skkn phương pháp dạy đọc thành tiếng và đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5

SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
phòng giáo dục và đào tạo mỹ đức
tr ờng tiểu học đốc tín

SNG KIN KINH NGHIM
Tên đề tài:
PHNG PHP DY C THNH TING V C
DIN CM CHO HC SINH LP 5
Môn : Tập đọc
Tác giả: Đặng Thị Đào
GV môn : Văn hoá
Năm học 2010 -2011
PHềNG GIO DC V O TO HUYN mỹ đức
TRNG TIU HC đốc tín

Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
1
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
SNG KIN KINH NGHIM:
tên đề tài
PHNG PHP DY C THNH TING V C DIN
CM CHO HC SINH LP 5
Môn : Tập đọc
Tác giả: Đặng Thị Đào
GV môn : Văn hoá
Năm học 2010 -2011
1. PHN M U
1.1 Lí DO CHN TI:
A. C s lý lun:
c l mt k nng quan trng hng u ca con ngi. Khụng bit c,
con ngi khụng th tip thu nn vn minh ca nhõn loi, khụng th sng mt

cuc sng bỡnh thng, cú hnh phỳc vi ỳng ngha ca t ny trong xó hi
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
2
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
hin i. Nh bit c con ngi cú th t hc, hc na, hc mói, hc sut
i. Chớnh vỡ vy, dy c trng ph thụng, nht l cỏc lp u cp, rt
quan trng.
Trong khi ú, trng Tiu hc, vic dy c, bờn cnh nhng thnh cụng
cũn nhiu hn ch. HS ca chỳng ta cha c c nh mong mun. Kt qu
hc c ca cỏc em cha ỏp ng c yờu cu ca vic hỡnh thnh k nng
c. Cỏc em cha nm chc c cụng c hu hiu lnh hi tri thc, t
tng, tỡnh cm ca ngi khỏc cha ng trong vn bn c c. GV tiu
hc cng cũn lỳng tỳng khi dy tp c. Cn c bi tp c vi ging nh
th no, lm th no cha li phỏt õm cho hc sinh, lm th no cỏc em
c nhanh hn, hay hn, din cm hn. Lm th no cỏc em hiu vn bn
c c, nht l lm th no hiu c vn, lm th no phi hp
c thnh ting v c hiu; lm th no cho nhng gỡ c c tỏc ng
vo chớnh cuc sng ca cỏc em
Hin nay ngnh giỏo dc ó v ang tip tc i mi ni dung, chng
trỡnh v phng phỏp dy hc mi. ú l s i mi tht s c v cht v
lng tt c cỏc mụn hc núi chung v mụn Tp c núi riờng. thc hin
tt mc tiờu ú, ngi giỏo viờn phi nm c s i mi v phng phỏp t
chc, phỏt huy tớnh tớch cc ca hc sinh, nm vng ni dung chng trỡnh
SGK nhm t chc cho hc sinh lnh hi c y cỏc yờu cu v kin
thc, k nng thc hnh, giỏo dc cho hc sinh cú t tng v tỡnh cm ỳng
n.
Xut phỏt t c im tõm sinh lớ ca la tui tiu hc, c l con ng
a cỏc em vo th gii ca nhng cm xỳc trn y sung sng v hi hp
ng thi m ra cho cỏc em kh nng hiu bit th gii xung quanh qua nhng
tỏc phm vn hc, cỏc cõu chuyn dnh cho la tui cỏc em. c l mụn hc

Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
3
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
mang tớnh giỏo dc cao, l ngun gc ca t duy, nú giỳp con ngi nhỡn ra v
p ca thiờn nhiờn, ca quan h o c v lao ng. Nhng giỏ tr thm m,
giỏ tr nhõn vn trong vn bn giỳp cỏc em cú úc tng tng phong phỳ, phỏt
trin trớ tu, giỏo dc o c
B. C s thc tin:
Trong thc t dy c, GV thng hay phin din v khụng hiu khỏi nim
c mt cỏch y . Nhiu khi ch núi n c nh núi n vic s dng b
mó ch - õm, cho rng c l nhỡn ch phỏt ra thnh li, ngha l ó c thỡ
phi thnh ting. Vỡ vy khi ỏnh giỏ mt gi dy ch da vo cn c: m
xem cú bao nhiờu hc sinh ng dy c. Ngc li cú GV li quan nim c
ch l hiu ngha lý nhng gỡ c c, tc l tỡm hiu bi. Vỡ vy thy, trũ
sa vo hi ỏp v vn bn, sa vo bỡnh giảng m khụng chu c thnh ting
chớnh vn bn ú.
Hc sinh trng Tiểu học Đốc Tín phn ln bị pha tạp phơng ngữ, cuc
sng cũn khú khn, cũn mt s ph huynh cha thc s quan tõm n vic hc
tp ca con cỏi mỡnh. Cỏc em c cũn yu, phỏt õm cha chun, cha bit
ngt, ngh hi ỳng, cha bit th hin ging c phự hp vi nhng tõm t
tỡnh cm hay cỏc vn khỏc cn bit trong vn bn.
Trng li thuc a bn xó nông thôn, GV cng nhiu nơi khác nhau bị
mắc lỗi về tiếng địa phơng v õy cụng tỏc, do c thự vựng min m cú
nhng s khỏc bit trong cỏch phỏt õm ( gi l phng ng a phng)
nờn vic hng dn dy hc mụn Tp c cng tng i khú khn.
khc phc tỡnh trng ny l mt yờu cu lõu di v núng bng, ũi hi
ngi GV phi xỏc nh c nhim v ca dy c cn phi hp nhp nhng
c vic c thnh ting v vic tỡm hiu bi; cú trỏch nhim trong vic
hng dn, ging dy Tp c cho hc sinh, phi vn dng tt cỏc phng
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín

4
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
phỏp mi vo dy c, phi cú lũng say mờ nhit huyt vi cụng tỏc, bit quan
sỏt, un nn hc sinh. To cho cỏc em cú hng thỳ hc tp, giỳp gi hc sụi
ni, cú hiu qu.
Chớnh vỡ iu ú, trong quỏ trỡnh dy hc, tụi ó khụng ngng tớch lu, bi
dng kin thc, hc hi kinh nghim ca nhng ngi i trc, ca bn bố
ng nghip ging dy mụn Tp c ngy cng t hiu qu cao v ó rỳt
ra c mt s kinh nghim thc t trong ging dy phõn mụn Tp c.
Qua iu tra thc t, qua ý kin ca mt s giỏo viờn trc tip ging dy,
tụi thy 100% HS thớch mụn Tp c.
1.2 LCH S TI.
A. Mc ớch nghiờn cu:

- Tỡm hiu phng phỏp dy c thnh ting v dy c din cm.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
5
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
- Nghiờn cu phng phỏp dy c thnh ting v dy c din cm cho hc
sinh lp 5. T ú rỳt ra c cỏc mt tớch cc v khc phc nhng mt cha
t trong dy c thnh ting v dy c din cm.
B: Khỏch th v i tng nghiờn cu:
- Ch th: Phng phỏp dy c thnh ting v dy c din cm
cho hc sinh lp 5.
- Khỏch th: Hc sinh lp 5C trng TH Đốc Tín huyện Mỹ Đức
thành phố Hà Nội.
C: Nhim v nghiờn cu:
a. Tỡm hiu vn i mi phng phỏp dy c thnh ting v dy
c din cm cho hc sinh lp 5.
b. Tỡm hiu c im tõm lý ca hc sinh tiu hc.

c. Nghiờn cu thc tin dy c thnh ting v dy c din cm tiu
hc.
d. Xõy dng mt s bin phỏp nhm ci tin cho vn dy c thnh
ting v dy c din cm.
e. Thc nghim ly kt qu v ỏnh giỏ.
D. Gii hn v phm vi nghiờn cu:
- Do thi gian cú hn, nng lc nghiờn cu cũn hn ch nờn tụi ch nghiờn cu
v: Phng phỏp dy c thnh ting v dy c din cm cho hc sinh
lp 5. Lp 5C Trờng tiểu học Đốc Tín huyện Mỹ Đức thành phố Hà Nội.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
6
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
E. Phng phỏp nghiờn cu:
a. Phng phỏp nghiờn cu ti liu.
c ti liu, giỏo trỡnh cú liờn quan n cỏc vn cn nghiờn cu nh:
Rốn k nng c din cm cho hc sinh lp 5
b. Phng phỏp iu tra, quan sỏt.
Trao i vi giỏo viờn tiu hc v nhng khú khn, thun li khi t
chc dy c thnh ting v dy c din cm trờn lp.
c. Phng phỏp thc nghim.
kim tra tớnh kh thi v tỏc dng ca vic dy c thnh ting v dy
c din cm v mt s bin phỏp m bn thõn ó a ra.
d. Phng phỏp nghiờn cu lớ lun.
e. Phng phỏp tng kt kinh nghim.
g. Phng phỏp dy c thnh ting.
h. Phng phỏp dy c din cm.
- Nhúm lớ lun: Tham kho cỏc ti liu cú liờn quan.
- Nhúm thc tin: iu tra qua cỏc giỏo viờn trong khi; d gi; kho sỏt thc
nghim; ging dy trc tip; tng kt kinh nghin v cỏc phng phỏp khỏc.
2. PHN NI DUNG:

Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
7
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
2.1 THC TRNG TèNH HèNH
A. c im trng tiu hc:
Trng TH Đốc Tín l mt trng nm trờn a bn xó Đốc Tín , mt xó
có nghề thuần nông , cú 14 lp gn 310 HS.
Cú 32 cỏn b, giỏo viờn, cụng nhõn viờn, trong ú cú 100% GV đạt
trình độ chuẩn.
Khi lp 5 cú 69 hc sinh.
B. Tỡnh hỡnh c thnh ting v c din cm ca HS trong khi:
Qua kho sỏt u nm lp tụi ch nhim, kt qu nh sau:
Đọc thành tiếng:
LP c khỏ, gii c t yờu cu c cha t yờu
cu
5C 17,4% 56,2% 26,2%
c din cm:
LP c khỏ, gii c t yờu cu c cha t yờu cu
5C 17,4% 52,2% 30,4%
T lp 5, mc , yờu cu c hon chnh hn, nng lc c c to nờn
t bn k nng b phn cng l bn yờu cu v cht lng ca c: c
ỳng, c nhanh (c lu loỏt), c cú ý thc (c hiu) v c hay (c din
cm).
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
8
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
- Phn nhiu HS nhng vựng min khỏc nhau nờn cỏch phỏt õm cũn
mang m ting a phng, khụng nhng phỏt õm sai du thanh m cũn sai
c õm u (ch/ tr; gi /d/ r), õm cui ( n / ng; t / c; i / y)
Vớ d :

