tóm tắt luận án hoạt động của mặt trận tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh bắc ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay

MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu khái quát về luận án
Quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 30 ngày 18 tháng 2 năm 1998 của Bộ Chính trị BCHTU khoá VIII
về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Pháp lệnh thực hiện
dân chủ ở xã, phường, thị trấn, MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh đã nỗ lực đổi mới tổ chức và hoạt
động, góp phần tích cực vào xây dựng hệ thống chính trị, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và
phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng. Tuy
nhiên, so với yêu cầu của xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở vẫn còn hình thức và nặng về hành chính,
chưa sát dân. Vì vậy, đề tài luận án “Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay” góp phần làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn; đề
xuất những giải pháp cơ bản tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
Luận án gồm phần mở đầu, phần tổng quan, ba chương, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục.
2. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Thực hiện dân chủ ở cơ sở, phát huy quyền làm chủ của nhân dân là động lực to lớn, có ý nghĩa quan
trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội, thực hiện mục tiêu dân giàu nước mạng, dân chủ, công bằng, văn
minh. Là người đã có gần 20 năm học tập, công tác tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu sinh có điều kiện
nhìn nhận rõ hơn những ưu điểm, hạn chế, những vấn đề lý luận, thực tiễn đặt ra về thực hiện dân chủ và
hoạt động của MTTQ trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đề tài luận án: Hoạt động của MTTQ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở được thực hiện trên cơ sở kết hợp nghiên cứu lý luận với
khảo sát thực tế hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Bắc Ninh là một tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, là mảnh
đất địa linh nhân kiệt. Trong những năm qua, MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh đã phát huy tốt vai trò của
1
mình trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Nhờ đó đã góp phần xây dựng được không khí dân chủ, cởi mở trong
thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh ở cơ sở.
Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế - xã hội đã làm nảy sinh nhiều mối quan hệ mới giữa các giai
tầng trong xã hội ở xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh. Nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm được
đưa vào cuộc sống, khối đại đoàn kết toàn dân và mối quan hệ giữa Đảng, chính quyền và nhân dân ở địa
phương chưa thật bền chặt và đang đứng trước những khó khăn mới. Việc thực hiện nguyên tắc tự nguyện,

hiệp thương dân chủ, phối hợp, thống nhất hành động giữa các tổ chức thành viên của MTTQ có lúc mang
tính hình thức. Sự phối hợp hoạt động giữa MTTQ xã, phường, thị trấn với chính quyền còn mang tính “hành
chính hoá”. Nhận thức và giải quyết mối quan hệ giữa cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng với MTTQ xã, phường thị
trấn vẫn còn những biểu hiện lệch lạc. Nhiều nơi cấp uỷ, tổ chức đảng cơ sở còn có biểu hiện áp đặt một
chiều, chưa thật sự tôn trọng tính tự chủ, hoạt động tích cực, sáng tạo của MTTQ. Ngược lại có nơi còn có
biểu hiện coi nhẹ sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng. Nhận thức của một bộ phận nhân dân về các giá trị dân chủ
XHCN còn có những biểu hiện lệch chuẩn. Chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ MTTQ xã, phường,
thị trấn chưa được quan tâm đúng mức. Năng lực của cán bộ Mặt trận chưa đáp ứng yêu cầu thực hiện
chức trách, nhiệm vụ. Những điều đó đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của MTTQ xã, phường,
thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Chính vì vậy nghiên cứu “ Hoạt động của Mặt trận
Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay” là vấn đề cấp thiết,
có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích nghiên cứu của luận án
Trên cơ sở luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản lý luận về dân chủ ở cơ sở và thực tiễn hoạt động của
MTTQ trong thực hiện dân chủ ở cơ sở, góp phần xây dựng MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh vững
mạnh, tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
2
* Đối tượng nghiên cứu của luận án: Hoạt động của MTTQ xã phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong
thực hiện dân chủ ở cơ sở .
* Phạm vi nghiên cứu của luận án: Nghiên cứu hoạt động của MTTQ trong thực hiện dân chủ ở 126
xã, phường, thị trấn, 105 khu dân cư trong tỉnh Bắc Ninh từ ngày tái lập tỉnh đến nay. Các số liệu, tư liệu
phục vụ cho nghiên cứu từ 1998 đến nay.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
* Đóng góp mới của luận án: Luận giải khoa học và nêu ra quan niệm về hoạt động của MTTQ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Khái quát những kinh nghiệm bước đầu hoạt
động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đề xuất những nội
dung, biện pháp cơ bản tiếp tục tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong
thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
* Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án:

