Tiểu luận nền văn hóa Việt Nam

Chủ đề:
Mục lục
Lời nói đầu
Tr 2
Nội dung chính
I.Khái quát chung về văn hóa Việt Nam Tr 2
1.Khái niệm về văn hóa Việt Nam
Tr 2
2.Lịch sử hình thành nền văn hóa ở Việt Nam
Tr 3
II.Chủ trương xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc ở
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay:
1.Giữ gìn, kế thừa, phát triển bản sắc văn hóa dân tộc
T r4
2. Vấn đề phát huy văn hóa dân tộc, nguồn sức mạnh nội sinh của đất
nước trong quá trình hôi nhập
Tr 4
Tiểu kết 1
Tr 4
III.Vận dụng quy luật phủ định của phủ định vào việc xây dựng nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc
Tr 5
Tiểu kết 2
Tr 5
KẾT LUẬN
Tr 5
Tài liệu tham khảo
+Giáo trình tư tưởng HCM - NXB chính trị quốc gia Hà Nội-2006
+Chủ trương xây dựng nền văn hóa Việt Nam - Thạc sĩ Trần Thị Thảo
Nguồn: Bộ văn hóa thể thao và du lịch
1

Lời nói đầu
Cùng với sự phát triển như vũ bão của nền kinh tế,nền văn hóa cũng phát
triển mạnh mẽ làm cho xã hội ngày càng văn minh tiến bộ hơn,con người
cũng mở mang được tầm vóc của mình hơn. Khi khoa học ngày càng phát
triển, đời sống vật chất ngày càng được nâng cao thì đời sống đạo đức
con người lại có xu hướng sa sút, những vấn nạn xã hội ngày càng tăng,
chính lúc này vấn đề văn hóa càng trở nên quan trọng nhất.Như chúng ta
đã biết, nền văn hóa Việt Nam là một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân
tộc,ở một tiểu vùng mà văn hóa của một vài nước lớn dễ chi phối,ảnh
hưởng và có xu thế đồng hóa,bộc lộ rõ qua các thời kỳ lịch sử nhưng văn
hóa Việt Nam vẫn tồn tại bền vững và có bản sắc riêng cho đến ngày
nay.Trong giai đoạn hội nhập và phát triển của nền kinh tế, các nền văn
hóa khác sẽ theo chân tràn vào nước ta.Nền văn hóa Việt Nam đang đứng
trước cơ hội lớn đổi mới nền văn hóa để theo kịp với thời đại và tiến bộ
xã hội.Nhưng đó cũng là thách thức lớn đối với nền văn hóa nước ta.Vậy
làm thế nào để phát triển đồng thời nhưng vẫn phải giữ được những giá
trị tinh hoa của dân tộc. Hiện nay Đảng và nhà nước ta đã có những chủ
trương chính sách gì để xây dựng, bảo tồn và phát triển nền văn hóa. Đó
cũng là một vấn đề lớn mang tính cấp thiết mà chúng ta cần phải quan
tâm và tìm hiểu để có thể đưa ra những đề xuất và những giải pháp nhằm
xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc ở nước
ta.
2
NỘI DUNG CHÍNH
I.Khái quát chung về văn hóa Việt Nam
1.Khái niệm về văn hóa Việt Nam
Văn hóa Việt Nam là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do
cộng đồng các dân tộc Việt Nam sang tạo ra trong quá trình dựng nước và
giữ nước.Nói cách khác văn hóa là đơi sống tinh thần của xã hôi, là giá trị
truyền thống, lối sống và là bản sắc của một dân tộc, là cái phân biệt dân

tộc này với dân tộc khác.
Bản sắc dân tộc của văn hóa Việt Nam bao gồm những giá trị bền
vững,những tinh hoa được vun đắp qua hàng nghìn năm đấu tranh dựng
nước và giữ nước,tạo thành những nét đặc sắc của cộng đồng các dân tộc
Việt Nam.Lịch sử dân tộc ta từ thời dựng nước là lịch sử không ngừng
đấu tranh chống ngoại xâm để giành và giữ nền độc lập,tạo nên phẩm
chất cao cả và thiêng liêng của bản sắc văn hóa dân tộc,đó là tình yêu
nước thương nòi.
2.Lịch sử hình thành nền văn hóa ở Việt Nam
Văn hóa dân tộc Việt Nam là thành tựu của cả dân tộc, được hình thành
trong quá trình đấu tranh với thiên nhiên, chống ngoại xâm và thực tiễn
của lao động gắn liền với lịch sử phát triển của dân tộc.
Có thể nói xuyên suốt toàn bộ lịch sử Việt Nam đã có ba lớp văn hóa
chồng lên nhau: lớp văn hóa bản địa,lớp văn hóa giao lưu với Trung Quốc
và khu vưc, lớp văn hóa giao lưu với phương Tây. Nhưng đặc điểm chính
của Việt Nam là nhờ gốc văn hóa bản địa vững chắc nên đã không bị ảnh
hưởng văn hóa ngoại lai đồng hóa.
Dân tộc Việt Nam hình thành sớm và luôn luôn phải làm các cuộc chiến
trnha giữ nước,từ đó tạo nên một đặc trưng văn hóa nổi bật: tư tưởng yêu
nước thấm sâu và bao trùm mọi lĩnh vực.Chiến tranh liên miên đó cũng là
lý do chủ yếu khiến lịch sử phát triển xã hội Việt Nam có tính bất thường,
tất cả các kết cấu kinh tế-xã hội thường bị chiến tranh làm gián đoạn,khó
đạt đến đỉnh điểm của sự phát triển.Cũng vì có chiến tranh phá hoại, Việt
Nam ít có được những công trình văn hóa nghệ thuật đồ sộ, hoặc nếu có
cũng không bảo tồn được nguyên vẹn.
Tiểu kết: Nói chung, dân tộc Việt Nam là một dân tộc bình đẳng với tất
cả các dân tộc trên thế giới, có chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ,có
lịch sử dựng nước và giữ nước, do đó có nền văn hóa riêng, mang phong
cách, bản sắc độc đáo của khu vực Á-Đông.
II.Chủ trương xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân

