Giải pháp nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ tài chính cấp xã tại tỉnh hà tĩnh

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

T NG TU N LONG

GI I PHÁP NÂNG CAO TRÌNH ð
CHO CÁN B

CHUYÊN MƠN

TÀI CHÍNH C P XÃ T I T NH HÀ TĨNH

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành : KINH T NÔNG NGHI P
Mã s

: 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. TR N ðÌNH THAO

HÀ N I - 2012


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, n i dung, s li u và k t qu nghiên c u trong
lu n văn là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tác gi lu n văn

T ng Tu n Long

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

i


L I C M ƠN
ð th c hi n và hoàn thành lu n văn này, ngoài s n l c c a b n thân,
tơi đã nh n đư c s quan tâm, giúp đ t n tình, s ñóng góp quý báu c a
nhi u cá nhân và t p th .
Trư c tiên, tôi xin trân tr ng g i l i c m ơn t i các th y cô giáo Khoa
Kinh t & Phát tri n nơng thơn và B mơn Phân tích đ nh lư ng, Vi n ðào
t o sau ð i h c, trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i ñã t o m i ñi u ki n
thu n l i cho tôi h c t p, nghiên c u và hoàn thành lu n văn.
ð c bi t, tôi xin bày t s bi t ơn sâu s c đ n TS. Tr n ðình Thao đã t n
tình hư ng d n, ch b o và giúp đ tơi trong su t th i gian tôi th c hi n lu n
văn.
Tôi cũng xin trân tr ng c m ơn các ban ngành c a t nh Hà Tĩnh ñã t o
ñi u ki n giúp ñ , cung c p s li u, tư li u khách quan giúp tơi hồn thành
lu n văn này.
Cu i cùng, tôi xin chân thành c m ơn b n bè, ñ ng nghi p và ngư i thân
ñã ñ ng viên, t o ñi u ki n giúp đ tơi trong q trình th c hi n ñ tài nghiên
c u.
M t l n n a tôi xin trân tr ng c m ơn!
Tác gi lu n văn

T ng Tu n Long

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c ch vi t t t

vi

Danh m c b ng

vii

Danh m c bi u đ

ix

1.

ð TV Nð

1

1.1

Tính c p thi t c a ñ tài

1

1.2

M c tiêu nghiên c u

3

1.2.1

M c tiêu chung

3

1.2.2

M c tiêu c th

3

1.3

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

3

1.3.1

ð i tư ng nghiên c u

3

1.3.2

Ph m vi nghiên c u

3

2

CƠ S

4

2.1

Cơ s khoa h c và lý lu n c a ñ tài

4

2.1.1

M t s khái ni m cơ b n v cán b tài chính xã

4

2.1.2

Nhi m v c a cán b Tài chính xã

6

2.1.3

Vai trị c a cán b Tài chính xã

8

2.1.4

Trình đ chun mơn và các tiêu chu n đánh giá trình đ chun mơn

LÝ LU N VÀ TH C TI N

cán b Tài chính c p Xã

11

2.2

Cơ s th c ti n

18

2.2.1

Các chính sách liên quan đ n cán b Tài chính c p Xã

Vi t Nam và

Hà Tĩnh
2.2.2

18

M t s kinh nghi m ñào t o b i dư ng nâng cao năng l c cán b c p
cơ s

m t s nư c trên Th gi i và Vi t Nam

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

19

iii


3

ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

31

3.1

ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u

31

3.1.1.

ð c ñi m t nhiên, tài nguyên thiên nhiên

31

3.1.2

ð c ñi m kinh t - xã h i

35

3.2

Phương pháp nghiên c u

42

3.2.1

Khung phân tích c a đ tài

42

3.2.2

Phương pháp thu th p thơng tin

43

3.2.3

Phương pháp ch n đi m nghiên c u

43

3.2.4

Phương pháp thu th p s li u

44

3.2.5.

Phương pháp phân tích

46

3.3

H th ng ch tiêu nghiên c u

47

3.3.1.

Tiêu chí đánh giá trình đ chun mơn cán b Tài chính c p Xã

47

3.3.2.

Ch tiêu đánh giá các y u t

nh hư ng đ n trình đ chun mơn cán

b Tài chính c p Xã

47

4

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

48

4.1

Th c tr ng trình đ chun mơn c a cán b Tài chính c p Xã t i t nh
Hà Tĩnh

48

4.1.1

ð c ñi m c a cán b Tài chính c p Xã t i t nh Hà Tĩnh

48

4.1.2

Th c tr ng v trình ñ cán b Tài chính

51

4.1.3

Th c tr ng làm vi c c a cán b Tài chính xã trên đ a bàn t nh Hà Tĩnh

54

4.1.4

ðánh giá chung

81

4.2

Phân tích các y u t

nh hư ng đ n trình đ chun mơn c a cán b

87

Tài chính xã
4.2.1

nh hư ng c a đào t o

88

4.2.2

Trình đ đào t o và chun mơn đào t o

95

4.2.3

M ts y ut

96

4.3

Gi i pháp nâng cao trình đ chun mơn cán b Tài chính c p Xã t i

nh hư ng khác

t nh Hà Tĩnh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

101

iv


4.3.1

Phân tích SWOT c a cán b tài chính xã t nh Hà Tĩnh

101

4.3.1

Cơng tác quy ho ch, b trí và s d ng cán b

103

4.3.2

Tăng cư ng công tác ñào t o, b i dư ng cán b

109

4.3.3

Tăng cư ng kinh nghi m cơng tác

115

4.3.4

Tăng cư ng vai trị, trách nhi m c a m t s cơ quan qu n lý nhà nư c
ñ i v i ho t đ ng qu n lý Tài chính xã

117

5

K T LU N VÀ KI N NGH

120

5.1

K t lu n

120

5.2

Ki n ngh

122

5.2.1.