Góp phần làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh,quan điểm của Đảng ta về nền dân chủ XHCN, về thực
hiện dân chủ ở cơ sở và hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở; cung cấp
luận cứ khoa học giúp cấp uỷ xã, phường, thị trấn lãnh đạo, chỉ đạo phát huy vai trò của MTTQ trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở xã phường hiện nay. Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy,
nghiên cứu ở các trường đào tạo bồi dưỡng cán bộ của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội.
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án
1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến luận án
Ở Trung Quốc có nhiều tác phẩm, công trình nghiên cứu của các nhà khoa học và quản lý, được dịch
ra tiếng Việt, xung quanh vấn đề xây dựng nền chính trị dân chủ XHCN và thực hiện dân chủ ở nông thôn
Trung Quốc. Các công trình của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương và
3
của Phòng Thông tin khoa học - Công nghệ - Môi trường, Học viện Chính trị đã nghiên cứu, khái quát những
vấn đề lý luận về CNXH của Đại hội XVII Đảng Cộng sản Trung Quốc (10-2007)….
Có thể thấy, những nghiên cứu về lý luận và thực tiễn xây dựng nền dân chủ XHCN, về dân chủ trong
Đảng và dân chủ cơ sở ở Trung Quốc có nhiều nét tương đồng với quan điểm của Đảng ta về dân chủ và xây
dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam. Đó là các vấn đề về xây dựng Nhà nước pháp quyền, Đảng Cộng sản
cầm quyền, phát huy quyền làm chủ của nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội tham gia xây dựng nền
dân chủ XHCN. Riêng đối với phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc vào xây dựng và thực hiện
dân chủ, ở Trung Quốc là tổ chức Chính Hiệp, ở Việt Nam là MTTQ. Thực hiện dân chủ ở cơ sở, ở Trung
Quốc là mô hình tự quản, ở Việt Nam là Quy chế dân chủ. Đó là những tài liệu tham khảo có giá trị, để tác
giả luận án nghiên cứu vấn đề về dân chủ ở cơ sở.
Cuốn sách Dân chủ của đồng chí Gióc-giơ Mác-se Tổng bí thư Đảng Cộng sản Pháp, do Nhà xuất bản
Sự thật dịch và xuất bản năm 1992. Tác giả cho rằng CNTB, dân chủ tư sản không phải là một giải pháp. Về
đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Pháp tác giả chỉ rõ: Một từ nói lên đặc điểm của tất cả các chính
sách của Đảng Cộng sản là dân chủ. Đó là mục đích mà Đảng theo đuổi và là phương tiện hoạt động của
Đảng. Đó cũng là bí quyết hoạt động của Đảng Cộng sản. Theo tác giả, dân chủ là sức mạnh của nhân dân.
Nghiên cứu về mô hình thực hiện dân chủ ở một số nước phương Tây, có bài của Giáo sư, tiến sĩ Trần
Ngọc Đường: Tổ chức quyền lực Nhà nước, mối quan hệ giữa các đảng phái chính trị và cơ quan nhà nước ở các
nước tư bản, trong sách Những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra trong tình hình hiện nay. Từ nghiên cứu, tổ

chức quyền lực nhà nước, mối quan hệ giữa các đảng phái chính trị và cơ quan nhà nước ở các nước tư bản và sự
vận hành của thể chế dân chủ ở một số nước phương Tây, tác giả cho rằng có một số nội dung có thể vận dụng và
thực hiện ở những mức độ khác nhau như: Hiến pháp và các đạo luật là phương tiện cơ bản để tổ chức và hoạt
động của bộ máy nhà nước và các đảng phái chính trị. Nhưng theo tác giả, đấy mới chỉ là bề nổi, chưa có điều
kiện nghiên cứu các mặt trái, những bất cập, những mâu thuẫn, chưa làm được trong tổ chức quyền lực ở các
nước tư bản phương Tây.
1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước có liên quan đến luận án
4
1.2.1. Một số công trình khoa học nghiên cứu về dân chủ, thực hiện dân chủ ở cơ sở ở nước ta từ
1998 đến nay
Bàn về dân chủ XHCN, về phát huy quyền làm chủ của nhân dân và vai trò của hệ thống chính trị
trong việc thực hiện quyền làm chủ của nhân ở nước ta hiện nay, có thể kể đến các công trình nghiên cứu, bài
viết của các tác giả: Hoàng Chí Bảo, Nguyễn Trọng Chuẩn, Huỳnh Đảm, Dương Xuân Ngọc, Trần Quang
Nhiếp, Nguyễn Tiến Phồn, Nguyễn Thế Phấn, Phạm Ngọc Quang, Đặng Hữu Toàn; Giáo sư, tiến sĩ Phạm
Ngọc Quang. Luận án Tiến sĩ của Phạm Văn Bính: Vận dụng tư tưởng và phương pháp dân chủ của Hồ Chí
Minh trong quá trình thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Quy chế thực hiện dân chủ ở cấp xã -
một số vấn đề lý luận và thực tiễn, do Phó giáo sư, Tiến sĩ Dương Xuân Ngọc chủ biên.
Trong mục bàn về dân chủ hoá đời sống chính trị, các tác giả đã đề cập sâu đến vấn đề xây dựng Nhà
nước của dân, do dân, vì dân; xây dựng hệ thống luật pháp; cơ chế quản lý xã hội; tăng cường thực hiện rộng
rãi và có hiệu quả các hình thức dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện; bảo đảm cho các tổ chức, đoàn thể
quần chúng, các tổ chức xã hội, các hội nghề nghiệp được củng cố, phát triển phù hợp với pháp luật, được
chủ động và phát huy sáng kiến, sáng tạo trong thực tiễn, trong các sinh hoạt chính trị. Tuy đã đặt vấn đề
phát huy vai trò của các tổ chức xã hội trong thực hiện dân chủ, nhưng các tác giả chưa đi sâu nghiên cứu,
chỉ ra nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam trong quá trình dân chủ hoá.
Năm 2004, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh xuất bản giáo trình Xây dựng
Đảng. Trong giáo trình này có chủ đề công tác mặt trận. Chủ đề đã phân tích quá trình ra đời và phát triển
của MTTQ qua các thời kỳ cách mạng. Khái quát và phân tích tương đối sâu sắc quan điểm của Đảng và tư
tưởng Hồ Chí Minh về công tác mặt trận của Đảng; khái quát tình hình thực hiện công tác mặt trận của Đảng
những năm đất nước đổi mới; phân tích làm rõ tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ xã,
phường, thị trấn. Tuy nhiên chuyên đề chỉ đề cập những vấn đề mang tính chung nhất mà chưa làm rõ tính