Gn nh ờm no tụi cng nghe thy ting rao y :Bỏnhgiũũũ!
Ting rao u u, khàn khàn kộo di trong ờm khuya tnh mch, nghe
bun nóo rut.
Ri mt ờm va thip i, tụi bng git mỡnh vỡ ting la: Chỏy!
Chỏy nh! ( Ting rao ờm TV5 tp 2) HS c Gn nh Bỏnh
rũ Ting rao u u, khn khn, nghe bung nóo rut.
Ri mt ờm, va thip i, tụi bng git mỡnh vỡ nhng ting la Chỏi!
Chỏi nh!
- Mt s HS khỏc c khụng cú ý thc tc l c khụng hiu. HS c
xong on vn bn, GV hi ni dung HS khụng tr li c. Thm chớ GV ch
yờu cu tỡm cỏc chi tit ni bt trong on vn m HS cng khụng lm c.
Luyn c thnh ting khụng dng li vic luyn chớnh õm ( phỏt õm
ỳng cỏc õm v ) m cn phi c ỳng ng iu, HS phi lm ch cỏc thụng
s õm thanh ca ging: to ra cng bng cỏch iu khin c to, nh,
nhn ging, li ging, to ra tc bng cỏch diu khin nhanh chm v
ngt ngh ca li, to ra cao bng cỏch nõng ging , h ging, to ra
trng bng cỏch kộo di ging hay khụng kộo di ging.
Bờn cnh ú cỏc em cũn mc phi mt s li khỏc:
+ Cỏch ngt ging ỳng: Phn a HS khụng lm ch c ch ngt ging,
ngt ging khụng ỳng quan h ng ngha ng phỏp. Nhiu em c c mt
hi mt ch no thỡ ngt ging ch ú, vớ d vic la chn cỏch ngt.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
9
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
Vớ d 3 Ting sui trong / nh ting hỏt xa hay Ting sui / trong
nh ting hỏt xa ( Cnh khuya- TV3) l do cỏch hiu ting (ca sui trong tc
l nc trong) nh ting hỏt xa hay ting sui (õm thanh) trong tro nh ting
hỏt xa.
Vớ d : Bố i / chiu thm thỡ
G / ln n thong th.

( Bố xuụi sụng La TV4 )
- ú l cỏch ngt nhp ỳng, to ra 3 cp ch - v cho hai cõu th sng
ng hn vi nhiu i tng c miờu t, nhiu hot ng v khụng hn
ch thi gian bố i vo bui chiu m to mt kt hp bt thng chiu
thm thỡ cho thi gian ct lờn thnh li.
- Nhng HS khụng chỳ ý n iu ú, nhiu em ngt nhp nh sau:
Bố i chiu / thm thỡ
G ln n / thong th
Ngt ging ỳng v hay l ớch ca dy c v cng l mt trong nhng
phng tin dy tip nhn, chim lnh vn bn c c
+ Ngt ging biu cm: Bờn cnh vic dy HS ngt ging th hin
ỳng quan h ng ngha - ng phỏp cũn phi dy ngt ging biu cm. ú l
ch dng lõu hn bỡnh thng hoc ch dng khụng do lụgớc ng ngha m do
dng ý ca ngi c nhm gõy n tng v cm xỳc. Ngt ging biu cm
i lp vi ngt ging logic m chỳng ta ó núi trờn. Ngt ging logic l ch
dng tỏch cỏc nhúm t trong cõu. Ngt ging logic hon ton ph thuc
vo ý ngha v quan h gia cỏc t. Cỏc du ngt cõu cng l s biu hin ca
ngt ging lụgic. Cng cú khi biu hin s ngng ging th hin mt s ngp
ngng khụng mun núi hay cú iu gỡ giu m nh ch ngng ny, ngi
nghe oỏn c cú iu gỡ ú cha c núi ra.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
10
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
Vớ d :
An - D, khụng phi tớa
Cai - , gii! Vy l ai no?
An - D, chỏu kờu bng ba ch hng phi tớa.
An tr li lm cho bn gic mng r tng An s hói nờn khai tht.
Chỳng li núi ging ngt ngo d d. An thụng minh, lm chỳng tn tũ khi
tr li: Chỏu kờu bng ba, ch hng phi tớa.

