Ảnh hưởng của thị trường chứng khoán với nền kinh tế

Lời nói đầu
Nh chúng ta đã biết, đất nớc Việt Nam của chúng ta là một đất nớc đang trên
đà phát triển mạnh mẽ, nền kinh tế Việt Nam đã có những sự thay đổi lớn lao để
có thể bắt kịp với tốc tộ phát triển kinh tế trên thế giới và hội nhập với nền kinh tế
chung của khu vực ASEAN. Trong nền kinh tế thị trờng, Đảng và Chính phủ đã
có những chính sách thoả đáng cả về kinh tế và chính sách để tăng tốc độ phát
triển đất nớc. mở cửa thị trờng, chính sách khuyến khích xuất nhập khẩu ... Đặc
biệt Việt Nam đã có những nỗ lực to lớn trong việc đa vào hoạt động TTCK. So
với các nớc trong khu vực ASEAN, nớc chúng ta là một trong nớc cuối cùng có
TTGD nhng với chúng ta TTCK tuy còn khá mới mẻ lại rất cần thiết để phát triển
đất nớc. Vậy TTCK ở nớc ta hoạt động ra sao? nh hởng của nó với nền kinh tế ở
nớc ta hiện nay nh thế nào?... Chính vì muốn tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề trên nên
em đã quyết định chọn đề tài này.
1
I. k hái niệm và chức năng của thị tr ờng chứng khoán(TTCK) :
1) Khái niệm:
TTCK là hoạt động giao dịch mua bán các loại chứng khoán dài hạn (cổ
phiếu, trái phiếu) có tổ chức, theo luật pháp (luật giao dịch chứng khoán).thị tr-
ờng chứng khoán là nơi chắp nối quan hệ cung cầu vốn đầu t dài hạn của nền kinh
tế quốc gia và quốc tế, là nơi gặp gỡ, giao dịch giữa những ngời cần huy động vốn
đầu t (ngời phát hành chứng khoán) với những ngời có vốn nhàn rỗi muốn đầu t
( ngời muốn mua chứng khoán) cũng nh giữa các nhà kinh doanh chứng khoán
với nhau.Bản chất của thị trờng chứng khoán đợc thể hiện trong các chức năng của
thị trờng chứng khoán.
2) c hức năng của thị tr ờng chứng khoán:
a) chắp nối tích luỹ với đầu t:
thị trờng chứng khoán là nơi thu hút mạnh mẽ mọi nguồn vốn nhàn rỗi và
tạm thời nhàn rỗi trong nớc và ngoài nớc và chuyển giao những nguồn này cho các
nhu cầu đầu t phát triển.
b)điều hoà vốn đầu t:
do tác động của cung cầu, ttck tự động điều hoà các luồng vốn từ nơi thừa

đến nơi thiếu, tự động giải quyết linh hoạt, nhanh chóng mâu thuẫn của tình trạng
thừa và thiếu vốn đầu t giữa các ngành, các thành phần kinh tế, các khu vực trong
nớc và giữa các nớc.
c)cung cấp thông tin kinh tế :
ttck là nơi cung cấp kịp thời, vô t và tơng đối chính xác mọi nguồn thông
tin có liên quan đến việc mua, bán, kinh doanh chứng khoán của các thành viên
trên thị trờng, tiền, giá cả cung cấp các thông tin này nhằm bảo vệ quyền lợi cho
các nhà đầu t, giúp họ không bị thiệt hại bởi những tin đồn thất thiệt của bọn đầu
cơ chứng khoán.
d)cung cấp dịch vụ cho việc mua bán chứng khoán:
bằng những dịch vụ và kỹ thuật tính toán, thông tin hiện đại, ttck tạo điều
kiện thuận lợi cho các thành viên của thị trờng giao dịch với nhau đợc nhanh
chóng, dễ dàng, giảm đợc lãng phí và tổn thất về thời gian và tiền bạc.
II. v ài nét về Thị Tr ờng Chứng Khoán Việt Nam (TTCKVN) sau gần
bốn năm hoạt động:
*Hoạt động của thị tr ờng :
Hoạt động của TTCKVN đã đi vào hoạt động đợc bốn năm, mục tiêu cơ bản
đề ra cho thời kì hoạt động ban đầu của TTCKVN theo chỉ đạo của thờng vụ bộ
chính trị và chính phủ đã đa vào vận hành một TTCK qui mô nhỏ, phát triển từ
thấp lên cao và không gây mất ổn định Kinh Tế Xã Hội.Sau 4 năm đi vào hoạt
động của TTCKVN, kết quả đạt đợc là thiết lập và đa vào hoạt động một TTCK có
tổ chức cho giai đoạn ban đầu, thể hiện ở các mặt sau:
2
a)Về công tác tổ chức và vận hành trung tâm giao dịch chứng khoán
(TTGDCK):
TTGDCK Thành Phố Hồ Chí Minh (tphcm) đợc tổ chức theo mô hình tập
trung với qui mô nhỏ, thực hiện chức năng xác định giá chứng khoán theo quan hệ
cung cầu và tạo cơ hội luân chuyển vốn cho nhà đầu t chứng khoán.Khi thị trờng
bắt đầu hoạt động chỉ có 2 cổ phiếu đợc niêm yết, giao dịch tại TTGDCK với tổng
giá trị vốn niêm yết là 270 tỷ đồng, đến nay tổng giá trị chứng khoán niêm yết là