ð i v i nhà nư c

122

5.2.2.

ð i v i t nh, huy n

122

5.2.3.

ð i v i c p xã

122

5.2.4.

ð i v i cán b Tài chính xã

123

TÀI LI U THAM KH O

124

PH L C

128

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

v


DANH M C CH

VI T T T

CBTC

Cán b Tài chính

CC

Cơ c u

ðHTC

ð i h c t i ch c

HðND

H i đ ng nhân dân

SL

S lư ng

TðCM

Trình đ chun mơn

UBND

y ban nhân dân

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

vi


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

3.1

Các nhóm đ t c a T nh Hà Tĩnh năm 2011

33

3.2

Hi n tr ng s d ng ñ t ñai c a T nh Hà Tĩnh qua 3 năm (2009 - 2011)

34

3.3

M t s ch tiêu kinh t t ng h p

36

3.4

Tình hình phát tri n y t , giáo d c

39

3.5

Cơ c u m u phi u ñi u tra

46

4.1

S lư ng Cán b Tài chính T i 4 huy n đi u tra trong 3 năm

49

4.2

ð tu i, gi i tính và th i gian công tác c a CBTC 4 huy n, thành
ph ñi u tra và t nh Hà Tĩnh năm 2011

4.3

50

Th c tr ng trình đ CBTC t i 4 huy n, thành ph và toàn t nh Hà
Tĩnh năm 2011

52

4.4

S li u ñi u tra ñánh giá k t qu l p và phân b ngân sách

55

4.5

K t qu th c hi n thu ngân sách Xã trên ñ a bàn ñi u tra t nh Hà Tĩnh

60

4.6

S li u ñi u tra ñánh giá th c hi n nhi m v thu ngân sách c a
cán b Tài chính xã

62

4.7

Tình hình qu n lý ho t ñ ng thu ngân sách t i các xã ñi u tra

63

4.8

K t qu th c hi n chi ngân sách Xã trên ñ a bàn ñi u tra t nh Hà Tĩnh

67

4.9

T ng h p tình hình s d ng ngu n thu Ti n s d ng ñ t thu c
ngân sách Xã trên ñ a bàn t nh Hà Tĩnh, 2009 - 2011

4.10

68

S li u ñi u tra ñánh giá th c hi n nhi m v chi ngân sách c a
cán b Tài chính xã

69

4.11

Tình hình qu n lý chi ngân sách t i các xã ñi u tra

70

4.12

S li u ñi u tra ñánh giá th c hi n nhi m v quy t toán ngân
sách c a cán b Tài chính xã

4.13

74

Tình hình quy t tốn ngân sách t i các xã đi u tra

76

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

vii


4.14

S li u ñi u tra ñánh giá th c hi n nhi m ñ u tư xây d ng cơ
b n t ngu n ngân sách xã

78

4.15

Tình hình qu n lý ñ u tư xây d ng cơ b n

các xã đi u tra

4.16

79

T ng h p tình hình công n xây d ng cơ b n c a Xã trên ñ a bàn
ñi u tra c a t nh Hà Tĩnh, 2011

81

4.17

M c đ b ng lịng trong cơng vi c c a cán b Tài chính xã

81

4.18

ðánh giá c a cán b lãnh ñ o Xã v k năng nghi p v

c a cán

b Tài chính
4.19

ðánh giá c a cán b xã v k t qu ho t đ ng c a cán b Tài
chính xã

4.20

85

ðánh giá c a cán b c p trên v trình đ chun mơn c a cán b
Tài chính xã

4.21

84

86

S lư ng cán b Tài chính đư c c đi h c và hình th c đào t o
tính đ n năm 2011 t i Hương Khê, C m Xuyên, Can L c và TP.
Hà Tĩnh

4.22

88

K t qu tham gia t p hu n chuyên môn nghi p v c a cán b Tài
chính các Xã đi u tra trong th i gian t năm 2009 - 2011

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

89

viii


DANH M C BI U ð
STT

4.1

Tên bi u ñ

Trang

K t qu th c hi n các nhi m v qu n lý tài chính phân theo trình
đ đào t o c a cán b tài chính xã

4.2

95

K t qu th c hi n các nhi m v qu n lý tài chính phân theo
chun ngành đào t o c a cán b Tài chính xã

96

4.3

Cơ c u đ tu i c a CBTC c p xã trong ñ a bàn ñi u tra

97

4.4

Cơ c u năm kinh nghi m c a cán b Tài chính c p Xã trong đ a
bàn ñi u tra

4.5

97

K t qu th c hi n các nhi m v qu n lý tài chính theo năm kinh
nghi m công tác trong lĩnh v c tài chính c a cán b Tài chính xã

98

4.6

Cơ c u gi i tính c a cán b Tài chính c p Xã trong ñ a bàn ñi u tra

99

4.7

K t qu th c hi n các nhi m v qu n lý Tài chính phân theo
khu v c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

100

ix


1. ð T V N ð
1.1. Tính c p thi t c a đ tài
Trong cơng cu c đ i m i ñ t nư c và th i kỳ xây d ng, phát tri n kinh
t t nh Nhà theo hư ng cơng nghi p hố, hi n đ i hố nơng nghi p nơng thơn,

c p Xã là c p hành chính có t m quan tr ng đ c bi t. ðó là chính quy n cơ
s , nơi tr c ti p n m b t, gi i quy t các nguy n v ng c a nhân dân, tr c ti p
t ch c và lãnh ñ o nhân dân tri n khai th c hi n các ch trương, chính sách
và pháp lu t c a Nhà nư c trong th c ti n.
Ho t đ ng Tài chính xã g n li n v i vi c th c hi n ch c năng, nhi m
v c a chính quy n Nhà nư c c p Xã, là ngu n cung c p phương ti n v t ch t
đ chính quy n c p Xã ho t ñ ng, lãnh ñ o nhân dân tri n khai th c hi n các
chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c và xây d ng, phát tri n kinh t - xã h i,
gi v ng an ninh - qu c phòng t i đ a phương. Vì v y, vi c qu n lý, s d ng
ngu n Tài chính c a Xã m t cách ti t ki m, có hi u qu , công khai, minh
b ch và khoa h c là r t c n thi t, là yêu c u khách quan trong công tác qu n
lý Tài chính xã và trong cơng cu c xây d ng, phát tri n kinh t - xã h i t i các
ñ a phương.
M t khác, s m t n đ nh chính tr

