bài hát trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường thực hành mầm non (đại học hải phòng)

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là
một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con
người mới xã hội chủ nghĩa. Một trong ba mục tiêu của cải cách giáo dục nước
ta là làm tốt việc chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ, tạo tiền đề
cho sự phát triển và hoàn thiện nhân cách con người. Giáo dục ở bậc học mầm
non đã góp phần vào việc thực hiện mục tiêu trên.
Các môn học ở trường mầm non, đặc biệt là môn âm nhạc có vai trò quan
trọng trong việc hình thành và phát triển về đức, trí, thể, mỹ cho trẻ. Nghệ thuật
âm nhạc vừa là nội dung, vừa là động lực và phương tiện góp phần không nhỏ
trong việc phát triển thẩm mỹ và tình cảm cho trẻ. Đây là một khâu quan trọng
trong quá trình giáo dục phát triển toàn diện nhân cách của trẻ nói chung và
công việc này cần được tiến hành ngay từ lứa tuổi nhà trẻ - mẫu giáo .
Các nhà nghiên cứu giáo dục nói rằng trẻ lứa tuổi mẫu giáo, đặc biệt là
mẫu giáo 5- 6 tuổi rất thích âm nhạc và có khả năng hoạt động âm nhạc tốt hơn
so với các độ tuổi khác. Các bài hát, điệu múa đã trở thành món ăn tinh thần vô
cùng hấp dẫn đối với trẻ; việc giáo dục trẻ thông qua các hoạt động âm nhạc,
giúp trẻ thể hiện được sự sáng tạo, hướng trẻ đến cái chân - thiện - mỹ là nhiệm
vụ hàng đầu trong công tác giáo dục đào tạo của chúng ta. Nhiều nhạc sĩ nổi
tiếng như Phạm Tuyên, Hoàng Vân, Lưu Hữu Phước đã và đang sáng tác hàng
loạt các bài hát để dành tặng lứa luổi “búp trên cành”, nhưng việc nâng cao chất
lượng giáo dục trẻ nói chung và chất lượng giáo dục âm nhạc nói riêng thông
qua sử dụng các bài hát trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5- 6
tuổi là vấn đề quan trọng. Trẻ độ tuổi này bắt đầu có khả năng tư duy logic và
cảm nhận được những sự vật hiện tượng đơn giản trong cuộc sống xung quanh
mình qua hoạt động với âm nhạc; sự tác động của âm nhạc là phương tiện hữu
hiệu biến một bài học khô khan, khó tiếp thu thành những bài giảng hấp dẫn trẻ.
Qua thực tế và quá trình giảng dạy, chúng tôi đã thấy được những ưu điểm,
nhược điểm của việc sử dụng bài hát trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5
1

- 6 tuổi diễn ra tại trường Thực hành mầm non (Đại học Hải Phòng), đây là
trường quốc lập được đánh giá tốt về chất lượng chăm sóc nuôi dạy trẻ. Trường
luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục âm nhạc cho trẻ, nhiều năm qua trường
đã đạt được khá nhiều thành tích trong nuôi dạy trẻ nói chung và tổ chức hoạt
động âm nhạc cho trẻ nói riêng. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đã đạt
được trường vẫn còn một số hạn chế trong phương pháp tổ chức hoạt động âm
nhạc cho trẻ, nặng về áp đặt, chưa sáng tạo, ít chú _ phát huy năng lực cảm thụ
âm nhạc cho trẻ dẫn tới chất lượng hoạt động âm nhạc của trẻ chưa cao.
Từ thực tiễn trên, tôi chọn đề tài: “Bài hát trong tổ chức hoạt động âm
nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường Thực hành Mầm non (Đại học
Hải Phòng)” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu
Hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục âm nhạc cho trẻ
mẫu giáo, chúng tôi có thể đưa danh sách các tài liệu theo nhóm như sau:
2.1 Tài liệu của tác giả nước ngoài với cuốn “
” của nhà sư phạm nổi tiếng người Nga N.A.Vet - lu- ghi-
na do Nxb Giáo dục Matxcơva, năm 1989. Sách đề cập đến vấn đề dạy học âm
nhạc cho trẻ ở trường mầm non với 2 độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo.
2.2. Tài liệu trong nước viết về giáo dục âm nhạc cho tuổi mẫu giáo cũng khá
phong phú và đa dạng, nhóm đề tài viết về phương pháp giáo dục âm nhạc cho
trẻ mầm non và những vấn đề l_ luận liên quan đến GDAN của trẻ gồm:
- Trần Hữu Du (1983),, Nxb Giáo dục.
- Phạm Thị Hoà, Ngô Thị Nam (2010),  !, Nxb Đại học
Sư phạm.
- Ngô Thị Nam (2008)"#$%#
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
- Ngô Thị Nam (1995), & Bộ Giáo
dục và Đào tạo, Trung tâm nghiên cứu đào tạo bồi dưỡng giáo viên, Hà Nội.
- Ngô Thị Nam, Trần Minh Trí (1995), '()*+, Bộ
Giáo dục và Đào tạo, Hà nội.

2
- Lê Đức Sang, Hoàng Công Dụng, Trịnh Hoài Thu (2008), ,
 , Nxb Giáo dục.
- Cố vấn GS.TS Đinh Văn Tiến - Ulrich lipp, tác giả Nguyễn Thị Minh Phượng
- Phạm Thị Thu_ (2011), /0.+, NxbTổng hợp
Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Phương Thảo, “123"4*
56,,&7
Khóa luận ĐHSP Âm nhạc K2 chính qui, Nhạc viện Hà Nội.
- Trần Minh Trí, Ngô Thị Nam (1995), '()*8
Bộ GD và ĐT Hà Nội.
Nhóm tài liệu của các tác giả trên chủ yếu đi sâu về các phương pháp, biện
pháp dạy học âm nhạc cho trẻ ở độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo; một số tài liệu đi
sâu vào hướng dẫn sinh viên các phương pháp, cách thức tổ chức hoạt động âm
nhạc cho trẻ mầm non; hướng dẫn cho giáo viên ngành Sư phạm mầm non các
phương pháp, biện pháp tổ chức HĐAN cho trẻ.
2.3. Nhóm tác giả đưa ra các bài soạn và hướng dẫn giáo viên thực hiện bài
soạn theo chương trình gồm:
- Vũ Tuấn Anh, Trần Thị Thu Dung (2011), 79:
Nxb Hà Nội.
- Nguyễn Thị Kim Dung (2006), “1.;<=">
<$?@AB%CD7EF*'2G khóa
luận tốt nghiệp Đại học chuyên tu K4, Chuyên ngành Sư phạm Âm nhạc.
- Phạm Thị Hoà (2009), ,%39:7
 Nxb Giáo dục, Việt Nam.
- Phạm Thị Hòa, Vũ Tuấn Anh và Trần Thị Thu Dung (2011), 7
9:, Nxb Hà Nội.
- Phạm Thị Hòa (2007), D:8E=HI*894"
>9J$9%$, Tạp chí Giáo dục số 160.
- Lê Thị Huệ, Phạm Thị Tâm (đồng chủ biên) (2012), KLML9:

