Sang kien kinh nghiem tin hoc

Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
LỜI NÓI ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Việc đưa công nghệ thông tin vào hoạt động giảng dạy trong nhà trường nói chung
đang được sự quan tâm đăc biệt của ngành giáo dục. Thực tế đó đòi hỏi cần phải nhanh chóng
nâng cao chất lượng giảng dạy bằng cách phát huy những ưu thế của lĩnh vực CNTT, phải biết
tận dụng nó, biến nó thành công cụ hiệu quả phục vụ cho sự nghiệp giáo dục.Việc đưa CNTT
vào giảng dạy những năm gần đây đã chứng minh, công nghệ tin học đem lại hiệu quả rất lớn
trong quá trình dạy học, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy học. CNTT là phương tiện
để tiến tới “xã hội học tập”. Mặt khác, giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự
phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ Giáo dục và Đào
tạo cũng yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc
học, ngành học theo hướng dẫn học CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới
phương pháp dạy học ở các môn”.
Sử dụng phần mềm trong hoạt động dạy học cũng là một yêu cầu trong đổi mới phương
pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh với sự trợ giúp của các phương
tiện dạy học hiện đại.
Ở nhà trường THPT công nghệ thông tin đã được sử dụng vào hầu hết các bộ môn với
sự hỗ trợ của các phần mềm: PowerPoint, ViOlet, Paintbrush, VCD Cutter, Proshow Gold,...
Tuy nhiên, trong quá trình ứng dụng CNTT - nhất là đối với việc thiết kế giáo án điện tử - vẫn
còn gặp không ít những khó khăn như: Việc thiết kế bài giảng một cách công phu bằng các dẫn
chứng sống động trên các trang trình chiếu là một điều không phải dễ dàng với nhiều giáo
viên. Để có một bài giảng như thế đòi hỏi phải mất nhiều thời gian chuẩn bị trong khi chưa
phải giáo viên nào cũng thành thạo vi tính. Số tiết thực dạy của mỗi giáo viên trong tuần là khá
lớn, trang thiết bị còn thiếu nên giáo viên còn ngại áp dụng CNTT vào công tác chuyên môn
nghiệp vụ. Mặt khác một số giáo viên bước đầu làm quen với việc soạn giảng bằng giáo án
điện tử nên chưa có những kinh nghiệm xử lí sao cho bài giảng tốt nhất, tốn ít thời gian mà
hiệu quả cao. Vì những khó khăn trên mà việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học còn hạn
chế. Chính vì thế, trong đề tài này tôi xin trình bày một biện pháp nhỏ nhằm thiết kế một giáo
án điện tử có hiệu quả mà đỡ tốn thời gian bằng việc kết hợp phần mềm PowerPoint và
ViOlet cùng một số phần mềm hỗ trợ trong thiết kế một giáo án điện tử. Đây là một công việc

dễ dàng và mang lại nhiều tiện ích vừa tiết kiệm thời gian, vừa tiết kiệm công sức cho giáo
viên.
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
Năm học 2009 – 2010 và đầu năm học 2010 – 2011 này tôi đã sử dụng phần mềm
ViOlet, PowerPoint cùng một số phần mềm hổ trợ để thiết kế giáo án điện tử và đã đạt được
kết quả nhất định. Microsoft PowerPoint là một phần mềm trình diễn giúp cho các giáo viên có
thể tự xây dựng được các giáo án điện tử theo ý tưởng của mình một cách nhanh chóng, dễ
dàng vì hầu hết các thao tác tương tự như phần mềm soạn thảo văn bản Microsoft Word rất
quen thuộc với hầu hết giáo viên. Với phần mềm này cho phép các giáo viên tạo ra các bài
giảng và thể hiện các bài giảng một cách linh hoạt, nhịp nhàng. Đặc biệt điểm mạnh của phần
mềm này là cho phép liên kết với tất cả các chương trình được tạo ra từ các công cụ tạo bài
giảng khác.Đồng thời phần mềm cho phép tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển
động và tương tác với các hiệu ứng hết sức phong phú... Nhờ vậy thông qua phần mềm bài
giảng này giáo viên hoàn toàn có thể tạo ra được các giáo án theo phương pháp giảng bài của
mình.