gần 6.600 tỷ đồng bao gồm trên 1.000 tỷ đồng cổ phiếu của 21 công ty cổ phần
(ctcp) và trên 5.500 tỷ đồng trái phiếu chính phủ (tpcp) và trái phiếu Ngân
Hàng Đầu T và Phát Triển (nhđt&pt).Thời gian đầu TTGDCK chỉ thực hiện
giao dịch 3 phiên một tuần, từ 3/2002 đã nâng lên 5 phiên một tuần, tính đến
30/6/2003 TTGDCK đã tổ chức đợc 570 phiên giao dịch chứng khoán liên tục, an
toàn đạt trị giá chứng khoán giao dịch gần 3.700 tỷ đồng, trong đó giao dịch cổ
phiếu khoảng 88% và giao dịch trái phiếu gần 12%
TTGDCK đã thực hiện tốt chức năng của một trung tâm lu ký chứng khoán
trong điều kiện cơ sở kỹ thuật cũng nh nhân lực còn rất hạn chế.Hệ thống lu ký
hoạt động tơng đối hiệu quả, vì thế đã rút ngắn thời gian thanh toán từ 4 ngày
xuống còn 3 ngày.Ngoài việc lu ký 100% trái phiếu niêm yết, số lợng cổ phiếu
niêm yết đợc lu ký đều trên 50% giúp cho hoạt động thanh toán giao dịch chứng
khoán nhanh gọn, giảm thiểu rủi ro.TTGDCK đã chủ động thực hiện việc cung cấp
thông tin kịp thời thông qua các công ty chứng khoán tới ngời đầu t, đến nay đã
thực hiện cung cấp thông tin trực tuyến (on-line) thay cho việc cung cấp thông tin
tại sàn thông qua đại diện giao dịch của các công ty chứng khoán .
Nhìn chung trong 4 năm qua TTGDCK đã thực hiện tơng đối tốt công tác
quản lí niêm yết, thành viên, giao dịch và công bố thông tin trên thị trờng, ngày
càng chủ động hơn trong tổ chức, vận hành và quản lý giao dịch chứng
khoán.Trong quá trình hoạt động, TTGDCK TPHCM đã thờng xuyên tổ chức
những buổi toạ đàm, tiếp nhận những ý kiến đóng góp của các tổ chức, cá nhân
tham gia thị trờng để kiến nghị lên UBCKNN điều chỉnh và bổ sung kịp thời
những quy định, quy chế cho phù hợp với nhu cầu quản lý và thực tiễn của thị tr-
ờng.
b)Về phát triển hàng hóa cho TTCK:
Đến nay, Uỷ Ban Chứng Khoán Nhà Nớc (UBCHNN) đã cấp phép đăng kí lại
để niêm yết cổ phiếu cho 21 công ty cổ phiếu với tổng trị giá cổ phiếu niêm yết là
1.086 tỷ đồng, cấp phép niêm yết trái phiếu cho Ngân Hàng Đầu T và Phát Triển
(NHĐT&PT) với tổng giá trị trái phiếu niêm yết 157 tỷ đồng .TTGDCK TPHCM
đã phối hợp với bộ tài chính, tổ chức đấu thầu hơn 50 đợt TPCP, trái phiếu của quỹ