c p Xã h u h t b t ngu n t s

thi u minh b ch và b t c p trong vi c qu n lý, s d ng các ngu n l c Tài
chính, đ t đai. Vì v y, đ xây d ng đư c chính quy n c p Xã trong s ch,
v ng m nh, m t chính quy n “do dân và vì dân” địi h i c n ph i tăng cư ng
qu n lý ñ i v i Tài chính xã.
Trong th i gian qua, m c dù ñã ñư c s quan tâm c a các S , ban,
ngành và các c p chính quy n ñ a phương trong vi c tăng cư ng ho t đ ng
qu n lý Tài chính xã trên đ a bàn. Tuy nhiên, trên th c t ho t ñ ng qu n lý
Tài chính c p Xã hi n nay v n còn nhi u h n ch , b t c p, địi h i c n ph i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

1

ñư c h n ch , ch n ch nh k p th i, ñ c bi t là trong cơng tác l p d tốn, qu n
lý đi u hành, quy t toán và th c hi n vi c cơng khai, minh b ch trong ho t
đ ng Tài chính c p Xã.
ð i ngũ cán b Tài chính cơ s hi n nay c a Hà Tĩnh cịn y u v trình
đ chun mơn nghi p v , l i khơng đư c b i dư ng thư ng xuyên, không
c p nh t thông tin k p th i, kh năng th c hành chưa thu n th c, … cho nên
chưa ñáp ng ñư c ñòi h i vi c qu n lý kinh t m t cách ch t ch và s phát
tri n n n kinh t như hi n nay. Thêm vào đó là cơng tác qu n lý c a các c p,
các ngành v n còn nhi u l ng l o d n ñ n m t s sai sót trong cơng tác qu n
lý Tài chính c a cơ s .
T nh ng v n ñ nêu trên có m t s câu h i đ t ra c n ñư c gi i ñáp
ñ i v i cơng tác nâng cao trình đ chun mơn cho đ i ngũ cán b Tài chính
c p Xã c a T nh Hà Tĩnh đó là:
- Th c tr ng trình đ chun mơn c a đ i ngũ cán b Tài chính c p Xã
c a T nh Hà Tĩnh hi n nay như th nào?
- Các hình th c ñào t o nào ñang ñư c áp d ng đ nâng cao trình đ
chun mơn cho đ i ngũ cán b Tài chính c p Xã c a T nh Hà Tĩnh?
- Vi c quy ho ch và s d ng cán b Tài chính c p Xã t i T nh Hà Tĩnh
có phù h p v i chun mơn, trình đ đào t o hay khơng?
- Nh ng y u t nào nh hư ng ñ n trình đ chun mơn c a đ i ngũ
cán b Tài chính c p Xã t i T nh Hà Tĩnh?
- Gi i pháp nào đ nâng cao trình đ chun mơn cho đ i ngũ cán b
Tài chính c p Xã t i T nh Hà Tĩnh trong th i gian t i?
ð làm rõ ñư c nh ng v n đ trên, tơi ti n hành nghiên c u đ tài:
“Gi i pháp nâng cao trình đ chun mơn cho cán b Tài chính c p Xã t i
T nh Hà Tĩnh”

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

2


1.2. M c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c tiêu chung
Trên cơ s phân tích th c tr ng ho t đ ng c a cán b Tài chính c p Xã
t i T nh Hà Tĩnh, ñ ra gi i pháp nh m nâng cao trình đ chun mơn cho cán
b Tài chính c p Xã c a t nh trong th i gian t i.
1.2.2. M c tiêu c th
- H th ng hóa cơ s lý lu n và th c ti n v nâng cao trình đ chun
mơn c a cán b Tài chính c p Xã.
- ðánh giá th c tr ng trình đ chun mơn c a đ i ngũ cán b Tài
chính c p Xã c a t nh Hà Tĩnh giai ño n 2009 – 2011.
- ð xu t các gi i pháp nh m nâng cao trình đ chun mơn cho ñ i
ngũ cán b Tài chính c p Xã t i t nh Hà Tĩnh.
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u
Các cơ quan, t ch c qu n lý, đào t o,... cán b Tài chính c p Xã.
1.3.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung: t p trung ch y u đánh giá trình đ chun mơn đ i ngũ
cán b Tài chính c p Xã t i t nh Hà Tĩnh trong vi c tri n khai và t ch c các
ho t ñ ng Tài chính; nghiên c u nh ng ñi m m nh, ñi m y u và ñ xu t m t
s gi i pháp phù h p nh m nâng cao trình đ chun mơn đ i ngũ cán b Tài
chính c p Xã trong nh ng năm t i.
- V khơng gian: Nghiên c u đ tài ñư c th c hi n trên ñ a bàn t nh
Hà Tĩnh.
- V th i gian: ð tài nghiên c u th c tr ng v trình đ chun mơn
đ i ngũ cán b Tài chính c p Xã t i t nh Hà Tĩnh trong th i gian 3 năm
2009 – 2011.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

3


2. CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N

2.1. Cơ s khoa h c và lý lu n c a ñ tài
2.1.1. M t s khái ni m cơ b n v cán b tài chính xã
m i qu c gia khác nhau thì vi c xây d ng đ i ngũ cán b cơng ch c là
hồn tồn khác nhau.