đặc thù về tổ chức và hoạt động của MTTQ ở cơ sở, cũng như hoạt động của nó trong thực hiện dân chủ ở cơ
sở.
5
Năm 2009, Uỷ Ban Trung ương MTTQ có cuốn sách: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn công tác Mặt
trận” do Vũ Trọng Kim chủ biên. Cuốn sách đã phân tích và làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề đại đoàn kết dân tộc; phân tích làm rõ vai trò to lớn của MTTQ Việt Nam
trong xây dựng, củng cố, phát huy sức mạnh của khối đoàn kết dân tộc. Về vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam,
cuốn sách chỉ rõ, là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, nơi thể
hiện ý chí nguyện vọng của, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tập hợp, xây
dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc luôn là nhiệm vụ cơ bản xuyên suốt của MTTQ Việt Nam.
Nguyễn Văn Pha: “Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong hoạt động giám sát và phản
biện xã hội, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước trong sạch vững mạnh”. Nguyễn Lam, trong bài, “Đổi
mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc”. Các tác giả khẳng định, giám sát và phản biện
xã hội là một chức năng quan trọng của Mặt trận. Hoạt động của MTTQ gắn liền với nhiệm vụ chính trị từng
giai đoạn cách mạng, gắn với quá trình đổi mới đất nước. Nguyễn Văn Vĩnh: “Xây dựng đội ngũ cán bộ
chuyên trách và lực lượng cộng tác viên của hệ thống tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong thời kỳ
mới”. Trên cơ sở xác định đúng chức năng, nhiệm vụ, Uỷ ban MTTQ các cấp phải kết hợp xây dựng đội
ngũ cán bộ chuyên trách với xây dựng đội ngũ cộng tác viên không chuyên trách là những chuyên gia giỏi
trên các lĩnh vực liên quan đến công tác Mặt trận. Xây dựng bộ máy cơ quan chuyên trách hợp lý khoa
học, biên chế gọn nhẹ, coi trọng chất lượng.
Tiến sĩ Phan Xuân Sơn, “Các Đoàn thể nhân dân với việc đảm bảo dân chủ ở cơ sở hiện nay”, Tiến
sĩ Nguyễn Thị Hiền Oanh với cuốn “Vai trò của Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam đối với việc thực hiện quyền
làm chủ của nhân dân ở nước ta hiện nay” đã thống nhất khẳng định: MTTQ và các đoàn thể quần chúng -
phương thức quan trọng nhất để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.
Những năm gần đây cũng có một số công trình nghiên cứu, đề tài luận văn trong quân đội nghiên cứu
về hệ thống chính trị với việc thực hiện dân chủ. Tổng cục Chính trị (2008): Xây dựng nền tảng chính trị - xã
hội của lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ mới. Công trình đã chỉ rõ, trong hệ thống chính trị Việt
6
Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức xã hội rộng lớn nhất, vừa có tính liên hiệp rộng rãi, vừa có tình
quần chúng sâu sắc. Từ thực tiễn lịch sử tổ chức và hoạt động của MTTQ trong chiến tranh giải phóng dân

tộc, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, và trong sự nghiệp đổi mới đất nước công trình khẳng
định: MTTQ Việt Nam thực sự là một tổ chức tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, nơi thể hiện ý chí và
nguyên vọng của nhân dân. Công trình cũng chỉ ra một số mặt bất cập trong tổ chức và hoạt động của MTTQ ở
cơ sở. Trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, công trình cho rằng, vấn đề thường
xuyên, trọng yếu hàng đầu của MTTQ Việt Nam hiện nay là thực hiện tốt liên minh công - nông - trí và các
tầng lớp nhân dân lao động, đoàn kết các dân tộc, các tôn giáo, các nhân sĩ, những người Việt Nam định cư ở
nước ngoài nhằm mục tiêu chung là thực hiện dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
Từ tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, tác giả luận án trân trọng kế thừa
những kết quả nghiên cứu của các công trình có liên quan để từ đó làm rõ những vấn đề cơ bản về hoạt động
của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay. Tuy nhiên, do mục
tiêu, đối tượng nghiên cứu của các công trình khác nhau mà vấn đề hoạt động của MTTQ trong thực hiện dân
chủ của các công trình cũng chỉ đề cập ở các phương diện khác nhau. Đây là vấn đề đặt ra để tác giả nghiên cứu
giải quyết trong đề tài luận án, thể hiện ở những vấn đề sau:
Một là, luận án nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động của MTTQ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
Hai là, luận án nghiên cứu, đánh giá một cách khách quan thực trạng hoạt động của MTTQ xã, phường,
thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
Ba là, luận án đề xuất những giải pháp cơ bản tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn
tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
3. Mục tiêu nghiên cứu của luận án
7
Nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở; đề xuất những giải pháp tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc
Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
4. Nội dung nghiên cứu của luận án
- Dân chủ ở cơ sở và hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ
ở cơ sở.
- Thực trạng và kinh nghiệm hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở .

- Yêu cầu và những giải pháp tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận án
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu
của khoa học liên ngành và chuyên ngành, trong đó chú trọng: phương pháp lôgic, lịch sử, phân tích, tổng
hợp, so sánh, khái quát hoá, hệ thống cấu trúc, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn; khảo sát thực tế, điều
tra xã hội học và phương pháp chuyên gia để luận giải nội dung của luận án.
8
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC
XÃ , PHƯỜNG, THỊ TRẤN TỈNH BẮC NINH
TRONG THỰC HIỆN DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
1.1. Tỉnh Bắc Ninh và Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh
1.1.1. Một số nét về tình hình kinh tế, chính trị, văn hoá - xã hội của tỉnh Bắc Ninh
Bắc Ninh là tỉnh đước tái thành lập năm 1997, dân số khoảng hơn 1 triệu người, gồm có 6 huyện, 1 thị xã và 1
thành phố, với 126 xã, phường, thị trấn. Bắc Ninh có vị trí hết sức thuận lợi nằm cạnh các trung tâm kinh tế, chính trị
lớn như Hà Nội, Hải phòng, và cảng Hàng không quốc tế Nội Bài. Bắc Ninh là trung tâm xứ Kinh Bắc cổ xưa, là
tỉnh có bề dày truyền thống về lịch sử văn hóa. Từ khi được tái thành lập (01/01/1997) đến nay, tỉnh Bắc Ninh đã có
sự phát triển toàn diện, có tốc độ phát triển mạnh về đô thị hoá nông thôn với các khu công nghiệp lớn và các ngành,
nghề cũng phát triển hết sức đa dạng, đồng thời là một trong những tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm của Bắc Bộ.
Cùng với những giá trị truyền thống văn hoá tốt đẹp của vùng Kinh Bắc, Bắc Ninh cũng là nơi còn nhiều phong tục,
tập quán lạc hậu từ cách nghĩ, cách làm đến các thói quen trong sinh hoạt văn hoá chưa theo kịp sự phát triển của xã
hội. Nếp nghĩ, thói quen “lệ làng mạnh hơn phép nước”, cách suy nghĩ gia trưởng độc đoán còn nặng nề làm ảnh
hưởng tới việc thực hiện dân chủ. Lao động qua đào tạo nghề còn thấp, lao động thiếu việc làm còn cao, nhất là ở
những nơi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Hệ thống thiết chế văn hoá ở cơ sở còn thiếu và sử dụng kém hiệu quả.
Trình độ dân trí và phẩm chất, phong cách công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong cấp uỷ, chính quyền, các tổ
chức chính trị - xã hội, đoàn thể nhân dân, MTTQ xã, phường, thị trấn còn chưa đáp ứng kịp yêu cầu nhiệm vụ.
1.1.2. Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh
* Quan niệm, chức năng, nhiệm vụ, nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã,

phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Căn cứ vào các quan điểm của Đảng, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, luận án đưa ra quan niệm: Mặt
9
trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh là một bộ phận của hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn,
cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân địa phương do tổ chức đảng ở cơ sở lãnh đạo; tổ chức đại diện
cho quyền lợi chính đáng và hợp pháp của các tầng lớp nhân dân, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp
khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nơi hiệp thương, phối hợp và thống nhất
hành động của các thành viên ở cơ sở, nhằm xây dựng địa phương phát triển về kinh tế - xã hội, vững mạnh
về quốc phòng - an ninh.
Chức năng của MTTQ xã, phường, thị trấn: 1) Tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, chăm lo bảo vệ lợi ích
thiết thực và chính đáng của nhân dân. 2) Giáo dục nâng cao trình độ mọi mặt cho nhân dân. 3) Tổ chức động
viên nhân dân tham gia xây dựng các chính sách, pháp luật, tham gia quản lý kinh tế, quản lý nhà nước, xây dựng
chính quyền và giám sát hoạt động của chính quyền. Những chức năng của MTTQ xã, phường, thị trấn đã phản
ánh đầy đủ tính chất, mục đích, tôn chỉ của MTTQ Việt Nam.
Nhiệm vụ của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh: 1) Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn
dân, tăng cường sự nhất trí về chính trị, tinh thần trong nhân dân. 2) Tuyên truyền, động viên nhân dân phát
huy quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp
và pháp luật. 3) Giám sát hoạt động của chính quyền, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức xã, phường, thị
trấn, tập hợp ý kiến, kiến nghị của nhân dân để phản ánh, kiến nghị với cấp uỷ đảng và chính quyền các cấp.
4) Tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân. Cùng chính quyền cơ sở chăm lo, bảo vệ quyền lợi
và lợi ích chính đáng của nhân dân ở xã, phường, thị trấn. Ngoài ra UBMTTQ xã, phường, thị trấn còn có
nhiệm vụ, quyền hạn: Ra quyết định thành lập Ban công tác Mặt trận, Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát
đầu tư của cộng đồng; thảo luận và quyết định những vấn đề khác thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Uỷ ban
MTTQ do Ban Thường trực trình.
Bộ máy tổ chức của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh: Mỗi xã, phường, thị trấn có Uỷ ban
MTTQ bao gồm người đại diện cấp uỷ đảng và người đứng đầu các tổ chức thành viên cùng cấp. Các trưởng
Ban công tác mặt trận khu dân cư. Một số cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, các dân tộc,
10
tôn giáo. Không cơ cấu đại diện các cơ quan nhà nước ở địa phương như Hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân
dân, công an, tư pháp… vào Uỷ ban MTTQ xã, phường, thị trấn. Số lượng uỷ viên Uỷ ban MTTQ xã,

phường, thị trấn do đại hội MTTQ lựa chọn. Qua thực tiễn, số lượng uỷ viên, Uỷ ban MTTQ xã, phường, thị
trấn ở tỉnh Bắc Ninh thường cơ cấu từ 20 - 35 người, trong đó có các giới, đặc biệt là nữ, các cá nhân tiêu
biểu và có ít nhất 30% uỷ viên là người ngoài Đảng. Toàn tỉnh “có 126 Uỷ ban MTTQ cấp xã, phường, thị
trấn với 3798 uỷ viên…726 Ban công tác Mặt trận”.
* Mối quan hệ giữa Mặt trận Tổ quốc với các thành viên trong hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn.
Quan hệ giữa MTTQ với cấp uỷ xã, phường, thị trấn vừa là quan hệ giữa tổ chức với thành viên tổ chức
thực hiện, vừa là quan hệ phân công phối hợp. Cấp uỷ đảng vừa là thành viên của MTTQ vừa là lực lượng lãnh
đạo Mặt trận. Quan hệ giữa MTTQ xã, phường, thị trấn với chính quyền là quan hệ phối hợp để thực hiện nhiệm
vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, được thực hiện theo quy chế phối hợp công tác do Uỷ
ban MTTQ và uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn ban hành theo nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, không can thiệp
vào công việc nội bộ của nhau và luôn tôn trọng tính độc lập của MTTQ.
* Vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn
-Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân ở địa phương, là
nơi tập hợp động viên, tổ chức nhân dân, phát huy truyền thống đoàn kết toàn dân, tăng cường sự nhất trí về
chính trị, tinh thần trong nhân dân.
-Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn là lực lượng hỗ trợ đắc lực cho hoạt động lãnh đạo của cấp uỷ,
quản lý của chính quyền.
-Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn là cầu nối giữa cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền với nhân dân, là
nơi thông qua đó để nhân dân lao động đề đạt ý kiến với Đảng, Nhà nước thực hiện quyền lợi chính trị, kinh tế,
văn hoá, quyền và nghĩa vụ công dân của mình.
1.2. Dân chủ ở cơ sở và hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
11
dân chủ ở cơ sở
1.2.1. Dân chủ ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở
* Dân chủ ở cơ sở:
Từ quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quy định, hướng dẫn của Chính phủ có thể hiểu
dân chủ ở cơ sở là sự phản ánh, cụ thể hoá bản chất dân chủ XHCN được thể hiện ở các nội dung về quyền
làm chủ của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; được thực hiện theo quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam và Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, là hình thức nhân dân thực hiện quyền làm chủ
bằng cách trực tiếp thể hiện ý chí (qua ý kiến), nguyện vọng của mình đối với tổ chức và hoạt động của cơ