vớ d ny, ch mt s ớt ( 15% ) HS th hin cỏch ngt nhp nh trờn.
Ngt ging biu cm l phng tin tỏc ng n ngi nghe. Ngt ging
logic thiờn v trớ tu, ngt ging biu cm thiờn v cm xỳc. Ngt ging biu
cm l nhng ch ngng, ch lng, s im lng cú tỏc dng truyn cm gõy
bóo t tp trung s chỳ ý ca ngi nghe vo sau ch ngng gúp phn to
nờn hiu qu ngh thut cao. õy l mt s ngt ging cú ý ngh thut.
Ngt ging biu cm cũn th hin s la chn trong nhng cỏch ngt nhp
ỳng, mt cỏch ngt nhp cú hiu qu ngh thut hn.( nh vớ d 4)
+ Tc c: HS cha lm ch c tc c. Cựng mt vn bn cú
HS c nhanh, HS c chm. Phn nhiu cỏc em ch ngh c ch l chuyn
ti t ch vit ra õm thanh ch cha ngh n c hay c din cm. c din
cm l vic c th hin k nng lm ch ng iu biu t ỳng ý ngha,
tỡnh cm m tỏc gió gi gm trong vn bn c c, ng thi cng biu hin
s thụng hiu, cm th ca ngi c i vi tỏc phm. c din cm õy
phn ỏnh cỏch hiu bi vn, bi th v vic hiu l c s ca c din cm.
Tc c chi phi s din cm, cú nh hng n vic th hin ý
ngha, cm xỳc. Trc khi núi n vic lm ch tc c din cm thỡ
cn nhc li rng mt trong nhng k nng cn luyn cho hc sinh l c
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
11
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
nhanh (c lu loỏt ) l mt phm cht ca c v mt tc , l vic c
khụng ờ a, ngc ng. Vn tc ch t ra sau khi c ỳng.
Mc thp nht ca c nhanh l c trn, c khụng ờ a, ngc ng,
khụng va c va ỏnh vn. Khi c cho ngi khỏc nghe thỡ ngi c phi
xỏc nh tc nhanh nhng cho ngi nghe hiu kp c. Vỡ vy c
nhanh khụng phi c lin thong. Tc chp nhn c ca c nhanh khi
c thnh ting trựng vi tc ca li núi. Tc c truyn k phi nhanh
hn c th tr tỡnh vỡ th tr tỡnh cn thi gian biu l cm xỳc. Khi c
th tỡnh cn phi c chm, biu l cm xỳc. Nhiu khi khụng phi ch l c

chm m phi dựng c trng , kộo di ging c tng ting cho cõu
vn, cõu th ngõn lờn.
Vớ d : Bm i, sm sm chiu chiu
Thng con, bm ch lo nhiu bm nghe!
Con i trm nỳi ngn khe
Cha bng muụn ni tỏi tờ lũng bm.
Con i ỏnh gic mi nm
Cha bng khú nhc i bm sỏu mi.
Con ra tin tuyn xa xụi
Yờu bm yờu nc, c ụi m hin.
Khi c vn bn miờu t mt cụng vic dn dp , khn trng, phi c
nhp nhanh.
Vớ d: Tt c m mt mu vng trự phỳ, m m l lựng. Khụng
cũn cú cm giỏc hộo tn hanh hao lỳc sp bc vo mựa ụng. Hi th ca
t tri, mt nc thm thm, nhố nh. Ngy khụng nng, khụng ma, h nh
khụng ai tng n ngy hay ờm, m ch mói mit i gt, kộo ỏ, ct r, chia
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
12
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
thúc hp tỏc xó. Ai cng vy , c buụng bỏt a li i ngay, c tr dy l ra
ng ngay.( TV5- tp1)
Cm xỳc phn khi t ho cng cn th hin vi tc khụng quỏ
chm. Nhng ch thay i tc s gõy s chỳ ý, cú giỏ tr biu cm tt.
di ca cõu cng chi phi tc c. nhng bi cú cõu ngn, cõu di thỡ
nhng cõu ngn c nộn li v phi c vi nhp nhanh, gp gỏp hn, nht l
khi ú l nhng cõu ip cỳ phỏp, nhng cõu cú tớnh cht lit kờ. Nhng cõu
di thỡ c ging tri di ra. Vớ d : ễi lũng Bỏc vy c thng ta L cõu
cm nhng khụng phi l li gi m l mt li than tha thit. Vic kộo di
trng ca cõu th gõy s chỳ ý cho on kt bi, ni m cỏc ý ca bi th
dn li, khỏi quỏt lờn phm cht nhõn ỏi bao la ca Bỏc.

