QUY TRÌNH làm đệm lót SINH học GIẢM ô NHIỄM môi TRƯỜNG TRONG CHĂN NUÔI lợn

Thầy Tuấn: 0983 097 660
PGS.TS Bùi Hữu Đoàn 0975 229 668
Cô Lê: 0912 563 942
QUY TRÌNH LÀM ĐỆM LÓT SINH
HỌC GIẢM Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
TRONG CHĂN NUÔI LỢN
Chăn nuôi lợn trên nền đệm lót sinh học là sự lên men vi sinh vật trên nền đệm lót, khi
nước tiểu và phân từ lợn thải ra được vi sinh phân hủy hết, chính vì vậy trong chuồng
lợn không còn mùi hôi. Nhóm vi khuẩn này đã được các nhà khoa học Trung Quốc
phát hiện và đã triển khai sâu rộng trên toàn quốc đều đạt kết quả tốt. Năm 2010,
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội nhập nhóm vi khuẩn này và đã chọn lọc những
chủng vi khuẩn phù hợp với điều kiện Việt Nam và triển khai làm thí điểm tại một số
tỉnh như Nam Định, Bắc Giang, Hà Nội đều cho kết quả tốt.
Tại Hà Nam, cuối năm 2010 đã tiến hành làm thí điểm tại 2 hộ của xã Văn Xá, huyện
Kim Bảng. Trên cơ sở hướng dẫn kỹ thuật của Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội và
kết quả thực tiễn tại Hà Nam, Chi cục Chăn nuôi thủy sản xây dựng quy trình nuôi lợn
thịt trên nền đệm lót sinh học nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
1. Xây dựng chuồng trại
Nguyên tắc xây dựng chuồng trại phải thông thoáng, mát về mùa hè, ấm về mùa đông,
cơ bản đáp ứng các chỉ tiêu sau:
- Diện tích chuồng: tùy thuộc quy mô nuôi, song phải đảm bảo tối thiểu là 1,5 m2/con.
- Chiều cao chuồng tính từ mặt nền chuồng đến đỉnh cao của mái từ 3 m - 3,5 m.
- Tường gạch xây bao xung quanh cao 0,8m - 1,2m; phía ngoài có hệ thống bạt kéo
nhằm che chắn khi mưa, che gió lùa mùa đông, khi nắng nóng thì kéo bạt lên cho
thoáng mát (có thể chống nóng bằng trồng cây dây leo phủ toàn bộ mái chuồng hoặc
tận dụng hộp xốp làm trần).
2. Xây dựng nền đệm lót
2.1. Xây dựng nền chuồng
Nền chuồng được chia làm 2 phần: Phần chứa đệm lót chiếm 2/3 diện tích ô chuồng,
có chiều sâu khoảng 50 - 60 cm; phần lát gạch hoặc láng xi măng chiếm 1/3 diện tích.
Nếu nền chuồng đã được xây dựng thì tiến hành cải tạo: dùng máy cắt 2/3 diện tích bê

tông chuồng, đào sâu 50 cm – 60 cm. Phần còn lại 1/3 diện tích ô chuồng giữ nguyên.
2.2. Chuẩn bị nguyên vật liệu dùng cho 1m2 đệm lót gồm:
+ Mùn cưa, vỏ trấu: cứ mỗi m2 làm đệm lót cần 1m3 (gồm 2/3 là mùn cưa và 1/3 vỏ
trấu) nguyên liệu phải sạch, không độc hại được phơi nắng khô 1 tuần trước khi làm
đệm lót.
+ Ngô nghiền nhỏ: 1,8 kg/m2.
+ Men vi sinh: 0,1kg/m2.
2.3. Cách làm đệm lót như sau:
- Bước 1 tạo nước men: ngâm 0,8 kg bột ngô + 50 gam men vi sinh vào 10 lít nước
khấy đều để khoảng 1 - 2 giờ, rồi đậy kín và ủ ấm 2 ngày, sau đó ta mở nắp ra thấy có
mùi men bốc lên.
- Bước 2 tạo hỗn hợp bột: Sau 2 ngày lấy 1kg ngô nghiền + 50 gam men vi sinh trộn
đều với một ít nước men (bước 1) trộn đều bảo đảm độ ẩm vừa phải không ướt, không
khô để rải trên nền đệm lót. Sau khi tạo hỗn hợp bột xong tiến hành làm đệm lót.
- Bước 3 làm nền đệm lót: gồm 3 lớp
+ Lớp 1: Cho mùn cưa (hoặc trấu) vào nền chuồng làm đệm lót có độ dày 20cm sau đó
tưới nước sạch, trộn đều bảo đảm độ ẩm vừa phải không khô và không ướt, đồng thời
tưới 5 lít nước men và rắc 0,5 kg bột hỗn hợp (bước 2) trên nềm đệm lót và đảo đều.
+ Lớp 2: Cho tiếp mùn cưa vào nền chuồng dày 20 cm và phun nước, trộn đều bảo đảm
độ ẩm vừa phải không khô và không ướt, đồng thời tưới 3 lít nước men và rắc 0,25 kg
bột hỗn hợp (bước 2) trên nềm đệm lót và đảo đều.
+ Lớp 3: Cho tiếp mùn cưa vào nền chuồng dày 20 cm và phun nước trộn đều bảo đảm
độ ẩm vừa phải không khô và không ướt đồng thời tưới số nước men còn lại và rắc số
bột hỗn hợp còn lại (bước 2) trên nền đệm lót và đảo đều, dẫm nhẹ bề mặt đệm lót, sau
đó phủ bạt kín.
- Bước 4 thả lợn: Sau 3 - 5 ngày đậy bạt, ta mở bạt ra và kiểm tra độ ấm trong nền
chuồng thấy ấm tay thì cào xới lên, sau 60 phút thì cho lợn vào.
3. Chăm sóc nền đệm lót
Sau khi thả lợn vào chuồng, hàng ngày khi lợn thải phân ra, cần phải cào phân trải đều
trên nền chuồng. Nếu mặt nền đệm lót trong chuồng khô thì cần phun đều nước sạch