#NG9O 9:N9:7
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
3
- Chu Thị Thanh Loan, 1.;<="<$?@9L
B%CKPAK.QAR1:”, đề tài nghiên cứu khoa học cấp
trường, ĐHSP Âm nhạc K3 chính qui, Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương.
- Trần Thị Ngọc Trâm, Lê Thu Hương, Lê Thị Ánh Tuyết (đồng chủ biên)
(2012), R$%3S*,7 
<$@AB% Nxb Giáo dục Việt Nam.
- Hoàng Văn Yến (2003), R$S*,
, Nxb Âm nhạc, Vụ Giáo dục Mầm non.
Các tài liệu trên là tài liệu tham khảo giúp giáo viên biết cách soạn bài và lập
kế hoạch hoạt động âm nhạc cho trẻ ở trường mầm non. Tuy nhiên với mỗi tác
giả lại đề cập đến một khía cạnh khác nhau, ví dụ tác giả Tuấn Anh - Thu Dung
- Phạm Hòa đưa ra các bài soạn âm nhạc cho trẻ mầm non, tác giả Lê Huệ -
Ngọc Trâm - Hoàng Văn Yến lại đi sâu hướng dẫn giáo viên cách tổ chức thực
hiện chương trình giáo dục mầm non, tác giả Thanh Loan đưa ra biện pháp nâng
cao chất lượng dạy hát cho trẻ 5 - 6 tuổi…
2.4. Nhóm tác giả sưu tầm và biên soạn các bài hát dành cho trẻ mầm non gồm:
- Đào Ngọc Dung sưu tầm tuyển chọn (2004), F(.TA165
9(., Nxb Âm nhạc.
- Nguyễn Hạnh sưu tầm và tuyển chọn - Vui quá là vui - Nxb Lao động.
- Hoàng Lân (2006), /.M-LU*1.%, Nxb Thanh niên (56 bài hát).
- Trần Thị Ngân, Nguyễn Thị Thu sưu tầm và biên soạn (2011), F(.
T> Nxb Văn học.
- Bùi Anh Tôn (2009), VW%, Nxb Âm nhạc.
- Hoàng Văn Yến (2007), K7., Nxb Âm nhạc, Vụ giáo dục mầm non.
- Nhiều tác giả (2009), /X%, Nxb Âm nhạc.
- Nhiều tác giả (2010), 1.E, Nxb Âm nhạc.
Tác giả trong các tài liệu trên đã có công sưu tầm và biên soạn bài hát mới

đa dạng về tính chất thể loại và phong phú về nội dung phù hợp với tuổi nhà trẻ
- mẫu giáo, giúp giáo viên các trường mầm non có vốn bài hát để lựa chọn sử
dụng trong giảng dạy và tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ.
4
Công trình nghiên cứu của những tác giả nói trên chủ yếu nghiên cứu về
dạy âm nhạc nói chung cho trẻ mẫu giáo. Phần lớn các tài liệu đều viết về lứa
tuổi mầm non, ngoài các tài liệu đã xuất bản có một số luận văn chuyên ngành
mầm non cũng đề cập đến một vài khía cạnh có liên quan đến đề tài - đây là các
tư liệu quí giúp chúng tôi rất nhiều trong quá trình hoàn thành luận văn nhưng
chưa có tài liệu nào đề xuất các biện pháp cụ thể về việc sử dụng các bài hát
trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại một địa chỉ cụ
thể là trường Thực hành Mầm non (Đại học Hải Phòng) như hướng đi mà đề tài
đang nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng sử dụng các bài hát trong tổ chức HĐAN cho trẻ 5 - 6
tuổi tại trường Thực hành mầm non tại thành phố Hải Phòng từ đó đề xuất một số
biện pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi tại
trường Thực hành mầm non nói riêng và các trường mầm non nói chung.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở l_ luận, tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài.
Tìm hiểu thực trạng sử dụng các bài hát trong tổ chức HĐAN cho trẻ 5 - 6
tuổi tại trường Thực hành Mầm non thành phố Hải Phòng.
Thực nghiệm sử dụng các bài hát trong tổ chức HĐAN cho trẻ 5 - 6 tuổi
tại trường THMN thành phố Hải Phòng.
Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5
- 6 tuổi tại trường Thực hành Mầm non thành phố Hải Phòng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp sử dụng bài hát trong tổ chức HĐAN cho trẻ 5 - 6 tuổi tại

trường Thực hành Mầm non thành phố Hải Phòng.
5
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu việc vận dụng một số bài hát vào tổ chức hoạt động âm nhạc
cho trẻ 5 - 6 tuổi.
Địa bàn nghiên cứu: Trẻ 5 - 6 tuổi trường Thực hành Mầm non thành
phố Hải Phòng.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn có sử dụng tài liệu trong các công trình khoa học nghiên cứu về
HĐAN tuổi mầm non và phương pháp tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ.
Đúc kết kinh nghiệm dựa trên các tài liệu về GDAN trẻ mầm non, đặc biệt
nghiên cứu tài liệu về âm nhạc của trẻ 5 - 6 tuổi.
Khảo sát, tham quan cách tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ tại trường
Thực hành Mầm non thành phố Hải Phòng.
Tiếp cận các bài hát chủ yếu dựa trên các bản nhạc.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
YZ8[:8E238.\
 Phương pháp điền dã thực địa (khảo sát, dự trực tiếp giờ dạy của giáo viên
và hoạt động âm nhạc của trẻ, ghi chép thông tin, quay camera giờ học).
Phương pháp hệ thống phân tích, tổng hợp, so sánh.
Phương pháp thu thập thông tin, xử l_ dữ liệu.
6. Đóng góp của luận văn
Cung cấp cơ sở l_ luận trong việc sử dụng các bài hát vào tổ chức hoạt động
âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non.
Góp phần đa dạng hoá các biện pháp, phương pháp, phương tiện dạy học
âm nhạc và cách tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ đạt kết quả cao.
Tăng hiệu quả sử dụng các bài hát vào tổ chức HĐAN cho trẻ mầm non.
6
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

Luận văn là tài liệu hữu ích cho giáo viên trường Thực hành Mầm non
thành phố Hải Phòng và cho giáo viên tại các trường mầm non khác trong và
ngoài thành phố trong việc tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi.
Luận văn nghiên cứu sử dụng các bài hát vào tổ chức hoạt động âm
nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi sẽ đóng góp một phần nhỏ trong những công trình
nghiên cứu về tuổi mầm non.
8. Bố cục của luận văn:
Ngoài phần mở đầu và kết luận luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở l_ luận
Chương 2: Thực trạng sử dụng bài hát trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu
giáo 5 - 6 tuổi tại trường Thực hành Mầm non (Đại học Hải Phòng).
Chương 3: Biện pháp sử dụng bài hát trong tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại Trường Thực hành Mầm non (Đại học Hải Phòng).
7
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Một số thuật ngữ sử dụng trong đề tài
* Nhân cách: “Có nhiều cách định nghĩa và những quan niệm khác nhau về nhân
cách nhưng có thể nêu lên một định nghĩa về nhân cách như sau: 1<
:%=69W94 6:O<HG. 54*5]
8^JG.” [Nguyễn Quang Uẩn (2008), Tâm l_ học đại
cương, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Tr. 155]. Theo định nghĩa trên, phát triển
và hoàn thiện nhân cách trẻ tức là hoàn thiện về tâm l_ - xã hội, giá trị và cốt
cách làm người cho mỗi cá nhân trẻ.
* Tâm l_ : Là _ nghĩ, tình cảm làm thành đời sống nội tâm, thế giới bên trong
của con người [Nguyễn Quang Uẩn (2008), Tâm l_ học đại cương, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội, Tr. 6]. Như vậy khi nói đến tâm l_ trẻ là nói đến những suy
nghĩ bên trong, tình cảm của trẻ đối với các sự vật hiện tượng hay một con
người cụ thể.
* Nhân viên nuôi - hay còn gọi là cô nuôi trong trường mầm non để phân biệt