quan chính quyền ở cơ sở.
* Thực hiện dân chủ ở cơ sở:
Từ quan niệm dân chủ ở cơ sở luận án quan niệm: Thực hiện dân chủ ở cơ sở tỉnh Bắc Ninh hiện nay
là tổng thể các hoạt động của hệ thống chính trị và nhân dân nhằm bảo vệ và phát huy quyền làm chủ của
nhân dân trên các lĩnh vực của đời sống xã hội theo đúng quan điểm, đường lối của Đảng, luật pháp của
Nhà nước, là quyền dân chủ trực tiếp của người dân, (mặc dù có cả dân chủ đại diện) được tiến hành từ cấp
xã, phường trở xuống theo phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, bảo đảm mọi quyền lực
Nhà nước thuộc về nhân dân được thực sự thể hiện ở xã, phường, thị trấn, góp phần xây dựng địa phương
vững mạnh về chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng- an ninh. Quan niệm đã chỉ ra mục đích, chủ thể, nội
dung, phương thức thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Mục đích thực hiện dân chủ ở cơ sở: là nâng cao dân trí, đáp ứng lợi ích chính đáng của các tầng lớp nhân
dân, tăng cường sự đồng thuận, phát huy quyền làm chủ của nhân dân thực hiện có hiệu quả các chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, các chương trình phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, thực
hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, xây dựng địa phương, cơ sở vững mạnh.
Chủ thể thực hiện dân chủ ở cơ sở: Nhân dân thực hiện quyền dân chủ của mình với tư cách mọi
12
quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân.Chủ thể lãnh đạo thực hiện dân chủ ở cơ sở là đảng uỷ xã, phường,
thị trấn.Chính quyền xã, phường, thị trấn trực tiếp tổ chức thực hiện dân chủ ở cơ sở. Mặt trận Tổ quốc xã,
phường, thị trấn có trách nhiệm tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, hiệp thương, phối hợp thống nhất hành
động của các thành viên thực hiện quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị
quyết của cấp uỷ về xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở.Ngoài các chủ thể thực hiện dân chủ ở cơ sở trên
đây, còn có các cơ quan, tổ chức kinh tế, đơn vị hành chính sự nghiệp, đơn vị lực lượng vũ trang đóng trên
địa bàn tham gia vào thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Nội dung thực hiện dân chủ ở cơ sở bao gồm: Những nội dung công khai để nhân dân biết; Những việc
nhân dân bàn và quyết định trực tiếp; Những nội dung nhân dân bàn, biểu quyết để cấp có thẩm quyền quyết
định bao gồm các việc; Những việc nhân dân tham gia ý kiến trước khi cấp có thẩm quyền quyết Những việc
nhân dân có quyền giám sát
Phương thức thực hiện dân chủ ở cơ sở bao gồm các hình thức dân chủ đại diện và hình thức dân chủ
trực tiếp được cụ thể hoá thành các biện pháp để thực hiện những nội dung dân chủ ở cơ sở. Dân chủ đại diện
là hình thức nhân dân thông qua các cá nhân đại diện để thực hiện quyền lực của mình trong khi tham gia các

công việc của Nhà nước và xã hội. Dân chủ trực tiếp là sự tham gia trực tiếp của các cá nhân, tổ chức vào các
công việc của chính quyền.
* Cơ chế lãnh đạo, quản lý thực hiện dân chủ ở cơ sở tỉnh Bắc Ninh.
Chỉ thị về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở của Đảng ta đã chỉ rõ: “Đặt việc phát huy
quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở trong cơ chế tổng thể của hệ thống chính trị “Đảng lãnh đạo, Nhà nước
quản lý, nhân dân làm chủ”. Theo đó cấp uỷ, tổ chức đảng ở cơ sở là lực lượng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo việc
xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở tỉnh Bắc Ninh. Chính quyền cơ sở được nhân dân uỷ quyền và
trao cho quyền lực để thực hiện chức năng quản lý việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong cơ
chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức
13
thành viên của Mặt trận ở cấp xã có trách nhiệm giám sát việc thực hiện và tham gia tuyên truyền, vận động nhân
dân thực hiện dân chủ ở cấp xã.
1.2.2. Những vấn đề cơ bản về hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở.
Từ quan điểm của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh, luận án quan niệm: Hoạt động của Mặt trận Tổ
quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở là tổng thể nội dung, biện pháp
tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân tham gia vào xây dựng và thực hiện dân chủ, giám sát hoạt động
của tổ chức đảng, chính quyền, thực hiện phản biện xã hội và bảo vệ các quyền lợi chính đáng của nhân
dân; phối hợp và phát huy vai trò của các tổ chức thành viên trong thực hiện dân chủ; được vận hành theo
cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”, nhằm góp phần nâng cao ý thức, năng lực
làm chủ của nhân dân, thực hiện dân chủ hoá XHCN trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội của địa
phương theo đúng quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về xây dựng và thực
hiện dân chủ ở cơ sở.
Mục đích hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở là
nhằm đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ, sức sáng tạo của nhân dân, động viên sức mạnh vật chất,
tinh thần to lớn của nhân dân trong phát triển kinh tế, ổn định chính trị - xã hội, tăng cường đoàn kết, cải
thiện dân sinh, nâng cao dân trí; xây dựng đảng bộ chính quyền và các đoàn thể ở xã, phường thị trấn vững
mạnh; ngăn chặn và khắc phục tình trạng tham nhũng, vi phạm quyền làm chủ, góp phần vào thực hiện mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Chủ thể và lực lượng tham gia hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ

sở là Uỷ ban MTTQ, các tổ chức, cá nhân thành viên và nhân dân ở cơ sở. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa
chủ thể chỉ đạo, hướng dẫn và lực lượng tham gia thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Nội dung hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở:
14
Giáo dục, vận động, nâng cao giác ngộ chính trị cho nhân dân. Tổ chức nhân dân tham gia ý kiến vào các
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; tham gia vào việc quyết định các vấn đề quan trọng
của xã, phường, thị trấn. Tham gia thành lập các cơ quan Nhà nước và giám sát hoạt động của các cơ quan
đó. Xây dựng tổ chức và hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn.
Phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân
chủ ở cơ sở: Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân, các tôn giáo, các dân tộc,
các hội quần chúng. Phối hợp và thống nhất hành động giữa các thành viên trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Phối hợp với chính quyền trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Hoạt động tự quản của nhân dân thông qua Ban
công tác Mặt trận ở cộng đồng dân cư, tới từng hộ gia đình, từng người dân. Trực tiếp vận động các nhân sĩ,
tri thức tiêu biểu, các chức sắc tôn giáo, người tiêu biểu tham gia vào các hoạt động thực hiện dân chủ ở cơ
sở
* Đặc điểm hoạt động của Mặt Trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở
cơ sở
Một là, nội dung hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh rất rộng, vừa mang tính
toàn diện, vừa rất cụ thể. Hai là, trình độ dân trí, dân chủ, giác ngộ chính trị của nhân dân ở cơ sở rất khác
nhau, nhu cầu, lợi ích rất đa dạng, phức tạp. Ba là, hoạt động thực hiện dân chủ của MTTQ xã, phường, thị
trấn diễn ra thường xuyên, liên tục, rất nhạy cảm. Bốn là, tính đa dạng của chủ thể hoạt động thực hiện dân
chủ ở cơ sở của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Kết luận chương 1
Cả lý luận và thực tiễn đã khẳng định rằng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân là động lực của quá
trình phát triển và đi lên ở cơ sở. Để thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở tỉnh Bắc Ninh cần phải nắm vững lý luận
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Hiến pháp, pháp
15
luật của Nhà nước về xây dựng nền dân chủ XHCN; thực chất, nội dung; phương thức, ý nghĩa vai trò của
dân chủ ở cơ sở. Thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở tỉnh Bắc Ninh sẽ khơi dậy được mọi tiềm năng của nhân dân
lao động tham gia xây dựng quê hương, tham gia quản lý Nhà nước và xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân

vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và chế độ dân chủ XHCN ở Việt Nam - dân chủ của
dân, do dân, vì dân.
Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn có vai trò đặc biệt quan trọng trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hiện nay tại các khu dân cư ở xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh đã và đang diễn ra quá trình đổi mới, phát
triển kinh tế - xã hội; thực hiện dân chủ XHCN làm cho dân chủ thực sự là mục tiêu, động lực của phát triển
kinh tế - xã hội. Điều đó đang đặt ra những yêu cầu mới về đổi mới tổ chức và hoạt động của MTTQ xã,
phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Để phát huy vai trò trách nhiệm của MTTQ trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở phải nắm vững nội dung, phương thức hoạt động, góp phần thiết thực vào tham gia xây dựng
và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, phát triển sản xuất, xoá đói giảm
nghèo, xây dựng đời sống văn hoá mới ở khu dân cư.
16
Chương 2
THỰC TRẠNG VÀ KINH NGHIỆM HOẠT ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC XÃ PHƯỜNG,
THỊ TRẤN TỈNH BẮC NINH TRONG THỰC HIỆN DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
2.1. Thực trạng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở
2.1.1. Ưu điểm
Một là, Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn đã nỗ lực đổi mới về tổ chức và hoạt động, vai trò, vị trí
của MTTQ trong thực hiện dân chủ ở cơ sở được nâng cao. Uỷ ban MTTQ ở xã, phường, thị trấn đã đảm bảo
đủ về số lượng, cơ cấu được mở rộng đại diện đầy đủ của các tổ chức thành viên theo đúng Điều lệ Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam. Hoạt động của MTTQ không ngừng được đổi mới và đi vào chiều sâu có hiệu quả.
Hai là, nội dung hoạt động thực hiện dân chủ cơ sở của MTTQ xã, phường, thị trấn phong phú, thiết
thực. Trong những năm qua, nội dung hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở đã từng bước được đổi mới và đi vào chiều sâu, có hiệu quả. Đã triển khai nhiều hoạt
động nhằm củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.
Ba là, phương thức hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở từng bước
được đổi mới có hiệu quả thiết thực.Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện ngày
càng tốt hơn việc phối hợp với chính quyền cùng cấp và phối hợp thống nhất hành động với các thành viên vận
động các tầng lớp nhân dân tham gia vào các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, góp phần thực
hiện thắng lợi các các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, các nhiệm vụ quốc