cho đủ độ ẩm. Sau 4 tháng bổ sung men gốc 10 gam/m2 nền đệm lót của nền chuồng.
* Chú ý:
- Dùng hệ thống vòi uống nước tự động có máng hứng ở dưới vòi không để nước uống
hoặc thức ăn rơi vãi vào nền đệm lót.
- Mùa đông sau khi làm nền đệm lót xong có thể thả lợn vào ngay.
- Nên thả lợn cùng lứa, trọng lượng tương đối đồng đều nhau.
- Nền đệm lót lúc nào cũng phải cao 30 cm so với mức nước cao nhất hàng năm nhằm
không cho nước ngấm vào chuồng.
- Nền đệm lót luôn giữ độ ẩm vừa phải không khô quá và không ướt quá.
- Nền đệm lót có thời gian sử dụng từ 4 – 5 năm sau đó làm lại như ban đầu.
Theo: Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản Hà Nam
CÁCH 2:
(Cập nhật: 04-09-13)
Phương pháp chăn nuôi bằng đệm lót sinh học với
nhiều ưu điểm như tự tiêu phân, nước tiểu, tiết kiệm
công rửa chuồng, điện, nước, lợn không cần tắm,
giảm bệnh tật, nhanh lớn…đặc biệt là góp phần bảo
vệ môi trường, đã mở ra hướng chăn nuôi phát triển
bền vững.
1. Diện tích, vật liệu xây dựng và cấu trúc chuồng
- Diện tích chuồng không lớn hơn 20m
2
và không nhỏ hơn 10m
2
. Tuy nhiên qua nghiên
cứu, diện tích chuồng 20m
2
nuôi trên dưới 15 con lợn thịt là hợp lý nhất.
- Cấu trúc chuồng hở, mái kép.
- Khi xây mới, nền chuồng đất nện chặt, không láng xi măng. Nếu là chuồng cũ cải tạo

thì có thể làm đệm lót nổi trên mặt đất, nền xi măng giữ nguyên nhưng phải đục lỗ (các
lỗ có đường kính 4cm, cứ cách 30cm đục 1 lỗ) hoặc phá nền cũ để cải tạo nền chuồng
mới.
- Thiết kế hệ thống phun nước làm mát và giữ độ ẩm đệm lót.
- Máng ăn và vòi uống nước tự động đặt ở 2 phía đối nhau để tăng sự vận động của vật
nuôi, giúp đảo trộn chất độn, điều này có lợi cho sự lên men.
- Máng ăn phải cao hơn bề mặt đệm lót trên dưới 20cm để tránh chất độn rơi vào thức
ăn.
- Xây máng hứng nước dưới vòi tự động để tránh nước chảy vào đệm lót.
2. Thiết kế đệm lót lên men
a. Các loại đệm lót lên men
Đệm lót lên men gồm 3 loại:
- Loại đệm lót dưới mặt đất: Đào sâu xuống dưới đất đạt độ sâu bằng độ dày của đệm
lót.
- Loại đệm lót nổi trên mặt đất: Xây tường bao cao hơn một chút so với độ dày của đệm
lót.
- Loại đệm lót nửa dưới mặt đất: Đào xuống dưới đất chỉ cần độ sâu bằng một nửa của
độ dày đệm lót.
Chú ý: Tùy thuộc vào địa thế đất cao hay thấp so với mực nước ở bên ngoài lúc cao
nhất để chọn lựa loại đệm lót cho thích hợp. Phải đảm bảo đệm lót luôn khô ráo, không
bị ngấm nước từ bên ngoài vào làm hỏng.
b. Độ dày đệm lót chuồng
Độ dày đệm lót chuồng khoảng 50-70cm
Chú ý: Độ dày của đệm lót thường giảm thấp do bị nén khi lên men nên khi làm mới
người ta thường tăng thêm độ dày lên 20%. Ví dụ: nếu cần độ dày đệm lót là 60cm thì
khi làm phải tăng độ dày thêm 12cm nữa. Cần bổ sung đệm lót hàng năm nếu bị sụt
giảm độ cao.
c. Nguyên liệu làm chất độn
Tiêu chuẩn: Các nguyên liệu có độ xơ cao, có độ trơ cứng, không dễ bị mềm nhũn và có
lượng chất dinh dưỡng nhất định, không độc, không gây kích thích. Tốt nhất là mùn cưa,