với giáo viên, nhân viên kế toán, nhân viên bảo vệ nhân viên nuôi phụ trách
việc chăm sóc nuôi dưỡng trẻ theo chương trình chăm sóc giáo dục trẻ ở trường
mầm non do Bộ Giáo dục ban hành.
1.2. Âm nhạc trong sự phát triển và hoàn thiện nhân cách trẻ
1.2.1. Âm nhạc góp phần định hướng và phát triển thẩm mỹ cho trẻ
“Giáo dục nhận thức thẩm mĩ, xét về thực chất và chủ yếu là giáo dục về cái
đẹp, có nhận thức đúng đắn đầy đủ về cái đẹp, có năng lực _ chí tình cảm để biến
đổi cuộc sống chưa đẹp thành đẹp - đó chính là “hạt giống đỏ” gieo mầm trồng
nên con người cao đẹp” [Vũ Minh Tâm (2000), Mỹ học và giáo dục thẩm mỹ,
Nxb Giáo dục].
Giáo dục âm nhạc là một môn học quan trọng trong chương trình giáo dục
mầm non. Âm nhạc là nghệ thuật âm thanh, là nghệ thuật động, luôn đòi hỏi
hoạt động trực tiếp và sáng tạo của con người. Trong giáo dục, âm nhạc được
8
coi là phương tiện cơ bản góp phần hình thành và phát triển cho trẻ tình cảm thẩm
mĩ và tình cảm đạo đức lành mạnh, lòng nhân ái. Thông qua những giai điệu mượt
mà, tiết tấu nhanh chậm, tính chất sôi nổi - trữ tình … tất cả những yếu tố trên
đem đến cho trẻ niềm say mê hứng thú với âm nhạc; giúp trẻ nhận biết những nét
vui buồn; tiết tấu nhẹ nhàng hay sôi động trong mỗi tác phẩm âm nhạc.
Âm nhạc giúp trẻ hiểu biết cảm nhận và rung động trước cái đẹp của sự vật
hiện tượng tự nhiên xung quanh trẻ; hiểu cái đẹp trong sinh hoạt thường ngày,
tất cả những nét đẹp đó đã góp phần định hướng và phát triển thẩm mỹ cho trẻ.
Thông qua hoạt động âm nhạc giúp trẻ phát triển khả năng lĩnh hội cái đẹp; phân
biệt được những điều nên làm và không nên làm; biết hoạt động độc lập và sáng
tạo khi tiếp xúc với các dạng hoạt động âm nhạc khác nhau; giúp hình thành thị
hiếu âm nhạc ban đầu cho trẻ.
Nghệ thuật là một phương thức làm hình thành và phát triển nhân cách
con người. Tiếp xúc với nghệ thuật, con người sẽ được gợi mở để hoàn
thiện về nhiều mặt nghệ thuật giúp con người “có tính chất người” chống
lại sự dung tục, thấp hèn làm tha hoá con người ở ngay trong chính bản

thân con người và nâng cao niềm tin vào chính con người [20, tr.75].
1.2.2. Âm nhạc góp phần giáo dục đạo đức cho trẻ
Giáo dục âm nhạc được xếp vào các môn phương pháp trong chương trình giáo
dục trẻ trước tuổi học. Âm nhạc là môn học nghệ thuật gần gũi với trẻ, là hoạt động trẻ
rất yêu thích được thực hiện thường xuyên và luôn mang lại niềm vui cho trẻ.
Các tác phẩm âm nhạc với nhiều nội dung khác nhau, mỗi thể loại lại đem
đến cho trẻ những cảm xúc và tình cảm đạo đức khác nhau; đôi khi tác dụng của
lời ca còn mạnh hơn những câu mệnh lệnh (như cô hát ru trẻ ngủ thay vì răn đe,
quát tháo bảo trẻ ngủ ). Những bài hát gợi lên ở trẻ những tình cảm yêu thương
con người, nhắc nhở trẻ luôn quan tâm tới những người thân của mình như ông
bà, cha mẹ, anh chị, cô giáo, bạn bè và thấy gắn bó với gia đình như bài “/
"25”; “_”; “/].”; “'E<;]”; “1I.
9,” trẻ thêm, yêu quê hương đất nước, gợi cho trẻ niềm tự hào dân tộc qua
9
hình ảnh sinh động của bài “/T<]”; “V29`”; “U"G.5.”;
“DI1.G.>”
Âm nhạc luôn nhắc trẻ nhớ ơn những người đã hy sinh cho Tổ Quốc và
mang đến cho trẻ một cuộc sống hòa bình ấm no hạnh phúc như bài “1$
'”; “/-5:9:”; “/-5:9:9a.”; “bZ5,”
âm nhạc còn mở mang sự hiểu biết cho trẻ về các dân tộc khác trong cộng đồng
người Việt, nhen nhóm trong trẻ tình hữu nghị quốc tế qua một số bài hát hoặc
trích đoạn tác phẩm nước ngoài như “/"c”; “d>”; “/8”
Sự ngộ nghĩnh của các loài vật hoặc cây cỏ như “/M"2”;
“/ee".”; “D..f"”; “Kg.”; “U,8.
."N”; “U,8.e[.W”; “De9E” mang lại cho trẻ lòng
nhân ái, biết yêu qu_ và bảo vệ những con vật có ích cho cuộc sống; các bài hát đó
giáo dục trẻ tính ngoan ngoãn, biết chê trách điều xấu và làm theo điều hay lẽ phải.
Trong khi hoạt động âm nhạc trẻ được cùng nhau hát, múa, chơi trò chơi đã
giáo dục trẻ tình đoàn kết, thương yêu giúp đỡ nhau - ở đó sự đồng cảm và tinh thần
kỷ luật, _ thức tập thể của trẻ được hình thành. Hoạt động âm nhạc còn động viên

những trẻ nhút nhát, thiếu tự tin mạnh dạn hơn, nhanh chóng hòa nhập cộng đồng.
Âm nhạc giúp trẻ cảm thấy vui tươi thoải mái trong sinh hoạt hàng ngày;
âm nhạc còn ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ, hành vi của trẻ như tự kìm chế
bản thân; biết cảm thông, giúp đỡ quan tâm đến bạn và mọi người xung quanh
Đây cũng chính là những điều kiện cần thiết góp phần hình thành phát triển và
hoàn thiện nhân cách trẻ.
1.2.3. Âm nhạc góp phần giáo dục trí tuệ cho trẻ
Với hoạt động nghe hát nghe nhạc hoặc trò chơi âm nhạc trẻ tập trung ghi
nhớ, chú _ quan sát; biết so sánh độ cao thấp của âm thanh để xác định hướng
tiến hành của giai điệu. Trẻ còn biết phân biệt các âm sắc như âm sắc của các
loại nhạc cụ hay âm sắc của giọng người ), bước đầu nhận xét các hình tượng
biểu hiện trong âm nhạc. Trẻ ghi nhớ đặc điểm, tính chất âm nhạc; biết đánh giá
tác phẩm được nghe từ đó liên tưởng tích lũy kiến thức cơ bản về gia đình - xã
hội - về các hiện tượng thiên nhiên qua các khái niệm âm nhạc đơn giản như tiết
tấu, nhịp độ, cường độ đây là những trải nghiệm ban đầu giúp trẻ đánh giá cái
đẹp của nghệ thuật âm nhạc do vậy trí tuệ trẻ phải hoạt động tích cực.
10
“Khi học hát, trẻ tiếp thu đường nét giai điệu, tiết tấu, âm nhạc với lời ca giản
dị, dễ hiểu gần gũi với trẻ của các bài hát giúp trẻ làm quen với văn hóa nhân loại nói
chung và văn hóa dân tộc nói riêng; ca hát sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát âm
chính xác, lời nói biểu cảm và mở rộng vốn từ cho trẻ” [15, tr.34].
Nội dung giáo dục âm nhạc được chia theo từng độ tuổi với các tác phẩm
ngày một khó hơn đòi hỏi trẻ phải tích cực tư duy, tưởng tượng, sáng tạo khi
tham gia các hoạt động âm nhạc.
1.2.4. Âm nhạc góp phần giáo dục thể chất cho trẻ
Ca hát “giúp trẻ củng cố cơ quan phát âm, có hơi thở sâu, tránh nói lắp;
hoạt động hát còn đẩy mạnh chức năng hoạt động của các cơ quan phát thanh,
hô hấp, làm cho giọng của trẻ tốt hơn, tạo điều kiện rèn luyện phối hợp giữa
nghe và hát” [7, tr.12]. Âm nhạc còn được coi là phương tiện tốt nhất để phát
triển tai nghe cho trẻ. Tính chất đa dạng của các tác phẩm và các dạng hoạt động