phòng, an ninh.
Bốn là, hoạt động thực hiện dân chủ của MTTQ đã trực tiếp góp phần phát huy quyền làm chủ của
nhân dân xây dựng xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh vững mạnh về chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh; góp
phần củng cố, tăng cường, phát huy và mở rộng khối đại đoàn kết dân tộc ở cơ sở.
2.1.2. Hạn chế, khuyết điểm
17
Một là, tổ chức bộ máy và cán bộ của MTTQ ở nhiều xã, phường, thị trấn còn bất cập, năng lực công
tác hạn chế. Việc củng cố, kiện toàn Uỷ ban MTTQ xã, phường, thị trấn, Ban công tác Mặt trận ở các thôn,
tổ dân phố có lúc chưa thật kịp thời, chưa đảm bảo tốt về số lượng, cơ cấu và chất lượng theo quy định. Bộ
máy còn mang nặng tính hành chính, hoạt động vẫn còn nhiều trì trệ. Trình độ kiến thức, năng lực công tác đội
ngũ cán bộ Mặt trận chưa theo kịp yêu cầu hoạt động của MTTQ trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hai là, một bộ phận nhân dân chưa đề cao trách nhiệm đối với thực hiện quyền lợi, nghĩa vụ công dân
trong xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở. Một bộ phận nhân dân ở các xã, phường thị trấn chưa đề cao
trách nhiệm chính trị đối với thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong xây dựng và thực hiện dân chủ
ở cơ sở. Một bộ phận dân cư nhận thức chưa đầy đủ về quyền dân chủ của một công dân, phạm vi quyền lợi
mà mình được hưởng, được xã hội đảm bảo và trách nhiệm, nghĩa vụ công dân của mình trong thực hiện dân
chủ ở cơ sở. Chưa biết dựa vào luật pháp, dựa vào Mặt trận Tổ quốc để bảo vệ quyền làm chủ của mình.
Ba là, công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức, năng lực làm chủ của nhân dân của MTTQ ở
nhiều xã, phường chất lượng, hiệu quả thấp còn mang tính hình thức. Hoạt động phối hợp giữa MTTQ với
các cơ quan thông tin, tuyên truyền của chính quyền chưa thực sự có hiệu quả thiết thực. Việc nắm bắt diễn
biến tư tưởng, những vướng mắc của nhân dân của nhân dân để phản ánh với cấp uỷ, chính quyền xem xét giải
quyết có lúc, có việc chưa kịp thời; khi có vấn đề nảy sinh ở cơ sở khả năng vận động, tập hợp đoàn viên, hội viên
tham gia giải quyết còn khó khăn.
Bốn là, nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ ở một số xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân
chủ ở cơ sở chậm được đổi mới Trong các nội dung hoạt động của MTTQ, thì việc tham gia góp ý xây dựng
đảng, chính quyền, giám sát cán bộ công chức, cán bộ dân cử ở cơ sở chưa thường xuyên liên tục.
Năm là, kết quả thực hiện dân chủ ở cơ sở xã, phường, thị trấn còn những hạn chế, bất cập. Bầu
không khí dân chủ ở một số xã, phường thị trấn thuộc tỉnh Bắc Ninh còn biểu hiện nặng nề, nhất là những
18
nơi xảy ra các vụ việc liên quan đến khiếu kiện đất đai, giải phóng mặt bằng, giải toả đền bù

2.2. Nguyên nhân và kinh nghiệm hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc
Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
2.2.1. Nguyên nhân của những ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm về hoạt động của Mặt trận Tổ quốc
xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
* Nguyên nhân ưu điểm
Một là, quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ta về dân chủ hoá các
quan hệ của đời sống xã hội, về quyền dân chủ của nhân dân là định hướng chính trị, cơ sở pháp lý của hoạt
động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ.
Hai là, sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, sự quản lý của chính quyền địa phương đối với hoạt động của
MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Ba là, sự phối hợp và thống nhất hành động của các thành viên MTTQ; ý thức trách nhiệm cao của đội
ngũ cán bộ MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Bốn là, trình độ dân trí, ý thức, năng lực làm chủ của nhân dân từng bước được nâng lên.
* Nguyên nhân hạn chế, khuyết điểm:
Một là, nhận thức của một số chủ thể về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của MTTQ
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa đầy đủ, chưa sâu sắc.
Hai là, năng lực của cán bộ còn có hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động của MTTQ trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở.
Ba là, nhận thức của một bộ phận nhân dân về dân chủ và thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa đúng và sự
kích động, phá hoại của các thế lực thù địch đối.
2.2.2. Những kinh nghiệm bước đầu về hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh
Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
19
Một là, đổi mới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và sự phối hợp với chính quyền
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hai là, thường xuyên quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng.
Ba là, hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở cần xuất phát từ
nhiệm vụ chính trị, từ đặc điểm truyền thống văn hoá của từng cơ sở, hướng vào giải quyết các vấn đề dân
sinh, dân trí, dân chủ, công bằng xã hội.

