các cây có lá biến
dạng thành lá vảy.
- GV: treo tranh cây bèo đất, cây nắp
ấm cho HS quan sát, yêu cầu HS đọc
và ghi nhớ thông tin tr
83
.
? Em hãy mô tả đặc điểm và chức
năng lá của cây nắp ấm.
nhóm  thống nhất câu trả lời.
- Yêu cầu:
-HS: + Lá xương rồng có dạng gai
+ Làm giảm sự thoát hơi nước
-HS: + Đậu hà lan lá dạng tua cuốn
+ Lá mây dạng tay móc

+ Chúng đều giúp cây leo cao
- HS: lá của cây chanh leo.
- HS: + Lá dạng vảy màu nâu nhạt

+ Che chở và bảo vệ cho chồi
-HS: + Do bẹ lá phình to thành vảy
dày màu trắng.
+ chứa chất dự trữ.

- HS: Riềng, dong riềng.
-HS: + Đọc thông tin.
+ Quan sát hình.
+ Trao đổi nhóm thống nhất ý
kiến.
- HS: + Cây nắp ấm gân chính của
một số lá kéo dài và phát triển thành
bình có nắp đậy. Trong bình có cất
dịch hấp dẫn sâu bọ.
8
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
Hình: Cây nắp ấm
? Em hãy mô tả đặc điểm và chức
năng của cây bèo đất.
Hình: Cây bèo đất
- GV: Ngoài ra còn có cây rong li hay
rong ăn thịt, mọc chìm ở dưới nước,
có lá xẻ thuỳ, một số thuỳ biến thành
những cái túi nhỏ bắt ĐVKXS nhỏ ở
dưới nước.
- GV: Ghi lại các ý kiến của các
nhóm vào góc bảng.
- GV: Từ các kết quả thảo luận trên
yêu cầu HS tiếp tục làm việc theo
nhóm hoàn thành bảng tr
85
.
- GV: Chữa cho học sinh bằng cách
chơi trò chơi: dùng các tấm bìa đã
viết sẵn đặc điểm, chức năng, tên lá

biến dạng gắn vào bảng tr
85
.( Phần
này giáo viên chuẩn bị chu đáo ở nhà,
đặc biệt bảng và các tấm bìa).
- GV: + Cho các nhóm lên bốc thăm
câu hỏi của nhóm mình.
+ Cho 3 nhóm lên tham gia bốc
+ Có chức năng bắt và tiêu hoá
mồi.
- HS: Lá cây có nhiều lông tuyến,
những lông này tiết ra chất dính bắt
sâu bọ.
+ Có chức năng bắt và tiêu hoá mồi.
- HS: Nghe và ghi nhớ kiến thức.
Hình: Cơ quan bắt mồi cây rong li
- Đại diện nhóm trả lời câu hỏi. Nhóm
khác nhận xét bổ sung nếu cần.
- HS: Các nhóm đem bảng đã kẻ sẵn
ra hoàn thành (hoặc lam trên phiếu
học tập GV chuẩn bị và phát cho HS).
-HS: + Cử đại diện lên bốc thăm câu
hỏi của nhóm mình.
+ Nhận tấm bìa theo nội dung
câu hỏi của nhóm mình.
9
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
thăm câu hỏi nội dung như 3 cột
trong bảng ( Đặc điểm, chức năng,
tên lá biến dạng ).

- GV: Treo bảng còn để trống nội
dung cho các nhóm lên dán các tấm
bìa.
- GV: Chữa và đánh giá kết quả các
nhóm. Khen các nhóm làm tốt chọn
ra nhóm có thành tích tốt nhất.
? Qua bảng em hãy cho biết có những
loại lá biến dạng nào.
-HS: Đại diện nhóm lên gắn tấm bìa
vào bảng. Mỗi nhóm cử 2 HS, một
bạn đứng gắn các tấm bìa còn bạn kia
đứng đọc và chọn vị trí gắn cho đúng.
- HS: chú ý ghi nhớ kiến thức ( các
nhóm sửa chữa nếu cần )
-HS: Trả lời rút ra kết luận.
* Kết luận: Nội dung bảng tr
85
.
Bảng ( Trang 85 )
TT Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái
của lá biến dạng
Chức năng của
lá biến dạng
Tên lá
biến dạng
1 Xương rồng Lá có dạng gai nhọn
Làm giảm sự thoát
hơi nước
Lá biến thành