Ngoài ra để có một bài giảng điện tử hoàn thiện thì ta cần phải có thêm một số phần
mềm hỗ trợ khác như ViOlet, SketchPad, Math Type, Crocodile …
ViOlet là phần mềm công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây dựng được các bài giảng
trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. ViOlet rất chú trọng trong việc tạo ra các bài
giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển động và tương tác...phù hợp với mọi đối tượng học sinh.
ViOlet có giao diện được thiết kế trực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp và phần phụ
trợ đều bằng tiếng Việt, nên rất phù hợp với giáo viên không giỏi tin học và ngoại ngữ. ViOlet
cho phép nhập các dữ liệu văn bản, công thức, các file dữ liệu multimedia (hình ảnh, màu sắc,
âm thanh, phim, hoạt hình Flash...), sau đó lắp ghép các dữ liệu, sắp xếp thứ tự, căn chỉnh hình
ảnh, tạo các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, thực hiện các tương tác với người dùng. Với
những tính năng trên khi thể hiện bài giảng được thiết kế với phần mềm này, giờ học sẽ trở
nên sống động, thu hút sự chú ý của học sinh vào bài dạy. Đây cũng là cơ sở để học sinh phát
huy tính độc lập, tự giác, tích cực trong học tập.
Mỗi phần mềm đều có những ưu điểm của mình, nếu kết hợp được các phần mềm đó với
nhau thì rất có hiệu quả. Từ suy nghĩ trên với việc được tham gia tập huấn các lớp bồi dưỡng

tin học tôi đã sử dụng thành thạo và kết hợp một số phần mềm tiện ích trong việc thiết kế giáo
án điện tử phục vụ cho công tác chuyên môn của mình. Cách làm đó còn có tác dụng thực sự
cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập ở nhà trường THPT.
2. PHẠM VI ĐỀ TÀI :
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
ViOlet và PowerPoint là những phần mềm công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây
dựng được các bài giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Với đề tài này, tôi không có tham vọng viết tất cả công dụng của các phần mềm trong
thiết kế giáo án điện tử. Từ thực tế những việc đã làm được tôi mạnh dạn đưa ra những ý kiến
để đồng nghiệp trao đổi bàn bạc, rút ra kinh ngiệm và vận dụng một cách có hiệu quả các
phương tiện hiện đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài:
“Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint”
PHẦN THỨ NHẤT : THỰC TRẠNG
1. NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH :
Như tôi đã trình bày ở trên, sử dụng phần mềm và kết hợp các phần mềm tiện ích vào thiết
kế giáo án điện tử là phương pháp dạy học mới cần được ứng dụng để đem lại kết quả tốt nhất
trong việc dạy và học. Đó còn là một cách tiếp cận công nghệ thông tin phát huy tính tích cực,
chủ động, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng tin học trong nhà trường của cả giáo viên và học sinh.
1. 1. Có thể nói khó khăn lớn nhất khi thực hiện giáo án điện tử (GAĐT) đó là trang
thiết bị, phương tiện. Mặc dù trong xu thế CNTT phát triển như vũ bão hiện nay nhưng việc
trang bị những phương tiện giảng dạy như máy tính xách tay, máy chiếu đa chức năng
(Multimedia projector) vẫn còn là một yêu cầu rất khó khăn với các nhà trường.
1.2. Phần lớn các giáo viên ngại sử dụng GAĐT vì cho rằng mất nhiều thời gian để
chuẩn bị một bài giảng. Việc thực hiện bài giảng một cách công phu bằng các dẫn chứng sống
động trên màn chiếu(slide) là một điều không phải dễ dàng với nhiều giáo viên. Để có một bài
giảng như thế đòi hỏi phải mất nhiều thời gian chuẩn bị trong khi số tiết của mỗi giáo viên
trong tuần là khá lớn, trang thiết bị còn thiếu nên giáo viên ít khi nghĩ đến điều này. Giáo viên
còn ngại sử dụng GAĐT thì nhà quản lí giáo dục cũng chưa mặn mà lắm với việc đầu tư
những trang bị đắt tiền trên cho dạy học.