hỗ trợ đầu t phát triển đợc hơn 5.400 tỷ đồng đa ra niêm yết trên TTGDCK
TPHCM cũng đã cấp giấy phép phát hành thêm cổ phiếu cho 5 công ty với tổng
giá trị lên trên 155, 4 tỷ đồng.
Qua 4 năm hoạt động cho thấy công tác hàng hoá cho TTCK là rất quan
trọng, thời kì đầu việc triển khai công tác này có nhiều khó khăn, nhng đến nay số
lợng hàng hoá niêm yết trên 6.000 tỷ đồng, các công ty niêm yết bớc đầu đã thực
3
hiện tốt các quy định về công bố thông tin trên TTCKvà chú trọng nâng cao chất l-
ợng quản trị công ty.
c)Về hoạt động của các tổ chức trung gian trên thị trờng:
*Hoạt động của công ty chứng khoán(CTCK):
Đến nay, UBCKNN đã cấp phép hoạt động cho 12 công ty chứng khoán với
tổng số vốn điều lệ là 465 tỷ đồng, hoạt động các nghiệp vụ:môi giới, bảo lãnh
phát hành, tự doanh, quản lý danh mục đầu t và t vấn đầu t.Qua 4 năm tham gia thị
trờng, về cơ bản các công ty chứng khoán đã tập trung hoàn thiện bộ máy tổ chức,
nâng cao năng lực nghiệp vụ phục vụ khách hàng, một số công ty đã tăng vốn điều
lệ, sử dụng phơng thức nhận lệnh giao dịch gián tiếp qua fax, mạng trực tuyến ,
mở thêm các chi nhánh, phòng giao dịch, đại lí nhận lệnh tại các tỉnh, thành phố
Hà NộI, TP.HCM, Hải Dơng, Hải Phòng, Bình Dơng, đồng nai, long An, Đà
nẵng.Các công ty chứng khoán đã xây dựng đợc một đội ngũ nhân viên nghiệp vụ
kinh doanh đợc đào tạo tốt.Nhìn chung, các công ty chứng khoán đã thực hiện đ-
ợc vai trò trung gian trong việc môi giới mua bán chứng khoán, tích cực tham gia
t vấn niêm yết và thực hiện cung cấp thông tin đến nhà đầu t, góp phần vào thành
công của thị trờng .Tuy nhiên, hạn chế trong hoạt động của các công ty chứng
khoán là một số công ty cha tuân thủ nghiêm túc các quy định về hoạt động, cha
thể hiện vai trò tích cực, chủ động phát triển thị trờng, chất lợng t vấn đầu t chứng
khoán và t vấn niêm yết cha cao, cha đẩy mạnh nghiệp vụ tự doanh, nhà đầu t còn
cha thực sự tin tởng vào tính công bằng và khách quan trong hoạt động môi giới, t
vấn đầu t, đội ngũ nhân viên cha đáp ứng đợc nhu cầu công việc.
*Hoạt động của các tổ chức trung gian, hỗ trợ khác:

UBCKNN đã lựa chọn NHĐT&PT việt nam làm ngân hàng chỉ định thanh
toán, thực hiện thanh toán tiền cho các giao dịch chứng khoán.Tính đến nay, ngân
hàng thanh toán đã thực hiện thanh toán bù trừ cho các giao dịch chứng khoán một
cách kịp thời, chính xác với tổng số tiền khoảng 1.000 tỷ đồng.Hiện nay, ngân
hàng thanh toán đang triển khai hoạt động theo hớng vừa là ngân hàng lu kí vừa là
ngân hàng phục vụ hoạt động củaTTCK.Để phục vụ cho chuyển giao chứng khoán
nhanh chóng, an toàn và thực hiện dịch vụ liên quan đến quyền của ngời nắm giữ
chứng khoán, đến nay đã có 5 ngân hàng lu kí (2 ngân hàng trong nớc, 3 ngân
hàng nớc ngoài) và 11 công ty chứng khoán đợc cấp giấy phép thực hiện dịch vụ l-
u kí chứng khoán.Hiện nay, TTCK đã có hệ thống lu kí chứng khoán tập trung
hoạt động ổn định và đã cho phép ngời nớc ngoài mở tài khoản tại các công ty
chứng khoán, ngân hàng trong nớc tạo điều kiện thuận lợi cho nguời đầu t trong và
ngoài nớc tham gia thị trờng.Tuy nhiên, do
cơ sở vật chất còn yếu kém, nghiệp vụ lu kí, đăng kí và thanh toán bù trừ cha
đợc tự động hoá, phải xử lí thủ công làm tăng thời gian và chi phí, độ an toàn thấp.
Đến nay, UBCKNN đã chấp thuận cho 07 tổ chức kiểm toán độc lập kiểm
toán báo cáo tài chính của các tổ chức phát hành, niêm yết chứng khoán và tổ chức
kinh doanh chứng khoán gồm 06 tổ chức kiểm toán trong nớc và 01 tổ chức kiểm
toán nớc ngoài.Các tổ chức kiểm toán đợc chấp thuận đã đáp ứng đợc yêu cầu
kiểm toán cho các đối tợng tham gia TTCK, tuy nhiên trong quá trình triển khai
nghiệp vụ này một số tổ chức kiểm toán cũng có những thiếu xót nhất định, chất l-
4
ợng báo cáo kiểm toán cha cao, UBCKNN đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài Chính
trong việc quản lí các tổ chức kiểm toán đợc chấp thuận cũng nh các biện pháp xử
lí kịp thời.
d)Về tham gia của các nhà đầu t trong và ngoài nớc:
mặc dù TTCK Việt nam mới hình thành và hoạt động đợc 4 năm nhng đã thu
hút đợc sự tham gia của các nhà đầu t trong và ngoài nớc.Số lợng các nhà đầu t
tham gia thị trờng liên tục tăng, cuối năm 2000 có gần 3.000 tài khoản giao dịch,
cuối năm 2001 có gần 9.000 tài khoản, cuối năm 2002 có hơn 13.000 tài khoản, và