Cng : Trc khi núi n cng trong c din cm phi núi
n chuyn dy c to. Khi c trc nhiu ngi, HS phi tớnh n ngi
nghe. Cỏc em phi hiu rng khụng ch c cho mỡnh nghe m phi c cho
cỏc bn v cụ giỏo cựng nghe.
Nh vy, phi c sao cho c tp th ny nghe rừ. Ngha l phi c to chng
no bn xa nht trong lp nghe thy mi thụi. Nhng nh th li khụng cú
ngha l c quỏ to. Cng c cú giỏ tr din cm. Cng phi hp vi
cao s to ra ging vang hay ging lng. Vớ d cõu vn: Mt h súng
chm d di, bt tung trng xoỏ, nc rộo o o cựng vi cỏc t ng thỳc
mnh, o t phúng, xung, trỳt, xi thng ca bi Thỏc Y a - li c c
vi cng ln, nhn ging khc sõu thờm v p hựng trỏng, mnh m ca
thỏc Y a - li. Ngc li, õm hng chung ca bi Tỡnh quờ hng l mt
ging lng vỡ õy l ging iu ni tõm, tõm tỡnh: mnh t y, thỏng giờng
tụi i t bói, o chut. Thỏng tỏm nc lờn tụi i ỏnh dm, ỳp cỏ, m
tộpkhụng c vang to m lng nh vỡ õy khụng phi l nhng cnh thc
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
13
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
din ra m l nhng cnh tr v trong hi c. Mt s GV ó nhn vo tng
ting mt khi c hai cõu th: Thuyn ta lt nh trờn Ba B / Trờn c mõy
tri trờn nỳi xanh khin cho ngi nghe cú cm giỏc nh thuyn ang mc cn
phi chng tng bc mt. Trong khi ú hai cõu th ny phi c li ging
nh nhng cựng vi cao phự hp vi cm xỳc thng hoa, thanh thoỏt, nh
nhng, bay bng ca con ngi c i nh ang bay lờn gia tri v nc.
Cao : Khi núi n cao c din cm l mun núi n nhng
ch lờn ging, xung ging cú s dng ý ngh thut.
Cn kt hp gia cao v cng trong ging c phõn bit li
tỏc gi v li nhõn vt. Khi c nhng li dn chuyn cn c vi ging nh
hn thp hn nhng li núi trc tip ca nhõn vt.
Nh vy, chỳng ta ó tỏch ra tng thụng s õm thanh phõn tớch, cũn

trờn thc t, ng iu c, ging c, c din cm l s ho ng ca tt c
nhng c im õm thanh ny: ch ngng, tc , ch nhn ging, ch lờn
ging, h gingto nờn mt õm hng chung ca bi c.
Hin nay HS v mt s GV, c sai ng iu cng cú hai kiu li
ngc nhau: hoc l c mi mc gii mó kớ t, trn tng õm tit, c
u u, ri rc nh m tng ting mt, khụng cú trng õm t, khụng cú
trng õm cõu, khụng cm xỳc. Hoc l kiu c phn ỏnh ngi c cú ý thc
rừ v din cm nhng ó din ra khụng ỳng cm xỳc cn din, Cú GV
v hs gp bi no cng c vi ging tha thit thn thc, cú GV bi no cng
yờu cu Hs c vang, mnh nh c kch, bt chp bi vit v cỏi gỡ, vi cm
xỳc nh th no.
Cú th núi ng gúc c din cm xem xột, ta thy Gv v Hs
mc cỏc li c cỏc mc khỏc nhau t trỡnh ch dng k nng gii
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
14
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
mó bc 1, t ch ra thnh õm tit khụng tớnh gỡ n gii mó bc 2- ngha, cm
xỳc- n nhng li phụ din sai cm xỳc, mc du rt cú ý thc c din cm.
Cn hiu rng c din cm khụng phi l c sao cho iu, thiu t
nhiờn, da vo ý thớch ch quan ca ngi c. c din cm l s dng ng
iu phụ din cm xỳc ca bi c. Vỡ vy phi ho nhp c vi cõu
chuyn, bi vn, bi th, cú cm xỳc mi tỡm c ng iu thớch hp. Chớnh
tỏc phm quy nh ng iu cho chỳng ta ch khụng phi chỳng ta t t ra
ng iu.
c din cm, trc ht phi xỏc nh ni dung, ngha, lý ca bi
c, sc thỏi tỡnh cm, cm xỳc, ging iu chung ca bi. õy l nhim v
ca quỏ trỡnh c hiu. HS phi xỏc nh c cm xỳc ca bi: vui, bun, t
ho, tha thit, trang nghiờm, sõu lng, ngi caCú bit bao nhiờu trng thỏi
cm xỳc. Ngay trong mt bi cng cú th ho trn nhiu cm xỳc nhng r
soỏt li cỏc bi tp c ca chng trỡnh 175 tun (cả cấp học tiểu học) ta thy