1.3. Ngoài kiến thức chuyên môn, để thực hiện được GAĐT, giáo viên cần phải trang bị

được cho mình những kiến thức căn bản về tin học, sử dụng thành thạo phần mềm Power
Point, biết khai thác tài liệu phục vụ giảng dạy từ nhiều nguồn khác nhau như sưu tầm trên
Internet, từ các đĩa phim tài liệu… Công việc này đòi hỏi giáo viên phải có niềm đam mê thật
sự với công việc, sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn.
Trong khi trình độ sử dụng máy vi tính, sử dụng các phần mềm tiện ích và khai thác thông tin
từ mạng Internet của đa số giáo viên còn hạn chế thì đây cũng là một trở ngại không nhỏ đến
việc dạy học bằng GAĐT.
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
1.4. Một số giáo viên bước đầu làm quen với việc soạn giảng bằng GAĐT nên chưa có
những kinh nghiệm xử lí sao cho bài giảng tốt nhất. Nhiều bài dạy đang còn quá rườm rà, xa
rời nội dung hoặc làm gián đoạn bài học do sử dụng quá nhiều hiệu ứng hoặc hình ảnh, phim
minh họa cho nên giờ dạy lại thiên về việc trình diễn những kỹ xảo tin học. Ngược lại, nhiều
bài giảng lại quá đơn điệu, sơ sài do đó không nâng cao được chất lượng giờ dạy.
- Nhiều trường học trên địa bàn thành phố Cần Thơ đã được trang bị phòng máy vi tính,
tuy nhiên việc kết nối Internet đại trà còn rất hạn chế- mặc dù giá cước hiện nay rất rẻ – nếu có
thì chưa phổ biến rộng rãi cho giáo viên vì rất nhiều “cái sợ”. Vì thế không nhận thấy được
hiệu quả của việc giảng dạy ở những địa phương khác, giáo viên cũng không có điều kiện để
tìm hiểu về kỹ năng sử dụng GAĐT…
Chính vì những khó khăn trên mà việc sử dụng GAĐT trong dạy học trên địa bàn nói
chung và trong trường nói riêng còn rất hạn chế. Với số lượng máy chiếu đa năng trong trường
còn ít ỏi như hiện nay thì việc đa số giáo viên sử dụng thành thạo GAĐT để dạy học là một
mục tiêu mà cần phải một thời gian nữa mới có thể đạt được.
2. TRÌNH BÀY THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH :
Xuất phát từ những thực tế trên, trong quá trình công tác giảng dạy, tôi nhận thấy có
một số kết quả sau:
- Giáo viên rất ngại sử dụng GAĐT. Nhiều giáo viên tỏ ra bi quan khi nhắc đến việc
ứng dụng CNTT trong dạy học, thậm chí có người còn cho rằng không thể làm được. Chính vì
thế không phát huy được tính ưu việt của GAĐT trong dạy học.
- Việc vận dụng những phương pháp dạy học mới trong những năm vừa qua cũng đã
đem lại những kết quả cao, song nhìn chung chất lượng học sinh chưa thật sự tốt, học sinh

nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên, các em chỉ học được những gì cơ bản nhất chứ chưa có sự
đầu tư, tìm tòi những tri thức mới, chưa thực sự “hiểu” và “cảm” được nội dung bài học.
- Rất nhiều học sinh chưa được tiếp cận với cách học tập mới và rất hứng thú này. Có
thể nói đây là một thiệt thòi của các em.
- Khảo sát hiệu quả từ phía học sinh cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền
thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu quả mang lại dù có cao song cũng không đồng đều giữa
các lớp, hứng thú học tập của học sinh cũng chưa cao.
Đây là kết quả thu được từ học sinh lớp 11A3, 11A4 trường THPT Thới Lai sau khi
học xong bài bài 10 “Cấu trúc lặp” tin học 11.
Lớp Sĩ số
Giỏi Khá Trung bình Yếu - kém
SL % SL % SL % SL %
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
11A3 39 10 25,6 12 30,8 15 38,5 2 5,1
11A4 40 7 18 11 28 18 45 4 10
Rõ ràng không thể phủ nhận thành công của các phương pháp dạy học truyền thống
song kết quả khảo sát như trên là chưa thực sự đồng đều.
PHẦN THỨ HAI : CÁC GIẢI PHÁP
1. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Tham mưu cùng Tổ chuyên môn và Ban giám hiệu, đề nghị các cấp quản lí giáo dục
tạo điều kiện trang bị những thiết bị cần thiết cho việc thực hiện GAĐT như máy
tính, máy chiếu đa năng (Multimedia projector).