gai
2
Lá
đậu hà lan
Lá có dạng tua cuốn Giúp cây leo cao Tua cuốn
3 Lá cây mây Lá có dạng tay móc Giúp cây leo cao Tay móc
4 Củ dong ta Lá phủ trên thân rễ,
có dạng vảy mỏng,
màu nâu nhạt.
Che chở bảo vệ cho
chồi của thân rễ
Lá vảy
5 Củ hành
Bẹ lá phình to thành
vảy dày, màu trắng.
Chứa chất dự trữ
cho cây
Lá dự trữ
6 Cây bèo đất Trên lá có nhiều
lông, tuyến tiết chất
dính bắt sâu bọ.
Bắt và tiêu hóa sâu
bọ
Lá bắt mồi
7 Cây nắp ấm Gân lá phát triển
thành cái bình có nắp
đậy thành bình có
Bắt và tiêu hóa sâu
bọ chui vào bình.
Lá bắt mồi

10
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
tuyến tiết chất dịch
thu hút và tiêu hóa
sâu bọ.
Hoạt động 2
Tìm hiểu biến dạng của lá có ý nghĩa gì
• Mục tiêu: So sánh đặc điểm hình thái chức năng chủ yếu của lá biến
dạng với lá bình thường để khái quát về ý nghĩa của lá biến
dạng.
- ở mục này GV cho HS hoạt động
độc lập.
- GV: Yêu cầu HS xem lại bảng ở
hoạt động 1  Nêu ý nghĩa biến dạng
của lá.
- GV gợi ý:
? Có nhận xét gì về đặc điểm hình
thái của các lá biến dạng so với lá
thường.
? Những đặc điểm biến dạng đó có
tác dụng gì đối với cây.
từ các gợi ý trên GV hỏi:
? Vậy qua đó cho thấy lá biến dạng có
ý nghĩa gì đối với cây.
- HS: cá nhân tự xem lại bảng nhớ lại
các kiến thức mục I đã tìm hiểu.
- HS: Xem lại bảng về đặc điểm hình
thái và chức năng chủ yếu của lá biến
dạng thấy được ý nghĩa biến dạng
của lá.

+ Lá bình thường có màu xanh có
hình bản dẹt, lá biến dạng nó biến đổi
và có nhiều hình dạng khác nhau như:
lá gai, lá tua cuốn, tay móc….
- HS: một vài HS trả lời  lớp bổ
sung.
-HS: phát biểu rút ra kết luận
* Kết luận: Lá của một số loại cây
biến đổi hình thái thích hợp với chức
năng ở những điều kiện sống khác
nhau.
11
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
- GV: Cho HS đọc kết luận chung * Kết luận chung: HS đọc kết luận
SGK trang 85.
3- Kiểm tra đánh giá:
- GV: qua bài học này em biết được những điều gì?
- GV: cho HS làm bài trắc nghiệm sau:
* chọn câu trả lời theo em là đúng nhất:
1- Biến dạng của lá có ý nghĩa đối với cây là:
a- Giúp cây leo cao
b- Giúp cây dự trữ chất hữu cơ.
c- Giúp cây thực hiện các chức năng khác ngoài quang hợp, phù hợp với môi
trường cây sống.
d- Giúp cây lấy được nhiều chất dinh dưỡng.
2- Những nhóm cây nào sau đây toàn cây có lá biến dạng:
a- Cây xương rồng, cây đậu hà lan, cây ngô.
b- Cây xương rồng, cây hành, cây khoai tây.
c- Cây bèo đất, cây su hào, cây bầu
d- Cây nắp ấm, cây hành, cây riềng.

4- Dặn dò:
- Học bài ở ghi nhớ, làm bài tập 1, 2, 3 SGK
- Chuẩn bị tiết sau: chuẩn bị một số loại hoa, lá cây không mọng nước mà
em thích và một ít giấy báo tiết sau tập ép mẫu về thực vật.
III- Kết quả:
12
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
Qua quá trình giảng dạy, ý thức được vẫn đề đổi mới phương pháp dạy
học nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường, tôi đã sớm tiếp cận
với phương dạy học mới, đặc biệt trong phương pháp lấy HS làm trung tâm.
Với hình thức hoạt động học tập hợp tác nhóm bước đầu tôi đã thu được
nhiều kết quả, HS quen với hình thức học tập theo nhóm, các em có tinh thần
trách nhiệm cao trong hợp tác nhóm, các em đều chú ý học bài và em nào
cũng muốn đóng góp một ý của mình cho nhóm đặc biệt những lúc nhóm bạn
trả lời, thường chú ý có những câu bổ sung rất tốt, tham gia nhiều ý kiến hiểu
được nhiều vẫn đề. Với đề tài này tôi trình bày phương thức tổ chức hoạt
động nhóm nói chung và đẫ áp dụng vào một bài cụ thể qua kết quả khảo sát
nhỏ với câu hỏi “ Em hãy kể thêm 3 loại lá biến dạng ngoài những loại mà em
đã được học, cho biết loại lá đó biến dạng làm chức năng gì”
- Khi chưa áp dụng năm học 2006- 2007
lớp
Tổng số
HS
Loại giỏi Loại khá Loại TB Yếu - Kém
SL % SL % SL % SL %
6A 40 0 0 5 12,5 25 62,5 10 25
6B 38 0 0 8 21,1 21 55,3 9 23,6
- sau khi áp dụng năm học: 2007 - 2008
lớp
Tổng số