nư c ta, theo Lu t cán b , cơng ch c năm 2008 thì cán

b , cơng ch c là nh ng ngư i có Qu c t ch Vi t Nam, ñư c nêu c th như sau:
Cán b là cơng dân Vi t Nam, đư c b u c , phê chu n, b nhi m gi
ch c v , ch c danh theo nhi m kỳ trong cơ quan c a ð ng C ng s n Vi t
Nam, Nhà nư c, t ch c chính tr – xã h i

Trung ương,

tr c thu c Trung ương (sau ñây g i chung là c p t nh),

t nh, thành ph

huy n, qu n, th xã,

thành ph thu c t nh (sau ñây g i chung là c p huy n), trong biên ch và

hư ng lương t ngân sách Nhà nư c (Lu t công ch c, 2008).
Cán b , công ch c là công dân Vi t Nam, ñư c tuy n d ng, b nhi m
vào ng ch, ch c v , ch c danh trong cơ quan c a ð ng C ng s n Vi t Nam,
Nhà nư c, t ch c chính tr – xã h i

Trung ương, c p t nh, c p huy n; trong

cơ quan, ñơn v thu c Qn đ i nhân dân mà khơng ph i là sĩ quan, quân
nhân chuyên nghi p, công nhân qu c phịng; trong cơ quan, đơn v thu c
Cơng an nhân dân mà không ph i là sĩ quan, h sĩ quan chuyên nghi p và
trong b máy lãnh ñ o, qu n lý c a ñơn v s nghi p công l p c a ð ng C ng
s n Vi t Nam, Nhà nư c, t ch c chính tr – xã h i (sau đây g i chung là đơn
v s nghi p cơng l p), trong biên ch và hư ng lương t ngân sách Nhà
nư c; đ i v i cơng ch c trong b máy lãnh ñ o, qu n lý c a đơn v s nghi p
cơng l p thì lương đư c b o ñ m t qu lương c a ñơn v s nghi p công l p
theo quy ñ nh c a Pháp lu t.
Cán b Xã, phư ng, th tr n (sau ñây g i chung là c p Xã) là cơng
dân Vi t Nam, đư c b u c gi ch c v theo nhi m kỳ trong Thư ng tr c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

4


H i đ ng nhân dân,

y ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư ð ng y, ngư i

đ ng ñ u t ch c chính tr – xã h i; công ch c c p Xã là công dân Vi t
Nam ñư c tuy n d ng gi m t ch c danh chuyên môn, nghi p v thu c

y ban nhân dân c p Xã, trong biên ch và hư ng lương t

ngân sách

Nhà nư c.
Cán b Tài chính xã là cán b , cơng ch c c a Xã, ñư c HðND, UBND
Xã giao nhi m v làm công tác chuyên môn trong lĩnh v c Tài chính c a Xã.
Xét trên góc đ cơng vi c thì cán b Tài chính xã là m t cán b Tài chính,
cịn xét v đi u ki n cũng như khu v c làm vi c thì cán b Tài chính xã là
m t cán b cơng ch c c a Xã. T đó ta có các khái ni m sau:
Cán b Tài chính: Là nh ng ngư i làm công tác nghi p v chuyên môn
trong m t cơ quan ho c m t t ch c quan h tr c ti p ñ n ho t ñ ng Tài
chính c a cơ quan ho c t ch c đó.
Cán b Tài chính xã: Là cán b , công ch c Xã làm công tác nghi p v
chuyên mơn trong ho t đ ng Tài chính c a Xã.
Ho t đ ng Tài chính c a Xã: g m ngân sách Xã và các ho t ñ ng Tài
chính khác c a Xã. U ban nhân dân Xã t ch c qu n lý th ng nh t ngân sách
Xã và các ho t đ ng Tài chính khác c a Xã. Vi c qu n lý ngân sách Xã và
các ho t đ ng Tài chính khác c a Xã ph i ñư c th c hi n theo nguyên t c dân
ch , công khai, hi u qu và ti t ki m.
ð th c hi n nhi m v qu n lý Tài chính, ngân sách c p Xã m i Xã thành
l p m t Ban Tài chính thu c UBND Xã. Ban Tài chính xã có nhi m v giúp
UBND Xã th c hi n qu n lý Tài chính và ngân sách Xã theo quy ñ nh c a Nhà
nư c và s hư ng d n, ch ñ o c a cơ quan Tài chính c p trên. Ban Tài chính xã
bao g m các thành viên (Thông Tư 60/2003/TT-BTC, 2003):
Trư ng ban là u viên U ban nhân dân ph trách cơng tác Tài chính,
có nhi m v giúp Ch t ch U ban nhân dân Xã t ch c th c hi n công tác
qu n lý ngân sách Xã và các ho t đ ng Tài chính khác c a Xã.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

5


Ph trách K tốn ph i là ngư i có trình đ chun mơn nghi p v , t i
thi u trung c p Tài chính K tốn;

mi n núi cao đ c bi t khó khăn, t i thi u

ph i qua ñào t o ng n h n chun ngành Tài chính - K tốn, nhưng ph i có
k ho ch đào t o đ đ t trình ñ Trung c p vào năm 2005. Ngư i ph trách
K tốn có nhi m v giúp Trư ng ban Tài chính qu n lý ho t đ ng thu, chi
ngân sách Xã và các ho t ñ ng Tài chính khác

Xã; th c hi n cơng tác K

tốn, quy t toán ngân sách Xã và các qu c a Xã. ð i v i nh ng Xã quy mô
l n, qu n lý ph c t p, Ch t ch U ban nhân dân huy n có th cho phép Xã
đư c b trí thêm m t cán b Tài chính - K tốn làm vi c theo ch ñ h p
ñ ng lao ñ ng hi n hành.
Th qu có nhi m v qu n lý qu ti n m t c a Xã (ñ i v i Xã có quy
mơ thu chi nh có th s d ng cán b kiêm nhi m nhưng khơng đư c là cán
b K toán Xã).
2.1.2. Nhi m v c a cán b Tài chính xã
Theo quy t đ nh s 04/2004/Qð-BNV ngày 16 tháng 01 năm 2004 c a
B trư ng B N i v v vi c ban hành quy ñ nh tiêu chu n c th ñ i v i cán
b , công ch c Xã, phư ng, th tr n có quy đ nh nhi m v cơ b n c a cán b
Tài chính xã bao g m 5 nhi m v sau:
1. Xây d ng d toán ngân sách Xã theo hư ng d n c a cơ quan Tài
chính c p trên, trình UBND Xã xem xét đ trình HðND Xã quy t đ nh.