vỏ bào, sau đến thứ tự là vỏ lạc, lõi ngô, trấu, thân cây ngô nghiền, vỏ hạt bông, thân
cây bông.
Các loại nguyên liệu như vỏ lạc, lõi ngô, thân cây ngô, vỏ hạt bông nghiền có kích thước
3-5mm
d. Phương pháp làm
Để làm 20m
2
chuồng có đệm lót dày 60cm
- Nguyên liệu: Trấu và mùn cưa (số lượng đảm bảo rải đủ độ dày 60cm) + bột ngô: 15kg
+ chế phẩm BALASA N01: 2kg.
- Công việc chuẩn bị
+ Cách chế 200 lít dịch men: Cho 1 kg men gốc và 10kg bột ngô vào thùng, sau đó cho
thêm 200 lít nước sạch (nếu nhiệt độ ngoài trời dưới 15
0
C thì dùng nước ấm) khuấy đều,
đậy kín. Để ở chỗ ấm trong thời gian trên 24 giờ là có thể dùng được, mùa đông có thể
kéo dài đến 2 ngày. Chế dịch men phải làm trước 1-2 ngày.
+ Cách xử lý bột ngô (trước khi bắt đầu làm đệm lót 5-7 giờ thì xử lý): Lấy khoảng 2 lít
dịch men đã làm trước đó cho vào 5kg bột ngô, xoa cho ẩm đều, sau đó để ở chỗ ấm.
- Cách làm đệm lót:
+ Bước 1: Rải lớp trấu dày 30cm.
+ Bước 2: Dùng vòi phun nước sạch (phun mưa) lên lớp trấu cho đến khi đạt độ ẩm
40% (bốc một nắm trấu trên tay, quan sát thấy trấu thấm nước, bóp chặt không thấy
nước làm ướt tay là được). Chú ý khi phun nước phải dùng cào đảo để trấu ẩm đều và
làm phẳng mặt.
+ Bước 3: Tưới đều 100 lít dịch men, sau đó rải đều một phần bã ngô có trong dịch lên
men trên mặt lớp trấu.
+ Bước 4: Tiếp tục rải lớp mùn cưa dày 30 cm lên trên lớp trấu.
+ Bước 5: Phun nước sạch đều lên trên mặt đến khi đạt độ ẩm khoảng 20%. Chú ý khi
phun nước phải dùng cào đảo để cho mùn cưa ẩm đều. Thử bằng cách quan sát thấy

mùn cưa thấm nước trở nên sẫm màu, sau đó lấy một nắm mùn cưa bóp mạnh có cảm
giác nước hơi thấm ướt ra tay nhưng hạt mùn cưa vẫn tơi, rời là được.
+ Bước 6: Rải đều 5 kg bột ngô đã xử lý lên trên mặt lớp mùn cưa.
+ Bước 7: Tưới đều 100 lít dịch men còn lại lên lớp mùn cưa, sau đó rắc đều hết phần
bã ngô còn lại lên mặt lớp mùn cưa.
+ Bước 8: Lấy tay xoa đều lên toàn bộ bề mặt lớp mùn cưa.
+ Bước 9: Đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc ni-lon.
+ Bước 10: Lên men.
Mùa mưa: sau khi làm xong đệm lót có thể thả lợn vào ngay vì trời lạnh, sự lên men
chậm, do vậy tận dụng nhiệt độ cơ thể vật nuôi để làm tăng sự lên men.
Mùa khô: 1-2 ngày đầu đã lên men mạnh đạt nhiệt độ trên 40
0
C, dưới độ sâu 30cm có
thể đạt nhiệt độ 70
0
C nhưng duy trì trong thời gian ngắn. Sau vài ngày nhiệt độ hạ dần,
bới sâu xuống 30cm, nhiệt độ khoảng 40
0
C, không có mùi nguyên liệu, có mùi thơm
rượu nhẹ đặc trưng là có thể dùng được. Sau khi lên men kết thúc, bỏ bạt phủ, cào lớp
bề mặt (sâu khoảng 20cm) cho tơi, để thông khí 1 ngày mới thả lợn.