đến năm 2003 đã có hơn 14.500 tài khoản giao dịch, trong đó có hơn 90 nhà đầu t
có tổ chức và 15 nhà đầu t nớc ngoài.Sự tham gia của các nhà đầu t đã góp phần
quan trọng cho sự tồn tại và phát triển của thị trờng.
III. đánh giá thị trờng chứng khoán sau bốn năm hoạt động:
1)những kết qủa đạt đợc:
qua 4 năm hoạt động của TTCK đã đạt đợc những kết quả nh sau:
+đã mở ra một TTCK theo mô hình tập trung với qui mô nhỏ.Hoạt động của
TTCK mặc dù cha phát triển nh mong muốn, song bớc đầu đã đợc triển khai khá
suôn sẻ, không gây ra những biến động lớn hoặc tác động tiêu cực tới đời sống
kinh tế-xă hội của đất nớc.
+đã huy động đợc một khối lợng vốn nhất định cho ngân sách nhà nớc thông
qua đấu thầu và bảo lãnh phát hành trên 5.400 tỷ đồng TPCP, trái phiếu Quỹ hỗ
trợ phát triển để niêm yết trên thị trờng.Đã có 05 công ty niêm yết phát hành thêm
cổ phiếu để mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng vốn điều lệ với tổng vốn tăng thêm
155, 4 tỷ đồng.
+đã xây dựng đợc một hệ thống các tổ chức trung gian tham gia hoạt động
trên TTCK, bao gồm các công ty chứng khoán, các tổ chức lu kí, ngân hàng lu ký,
ngân hàng chỉ định thanh toán.các trung gian tài chính đã làm tốt vai trò môi giới
mua bán chứng khoán trên thị trờng tập trung, tích cực tham gia bảo lãnh phát
hành và t vấn cho các công ty trong việc niêm yết và cung cấp thông tin cho nhà
đầu t, thực hiện tốt việc thanh toán, bù trừ các giao dịch chứng khoán trên thị tr-
ờng.
+công chúng đã dần làm quen với một phơng thức đầu t mới với khoảng
14.500 nhà đầu t, trong đó có hơn 90 nhà đầu t có tổ chức và 35 nhà ĐTNN.
+hoạt động quản lí, vận hành thị trờng của UBCKNN và TTGDCK tp.HCM
đã có nhiều cải tiến và từng bớc hoàn thiện trên cơ sở rút kinh nghiệm từ hoạt
động thực tiễn.
+hoạt động của thị trờng chứng khoán góp phần thúc đẩy tiến trình cổ phần
hoá doanh nghiệp nhà nớc và áp dụng những thông lệ tốt nhất trong quản lý công
ty, trong đó việc thực hiện công khai thông tin về hoạt động sản xuất kinh doanh

và quản trị doanh nghiệp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng tạo ra tiền đề phấn đấu
cho sự phát triển vững chắc của doanh nghiệp nói chung, công ty niêm yết nói
riêng.
+đã xây dựng 2 nghị định của chính phủ (nghị định 48/NĐ-CP nay dợc thay
thế bằng nghị định 144/NĐ-CP, nghị định 22/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành
5