2. Th c hi n vi c qu n lý thu chi, quy t toán ngân sách Xã theo d tốn
đã đư c quy t đ nh; qu n lý tài s n cơng t i Xã theo quy đ nh.
3. Giúp UBND Xã trong vi c khai thác m i ngu n thu trên ñ a bàn, b o
ñ m cho các ho t đ ng Tài chính, ngân sách c a Xã lành m nh và theo ñúng
quy ñ nh c a Nhà nư c.
4. Ki m tra v Tài chính, ngân sách theo hư ng d n c a cơ quan Tài
chính c p trên.
5. Báo cáo v Tài chính, ngân sách theo đúng quy đ nh.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

6


Cán b Tài chính xã là m t cán b công ch c c a Xã, do v y ph i th c
hi n các nhi m v ñư c quy đ nh trong Lu t cơng ch c năm 2008 đ i v i cán
b , cơng ch c Xã như:
Trung thành v i ð ng C ng s n Vi t Nam, Nhà nư c C ng hòa xã h i
ch nghĩa Vi t Nam, b o v danh d T qu c và l i ích qu c gia.
Tôn tr ng nhân dân, t n t y ph c v nhân dân.
Liên h ch t ch v i nhân dân, l ng nghe ý ki n và ch u s giám sát c a
nhân dân.
Ch p hành nghiêm ch nh đư ng l i, ch trương, chính sách c a ð ng
và pháp lu t c a Nhà nư c.
Th c hi n ñúng, ñ y ñ và ch u trách nhi m v k t qu th c hi n nhi m
v , quy n h n đư c giao.
Có ý th c t ch c k lu t; nghiêm ch nh ch p hành n i quy, quy ch
c a cơ quan, t ch c, ñơn v ; báo cáo ngư i có th m quy n khi phát hi n hành
vi, vi ph m pháp lu t trong cơ quan, t ch c, ñơn v , b o v bí m t Nhà nư c.
Ch ñ ng và ph i h p ch t ch trong thi hành cơng v , gi gìn đồn k t

trong cơ quan, t ch c, ñơn v .
B o v , qu n lý và s d ng hi u qu , ti t ki m tài s n Nhà nư c ñư c giao.
Ch p hành quy t đ nh c a c p trên. Khi có căn c cho r ng quy t đ nh
đó là trái pháp lu t thì ph i k p th i báo cáo b ng văn b n v i ngư i ra quy t
ñ nh, trư ng h p ngư i ra quy t ñ nh v n quy t đ nh vi c thi hành thì ph i có
văn b n và ngư i thi hành ph i ch p hành nhưng không ch u trách nhi m v
h u qu c a vi c thi hành, ñ ng th i báo cáo c p trên tr c ti p c a ngư i ra
quy t ñ nh. Ngư i ra quy t ñ nh ph i ch u trách nhi m trư c pháp lu t v
quy t đ nh c a mình.
Các nghĩa v khác theo quy ñ nh c a pháp lu t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

7


2.1.3. Vai trị c a cán b Tài chính xã
Cán b Tài chính xã là ngư i n m gi và ñi u ti t các ho t ñ ng liên
quan đ n lĩnh v c Tài chính c a Xã. Ho t đ ng Tài chính xã g n li n v i vi c
th c hi n ch c năng, nhi m v c a chính quy n Nhà nư c c p Xã, là ngu n
cung c p phương ti n v t ch t đ chính quy n c p Xã ho t ñ ng, lãnh ñ o
nhân dân tri n khai th c hi n các chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c và xây
d ng, phát tri n kinh t - xã h i, gi v ng an ninh - qu c phịng t i đ a
phương. Vì v y, vi c qu n lý, s d ng ngu n Tài chính c a Xã m t cách ti t
ki m, có hi u qu , cơng khai, minh b ch và khoa h c là r t c n thi t, là yêu
c u khách quan trong công tác qu n lý Tài chính xã và trong cơng cu c xây
d ng, phát tri n kinh t - xã h i t i các ñ a phương.
M t khác, s m t n đ nh chính tr

c p Xã h u h t b t ngu n t s

thi u minh b ch và b t c p trong vi c qu n lý, s d ng các ngu n l c Tài
chính, đ t đai. Vì v y, đ xây d ng đư c chính quy n c p Xã trong s ch,
v ng m nh, m t chính quy n “do dân và vì dân” địi h i c n có m t đ i ngũ
cán b Tài chính xã gi i v trình đ chun mơn, u ngh , có kh năng
giao ti p t t,... Vai trị c a cán b Tài chính xã trong n n kinh t th trư ng
theo ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa ñư c th hi n c th qua m t s n i dung
cơ b n sau:
- Giúp UBND Xã qu n lý ngu n Tài chính, giúp chính quy n Nhà
nư c c p Xã th c hi n các ch c năng, nhi m v c a mình theo quy đ nh
c a pháp lu t.
ðây chính là vai trị quan tr ng nh t mà cán b Tài chính xã mà trong
th i đ i nào, cơ ch nào, Tài chính xã cũng ph i th c hi n. S ho t ñ ng v
m i m t qu n lý Nhà nư c v kinh t , chính tr , xã h i, an ninh - qu c phòng
c a Xã ln ln địi h i ph i có ngu n Tài chính trang tr i, chi tiêu cho
nh ng m c đích đã đư c xác đ nh. Ngư i cán b Tài chính có vai trị phân b
các ngu n Tài chính đ đ m b o u c u cho các ho t đ ng bình thư ng, có