tụng ging ca nú cú th tm gi tờn l: vui ti nh nhng, t ho yờu mn,
thit tha, ca ngi, trm hựng mnh m.
Tip ú, mt iu rt quan trng v rt khú l s dng nhng yu t õm
thanh ca ng iu nh th no phụ cho ỳng cm xỳc ó xỏc nh c.
Cú s tng ng nh th no gia giai iu cm xỳc ton bi vi ng iu, cú
s tng ng th no gia cỏc thụng s õm thanh ca ng iu: tc , cng
, cao , trng vi ý ngha, cm xỳc ca bi.
HS cú th lm ch c ging c khi chỳng ta cú c li ch dn rừ
rng, ngha l: Cn c to lờn, nh i, ging cao lờn, h ging xung, ngt
ngh ch ny ch kia, kộo di ting ny, ln ging ting kia v.v
t c mc lý tng hng dn cỏch c ton bi bng nhng kớ
t ghi kốm vn bn c nh cỏc kớ t õm nhc thỡ cũn cn mt quỏ trỡnh
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
15
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
nghiờn cu lõu di. õy chỳng ta i vo xỏc nh nhng s tng hp gia
cỏc thụng s õm thanh ( ng iu ) vi ý ngha cm xỳc ca bi trờn nhng vớ
d tng minh hng n lm ch nhng thụng s õm thanh phụ
din cho ỳng ý, tỡnh ca tỏc phm - c din cm.
2.2 GII PHP.
Qua nhng nm dy hc khi lp, qua cỏc tit d gi, tụi xin a ra
mt s kinh nghim ca bn thõn v phng phỏp dy c thnh ting v c
din cm.
A. GV cn nm cỏc nguyờn tc t chc luyn c thnh ting v oc din
cm:
- Cỏc mc tiờu luyn tp, cỏc ch dn, cỏc yờu cu cn t, cỏc thụng s
õm thanh ca li phi o m c, quan sỏt c, lm mu c.
- Cng luyn tp phi cao: Luyn tp cng nhiu cng tt v mt
ni dung luyn tp phi c nhc i nhc li nhiu ln, trờn nhng ng liu
khỏc nhau, c cng c nhiu ln thnh k xo.

- Phi la chn ng liu luyn tp sao cho tit kim thi gian luyn
tp. Cỏc vớ d a ra luyn c phi l nhng ch d tớnh s tp trung cỏc li
ca Hs v c thnh ting cao.
- Trong khi luyn tp cn phi hp ng b, ti a cỏc bin phỏp luyn
c.
B. GV cn cú k nng luyn c theo mẫu:
- Bit lm mu, GV khụng cú qun yờu cu HS lm cỏi gỡ m chớnh
mỡnh cng khụng lm c, GV phi c tt, c chun. GV phi cú lũng
ham mun c hay v cú ý thc t iu chnh mỡnh c ỳng hn, hay hn,
cú ý thc trau chut ging c ca mỡnh. GV nờn s dng mỏy ghi õm ghi li
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
16
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
ging c ca mỡnh. Mỏy ghi õm s giỳp GV khỏch quan hoỏ, tỏch ra khi
mỡnh quan sỏt cỏch c ca mỡnh, phỏt hin cỏc nhc im v t iu
chnh, sa cha,
Bit lm ch õm thanh ging c cũng chớnh l bit lm ch ng iu -
tc , cng , cao - c din cm. GV phi c ỳng din cm mt
cỏch chc chn, ngha l tt c cỏc ln c u ging nhau.
- Bit quan sỏt HS, bit nghe HS c cú ngha l nhanh chúng nhn ra
c nhng gỡ hc sinh c ỳng mu v nhng gỡ hc sinh c sai lch, t ú
giỏo viờn nhn xột cỏch c ca hc sinh mt cỏch chớnh xỏc hn.
- Bit tỏi hin li c ca HS trong th i chiu vi li c mu. GV
phi to iu kin cho cỏc em t quan sỏt li c ca mỡnh mt cỏch khỏch
quan. Chỳng ta mụ phng li cỏch c ca HS khụng phi giu ci m vi
mt thỏi chõn thnh, mt mong mi tha thit.
- Bit phi hp nhp nhng li mụ t ging c vi lm mu: cú s hi
ho gia nhng li yờu cu, ch dn v cỏch c v kh nng biu din nhng
yờu cu, ch dn ny bng ging c mu ca
C. Trỡnh t cỏc bc phi lm khi c din cm:

- GV t chc cho HS m thoi, nhn ra th loi ca vn bn, hiu ý
ca tỏc gi, tho lun vi HS xỏc nh ging iu chung ca c bi.
- HS phõn tớch th hin, lp dn ý v xỏc nh ging c ca tng on.
- HS luyn tp th hin ging c ca tng cõu, on, bi. Khi luyn
tp GV cn ch ra nhng ch khú, nhng im nỳt trong bi ũi hi HS phi
hiu c mi tỡm ra cỏch th hin iu ú trong ging c.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
17
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
luyn c GV cn bit th phm trỡnh ra nhng cỏch c khỏc
nhau trong th i lp HS nhn ra c cú cỏch c l ỳng, cú cỏch c l
khụng ỳng, cú cỏch c l hay, cú cỏch c l khụng hay.
Cui cựng HS c cỏ nhõn. nhiu bi cú th cho HS phõn vai lm
sng li nhng nhõn vt ca tỏc phm, c phõn bit li tỏc gi v li nhõn
vt, phõn bit li ca cỏc nhõn vt khỏc nhau.
D. GV phi cú vn sng, cú nng lc cm th vn hc:
- Mun c thnh ting c tt, trc ht GV cn phi hiu, cm nhn
c vn bn. Vn sng v nng lc cm th vn hc s giỳp giỏo viờn thõm
nhp vo tỏc phm, thm m v tỏi hin c hỡnh tng tỏc phm.
E. Chun b cho vic c thnh ting v c din cm:
- GV hng dn HS chun b tõm th c. Khi ngi c, HS phi
ngi ngay ngn, khong cỏch t mt n sỏch 30 35cm, c v u thng,
phi th sõu v th ra chm ly hi. HS phi bỡnh tnh, t tin, khụng hp
tp.Giai on u lp 1, GV nờn gi HS lờn bng c i din vi tt c
cỏc bn - nhng ngi nghe. GV cn sa cho HS t th c.
- Hng dn hc sinh c vi ging c ngi ngi cui lp cng
nghe c, khụng nờn c quỏ nh, nu trong lp bn no c quỏ nh giỏo
viờn cn phi luyn cho cỏc em c to hn hoc c quỏ to thỡ lm cho c
ngi c v ngi nghe mt mi, giỏo viờn cn iu chnh cỏc em c nh
li.