HS
Loại giỏi Loại khá Loại TB Yếu - Kém
SL % SL % SL % SL %
6A 37 8 21,6 19 51,4 10 27 0 0
6B 37 10 27 22 59,5 5 13,5 0 0
C- KẾT LUẬN:
- Như vậy tổ chức dạy học sinh học theo hình thức hoạt động nhóm là
một trong những hình thức tốt để phát huy tính tích cực của học sinh. Với
hình thức này, HS được khuyến khích thảo luận và hợp tác với nhau, được
trao đổi, chia sẻ và có cơ hội sử dụng phương pháp, kiến thức và các kĩ năng
mà các em đã được lĩnh hội và rèn luyện. Bằng cách đó sẽ hấp dẫn, lôi cuốn
HS vào các hoạt động học tập, thu nhận kiến thức bằng chính khả năng của
13
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
mình với sự giúp đỡ của GV. Với phương pháp này bản thân tôi đã áp dụng
vào bài giảng, bước đầu đã thành công trong giảng dạy và học sinh tiếp thu
kiến thức một cách dễ dàng, có hứng thú hơn trong học tập đặc biệt khi dạy
trong lớp có học sinh khá, giỏi thì việc tiếp thu kiến thức của các em nhanh
hơn, chủ động hơn, sáng tạo hơn. Qua đề tài này cũng đã đem ra được cách bố
trí một tiết dạy bằng hình thức hoạt động nhóm, cách bố trí nhóm và sinh hoạt
nhóm đối với học sinh và trình bày được phương hướng và trình tự của bài
dạy, mục 1 từ các câu hỏi SGK và câu hỏi mở rộng rút ra được các loại lá
biến dạng và khắc sâu kiến thức lá biến dạng cho các em qua trò chơi ghép
các mảnh bìa về đặc điểm, chức năng, nhận dạng các lá biến dạng, sang đến
mục 2 từ kiến thức trong bảng và hiểu biết thực tế học sinh rút ra được ý
nghĩa của lá biến dạng. Trong phạm vi đề tài này tôi chỉ áp dụng vào một bài
mà tôi đã áp dụng dạy thành công mong các đồng nghiêp tham khảo góp ý
kiến để áp dụng vào các bài khác trong quá trình giảng dạy./.
* kiến nghị đề xuất :
- Cần tăng cường công tác chuyên đề trong huyện để các giáo viên trao đổi

học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
- Tổ chức các tiết dạy mẫu do các GV có kinh nghiệm trong giảng dạy để GV
có diều kiên học hỏi cách thức tổ chức một tiêt dạy theo phương pháp đổi
mới.
- Với chương trình SGK mới, tăng về số lượng kênh hình nên cần có đầy đủ
đồ dùng dạy học đặc biệt là về tranh ảnh nhất là trong sinh học 7 tranh ảnh và
băng đĩa thực hành còn thiếu.
- Cho giáo viên soạn giáo án bằng máy tính tạo điều kiện cho họ trao đổi, học
hỏi lẫn nhau với đồng nghiệp trong và ngoài huyện.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
14
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- SGK sinh học lớp 6
- SGV sinh học lớp 6
- Thiết kế bài giảng sinh học 6
- Sách một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học sinh học ở THCS
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên
  
15
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐÔ LƯƠNG
  
ĐỀ TÀI
Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm.
áp dụngvào bài “ biến dạng của lá” sinh học 6.
16
SKKN: Dạy học tích cực bằng phương pháp hoạt động nhóm trong môn sinh học lớp 6
GV: LÊ HỮU CẢNH
ĐƠN VỊ: TRƯỜNG T. H. C. S LAM SƠN

Năm học: 2007 - 2008
17