Tiết 30. Cấu trúc của virut

Giáo viên: Vũ Thị Huệ

Năm 1918, xảy ra đại dịch cúm ở Tây
Ban Nha do virut cúm A H1N1. Đây
thực sự là cơn ác mộng, vì virut lan
truyền rất nhanh trên phạm vi toàn cầu.
Chỉ trong vài tháng đã có hơn một tỉ
người mắc bệnh, cướp đi sinh mạng
trên 20 triệu người.
Dịch cúm cũng góp
Dịch cúm cũng góp
phần kết thúc sớm Đại chiến thế giới I
phần kết thúc sớm Đại chiến thế giới I
vì số binh lính chết do cúm còn lớn
vì số binh lính chết do cúm còn lớn
hơn do súng đạn.
hơn do súng đạn.

Đậu mùa
Bò điên
Lá bị đốm
Khoai tây hình thoi


Tiết 30. Cấu trúc của virut
II. Hình thái
I. Cấu tạo
III. Phân loại

Lá thuốc lá

bị bệnh
Dịch nghiền
lọc qua nến
lọc vi khuẩn
Cây bị bệnh
Không thấy
mầm bệnh
Môi trường
nhân tạo
Không
thấy
khuẩn
lạc
Qua thí nghiệm trên em hãy
nhận xét về kích thước và
phương thức sống của virut?
Gọi mầm
bệnh là
virut
S
o
i

d
ư
ớ
i

k
í

n
h

h
i
ể
n

v
i

Q
H
Thí nghiệm của
Ivanôpxki (năm 1892)
N
h
i
ễ
m

v
à
o

c
â
y

t

h
u
ố
c

l
á

l
à
n
h

VR trần VR có màng bao
Axit nucleic
Capsit
M ng à
bao ngo ià
Gai glycoprotein
So sánh cấu tạo của virut trần và
virut có màng bao?
I. Cấu tạo

Axit nucleic
Capsit
M ng à
bao ngo ià
Gai glycoprotein
Từ điểm giống nhau giữa 2 loại virut hãy nêu
thành phần cấu tạo chủ yếu của 1 virut?

I. Cấu tạo
VR trần VR có màng bao

Axit nucleic
Capsit
Nucleocapsit
= Axit nucleic + Capsit
(lõi) (vỏ)
Vỏ
ngoài

AND
sợi
đơn
ARN
sợi
đơn
ARN
2 sợi
AND
sợi
kép
Lõi axit
nucleic của
virut có đặc
điểm như
thế nào?

ADN
ARN

Hệ gen của virut
khác gì với của
vi khuẩn, thực
vật và động vật?

Capsome
Capsit
Vỏ capsit của vi rut được cấu
tạo như thế nào?

Gai
glyc«pr«tªin
Vỏ ngoài
Nghiên cứu SGK nêu bản chất
của vỏ ngoài? Tác dụng?

Gai glycoprotein có tác
dụng gì đối với virut?

Vá pr«tªin
Lâi axit nuclªic
Virut
Em có nhận xét
gì về cấu tạo
virut so với cấu
tạo tế bào nhân
sơ và tế bào
nhân thực?

Không có Ribôxôm Không tổng hợp prôtêin

Không có Màng sinh
chất
Không có enzim thủy
phân các chất
Không trao đổi chất và năng
lượng
Không sinh năng lượng (ATP)
Vỏ prôtêin
Lõi là
axit nuclêic
Virut
Hãy giải thích tại sao
virut phải kí sinh nội
bào bắt buộc?

Từ các kiến thức vừa nghiên cứu em hãy nêu
nhận xét chung về đặc điểm của virut?

II. Hình thái
Căn cứ vào cách sắp xếp các capsôme tạo nên vỏ
capsit, virut được chia thành mấy dạng cấu trúc?

Có 3 loại cấu trúc chính:
Cấu trúc xoắn
Cấu trúc hỗn hợp
Cấu trúc khối

Loại cấu trúc Đặc điểm Đại diện
Cấu trúc xoắn
Cấu trúc khối

Cấu trúc hỗn
hợp
Capsôme sắp xếp theo
chiều xoắn của axit
nuclêic tạo virut có hình
que, hình cầu, hình sợi,
Virut khảm thuốc
lá, virut dại, virut
cúm, virut sởi,
virut quai bị
Capsôme sắp xếp theo
hình khối đa diện với 20
mặt đa giác đều.
Virut bại liệt,
virut mụn cơm,
virut hecpet….
Phagơ - thể thực
khuẩn (virut kí
sinh ở vi khuẩn).
Đầu có cấu trúc khối
chứa axit nuclêic gắn với
đuôi có cấu trúc xoắn.
Nghiên cứu mục II SGK tr.116 và hoàn thành bảng sau:

- Căn cứ vật chủ
+ Virut động vật
+ Virut thực vật
+ Virut vi sinh vật
-
Căn cứ vào cấu tạo:

+ Dựa vào axit nucleic: Virut ADN và Virut ARN
+ Cấu trúc vỏ capsit: Virut dạng xoắn, cấu trúc dạng khối, cấu
trúc dạng hỗn hợp
+Có hay không có vỏ ngoài: Virut trần và virut vỏ

III. Phân loại

ThÝ nghiÖm cña Franken vµ Conrat
Nghiên cứu SKG/116 cho biết Franken và
Conrat đã tiến hành thí nghiệm như thế nào?
Tại sao virut phân lập được không
phải là virut chủng B?
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết định mọi
đặc điểm của virut là thành phần nào?

Nuôi cấy
trên MT
thạch
Không thấy
khuẩn lạc
Cây thuốc lá bị bệnh ĐTL
D ch chi tị ế
Ép
D ch l cị ọ
Lọc qua
nến lọc VK
Không
thấy gì
Quan sát
dưới kính

hiển vi
Nhiễm vào
cây thuốc lá
lành
cây thuốc lá
nhiễm bệnh
Em có đồng ý
với ý kiến cho
rằng virut là thể
vô sinh?
Theo em có thể nuôi
virut trên môi
trường nhân tạo
như vi kuẩn được
không?
Củng cố

Củng cố
Tính chất Virut Vi khuẩn
Có cấu tạo tế bào
Chỉ chứa ADN hoặc ARN
Chứa cả AND và ARN
Chứa riboxom
Sinh sản độc lập
So sánh sự giống và khác biệt giữa virut và vi khuẩn
bằng cách điền chữ “ có” hoặc “không” vào bảng dưới đây:
không
không
không
không

có
có
không
có
có
có

Hóy chỳ thớch cỏc thnh phn cu to tng ng
ca virut v t bo vo cỏc hỡnh di õy?
1.V capsit.
2. Loừi axit nucleõic.
3. Gai glicoõproõteõin.
4. Th th c a t
baứo.
Virut ng vt
Phage T2
3
1
2
4
Cng c
5
5. V ngoi