âm nhạc phong phú đã gợi cho trẻ những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim
mạch, sự trao đổi máu, sự hô hấp, giãn nở cơ.
Trong vận động theo nhạc trẻ vừa tư duy tưởng tượng sáng tạo - ghi nhớ
tác phẩm vừa thể hiện hứng thú của mình với âm nhạc bằng những động tác
nhún nhảy, lắc thân người theo giai điệu của bài hoặc thực hiện những động tác
múa đơn giản. Sự thay đổi trong nhịp điệu tiết tấu bài hát bản nhạc làm cho
động tác của trẻ trở nên nhịp nhàng, uyển chuyển và chính xác hơn; tạo cho trẻ
sự hoạt bát nhanh nhẹn và tư thế đẹp, duyên dáng.
Hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non đã góp phần hình thành
và phát triển nhân cách cho trẻ. Mối liên hệ giữa các mặt giáo dục được thể hiện
đa dạng qua sự phong phú của các hoạt động âm nhạc. “Sự nhạy cảm và tai nghe
âm nhạc được phát triển ở mức độ phù hợp giúp trẻ có những tình cảm, hành vi
tốt đẹp, đẩy mạnh hoạt động trí tuệ, thường xuyên và hoàn thiện mọi vận động
thể chất ở trẻ” [15, tr.35]. Nhận thức đúng _ nghĩa của giáo dục âm nhạc là góp
phần giáo dục toàn diện cho trẻ, là điều kiện cần thiết để thực hiện tốt việc tổ
chức hoạt động âm nhạc cho các cháu.
11
1.3. Đặc điểm tâm, sinh lý và khả năng âm nhạc của trẻ 5 - 6 tuổi
1.3.1. Đặc điểm tâm, sinh lý của trẻ 5 - 6 tuổi
hihhhFW94<HG.@AB%<2j.9L\
Đặc điểm nổi bật trong đời sống tâm l_ của trẻ 5 - 6 tuổi là sự tưởng tượng
phong phú kết hợp sự sáng tạo ngộ nghĩnh. Ở tuổi mẫu giáo lớn tư duy của trẻ
chuyển dần từ sự cảm nhận đánh giá hình thức bên ngoài sang nghiên cứu và tìm
hiểu bản chất bên trong của mỗi sự vật hiện tượng. Những thuộc tính cụ thể và
sinh động như màu sắc, âm thanh có tác động mạnh lên các giác quan và ghi
dấu ấn trong tâm trí trẻ. Đối với trẻ mọi thứ đều có thể thiên biến vạn hóa một
cách hết sức linh hoạt. Tính linh hoạt trong suy nghĩ của trẻ cũng là một trong
những điều kiện cần cho các hoạt động sáng tạo nghệ thuật.
Ở độ tuổi này vui chơi là hoạt động chủ đạo. Khi chơi, trẻ thường thoát ra
khỏi bản thân để nhập vai mình một cách hết sức tự nhiên, trò chơi là một hình thức

vận động mà qua đó cơ thể non nớt của trẻ được phát triển và hoàn thiện hơn.
Trẻ 5 - 6 tuổi có khả năng tập trung chú _ lâu hơn, có khả năng tri giác
toàn vẹn hình tượng âm nhạc và cảm nhận được trạng thái chung của tác phẩm,
khả năng hiểu và cảm nhận về nhịp điệu tiết tấu âm nhạc của trẻ dễ dàng hơn so
với các độ tuổi khác.
hihh!hFW948<HG.@AB%<2j.9L\
Trẻ em vốn học mà chơi, chơi mà học nên các hoạt động âm nhạc kết hợp
với trò chơi là một hình thức hấp dẫn. Tuy nhiên, tùy thuộc vào sự phát triển của
lứa tuổi mà trẻ có những hoạt động học - chơi phù hợp.
Độ tuổi này bộ máy phát âm còn yếu, nhạy cảm và chưa ổn định; giọng trẻ
cao và yếu do thanh quản của trẻ to bằng một nửa - các dây thanh đới mảnh
hơn so với người lớn; vòm họng cứng chưa linh hoạt - lưỡi chưa hoàn thiện
lấp khá đầy khoang miệng, hơi thở yếu. Giọng hát tự nhiên giữa cháu trai
và cháu gái không có sự khác biệt nhiều; “các âm phát ra chưa rõ ràng,
nhiều khi không theo chủ định của trẻ. Âm vực trẻ không rộng, âm vực
thuận lợi để trẻ 5 - 6 tuổi có thể hát tự nhiên âm vang là từ Do (Re) đến Si
(Do) [26, tr.137].
12
Âm thanh của trẻ sẽ phát triển tốt nếu được chăm sóc cẩn thận và rèn luyện
có phương pháp. Trẻ mẫu giáo tiếp nhận thế giới xung quanh bằng trực quan
cảm tính do đó hoạt động ca hát và vui chơi, đặc biệt là vận động âm nhạc tạo
điều kiện cho trẻ bộc lộ cảm xúc một cách ngẫu hứng; trẻ luôn có nhu cầu giao
tiếp với xung quanh và giải tỏa năng lượng cơ thể. Những hoạt động có tiết tấu
nhịp nhàng tạo sự phát triển cân bằng giữa các giác quan làm cho trẻ hoạt bát và
nhanh nhẹn hơn; biết phối hợp động tác với âm nhạc linh hoạt hơn.
1.3.2. Khả năng âm nhạc của trẻ 5 - 6 tuổi
Trẻ 5 - 6 tuổi đã thể hiện tính độc lập cao hơn và ham tìm hiểu hơn so với trẻ
3- 4 tuổi. Những câu hỏi như “Vì sao? Thế nào? Cái gì?” luôn được đặt ra trong
quá trình tư duy, trẻ bắt đầu nắm được mối quan hệ giữa các sự vật hiện tượng khác
nhau trong cuộc sống.

Trẻ nhóm tuổi này có khả năng phân biệt và so sánh những dấu hiệu của
một số phương tiện biểu hiện âm nhạc, hiểu mối quan hệ giữa chúng và tính chất
chung của âm nhạc. Trẻ có thể phân biệt được sự cao thấp của âm thanh; giai
điệu bài hát đi lên hoặc đi xuống; cường độ âm thanh to nhỏ và cả sự thay đổi về
sắc thái mạnh, nhẹ; trẻ biết phân biệt âm sắc của một số nhạc cụ và giọng hát;
phân biệt tính chất âm nhạc hay nhịp độ nhanh chậm của bài hát. Cảm giác tai
nghe và kinh nghiệm nghe nhạc của trẻ được tích lũy nhiều hơn. Trẻ hiểu được
yêu cầu thể hiện bài hát hoặc biết kết hợp các động tác vận động với bài hát cho
sinh động. Hứng thú với từng dạng hoạt động âm nhạc của trẻ khác nhau do vậy
khả năng âm nhạc của từng trẻ cũng thể hiện rõ nét hơn. Trẻ biểu hiện sự thích
thú một dạng hoạt động âm nhạc nào đó rõ rệt như có trẻ thì thích những bài hát,
điệu múa này còn một số trẻ lại thích những bài hát, điệu múa khác; có trẻ lại
thích trò chơi với nhạc cụ. Một số trẻ biết nhận xét đánh giá bạn hoặc tự đánh
giá mình - trẻ có thể nhận xét bạn này hát hay, bạn kia hát không hay hoặc thấy
mình hát bài này không hay bằng bài kia. Mức độ phát triển khả năng âm nhạc
13
của trẻ cùng một nhóm tuổi không giống nhau, ví dụ một số trẻ hát tốt nhưng
cảm giác về tiết tấu khi kết hợp hát với vận động chưa tốt…
Nhìn chung độ tuổi này giọng trẻ có độ vang, âm sắc giọng ổn định, tầm
cữ giọng mở rộng hơn; sự phối hợp giữa nghe và hát hoặc hát và vận động tốt
hơn so với trẻ 4- 5 tuổi. Trẻ 5 - 6 tuổi có thể hát được cao độ quãng 7, quãng 8.
Với sự giúp đỡ của giáo viên trẻ tiếp thu các hoạt động âm nhạc dễ dàng, tự tin
hơn, có khả năng ghi nhớ liên tục động tác với âm nhạc và thích HĐAN. Giáo
viên kết hợp giảng giải giúp trẻ hiểu được những kiến thức đơn giản về nhạc l_
và có thể dạy trẻ một số kỹ năng chơi đàn đơn giản.
Trong vận động trẻ thể hiện được sự mềm dẻo, nhanh nhẹn; biết di chuyển
đội hình và định hướng trong không gian; biết phối hợp vận động với âm nhạc và
biết thể hiện diễn cảm bài hát. Qua hoạt động với âm nhạc trẻ nắm được các
động tác vận động cơ bản như đi, chạy, nhảy và có khả năng vận dụng các động
tác riêng lẻ vào trong các điệu múa, trò chơi âm nhạc với những yếu tố sáng tạo