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

8


hi u l c c a b máy qu n lý c a Nhà nư c, ð ng, t ch c chính tr và các t
ch c chính tr xã h i

cơ s . ðó cũng là cơ s đ ñ m b o cho các ho t ñ ng

s nghi p giáo d c, y t , văn hóa - xã h i, an ninh - qu c phòng, xây d ng cơ
s v t ch t h t ng nông nghi p, nông thôn theo hư ng công nghi p hóa, hi n

đ i hóa.
Chính quy n Nhà nư c c p Xã s d ng ngu n Tài chính xã thơng qua
các nghi p v chun mơn c a cán b Tài chính đ chi tr cho ho t đ ng c a
b máy hành chính, ð ng, đồn th

Xã, b o đ m cơ s h t ng giao thông,

môi trư ng, tr t t tr an và các s nghi p giáo d c, y t , ... theo phân c p
qu n lý kinh t - xã h i và s d ng Tài chính xã đ th c hi n chính sách an
sinh xã h i, tr c ti p x lý các v n ñ mà c ng ñ ng dân cư ñ t ra.
- Giúp chính quy n Nhà nư c c p Xã ñ nh hư ng phát tri n s n xu t
kinh doanh, chuy n d ch và hình thành cơ c u kinh t m i t i ñ a phương,
thúc ñ y tăng trư ng kinh t theo hư ng n ñ nh và b n v ng, góp ph n gi i
quy t vi c làm, tăng thu nh p cho ngư i dân.
Chính quy n c p Xã cũng như chính quy n c p khác nói chung đ u dùng
các cơng c lu t pháp, k ho ch, hành chính và tài chính ñ ñi u ch nh các
ho t ñ ng nh m hư ng ñ n m c tiêu n ñ nh và phát tri n kinh t - xã h i,
gi i quy t vi c làm và tăng thu nh p trong c ng ñ ng dân cư.
Trong ho t ñ ng liên quan ñ n nghi p v chun mơn c a cán b Tài
chính xã, đ c bi t là chi ngân sách Xã, là công c quan tr ng giúp chính
quy n Nhà nư c c p Xã trong vi c ñ nh hư ng phát tri n s n xu t kinh doanh,
chuy n d ch cơ c u kinh t , thúc ñ y tăng trư ng kinh t trên ñ a bàn, t đó
góp ph n vào cơng tác gi i quy t vi c làm, h n ch th t nghi p và tăng thu
nh p cho ngư i dân, ñ c bi t là ngư i dân lao đ ng.
Thơng qua các kho n chi thư ng xuyên, ñ c bi t là chi s nghi p kinh t ,
ñ th c hi n quy ho ch hình thành các khu kinh t , ngành và lĩnh v c kinh t
tr ng ñi m như các làng ngh , vùng s n xu t, thâm canh lúa m i, kinh t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

9


trang tr i,...., s d ng chi s nghi p kinh t đ h tr cơng tác quy ho ch,
gi ng v t nuôi, cây tr ng, ... t o ti n ñ căn b n ñ phát tri n, chuy n d ch cơ
c u kinh t

nơng thơn, đ c bi t là kinh t h gia đình, kinh t tr ng tr i, ...

Cán b Tài chính xã thơng qua các kho n chi đ u tư xây d ng các cơng
trình k t c u h t ng kinh t như h t ng giao thông, h t ng các làng ngh , h
t ng thu s n, ... ñ ñ nh hư ng và thu hút v n ñ u tư trên ñ a bàn. Tham mưu
giúp chính quy n c p Xã t p trung ñ u tư xây d ng cơ s h t ng ñ i v i các
ngành, các lĩnh v c c n thúc đ y kinh t và hình thành khu kinh t m i, h tr
các doanh nghi p, các thành ph n kinh t ñ u tư, phát tri n s n xu t kinh
doanh dư i hình th c ñ u tư cơ s h t ng “ngồi hàng rào”, t o mơi trư ng
thu n l i cho ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a các thành ph n kinh t tham
gia ho t ñ ng s n xu t kinh doanh, phát tri n kinh t trên ñ a bàn, ñ c bi t là
ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh trong các lĩnh v c mà chính quy n Nhà nư c
c p Xã đang đ nh hư ng phát tri n, đ hình thành ngu n thu m i.
Rõ ràng, các ho t ñ ng c a cán b Tài chính xã ln g n li n v i chính
sách phát tri n kinh t - xã h i c a chính quy n Nhà nư c c p Xã. Cán b Tài
chính xã n u tham mưu cho chính quy n Xã s d ng ngu n Tài chính c a Xã
h p lý, ñ c bi t là các kho n chi cho s nghi p kinh t và ñ u tư cơ s h t ng
s là công c tr c ti p và h u hi u c a chính quy n Nhà nư c c p Xã trong
vi c th c hi n nhi m v ñ nh hư ng phát tri n s n xu t kinh doanh, chuy n
d ch và hình thành cơ c u kinh t m i, góp ph n thúc đ y tăng trư ng kinh t
trên ñ a bàn theo hư ng n ñ nh và b n v ng; gi i quy t vi c làm, h n ch
th t nghi p và tăng thu nh p cho ngư i dân, ñ ng th i tăng thu cho ngân sách
Xã.