- Luyn c ỳng l c mt cỏch chớnh xỏc khụng sai li bi tp c
m mỡnh ang thc hin c.
- Luyn c ỳng chớnh õm v lm ch cỏc thụng s õm thanh.
- Luyn c nhanh, ỳng tc v c hay din cm.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
18
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
G. Xỏc nh rừ mc ớch v cỏch s dng dựng dy hc hp lý (
dựng ú l gỡ, c s dng nú vo lỳc no v cỏch s dng nú ra sao?):
a dng hoỏ cỏc hỡnh thc dy hc, trong ú cú: dy hc theo lp, theo
nhúm nh, dy hc trong phũng hc, ngoi vn trng, c bit khuyn
khớch t chc cỏc trũ chi hc tp vic hc tp gn vi i sng thc t,
gim bt nhng cng thng, to hng thỳ hc tp cho HS.
H. GV phi cú phm cht c bit, cú cỏch c x c bit i vi HS:
ú l thỏi nõng , khớch l, thụng cm, luụn nhn mnh vo mt
thnh cụng ca tr. ú l kh nng bit t kỡm ch, kh nng ng cm vi
HS, kh nng lm vic kiờn trỡ, t m. ú l kh nng bit t chc quỏ trỡnh
dy hc kt hp vi vui chi.
GV phi nm c c im ca HS, hỡnh dung thy ht nhng khú
khn ca cỏc em. GV tp cho mỡnh cỏch nhỡn: HS tiu hc em no cng
ngoan, em no cng gii, em no cng c gng. Ch cú em ny ngoan, gii, c
gng nhiu hn, em kia ngoan, gii, c gng ớt hn m thụi. GV phi bit khen
ngi, ng viờn khuyn khớch tr em, khớch l HS tớch cc lm vic, giỳp cỏc
viờn i phỏt thanh, truyn hỡnh em d dng vt qua khú khn trong hc tp
ch nh vo cỏch chỳng ta giao nhim v cho HS, Vớ d: No bõy gi cỏc con
hóy chỳ ý nghe õy. Cõu hi ny hi khú, ai m tr li c thỡ gii lm õy
v.vNhng li kờu gi, thỳc dc nh vy mang tớnh cht thõn mt, bn bố,
chỳng s kớch thớch hng thỳ c ca HS, to cho cỏc em cm thy thoi mỏi,
t tin.
GV cn luyn tp ngụn ng chun, trong sỏng, d hiu, truyn cm,

trỏnh dựng li l xa l, nng v ging vn.(chỳng ta cú th da vo mu phỏt
õm chun nh phỏt thanh trung ng, i phỏt thanh). Liờn h cht ch vi
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
19
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
ph huynh hc sinh v kột qu hc tp ca hc sinh. Khuyn khớch hc sinh
tng cng v tham gia c cỏc truyn sỏch bỏo.
2.3 KT QU:
Qua mt thi gian nghiờn cu v th nghim nhỡn chung hc sinh lp 5
cú tin b hn trong c thnh ting v c din cm. Cỏc em ó c nhanh
hn v bit cỏch nhn ging, lờn ging cho phự hp vi ni dung. c bit
mt s em cũn c tt li thoi gia cỏc nhõn vt. Kt qu c th nh sau:
c thnh ting:
Lp c khỏ , gii c t yờu cu c cha t yờu cu
5C 34,8% 56,5% 8,7 %
c din cm:
Lp c khỏ, gii c t yờu cu c cha t yờu cu
5C 30,4% 60,9% 8,7%
3. PHN KT LUN V KIN NGH:
A. Kt lun.
Hot ng dy hc phõn mụn Tp c núi chung v dy c thnh
ting, c din cm l mt trong nhng mc tiờu quan trng trong chng
trỡnh giỏo dc ton din cho HS.
thc hin tt Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm
theo chng trỡnh i mi l mt trong nhng mc tiờu quan trng nht.
Chng trỡnh phõn mụn Tp c tiu hc, ó hng dn, cng c v nõng
cao kh nng c thnh ting, c din cm cho HS, i song song vi yờu cu
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
20
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5