tộc ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay:
Dưới sự tác động của quá trình toàn cầu hóa kinh tế, mặt trái của kinh tế
thị trường, sự chống phá của các thế lực thù địch, thì những thách thức
đối vối những giá trị văn hóa truyền thống cũng gia tăng.Những yếu tố
ngoại lai, lai căng có điều kiện xâm nhập, phát triển, ảnh hưởng tiêu cực
3
đến đời sống văn hóa tinh thần xã hội.Có một bộ phận giới trẻ hiện nay
đang chạy theo những văn hóa lai căng ấy, dần tha hóa đi về đạo
đức.Nhận thức đúng về vấn đề đó, tại Đại hội X của Đảng ngay khi nước
ta chưa là thành viên của WTO, Đảng ta đã chỉ rõ : “Khai thác có hiệu
quả các cơ hội và giảm tối đa những thách thức rủi ro khi nước ta là thành
viên Tổ chức thương mại thế giới”.Chiến lược văn hóa, trong điều kiện
đó cần phải quán triệt sâu sắc qaun điểm, tư tưởng trên của Đảng, phái
tập trung giải quyết hai nội dung cơ bản và cấp thiết có mối quan hệ biến
chứng với nhau, không tách rời nhau. Đó là :
1.Giữ gìn, kế thừa, phát triển bản sắc văn hóa dân tộc
Chúng ta cần đẩy mạnh hơn nữa việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự coi đó là mục tiêu vừa là động
lực phát triển KT-XH.Mỗi dân tộc có cách giữ gìn bản sắc văn hóa dân
tộc của mình. Cần phải có thái độ biện chứng “ gạn đục,khơi trong”
những giá trị văn hóa dân tộc
Văn hóa luôn là hệ thống mở, những giá trị đích thực tiêu biểu cho cốt
cách, phấm chất dân tộc Việt Nam cần được bồi đắp nội dung mới cho
phù hợp với thời đại.Trên tinh thần ấy cần phải quán triệt sâu sắc những
định hướng mà Đại hội x của Đảng đã chỉ ra: “Xây dựng và hoàn thiện
giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn
hóa dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế
quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hóa trong thanh niên, học sinh, sinh
viên, đặc biệt là lý tưởng sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn
hóa con người Việt Nam”.

nước trong quá trình hội nhập:
2. Vấn đề phát huy văn hóa dân tộc, nguồn sức mạnh nội sinh của đất
nước trong quá trình hôi nhập
Vào WTO, chúng ta vừa có điều kiện để phát huy văn hóa dân tộc, vừa
phải có trách nhiệm cao hơn ,có ý thức cao hơn trong việc tôn vinh những
giá trị văn hóa dân tộc. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc là nhằm giữ gìn vả phát huy bản sác văn hóa trong điều kiện mới
của sự của sự mở rộng giao lưu và hợp tác kinh tế.Giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc là đến với thế giới một cách tốt hơn, học tập chỗ mạnh của
các nền văn hóa khác một cách tốt hơn, tiếp thu văn hóa nhân loại, thông
qua tính dân tộc để thâu lượm, sang lọc tính thời đại, tính thế giới.
Điều quyết định đảm bảo tính đúng hướng và chất lượng của quá trình
chuyển động này là sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của nhà nước, là
sự kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phát
huy cao độ tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường trong mỗi con người
và của toàn dân tộc.
Tiểu kết: Văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một
sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên
trì, thận trọng.Tuy nhiên, thời đại ngày nay được xem là thời phát triển vũ
4
bão. Xu hướng toàn cầu hóa đã cuốn hút tất cả các nền văn hóa dân tộc
trên thế giới vào quỹ đạo chung.
III.Vận dụng quy luật phủ định của phủ định vào việc xây dựng nền
văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc
Những thành tựu và hạn chế trong quá trình hội nhập văn hóa thế giới,
toàn cầu háo là một xu thế không thể cưỡng lại đối với tất cả các quốc
gia.Chủ động hội nhập sẽ khai thác được nhiều nhất những thuận lợi,
những cơ hội để dân tộc có nhiều lợi ích nhất, hạn chế được đến mức thấp
nhất những thách thức, những tiêu cực nảy sinh.
Nền văn hóa Việt Nam mấy ngàn năm lịch sử tồn tạo và phát triển đã