- Cán b Tài chính xã tham gia vào q trình th c hi n chính sách vĩ mơ
c a Nhà nư c v ki m ch l m phát.
Trong n n kinh t th trư ng, quy lu t cung c u chi ph i th trư ng r t
m nh m . M i bi n ñ ng c a giá c có ngun nhân t s m t cân đ i cung

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

10


c u, trong khi đó ki m ch l m phát ln đư c coi là m c tiêu tr ng y u trong
đi u ch nh vĩ mơ n n kinh t - xã h i c a m t qu c gia. Khi x y ra l m phát,
giá c tăng cao do cung c u m t cân đ i, Chính Ph có th s d ng các bi n
pháp như tăng thu tiêu dùng, gi m thu ñ i v i ho t ñ ng ñ u tư và th t ch t
chi tiêu công, nh t là các kho n chi cho tiêu dùng, h tr cho các doanh
nghi p s n xu t hàng hố đ gi m b t nhu c u tiêu dùng hàng hoá và tăng
m c cung hàng hoá cho n n kinh t , góp ph n ki m ch và ñ y lùi l m phát.
Cán b Tài chính xã là là cán b Tài chính cơ s qu n lý trong h th ng
Tài chính qu c gia, ñ c bi t là qu n lý ngân sách Xã, Thơng qua các ho t
đ ng qu n lý c a mình, cán b Tài chính xã cũng tham gia tích c c vào q
trình th c hi n chính sách vĩ mơ c a Nhà nư c trong vi c ki m ch l m phát
theo ch ñ o, ñi u hành c a Chính Ph và cơ quan Nhà nư c c p trên. Thơng
qua đi u hành ngân sách, nh t là ñi u hành chi ngân sách Xã, chính quy n c p
th c hi n th t ch t chi tiêu cơng, đ c bi t là chi cho tiêu dùng, t m ng ng đ u
tư xây d ng các cơng trình chưa c n thi t, ñi u chuy n ngu n v n h tr cho
khu v c s n xu t hàng hoá, h tr cho phát tri n s n xu t trong c ng ñ ng dân
cư, làm gi m m c tiêu dùng hàng hoá và làm tăng m c cung hàng hoá cho
kinh t , góp ph n th c hi n chính sách kinh t vĩ mô v ki m ch l m phát
c a Chính Ph .
2.1.4. Trình đ chun mơn và các tiêu chu n đánh giá trình đ chun

mơn cán b Tài chính c p Xã
2.1.4.1. Trình đ chun mơn c a cán b Tài chính c p Xã
* Khái ni m trình đ chun mơn.
Trình đ chun mơn hi u theo nghĩa h p là các ki n th c ñã ñư c ñào
t o v chuyên môn nghi p v trong m t lĩnh v c nào đó, đư c th hi n và
công nh n qua các văn b ng ñã ñư c c p, thu c chuyên ngành đào t o nào,
h c chính quy hay t i ch c (Võ Xn Ti n, 2010).
Trình đ chun môn hi u theo nghĩa r ng là các ki n th c t ng h p,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

11


ki n th c chuyên môn nghi p v , các ki n th c ñ c thù c n thi t ñ ñ m
ñương các nhi m v ñư c giao. Trình đ chun mơn ch có đư c thơng qua
đào t o và đư c th hi n b ng b ng c p, trong đó nghi rõ chun ngành đào
t o, hình th c đào t o chính quy hay t i ch c.
* Khái ni m trình đ chun mơn cán b Tài chính c p Xã
Trình đ chun mơn cán b Tài chính xã là các ki n th c ñã ñư c ñào
t o v chun mơn nghi p v tài chính, đư c th hi n và công nh n qua các
văn b ng ñư c c p như trung c p, cao ñ ng, ñ i h c, …, thu c chuyên ngành
đào t o tài chính, kinh t , k tốn, qu n tr kinh doanh và hình th c đào t o
chính quy hay t i ch c.
Ho c hi u theo cách khác, trình đ chun mơn c a cán b Tài chính
c p Xã là các ki n th c t ng h p v tài chính, ki n th c nghi p v và các ki n
th c ñ c thù ñư c th hi n trong vi c qu n lý tài chính, tư v n pháp lý, kh
năng t ch c cũng như trong quan h v i qu n chúng. Trong đó, c t lõi c a
nó là ki m sốt đư c m c tiêu cơng vi c và phương ti n đ ñ t ñư c m c
ñích, làm ch ñư c li n th c và qu n lý th c ti n, th hi n c th

:

• Trình đ văn hóa và chun mơn (thơng qua ch tiêu b c h c, ngành
đư c đào t o, hình th c ñào t o, ng ch, b c công ch c, …).
•

Kinh nghi m cơng tác (thơng qua ch tiêu thâm niên cơng tác, v trí

cơng tác đã kinh qua, s lư ng cơng vi c đã hồn thành).
• K năng (thành th o nghi p v , bi t làm các nghi p v chun mơn).
Như v y, đ phân lo i trình đ chun mơn ta có th d a trên các tiêu
trí v trình đ văn hóa và chuyên môn, kinh nghi m công tác và k năng trong
cơng vi c.
Theo trình đ văn hóa và chun mơn có th phân cán b Tài chính xã
theo đã qua ñào t o (Sơ c p, Trung c p, Cao ñ ng và ð i h c) ho c chưa qua
đào t o.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

12


Theo kinh nghi m cơng tác có th phân lo i cán b Tài chính thành 3
nhóm Nhóm 1 (s năm cơng tác <15 năm), nhóm 2 (s năm cơng tác 15 - 20
năm ) và nhóm 3 (s năm công tác 21 - 30 năm)
Phân lo i cán b Tài chính xã theo k năng có th phân thành 3 nhóm:
i) Nhóm trung bình, nh ng ngư i thu c nhóm này thư ng x lý cơng
vi c ch m, hi u qu hay năng su t công vi c khơng cao và hay có sai sót,
nh m l n.