nhất định. Trẻ biết phối hợp động tác với bạn hoặc động tác giữ thăng bằng một
chân; biết xoay xung quanh bạn và quanh mình. Các động tác vận động và múa
phong phú hơn như động tác nhảy chân sáo, đá lăng chân, chạy hất gót…tuy vậy trẻ
vẫn còn hạn chế ở kỹ năng khống chế, sử dụng động tác thân mình và các động tác
có biên độ hẹp.
Từ những đặc điểm trên, trong quá trình giáo dục âm nhạc cho trẻ giáo viên
không những phải tìm hiểu những đặc điểm lứa tuổi nói chung, mà còn phải chú _ cả
những đặc điểm cá biệt ở từng trẻ để lựa chọn phương pháp biện pháp cho phù hợp.
1.4. Nội dung giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi
Nói đến nội dung GDAN có nghĩa là nói đến các bài hát, các khái niệm âm
nhạc đơn giản, các động tác vận động và các trò chơi âm nhạc … giáo viên muốn
gửi đến cho trẻ, thông qua các phương pháp, biện pháp, nghệ thuật lên lớp của mình
để giáo dục trẻ, với mục đích góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách cho trẻ,
giúp trẻ có hứng thú và nhu cầu hoạt động âm nhạc. Nội dung giáo dục âm nhạc
cho trẻ ở trường mầm non được tiến hành theo 4 dạng hoạt động chủ yếu là ca
hát, nghe hát nghe nhạc, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc, trong đó:
14
Hoạt động hát là hoạt động âm nhạc được trẻ yêu thích. Nó là động lực
giúp trẻ đến với âm nhạc và là phương tiện đặc biệt hỗ trợ tích cực cho các hoạt
động giáo dục khác ở trường mầm non. Trẻ được học hát các bài hát dành cho
trẻ mầm non, được cùng cô trò chuyện về _ nghĩa nội dung bài hát giúp trẻ cảm
nhận nghệ thuật qua đó giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ, tạo điều
kiện rèn luyện cho trẻ những kỹ năng hoạt động âm nhạc phong phú.
Vận động âm nhạc là sự phối kết hợp giữa âm nhạc và các động tác nhảy
múa, sử dụng đồ chơi âm nhạc để gõ đệm theo lời hát giúp trẻ cảm nhận về nhịp
điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển trí tuệ và thể chất.
Nghe hát - nghe nhạc là hình thức tạo điều kiện để trẻ được thưởng thức
và nhận biết một số tác phẩm âm nhạc tiêu biểu, các làn điệu dân ca các vùng
miền, các thể loại bài hát dưới nhiều hình thức biểu diễn hấp dẫn khác nhau làm
phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của trẻ

Trò chơi âm nhạcgiúp trẻ phát triển tai nghe, cảm giác về tiết tấu nhịp
điệu… đồng thời ôn luyện những kỹ năng hoạt động nghệ thuật cho trẻ, vì vậy
trò chơi âm nhạc được thực hiện với các nội dung và hình thức hấp dẫn, phù hợp
với nội dung bài học và đặc điểm tâm sinh l_ của trẻ. Khi tham gia trò chơi đóng
vai, diễn kịch, tập thể hiện tính cách của nhân vật theo bài hát; chơi các trò chơi
có phản xạ nhanh, các hình thức biểu diễn văn nghệ trong khi chơi giúp trẻ có
tác phong mạnh dạn tự tin trong sinh hoạt tập thể.
Trẻ được làm quen với các chủ đề âm nhạc mô tả hình tượng sinh động và
qua đó trẻ sẽ họa lại bằng động tác mô phỏng về các hiện tượng thiên
nhiên, về tính cách của các con vật ngộ nghĩnh, hoặc nhân cách hóa
những sự vật, sự việc như: máy bay, ô tô, tầu hỏa, xe lu, tiếng gió thổi,
sóng biển… làm phong phú đời sống âm nhạc của trẻ [27, tr.7,8].
1.5. Mục đích - nhiệm vụ dạy học âm nhạc đối với trẻ
1.5.1. Mục đích của giáo dục âm nhạc đối với trẻ
“Mục đích của giáo dục âm nhạc ở trường mầm non là đưa âm nhạc
đến với đời sống trẻ thơ, đặt cơ sở ban đầu cho việc giáo dục văn hoá âm
15
nhạc, góp phần giáo dục thẩm mỹ, đạo đức; đẩy mạnh sự phát triển trí tuệ
thể chất cho trẻ” [15, tr.42].
Giáo dục văn hoá âm nhạc cho trẻ là một quá trình phức tạp gồm nhiều giai
đoạn được thực hiện liên tục cùng với quá trình đào tạo con người. “Đây là việc
làm quan trọng vì những ấn tượng về cái đẹp của nghệ thuật âm nhạc mà trẻ tiếp
nhận được không chỉ khơi dậy ở trẻ những cảm xúc chân thực đầu tiên với âm nhạc
mà còn được giữ mãi trong tâm hồn trẻ” [15, tr.43]. Trong chương trình giáo dục
trẻ mầm non thì giáo dục âm nhạc được coi là một nội dung quan trọng - là một
phương tiện hữu hiệu góp phần hình thành, phát triển và hoàn thiện nhân cách trẻ.
Trẻ được tham gia hoạt động âm nhạc với nhiều nội dung và hình thức khác nhau
nhưng rất phong phú, hấp dẫn. Đây là môn học và là một hoạt động được trẻ yêu
thích vì nó phù hợp với sở thích âm nhạc, đáp ứng được nhu cầu hoạt động của trẻ;
qua âm nhạc trẻ được bộc lộ cảm xúc - tình cảm trong suy nghĩ, âm nhạc còn là