Tổ chức một số buổi học tập về cách sử dụng máy chiếu, thiết lập trình chiếu trong
PowerPoint, ViOlet cho giáo viên để họ có thể tự thiết kế GAĐT cho mình.
Tìm hiểu và nghiên cứu thêm những kỹ năng cơ bản và nâng cao trong việc sử dụng
GAĐT để làm phong phú thêm những dạng bài tập khác nhau.
Tham gia các buổi thao giảng để thu nhận những góp ý chân thành từ đồng nghiệp, từ
đó nâng cao chất lượng giảng dạy theo phương pháp mới.
Thăm dò và đánh giá chất lượng học sinh sau giờ học để nắm bắt được thực chất chất
lượng của các em.

Tôi nghĩ rằng, với khả năng sư phạm vốn có, lòng yêu nghề và ham học hỏi cộng thêm
bồi dưỡng một ít về kiến thức tin học, các giáo viên hoàn toàn có thể thiết kế được bài
giảng điện tử để thể hiện tốt hơn phương pháp sư phạm, góp phần đổi mới phương pháp
giảng dạy.
2. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Biện pháp 1: Ngoài kiến thức chuyên môn cần phải trang bị những kiến thức tin học
cơ bản nhất:
Mặc dù GAĐT chưa được các trường học đón nhận rộng rãi, chưa thực sự phổ biến
nhưng bước đầu nó đã tạo ra một không khí học tập và làm việc khác hẳn cách học và cách
giảng dạy truyền thống. Phải chăng việc dạy bằng GAĐT sẽ giúp người thầy đỡ vất vả bởi vì
chỉ cần “click” chuột? Thực ra, muốn “click” chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì người dạy
cũng phải bỏ công tìm hiểu, làm quen với cách giảng bài mới này. Cụ thể, người thầy cần
phải:
- Có kiến thức cơ bản về sử dụng máy tính
- Biết sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint, ViOlet.
- Biết cách truy cập và khai thác tài nguyên Internet.
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
- Có khả năng sử dụng một phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm
thanh … đơn giản.
- Biết cách sử dụng máy chiếu (projector).
Thoạt nghe thì có vẻ phức tạp nhưng thực sự để sử dụng GAĐT vào giảng dạy có bắt
buộc phải thực hiện hết những yêu cầu trên? Câu trả lời là không. Tuỳ thuộc vào tính chất của
mỗi môn học, mỗi bài học mà có các yêu cầu khác nhau được đặt ra cho giáo viên. Tuy nhiên
nếu đáp ứng được hết các yêu cầu trên thì thật tuyệt vời, các hoạt động của giáo viên trong giờ
dạy sẽ rất phong phú và hấp dẫn, lại tiết kiệm được rất nhiều thời gian chuẩn bị bài.
Biện pháp 2: Khai thác và xử lý thông tin, tư liệu phục vụ cho bài giảng:
Từ những giáo án được soạn sẵn trên giấy và được trình bày lại trên bảng đen làm thế
nào để chúng trở thành các GAĐT được trình bày trên máy chiếu? Điều này đòi hỏi người thầy
phải biết sử dụng PowerPoint. Đây là một phần mềm nằm trong bộ MS Office dùng để tạo các
trình diễn đa dạng trên máy tính. Nếu chỉ dừng ở mức độ gõ những nội dung cần thiết cộng

thêm một ít định dạng về màu sắc, font chữ, thiết nghĩ giáo viên nào cũng có thể làm được.
Tuy nhiên nếu chỉ có thế thì chúng ta chưa thực sự khai thác hết sức mạnh của PowerPoint
cũng như chưa phát huy hiệu quả của phương pháp giảng dạy mới này.