ii) Nhóm khá, nh ng ngư i thu c nhóm này có kh năng x lý cơng
vi c nhanh và chính xác.
iii) Nhóm gi i, nh ng ngư i thu c nhóm này có kh năng x lý cơng
vi c cao, chính xác và thư ng có nh ng đ xu t mang tính hi u qu cao trong
cơng vi c.
Như v y, vi c nâng cao trình đ chun mơn cán b Tài chính xã chính
là vi c nâng cao trình đ văn hóa chun mơn, kinh nghi m công tác và k
năng c a ngư i cán b Tài chính xã.
i) ð i v i các cán b đương ch c có th i gian cơng tác cịn l i trên 5
năm có th c ho c khuy n khích đi h c các l p đào t o b i dư ng nâng cao
trình đ như t trung c p lên cao ñ ng ho c ñ i h c, cao ñ ng lên ñ i h c, các
khóa t p hu n nghi p v ng n và trung h n,...
ii) ñ i v i cán b tuy n d ng m i ph i tuy n d ng cán b có trình đ
văn hóa và chuyên môn t t nghi p các trư ng cao ñ ng, ñ i h c chính quy
chuyên ngành Tài chính, kinh t , ưu tiên tuy n d ng các cán b đã có kinh
nghi m cơng tác trong lĩnh v c Tài chính, có kh năng giao ti p t t, làm vi c
ñ c l p ho c theo nhóm,…
iii) c các cán b Tài chính xã tham gia các l p t p hu n ng n h n v
nghi m v chuyên môn và k nãng.
Vi c t ch c các l p ñào t o b i dư ng v trình đ chun mơn cũng
như k năng cơng vi c đư c coi là m t trong nh ng gi i pháp t i ưu nh t đ

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

13


nâng cao trình đ cho đ i ngũ cán b , cơng ch c nói chung và cán b Tài
chính xã nói riêng.
2.1.4.2. Tiêu chu n đánh giá trình đ chun mơn c a cán b Tài chính c p Xã

Trình đ chun mơn c a cán b Tài chính xã là ki n th c t ng h p v
lĩnh v c tài chính và các ki n th c đ c thù đ đ m đương các cơng vi c đư c
giao trong lĩnh v c Tài chính xã. Do đó, khi đánh giá trình đ chun mơn
c a cán b Tài chính xã c n đánh giá trên hai khía c nh c v trình đ chun
mơn ñư c ñào t o thông qua b ng c p c v kh năng đ m đương các cơng
vi c đư c giao trong lĩnh v c cơng tác c a mình.
V b ng c p: đánh giá trình đ chun mơn cán b Tài chính xã thơng
qua các b c h c ñã ñào t o như: Trung h c chuyên nghi p, Trung c p, Cao
ñ ng, ð i h c và sau ñ i h c; hình th c đào t o chính quy, t i ch c, chuyên
tu, văn b ng hai.
V kh năng ñ m đương các cơng vi c đư c giao: ðánh giá trình đ
chun mơn c a các b Tài chính xã d a trên các k t qu th c hi n nhi m v
đư c phân cơng v cơng tác Tài chính c a Xã, các k năng x lý cơng vi c
đư c giao.
1. Qu n lý Ngân sách xã:
- Qu n lý thu ngân sách xã: l p d toán thu, t ch c th c hi n thu ngân
sách, quy t toán thu ngân sách.
- Qu n lý chi ngân sách xã: l p d toán chi, ch p hành d toán chi,
quy t toán chi ngân sách.
2. Qu n lý ho t ñ ng khác c a xã:
- Qu n lý các qu công chuyên dùng.
- Ho t đ ng tài chính các s nghi p.
- Các ho t đ ng tài chính thơn.
- M t s ho t ñ ng khác khi ñư c giao.
3. B i dư ng và t b i dư ng nâng cao trình đ chun mơn nghi p v :

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

14

- Tham gia các ho t ñ ng c a xã.
- Tham gia các l p b i dư ng chuyên môn nghi p v hàng năm theo
yêu c u c a các c p.
- Tham gia h c t p đ nâng cao trình đ đào t o.
4. K năng th c hi n chuyên môn nghi p v :
- Thành th o v nghi p v

k toán, tin h c văn phịng, trình đ

ngo i ng .
- K năng làm vi c v i các cơ quan có liên quan như: Thu , Ngân
hàng, Kho b c Nhà nư c.
- Trình đ hi u bi t v các văn b n lu t liên quan ñ n lĩnh v c Tài
chính, nh t là Tài chính xã.
2.1.5. Các y u t

nh hư ng t i trình đ chun môn và k t qu công vi c c a

cán b Tài chính c p Xã
Trình đ chun mơn là m t trong nh ng y u t cơ b n quy t đ nh t i
k t qu cơng vi c c a cán b . Tuy nhiên, m t cán b có năng l c và trình đ
chun mơn cũng có th khơng phát huy đư c kh năng c a mình n u như
mơi trư ng làm vi c khơng phù h p ho c khơng có ñ ng l c ñ phát huy. Khi
ñó, dù là cán b có trình đ chun mơn cao thì cũng s khơng có đóng góp
đư c đáng k cho s nghi p phát tri n kinh t - xã h i đ a phương và cũng
khơng th t nâng cao năng l c c a b n thân h ñư c. Do v y, trong ph n này
ñ c p t i các y u t

nh hư ng t i trình đ chun mơn c a cán b và mơi

trư ng nh hư ng t i vi c phát huy năng l c c a cán b nông nghi p c p Xã,
có th chia ra làm hai nhóm y u t :
* Y u t bên trong.
Tu i tác và s năm kinh nghi m làm vi c: Tu i tác và s năm kinh
nghi m có nh hư ng khá nhi u t i trình đ chun mơn c a cán b và k t
qu công vi c. Là cán b c p Xã làm vi c tr c ti p v i ngư i dân, cán b
ngoài kinh nghi m chun mơn cịn c n có kinh nghi m giao ti p, ng x v i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………..

15