phương tiện rất hiệu quả giúp trẻ tích luỹ những kỹ năng sống của mình.
Thông qua âm nhạc trẻ biết nâng niu và giữ gìn những giá trị tốt đẹp của
cuộc sống. Trẻ em có tính hiếu động, thích cái mới lạ nên mối quan hệ giữa âm
nhạc và vận động ở trẻ được hình thành dễ dàng. Vận động theo nhạc cũng
chính là cơ sở ban đầu hình thành cho trẻ những kỹ năng thể hiện cảm xúc của
mình bằng động tác hình thể. Trò chơi âm nhạc là hình thức hoạt động sáng tạo,
phong phú và hấp dẫn nhất đối với trẻ. Trò chơi còn giúp cho nội dung giáo dục
âm nhạc trở nên sinh động và đa dạng hơn.
1.5.2. Nhiệm vụ dạy học âm nhạc đối với trẻ 5 - 6 tuổi
Xuất phát từ mục đích giáo dục và phát triển toàn diện nhân cách trẻ; căn
cứ vào đặc điểm của các HĐAN và đặc điểm lứa tuổi thì nhiệm vụ giáo dục âm
nhạc cho trẻ mẫu giáo bao gồm:
- Giáo dục hứng thú với âm nhạc cho trẻ bằng con đường phát triển cảm thụ âm
nhạc, tai nghe âm nhạc; giúp trẻ cảm nhận sâu sắc tiến tới hiểu nội dung tác phẩm;
được tiếp xúc với âm nhạc thường xuyên giúp trẻ có khả năng nhận biết tính chất âm
nhạc, cảm giác về tiết tấu và hình thành giọng hát tốt.
16
- Mở rộng những ấn tượng âm nhạc cho trẻ qua cách làm quen với các tác
phẩm âm nhạc đa dạng dưới nhiều hình thức khác nhau. Đối với trẻ, việc thay
đổi các hình thức hoạt động âm nhạc, việc tìm kiếm các bài hát mới lạ sẽ mang
lại niềm vui và sự hứng thú với âm nhạc cho trẻ.
- Cung cấp cho trẻ một số khái niệm âm nhạc đơn giản riêng lẻ; dạy trẻ
những kỹ năng âm nhạc đơn giản, tập thể hiện tính chân thực, hồn nhiên và biểu
cảm khi trình diễn các tác phẩm âm nhạc. Khơi dậy những biểu hiện ban đầu về
sở thích âm nhạc trên cơ sở những ấn tượng và khái niệm âm nhạc trẻ đã tiếp thu
được; bước đầu hình thành thái độ lựa chọn sau đó là sự đánh giá nhận xét các
tác phẩm.
“Phát triển ở trẻ năng lực cảm thụ, tưởng tượng; sự tập trung chú _, biết
nhận xét, có khả năng diễn tả hứng thú và sự lựa chọn; phát huy tính tích cực
sáng tạo trong tất cả các dạng hoạt động âm nhạc vừa sức với trẻ” [7, tr.19].

Tạo cho trẻ tính độc lập, sáng tạo từ đó trẻ có hứng thú và nảy sinh nhu
cầu hoạt động âm nhạc. Ngoài ra, giáo dục âm nhạc còn bồi dưỡng tình cảm dân
tộc mà âm nhạc chính là một phương tiện sắc bén vì nó lưu giữ những nét đặc
sắc của dân tộc một cách sinh động và sâu sắc trong tâm hồn trẻ.
1.6. Phương pháp tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi
1.6.1. Một số phương pháp dạy cơ bản
hBhhh8[9(kSj.\
Làm mẫu và sử dụng đồ dùng trực quan là biện pháp quan trọng giúp trẻ
tri giác toàn vẹn âm nhạc với vận động trong một khối thống nhất. Giáo viên
vừa sử dụng đồ dùng giảng dạy có hiệu quả vừa làm động tác điệu bộ cử chỉ
minh hoạ phù hợp và thể hiện sắc thái tình cảm qua nét mặt cho trẻ nhìn thấy vì
những gì trẻ được nghe kết hợp trực tiếp nhìn giúp trẻ khắc sâu ấn tượng, cảm
nhận tính chất, góp phần phát triển thẩm mĩ và giáo dục tình cảm cho trẻ.
hBhh!hk<\
Dùng lời là biện pháp cần thiết để giải thích chi tiết, đặc điểm động tác và
kích thích trẻ hoạt động độc lập. Trong giáo dục âm nhạc phương pháp dùng lời
không phải là phương pháp quan trọng nhưng rất cần thiết và có vai trò hỗ trợ
17
cho các phương pháp khác như phương pháp trình bày tác phẩm, phương pháp
thực hành luyện tập hay phương pháp kiểm tra đánh giá. Chính vì vậy khi sử
dụng lời nói trong dạy học âm nhạc cần phải có sự chuẩn bị kỹ, dùng lời đúng
lúc, đúng chỗ.
Phương pháp dùng lời trong giáo dục âm nhạc rất phong phú và đa dạng.
Dùng lời để diễn giải, giải thích nội dung, tư tưởng của tác phẩm âm nhạc, là
phương tiện để diễn tả âm nhạc, trò chuyện với trẻ về nội dung âm nhạc, kể
chuyện về âm nhạc, đặt câu hỏi gợi mở, nhắc nhở những chỗ trẻ quên, hướng
dẫn trẻ thực hành các hoạt động âm nhạc, khích lệ động viên trẻ… Các biện
pháp dùng lời phải được lựa chọn để sử dụng vào các hoạt động âm nhạc khác
nhau, phục vụ cho mục đích và yêu cầu cụ thể của từng tiết học, từng độ tuổi sao
cho phù hợp.

Trong quá trình cho trẻ nghe nhạc hay cảm thụ âm nhạc, giáo viên sử dụng
lời nói phải hết sức ngắn gọn, rõ ràng, phải hướng tới tính chất, nội dung và các
phương tiện diễn tả âm nhạc. Lời nói của cô phải phù hợp với tính chất của tác
phẩm âm nhạc. Để giới thiệu về một tác phẩm âm nhạc mà trẻ sắp được học, lời
giới thiệu về tác giả tác phẩm phải ngắn gọn, đầy đủ _, trò chuyện với trẻ về nội
dung tác phẩm, đọc một vài câu thơ nhằm lôi cuốn, dẫn dắt trẻ đến với tác phẩm.
Biện pháp dùng lời trong quá trình hướng dẫn trẻ múa và vận động theo
nhạc, trước khi làm mẫu hay sau khi làm mẫu cho trẻ giáo viên dùng lời để giải
thích yêu cầu của các động tác múa và kết hợp giữa động tác với âm nhạc.
Trong khi cho trẻ luyện tập, giáo viên nói với trẻ về những chi tiết của động tác
và tính chất âm nhạc. Khi trẻ chưa thực hiện được hoặc thực hiện được rồi giáo
viên cũng cần sử dụng lời nói để nhắc nhở, động viên trẻ. Trong quá trình thực
hành luyện tập giáo viên đặt hêọ thống câu hỏi để trẻ trả lời… Tất cả các quá
trình hoạt động âm nhạc đều sử dụng phương pháp dùng lời nhưng giáo viên
phải tùy thuộc vào từng độ tuổi để có nhiều biện pháp dùng lời khác nhau.
Phương pháp dùng lời kết hợp với các phương pháp khác trong dạy học âm nhạc
sẽ đem lại hiệu quả cao trong quá trình giáo dục âm nhạc cho trẻ.
18
hBhhih S*\lm h!in
Thực hành nghệ thuật là phương pháp thực hành mang tính trình diễn các
tác phẩm nghệ thuật, là việc giáo viên hướng dẫn cho trẻ lặp đi lặp lại các kĩ
năng vận động, hát, nghe và được coi là phương pháp tổ chức hoạt động âm
nhạc của trẻ. Phương pháp này được sử dụng trong suốt quá trình dạy học âm
nhạc, ngay từ hoạt động cảm thụ âm nhạc đến khi trẻ được nghe nhạc nghe hát
đến các HĐAN khác như: hát, múa, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc.
Trong quá trình cho trẻ nghe nhạc, sự trình bày diễn cảm của giáo viên là
động lực thu hút trẻ tập trung chú _ lắng nghe. Khi đó trẻ so sánh, phân biệt
những thuộc tính của âm thanh, độ cao thấp - to nhỏ, tính chất của tiết tấu hay
hướng đi của giai điệu. Khi hướng dẫn trẻ thực hành nghe nhạc giáo viên nên
sắp xếp chỗ ngồi sao cho mọi trẻ đều nhìn thấy cô trình diễn, nghe rõ giọng hát