Những tư liệu minh họa cho các nội dung bài học tương đối nhiều trên Internet. Thiết
nghĩ, nếu chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội dung, hình ảnh cần minh họa cho
bài giảng thì đó là điều rất nên làm bởi lẽ nó vừa cung cấp cho chúng ta tư liệu bài giảng lại
vừa giúp ta nâng cao kỹ năng sử dụng máy tính. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giáo viên
cần biết cách thức truy cập Internet để lấy thông tin. Tuy nhiên, không phải hình ảnh nào
chúng ta lấy từ Internet đều thỏa mãn ý muốn của chúng ta. Chẳng hạn, khi cần đoạn phim mô
tả hoạt động của hệ điêu hành trong chương trình tin học 10 tôi đã dùng máy tìm kiếm Google
www.google.com.vn và tìm được nhiều nguồn tư liệu phù hợp với chủ đề cần tìm,vấn đề còn
lại là phải lựa chọn thích hợp để đưa vào bài. Để có được những tư liệu trên và nhiều hơn nữa,
giáo viên cần phải có sự sưu tầm và mạng Internet là nơi sưu tầm phong phú nhất. Các bạn có
thể sưu tầm được rất nhiều tài liệu từ các địa chỉ như: www.tulieu.bachkim.vn;
www.dayhoc.vn; www.dayhocintel.org hoặc tìm kiếm trong www.google.com.vn với từ khóa
(nội dung cần tìm) thích hợp…
Biện pháp 3: Đưa các tư liệu cần thiết vào bài dạy:
Sáng kiến kinh nghiệm : Soạn giảng giáo án điện tử với sự kết hợp ViOlet và PowerPoint
Khi đã sưu tập được những tư liệu cần thiết cần phải có sự chọn lọc cần thiết để đưa
vào bài giảng của mình. Không nên sử dụng quá nhiều hình ảnh tư liệu mà chỉ sử dụng ở mức
độ vừa phải để tránh làm phân tán sự tập trung của học sinh.
Sau khi đưa hình ảnh minh họa vào bài giảng, thao tác cơ bản nhất đòi hỏi người thầy
phải nắm được là cách thiết lập các hiệu ứng để làm cho bài giảng sinh động, mang lại không
khí học tập, giảng dạy mới mẻ. Các hiệu ứng nên sử dụng một cách đơn giản để không làm
ảnh hưởng đến sự tiếp thu kiến thức của học sinh. Bên cạnh đó giáo viên có thể sử dụng
ViOlet để thiết kế được nhiều kiểu bài tập khác nhau rất phong phú và hấp dẫn như trò chơi ô
chữ, lựa chọn đáp án, kéo thả chữ…rất dễ dàng. Ngoài ra, việc làm này còn giúp cho giáo viên
tiết kiệm được thời gian viết nội dung lên bảng, treo bảng phụ… nội dung hiển thị đến đâu,
giáo viên giảng đến đó, làm cho thời gian giảng bài nhiều hơn, các em học sinh hiểu bài sâu
hơn.

Để soạn một bài giảng bằng GAĐT với sự hỗ trợ của phần mềm trình chiếu PowerPoint
và kết hợp ViOlet có thể thực hiện như sau :
Bước 1 : Tạo một thư mục chứa bài giảng cần soạn.
Bước 2 : Soạn thảo các câu hỏi bài tập (tùy từng bài giảng) trên phần mềm ViOlet.
-Câu hỏi, bài tập kiểm tra bài cũ nhằm đánh giá kết quả tiết học trước.
-Câu hỏi, bài tập giữa bài giúp học sinh khắc sâu nội dung cơ bản của từng mục,
từng phần.
-Câu hỏi, bài tập cũng cố cuối tiết học nhằm hệ thống kiến thức nội dung bài học.
Với mỗi nội dung trên hãy lưu lại và đóng gói vào thư mục vừa tạo ở bước 1.
Bước 3 : Soạn bài trình chiếu bằng phần mềm PowerPoint bao gồm đề mục, nội dung
cơ bản của bài học. Trong phần kiểm tra bài cũ, sau các mục cần cũng cố và trước khi kết
thúc bài hãy để một trang trống để chuyển gói câu hỏi từ ViOlet đã thực hiện ở bước 2
vào các trang này. Bài soạn này cần phải được lưu vào thư mục đã tạo ở bước 1.
Cụ thể, để soạn Bài 10: Cấu trúc lặp, Tin học 11 , ôi thực hiện như sau :
Bước 1 : Tạo thư mục
-Mở My Computer → mở ổ đĩa D: → Click phải vào chổ trống → Chọn New → Folder.
-Gõ tên cho thư mục.