Bốn là, thường xuyên rà soát, bổ sung các quy chế, quy định; bảo đảm kinh phí cho hoạt động của
MTTQ xã, phường, thị trấn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Kết luận chương 2
Trong những năm qua, hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở
cơ sở đã từng bước đi vào đời sống xã hội ở địa phương đạt được kết quả quan trọng. Hoạt động của MTTQ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở đã có tác động tích cực đến mở rộng dân chủ
XHCN, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp
nhân dân; góp phần vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân tham gia vào các phong trào cách mạng, các cuộc
vận động phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội, củng cố mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân
dân; xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Thực tiễn hoạt động
của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở đã để lại những bài học kinh
nghiệm quý về lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
vẫn còn những hạn chế nhất định, chưa đáp ứng được đòi hỏi và mong đợi của nhân dân. Đến nay nhiều nội
dung thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa được cụ thể hoá thành các quy định, quy trình. Còn không ít cán bộ,
đảng viên, công chức, kể cả lãnh đạo, quản lý chưa thực sự quan tâm tạo điều kiện để MTTQ và các tổ chức
thành viên hoạt động. Nhiều xã, phường, thị trấn, MTTQ chưa thật sự chủ động đề xuất nội dung, phương
20
thức hoạt động để thực hiện dân chủ ở cơ sở. Trình độ cán bộ của MTTQ không đồng đều, khả năng nghiên
cứu, đề xuất, hiểu biết về dân chủ, về pháp luật có liên quan đến đời sống xã hội ở địa phương còn hạn chế.
Thực hiện dân chủ ở các xã, phường, thị ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn những hạn chế cần tiếp tục tiếp tục khắc
phục. Vì vậy, việc tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân
chủ ở cơ sở là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết hiện nay.
21
Chương 3
YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ
QUỐC XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN TỈNH BẮC NINH TRONG THỰC HIỆN
DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ HIỆN NAY
3.1. Những yếu tố tác động và yêu cầu tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường,
thị trấn tỉnh Bắc ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay

3.1.1. Những yếu tố tác động tới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc
Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
Một là, tác động của tình hình thế giới, khu vực đến hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn
tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hai là, tình hình kinh tế, xã hội đất nước tác động đến hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh
Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Ba là, tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh tác động đến hoạt động của MTTQ xã phường, thị trấn
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3.1.2. Yêu cầu tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay
Thứ nhất, tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở phải quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt các quan điểm, đường lối của Đảng, Hiến pháp, pháp
luật, chính sách của Nhà nước về xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thứ hai, tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở phải đảm bảo tính khoa học, thiết thực có hiệu quả, tránh chủ quan, tuỳ tiện, duy ý chí, kinh
nghiệm chủ nghĩa, máy móc, dập khuôn.
22
Thứ ba, thường xuyên tổng kết kinh nghiệm thực tiễn hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc
Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3.2. Những giải pháp cơ bản tăng cường hoạt động của mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn
tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay
3.2.1. Tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng về dân chủ ở cơ
sở, thực hiện dân chủ ở cơ sở và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở .
Giải pháp gồm các biện pháp sau đây:
Một là, thường xuyên giáo dục, nâng cao nhận thức của các chủ thể về dân chủ ở sở và hoạt động của
Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hai là, phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn từng tổ chức, lực lượng và tăng cường hoạt động của
MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận đáp ứng yêu cầu tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ

quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở hiện nay.
Giải pháp gồm các biện pháp sau đây:
Một là, quán triệt và thực hiện tối, quan điểm của Đảng trong xây dựng đội ngũ cán bộ MTTQ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Hai là, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Ba là, tăng cường giáo dục, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực, phong cách
công tác của đội ngũ cán bộ, nhân viên MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
23
3.2.3. Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường,
thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở
* Đổi mới nội dung hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ
ở cơ sở.
Một là, tiếp tục đổi mới nội dung tuyên truyền giáo dục, nâng cao ý thức, phát huy quyền làm chủ của
nhân dân của MTTQ xã, phường thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung hoạt động của MTTQ đối với việc tổ chức nhân dân tham gia ý
kiến vào các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; tham gia vào việc quyết định các vấn
đề quan trọng của xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Ba là, tiếp tục đổi mới nội dung hoạt động tham gia xây dựng chính quyền và hoạt động quản lý của
chính quyền của Mật trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Bốn là, tiếp tục củng cố, kiện toàn bộ máy của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
* Đổi mới phương thức hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân
chủ ở cơ sở.
Thứ nhất, đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả các hội nghị hiệp thương dân chủ, phối hợp thống nhất
hành động trong thực hiện dân chủ ở cơ sở, tránh bệnh phô trương, hình thức.
Thứ hai, tăng cường hiệu lực, hiệu quả phối hợp giữa MTTQ với chính quyền xã, phường, thị trấn
trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thứ ba, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban công tác Mặt trận, phát huy tính tự quản của cộng đồng
dân cư trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thứ tư, vận động các nhân sỹ, tri thức tiêu biểu, chức sắc tôn giáo, người tiêu biểu tham gia vào thực
24

hiện dân chủ ở cơ sở.
Thứ năm, đổi mới phong cách và lề lối làm việc của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong
thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3.2.4. Hoàn thiện cơ chế hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện
dân chủ ở cơ sở.
Một là, tăng cường hiệu lực của cơ chế lãnh đạo, quản lý đối với hoạt động của MTTQ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Hai là, bổ sung, hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các thành viên MTTQ xã, phường, thị trấn đối với
thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Ba là, xây dựng và thực hiện cơ chế để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân
dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền cơ sở.
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí; bổ sung hoàn thiện chính sách đãi ngộ đối với cán bộ
của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn
Giải pháp gồm các biện pháp sau đây:
Một là, tăng cường đầu tư ngân sách, kinh phí cho hoạt động của Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tỉnh
Bắc Ninh.
Hai là, bổ sung hoàn thiện hệ thống chính sách đãi ngộ đối với cán bộ Mặt trận Tổ quốc xã, phường,
thị trấn tỉnh Bắc Ninh.
Kết luận chương 3
Tăng cường hoạt động của MTTQ xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh trong thực hiện dân chủ ở cơ
sở hiện nay tiếp tục chịu sự tác động của tình hình thế giới, trong nước mà trực tiếp là tình hình chính
25