hay tiếng đàn của cô. Giáo viên trực tiếp hát cho trẻ nghe ca khúc, bài hát dân ca
có thể vừa đàn vừa hát hoặc kết hợp gõ đệm bằng mõ, trống, phách, xúc xắc
Giáo viên có thể mời người hát, đàn cho trẻ nghe, hoặc cho nghe qua phương
tiện, hoặc trẻ vừa nghe hát vừa xem cô múa. Với hình thức này sẽ tạo cho trẻ
hứng thú, say mê thưởng thức và cùng phụ họa với cô theo nhịp điệu âm nhạc.
Khi hướng dẫn trẻ thực hành kĩ năng vận động theo nhạc, giáo viên dạy trẻ
nhảy múa, thực hiện các động tác phối hợp của thân thể với nhịp điệu âm nhạc,
tạo hình tượng nghệ thuật qua đó giáo dục thẩm mĩ cho trẻ. Hướng dẫn trẻ thực
hành giáo viên phải kiên nhẫn trình bày nhiều lần và có sự thay đổi trong hình
thức trình bày. Khi hát, khi đàn theo giai điệu của bài giúp trẻ có điểm dựa về
cao độ trẻ sẽ thuộc bài hát nhanh hơn.
Đối với việc rèn kĩ năng ca hát cô dạy trẻ hát đúng nhạc, rõ lời, biết hát
biểu diễn sắc thái tình cảm, tạo cho trẻ hứng thú ca hát. Có nhiều cách khác nhau
để dạy trẻ thuộc bài hát và tập các hình thức biểu diễn đạt được hiệu quả như cô
đọc chậm lời bài hát cho trẻ nghe, bắt nhịp cho trẻ hát theo cô cả bài hát nhiều
lần cho trẻ thuộc dần dần. Giáo viên căn cứ vào bài hát dễ hay khó, dài hay
ngắn, mức độ đã biết của trẻ để chọn cách luyện tập cho trẻ. Khi trẻ thuộc bài
giáo viên hướng dẫn trẻ thể hiện sắc thái tình cảm, cho trẻ tập các hình thức biểu
diễn như hát đồng ca, song ca, tốp ca, hát có lĩnh xướng, hát to nhỏ, nhanh
19
chậm. Phương pháp thực hành luyện tập giúp trẻ nắm bắt tác phẩm, rèn luyện
các kĩ năng âm nhạc và hoàn thiện bài hát. Khi sử dụng phương pháp này giáo
viên cần chú _ đến sức khỏe cũng như khả năng chịu đựng của từng nhóm trẻ,
bên cạnh đó cô nên phối hợp với phương pháp dùng lời để gợi mở, khuyến
khích trẻ khi thực hành luyện tập. Việc thay đổi các trạng thái hoạt động âm nhạc
từ tĩnh sang động như từ nghe nhạc sang hát, múa hoặc vận động theo nhạc phải
có sự luân phiên, hợp lí để trẻ không chán và tận dụng thời gian giúp trẻ tiếp thu
kiến thức được nhiều hơn. Mỗi dạng hoạt động âm nhạc không nên luyện tập kéo
dài sẽ làm cho trẻ chóng mệt. Giáo viên có thể làm cho trẻ yêu thích âm nhạc
bằng nhiều cách nhưng đầu tiên là tạo điều kiện cho trẻ được nghe và tiếp xúc với

âm nhạc càng nhiều càng tốt, đặc biệt là được nghe và xem chính các cô giáo thể
hiện. Do vậy, phương pháp thực hành nghệ thuật là phương pháp đặc thù của bộ
môn âm nhạc, nó chiếm một vị trí quan trọng trong suốt quá trình dạy học âm
nhạc.
1.6.2. Phương pháp tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi
1.6.2.1. Dạy trẻ kỹ năng ca hát được tiến hành theo trình tự sau:
- Làm quen với bài hát, giới thiệu bài: Trước khi dạy trẻ hát giáo viên cho
trẻ làm quen với bài hát mới mọi lúc, mọi nơi. Khi giới thiệu giáo viên dùng lời
nói ngắn gọn sinh động dễ hiểu gần gũi với trẻ để giới thiệu tên bài hát, tên tác
giả.
- Hát mẫu: Cô hát mẫu trực tiếp cho trẻ nghe đúng cao độ trường độ và hát
rõ lời kết hợp động tác cử chỉ minh hoạ phù hợp sau đó cho trẻ nghe qua phương
tiện như đàn, băng đài, băng hình. hát
- Dạy trẻ hát: Sau khi trình bày bài hát thì cô bắt nhịp cho trẻ hát theo cô từ
đầu đến hết bài nhiều lần đến khi trẻ nắm được lời bài hát. Giáo viên có thể đọc
chậm lời bài hát cho trẻ dễ nhớ. Trong quá trình dạy hát giáo viên động viên
khuyến khích và sửa sai cho trẻ. Khi trẻ đã nắm được bài hát cô cho trẻ hát luân
phiên thay đổi giữa tổ, nhóm, cá nhân kết hợp các đạo cụ minh hoạ phù hợp.
20
- Đàm thoại với trẻ: Sau cùng, cô đàm thoại với trẻ về tên bài hát, tên tác
giả hoặc vài nét về nội dung tác phẩm.
1.6.2.2. Dạy trẻ kỹ năng nghe hát - nghe nhạc
Trước khi cho trẻ nghe cô cho trẻ làm quen với bài hát mọi lúc mọi nơi sau
đó tiến hành dạy trẻ theo các bước:
- Giới thiệu bài: Cô dùng lời nói ngắn gọn, sinh động, dễ hiểu gần gũi với
trẻ để giới thiệu tên bài hát, tên tác giả hoặc xuất xứ làn điệu dân ca. Có thể đàn
giai điệu hoặc cho trẻ nghe một vài âm thanh có liên quan đến nội dung bài hát
để thu hút sự chú _ của trẻ.
- Hát cho trẻ nghe: Cô hát chính xác về cao độ, trường độ, hát diễn cảm rõ
lời bài hát. Sau khi hát trực tiếp cho trẻ nghe cô cho trẻ nghe qua phương tiện

như băng hình, băng đài hoặc diễn tấu bằng các loại nhạc cụ.
- Đàm thoại, củng cố tác phẩm: Sau cùng giáo viên đàm thoại với trẻ về
tên bài hát, tên tác giả, tác phẩm; tính chất giai điệu, tiết tấu lời ca
1.6.2.3. Dạy trẻ kỹ năng vận động theo nhạc
Trước khi dạy trẻ vận động cô phải dạy trẻ thuộc bài hát. Dạy trẻ vận động
theo nhạc được thực hiện theo trình tự sau:
- Giới thiệu bài: Cô giới thiệu về tên bài hát, tên vận động hoặc vài nét về
vận động mà trẻ sắp học sau đó cho trẻ hát lại bài hát và xếp đội hình cho trẻ.
- Làm mẫu, phân tích động tác: Giáo viên làm mẫu vài lần để trẻ được xem cô
thực hiện nên cô phải làm mẫu chính xác, đẹp sau đó phân tích chi tiết động tác
để trẻ nắm được động tác và cô tiến hành dạy trẻ vận động.
- Xếp đội hình và cho trẻ luyện tập: Sau khi phân tích động tác giáo viên xếp đội
hình và cho trẻ vận động.
- Thi đua tổ nhóm cá nhân: Khi trẻ nắm được động tác, giáo viên cho trẻ thi
đua tổ nhóm cá nhân, có thể kết hợp các đạo cụ minh họa phù hợp.
- Đàm thoại: Cuối giờ học giáo viên đưa hệ thống câu hỏi về tên bài hát, tên
tác giả, tên vận động hoặc vài nét về vận động để trẻ trả lời.
1.6.2.4. Hướng dẫn trẻ chơi trò chơi âm nhạc
21
Trẻ ở lứa tuổi mầm non học tập thông qua hoạt động vui chơi. Các HĐAN
như ca hát, vận động theo nhạc, nghe hát nghe nhạc được tổ chức dưới dạng trò
chơi luôn là hình thức hấp dẫn, lôi cuốn trẻ và được mọi trẻ yêu thích, giáo viên
hướng dẫn trẻ chơi như sau:
- Giới thiệu trò chơi
- Giải thích cách chơi, luật chơi
- Hướng dẫn trẻ chơi và chơi cùng trẻ.
- Trong khi tổ chức cho trẻ chơi, cần khuyến khích, động viên các trẻ tham
gia; cô nên nâng dần mức độ và yêu cầu của trò chơi sau mỗi lần chơi. [7, tr.80] .
K7NT8.\
Trò chơi dựa vào nội dung bài hát: Trẻ đóng vai các nhân vật vừa diễn vừa hát.