ni dung chng trỡnh thỡ ũi hi ngi giỏo viờn phi chỳ ý phng phỏp
ging dy phự hp, cỏch t chc hot ng trong gi hc luụn luụn mi m
tit dy t hiu qu cao.
Mun thc hin tt mc tiờu ca mụn hc ngi giỏo viờn phi bit
sỏng to, bit tỡm tũi, khai thỏc nhng mt mnh HS v nhng c trng ca
b mụn. Ngi giỏo viờn phi cú lũng say mờ, nhit huyt vi ngh, yờu ngh
mn tr, gn gi, quan tõm, dỡu dt cỏc em, to cho cỏc em nim say mờ, hng
thỳ hc tp. Trong gi hc, giỏo viờn cn khuyn khớch ng viờn cỏc em
nhit tỡnh tham gia mi hot ng luyn c, c din cm. GV luụn thay i
hỡnh thc t chc lp trỏnh s t nht nhm chỏn trong gi hc. c bit
ngi GV luụn luụn khuyn khớch s sỏng to, tớnh t giỏc luyn tp, s t tin
ca HS. Ngi GV l ngi t chc, ngi dn chng trỡnh hp dn, a ti,
nhit huyt vi cụng vic t ú khụng ngng phn u vn lờn, hon
thin v mi mt, thnh thc v phng phỏp, gii vờ chuyờn mụn.
Trong quỏ trỡnh cụng tỏc ti trng tiu hc Đốc Tín , qua tỡm hiu ý
kin ca ng nghip v qua nghiờn cu sỏch giỏo khoa, thit k bi
dy, sỏch giỏo viờn v. vtụi ó hiu rừ mc tiờu, yờu cu chng trỡnh ó
nh. Vic ỏp dng phng phỏp mi l mt yờu cu khụng th thiu trong
mi tit dy núi chung v trong dy c thnh ting, c din cm ca phõn
mụn Tp c núi riờng i vi bản thân và đồng nghiệp.
Vi phng phỏp dy c thnh ting, c din cm theo chng trỡnh
i mi, ng vi mt ni dung khi truyn ti kin thc m trong mt tit dy
giỏo viờn ó ỏp dng, khụng nhng em li kt qu kh quan cho mụn hc m
cũn gúp phn xõy lờn nhng lõu i kin thc thit thc hn cho hc sinh. T
ú to cho cỏc em thúi quen t tin, t giỏc, hng hỏi trong vic luyn tp, tu
dng o c, gn bú vi nhau trong cỏc sinh hot tp th, bit nhiu v th
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
21
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
gii xung quanh, cm nhn v p ca cuc sng, ca thiờn nhiờn, tỡnh cm

con ngi bng cỏc hỡnh tng vn hc trong cỏc vn bn c c trong,
ngoi chng trỡnh.
Vi chng trỡnh v phng phỏp mi, cỏc em tip thu bi nhanh hn,
cú nhiu nim vui hn trong cuc sng, say mờ hc tp v cú chớ vn lờn tr
thnh nhng ch nhõn tng lai ca t nc. Chng trỡnh v phng phỏp
mi gúp phn giỏo dc v o to nhng con ngi trong thi i mi.
GV phi l ngi tớch cc rốn luyn, hc tp tớch lu kinh nghim sau mi
ln ging dy v hn th na phi thc s yờu ngh, cú tõm huyt vi ngh
tỡm ra nhng phng phỏp mi hiu qu hn, thit thc hn, phự hp vi trỡnh
hc sinh tng vựng.
Tụi mong rng Phũng GD-T, Ban giỏm hiu nh trng, cựng cỏc
bn ng nghip xem xột, gúp ý kin giỳp tụi, sỏng kin kinh nghim ny
ca tụi c hon thin hn. Tụi chõn thnh cm n!

B. í kin xut.
ỏp ng yờu cu ngy cng hon thin v nõng cao ca b mụn Tp
c theo chng trỡnh i mi, tụi xin xut mt s ý kin sau:
Cn cú mỏy cỏt-sộc, mỏy chiu phc v mụn hc.
Cú tranh, nh in ep, phự hp vi tng bi, kớch thc m bo cho tt c hc
sinh trong lp nhỡn thy.
Cn t chc thi c din cm, thi kể chuyện trong cỏc ngy hi ln
Rt mong ban giỏm hiu nh trng v cỏc cp qun lớ giỏo dc quan tõm,
ỏp ng mt phn no nhng yờu cu ca mụn hc to iu kin cho cỏc em
hc tp, m mang kin thc, ỏp dng tt vo cuc sng ca chớnh cỏc em.
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
22
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
Xin trân trọng cảm ơn!

Đánh giá xếp loại của Đốc Tín, ngày 25 tháng 3 năm 2011

HĐKH trờng Tác giả
Chủ tịch hội đồng
( Ký , đóng dấu)
Đặng Thị Đào
PHềNG GIO DC V O TO HUYN mỹ đức
TRNG TIU HC đốc tín

Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
23
SKKN :Phng phỏp dy c thnh ting v c din cm lp 5
SNG KIN KINH NGHIM:
PHNG PHP DY C THNH TING V C DIN
CM CHO HC SINH LP 5

GIO VIấN:
Nm hc: 2010 - 2011
Tác giả : Đặng Thị Đào Trờng tiểu học Đốc Tín
24