thể hiện sức sống mãnh liệt.Âm mưu đồng hóa của các nền văn hóa lớn
cứ tiếp diễn cũng không xóa được bản lĩnh văn hóa Việt Nam.Nói như
vậy không có nghĩa hội nhập văn hóa chỉ đem lại những thuận lợi, tạo ra
tất cả những yếu tố tích cực để giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam, mặt
khác cũng hình thành nên những chuẩn mực mới lạ trong đời sống tinh
thần,có thể dẫn đến sự va chạm giữa :
.Lối sống, lối tư duy hiện đại với lối sống và tư duy truyền thống
.Lối sống và cách tư duy hòa với thiên nhiên, tình cảm cộng đồng, tình
làng nghĩa xóm với lối sống đô thị và những toan tính kinh tế …
Đối với nước ta trong năm vừa qua, trong quá trình mở cửa giao lưu với
thế giới, chúng ta không chỉ tiếp thu những giá trị hiện đại, tiên tiến mà
còn bổ sung, điều chỉnh một số nét của các giá trị truyền thống cho phù
hợp với thời đại.Trong quá trình thực tiễn phát triển đất nước, chúng ta đã
được những thành quả trong việc xây dựng và phát huy bản sắc đó là :
.Quá trình hội nhập văn hóa đã làm cho các quốc gia ngày càng xích lại
gần nhau hơn bởi những giá trị truyền thống chung, đồng thời tạo nên
điều kiện cho mỗi dân tộc phát huy nét độc đáo, đặc trưng của mình.
.Vận dụng quy luật phủ định của phủ định, ta không bảo vệ thụ động
bản sắc mà chỉ hòa nhập cọ sát và biến đổi bản sắc cho phù hợp.
Tiểu kết: Quy luật phủ định của phủ định giúp chúng ta nhận thức đúng
đắn về xu hướng phát triển của sự vật.Quá trình phát triển của sự vật nào
cũng không bao giờ đi theo đường thẳng mà diễn ra quanh co, phức tạp
trong đó bao gồm nhiều chu kỳ khác nhau.Vì vậy dân tôc Việt Nam hay
bất kỳ dân tộc nào khác không thể nằm ngoài quỹ đạo đó. Hội nhập là
con đường tất yếu, là lẽ sống của cả dân tộc.Rõ ràng với tư thế chủ động,
hội nhập trên cơ sở tự khẳng định mình, nỗ lực để vượt lên chính mình.

KẾT LUẬN
5
Thông qua quá trình hội nhập chúng ta có thể nhận thức đầy đủ hơn, có

ý thức hơn trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc của dân tộc mình. Đồng
thời trong quá trình đó, chúng ta sẽ thấy được những hạn chế của những
truyền thống có khả năng cản trở sự tiến bộ để tìm cách khắc phục.Để
khắc phục những hạn chế yếu kém, tiếp tục giữ gìn phát huy văn hóa dân
tộc, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hooijvaf con người trong điều kiện
đẩy mạnh công nghiệp hóa và hội nhập kinh tế quốc tế cần thực hiện một
số những nhiệm vụ cơ bản sau: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản
lý của nhà nước, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước; đẩy mạnh
hơn nữa phong trào “ Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa” gắn
chặt với cuộc vận động chính trị sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân họa tập và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức, lối sống;
gắn xây dựng văn hóa với nhiệm vụ trung tâm xây dựng kinh tế và nhiệm
vụ then chốt xây dựng Đảng; tăng cường nguồn lực và phương tiện cho
hoạt động văn hóa , xây dựng và thực hiện chiến lược tuyển chọn, đào
tạo, phát triển các tài năng vắn hóa, nghệ thuật….
Đại diện cho thế hệ trẻ ngày nay, tôi nhận thức sâu sắc được nhiệm vụ
và trách nhiệm của mình để góp phần giữ vững và bảo tồn văn hóa dân
tộc Việt Nam tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.Để làm được điều này
không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân nói riêng mà còn là bổn phận
của toàn xã hội nói chung. Nếu như từng địa phương, từng ngành, từng
đơn vị, từng gia đình có nhận thức đúng đắn để đóng góp cho dân tộc thì
chắc chắn chúng ta sẽ đẩy lùi được các hiện tượng tiêu cực, làm cho xã
hội ta ngày càng tốt đẹp hơn, nền văn hóa của chúng ta ngày càng được
nâng cao hơn.
6