Trò chơi giúp trẻ nhận biết các phương tiện diễn tả cơ bản của âm nhạc.
Trò chơi rèn luyện trí nhớ AN: Trẻ nhắc lại giai điệu khi nghe giáo viên
đàn, nhìn tranh đoán tên bài hát, nghe giai điệu nhận ra bài hát…
Tiểu kết chương 1
Trong chương trình giáo dục ở trường mầm non thì giáo dục âm nhạc là
một hoạt động nghệ thuật gần gũi với trẻ, được trẻ yêu thích và là nguồn cảm
hứng mạnh mẽ giúp trẻ cảm nhận cái hay cái đẹp trong nghệ thuật và trong cuộc
sống. Hoạt động âm nhạc là một hoạt động không thể thiếu đối với trẻ vì nó gắn
với các hoạt động khác trong một ngày ở trường mầm non (từ lúc tới trường,
trong giờ học, trong các hoạt động chung đến khi về nhà). Âm nhạc còn là
phương tiện rất hữu hiệu khi phối hợp với các hoạt động giáo dục khác, giúp trẻ
có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong cuộc sống. Nghệ thuật âm nhạc
có vai trò quan trọng giúp nuôi dưỡng và phát triển tâm hồn trẻ.
Việc giáo dục âm nhạc được coi là yếu tố quan trọng trong quá trình hình
thành và phát triển nhân cách trẻ bởi chính các hoạt động âm nhạc đã góp phần
điều chỉnh các hành vi, thao tác, ứng xử của trẻ đối với thế giới xung quanh cũng
như thái độ của bản thân trẻ đối với chính mình. Hoạt động với âm nhạc giúp trẻ
dễ thích nghi với môi trường và khẳng định mình trong xã hội. Giáo dục âm nhạc
22
cho trẻ còn giúp trẻ tự tin, nhanh nhẹn, sáng tạo hơn trong mọi hoạt động, nhanh
chóng hoà nhập cộng đồng.
Có thể giáo dục âm nhạc bằng nhiều cách khác nhau, giáo dục ở các độ
tuổi khác nhau nhưng với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thì âm nhạc là một phương tiện hữu
hiệu nhất để giáo dục trẻ về các mặt đức, trí, thể, mĩ, góp phần phát triển và hoàn
thiện nhân cách trẻ mầm non nói chung và trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng.
23
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG SỬ DỤNG BÀI HÁT TRONG TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TẠI
TRƯỜNG THỰC HÀNH MẦM NON (ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG)

2.1. Vài nét về trường Thực hành Mầm non (Đại học Hải Phòng)
2.1.1. Cơ cấu tổ chức và cơ sở vật chất của trường Thực hành Mầm non
!hhhh/;%3G.
Trong mục “phạm vi nghiên cứu” ở phần đầu của luận văn chúng tôi đã
đưa ra khách thể nghiên cứu của đề tài là trường Thực hành Mầm non (Đại học
Hải Phòng). Nằm trên địa bàn quận Kiến An thành phố Hải Phòng, trường được
thành lập khoảng tháng 6 năm 1989. Khi mới thành lập, trường Thực hành Mầm
non là một tổ thực hành của trường Trung học Sư phạm Nhà trẻ mẫu giáo Hải
Phòng và là cơ sở thực hành trực tiếp của sinh viên Sư phạm mầm non. Đến năm
2007 thì “tổ thực hành” đó được đổi tên là trường Thực hành Mầm non trực
thuộc trường Đại học Hải Phòng. Trường là nơi thực hành, thực tập và rèn nghề
thường xuyên của sinh viên Sư phạm Khoa mầm non. Trường có nhiệm vụ đón
sinh viên sư phạm mầm non về kiến tập - thực tập nên giáo viên của trường lên
tiết minh hoạ phương pháp thường xuyên cho các bộ môn trong đó có môn âm
nhạc. Hầu hết các trẻ đang học tại trường đều sống trong khu vực nội thành gần
trường nên điều kiện sinh hoạt tương đối tốt, được tiếp xúc nhiều với các sinh
viên xuống trường rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nên hầu hết trẻ có thói quen và
hứng thú hoạt động, đặc biệt là hoạt động các môn năng khiếu.
Tập thể cán bộ giáo viên của trường là một tập thể đoàn kết, có kinh
nghiệm chăm sóc giáo dục trẻ; nắm vững chuyên môn, nhiệt tình với công việc;
các giáo viên luôn có _ thức trách nhiệm cao và tinh thần tự giác - tích cực học
tập nâng cao trình độ chuyên môn. Chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục
trẻ của nhà trường luôn được ngành học mầm non quận Kiến An và nhân dân
trong vùng đánh giá cao. Hàng năm tỉ lệ trẻ ở mức độ bình thường đạt trên 96%,
24
trường được phòng GD&ĐT quận Kiến An coi là trường trọng điểm về chất
lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ.
Trường Thực hành Mầm non với 21 năm xây dựng và phát triển đã đạt được
nhiều thành tích cấp Quận, cấp Thành phố và luôn là lá cờ đầu của ngành học mầm
non quận Kiến An thành phố Hải Phòng, trường luôn thực hiện tốt hai nhiệm vụ là:

- Chỉ đạo thực hành thực tập và minh họa phương pháp cho sinh viên
Khoa giáo dục Mầm non các hệ đào tạo chính qui, tại chức.
- Tham gia tích cực công tác chuyên môn, công tác phong trào của phòng
GD & ĐT quận Kiến An, trường là một trong hai đơn vị trọng điểm chất lượng cao
của quận. Trong năm học 2013 - 2014 trường có 26 cán bộ giáo viên với 8 lớp học
và khoảng 400 cháu đến trường. Sắp xếp nhân sự của trường là: Ban giám hiệu
gồm hai người trong đó có Hiệu trưởng, hiệu phó; giáo viên trực tiếp đứng lớp dạy
trẻ là 17 cô phụ trách 8 lớp; nhân viên gồm 07 người trong đó 04 nhân viên nuôi;
một kế toán; một thủ quỹ, một phụ trách vệ sinh chung.
!hhh!h/8;<2j.9L9:G.
Về cơ sở vật chất và đồ dùng dạy học, trường Thực hành Mầm non được
trang bị đàn phím điện tử, tivi, máy vi tính ở các lớp học; phòng học của trẻ luôn
sạch sẽ gọn gàng, khuôn viên nhà trường có một sân khấu nhỏ phục vụ cho các
hoạt động ngoại khóa, các buổi biểu diễn văn nghệ…cơ sở vật chất như vậy đã
tạo điều kiện tương đối tốt cho việc dạy học của các cô, đồng thời kích thích các
cháu hứng thú hoạt động âm nhạc. Tuy cơ sở vật chất có thuận lợi cho việc dạy
học âm nhạc nhưng qua điều tra chúng tôi thấy có một số bất cập như sau:
Trường không có phòng học chuyên trách cho các môn nghệ thuật như
phòng âm nhạc, phòng múa, phòng vẽ; các giờ học âm nhạc hoặc các môn nghệ
thuật khác được giáo viên tiến hành dạy ngay tại lớp. Hiện tại trường Thực hành
Mầm non chưa có giáo viên chuyên trách dạy các môn nghệ thuật trên nên giáo
viên chủ nhiệm lớp phải dạy trẻ tất cả các môn trong đó có âm nhạc mặc dù khả
năng âm nhạc nói chung của một số giáo viên còn hạn chế.
Hội trường, sân khấu và phòng học là những nơi sinh hoạt tập thể của trẻ
nhưng diện tích sử dụng hẹp nên một số hoạt động nghệ thuật trong đó có hoạt
25