Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt

Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
I. Lời mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:
Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu đi lại của người dân ngày càng
tăng nhất là những nơi tập trung đông khu dân cư như tại địa bàn Hà Nội. Và
giao thông đô thị đã trở thành một chủ đề nóng bỏng của nước nói chung và
Hà Nội nói riêng. Việc công ty vận tải Hà Nội đưa các tuyến xe buýt vào
vào hoạt động đã trở thành một tất yếu khách quan, đáp ứng được nhu cầu
của đông đảo người dân, giúp cải thiện ách tắc giao thông.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu:
Để sinh viên chúng tôi hiểu biết hơn phát huy tính tích cực của học
tập, giúp cho sinh viên bước đầu làm quen với việc làm việc và làm việc
nhóm. Đồng thời cũng có thể tìm hiểu về văn hóa xe buýt.
1.3. Phương pháp nghiên cứu:
Bằng việc thảo luận nhóm, làm việc cá nhân,quan sát thực tế, tìm và
đọc những tài liệu có liên quan đến đề tài, sau đó tổng hợp và trình bày một
cách cô đọng.

1
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
Phần Nội Dung
II.THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP
2.1. Thực trạng và nguyên nhân:
Trong bối cảnh hiện nay, xe buýt đóng vai trò quan trọng trong việc
tăng cường năng lực vận tải đô thị, giảm ùn tắc giao thông và cải thiện môi
trường giao thông đô thị.
Đây là một loại hình vận tải hiệu quả với năng lực vận chuyển cao, chiếm
diện tích mặt đường thấp và tiêu thụ nhiên liệu thấp. Tổng Giám đốc Tổng
công ty Vận tải Hà Nội Transerco cũng cho rằng giao thông công cộng được
cho là một trong những phương thức tốt nhất để giảm thiểu vấn đề ùn tắc, tai
nạn giao thông,ô nhiễm môi trường và góp phần tạo dựng văn minh đô

thị.Chi phí xã hội cho một chuyến đi bằng xe buýt chỉ bằng 45% so với xe
máy và 7,7% so với ô tô con.
2
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
Điều đáng nói là dù mang lợi ích cả về mặt chính trị,xã hội và kinh tế, xong
hiện tại mạng lưới xe buýt ở Hà Nội mới chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu
cầu đi lại. Để đáp ứng được 30-35% nhu cầu như mong muốn của các nhà
hoạch định chính sách giao thông đô thị, vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
Với mạng lưới giao thông và điều kiện hạ tầng hiện nay ở khu vực nội
thành, nhìn chung xe buýt phát triển đã đến điểm bão hòa. Nếu tiếp tục phát
triển nữa sẽ phản tác dụng, gây ùn tắc và người dân sẽ quay lưng lại với xe
buýt.
Dù ở bất cứ nơi đâu chúng ta cũng cần phải cư xử có văn hóa, nhất là
trên xe buýt nơi tập trung nhiều tầng lớp và độ tuổi khác nhau. Điều này đòi
hỏi mỗi chúng ta cả hành khách lẫn về phía nhà xe cần phải nỗ lực hơn nữa
để xây dựng một nền văn hóa xe buýt ngày càng tiên tiến và lành mạnh.
Trước hết về phía nhà xe, Tổng công ty xe buýt Hà Nội với đội ngũ
nhân viên hơn 3000 người:nhân viên lái xe, nhân viên bán vé…đang từng
ngày, từng giờ phục vụ hành khách tận tình và chu đáo.Phần lớn các lái xe
đều tuân thủ đúng luật lệ giao thông, đón và trả khách hàng đúng bến, đúng
lịch trình quy định, lái xe điềm đạm bình tĩnh tạo tâm lí yên tâm cho hành
khách. Nhân viên ban vé hoàn thành tốt trách nhiệm của mình là bán vé và
kiểm soát vé. Không chỉ có vậy, họ còn nhiệt tình với khách đi xe, như
phục vụ tận tình niềm nở, giúp đỡ người già và phụ nữ có thai. Trước khi
3
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
xuống họ thường nhắc trước địa danh điểm đến, ai vi phạm nội quy họ cũng
nhắc nhở một cách lịch sự và điềm đạm, thậm chí đôi khi họ còn xách hộ đồ
lên và xuống xe cho khách. Ngoài ra với hệ thống máy lạnh trên xe tạo cho
khách hàng cảm giác nhiều thông tin bổ ích và tâm lý thoải mái khi lên xe.

Nhưng bên cạnh những mặt tích cực đó còn nhiều phần tử là: “ con
sâu làm rầu nồi canh” trong khi khẩu hiệu: “ hãy cùng chúng tôi tạo nên một
nét văn hóa trên xe buýt” dán ngay cửa xuống. Trước tiên ta nói tới lái xe,
hiện nay xảy ra rất nhiều hiện tượng xe buýt chạy ẩu trên đường phố gây ra
không ít: “ nỗi kinh hoàng” cho người đi đường. Họ lái xe rất liều lĩnh nhiều
khi chèn ép xe máy, xe đạp cùng chiều, lấn đường lên, lấn làn, bất thình lình
tấp vào lề đường. Không chỉ có vậy, trên xa khi khách chưa hoặc xuống hết
họ đã đóng cửa làm khách có thể bị ngã, kẹp tay. Trên một số tuyến xe có
hiện tượng lái xe khi đều khiển xe còn mở băng đĩa nhạc không lành mạnh
với âm lượng lớn, nội dung các bài hát thì xuyên tạc một cách thô tục dù trên
xe có nhiều sinh viên và người già. Cụ thể là: “ tuyến xe số 29, biển kiểm
soát 29T- 3160” (1).Đây là một hành vi thiếu văn hóa nơi công cộng, thiếu
tôn trọng hành khách, truyền bá văn hóa phẩm có nội dung độc hại không
phù hợp thuần phong mĩ tục Việt Nam. Lái xe đã làm cho hành khách đi xe “
sợ hãi” đến vậy thì các nhân viên bán vé còn làm cho “dân đi xe buýt” nhà ta
“ kinh hoàng” hơn. Một số nhân viên có thái độ ngông nghênh, cục cằn, vô
4
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
lễ thiếu tôn trọng hành khách, phát ngôn một cách bừa bái và thô tục. Ví như
tuyến xe số 19, biển kiểm soát 29T-4722 đã có hành vi chửi khách và khi
khách chưa kịp vào chỗ ngồi thì nhân viên bán vé đã đẩy khách khiến họ rất
bất bình. Không những thế, họ còn có kiểu đối xử rất buồn cười: phân biệt
dân ngoại tỉnh, phải chăng những người dân đóchậm xuất trình vé hay đưa
tiền, cũng có thể họ đứng trên xe chư gọn gàng, đành là thế nhưng là người
làm công ăn lương của nhà nước (hay của nhân dân hoặc cụ thể hơn là của
những người bỏ tiền ra để đi xe buýt) họ không thể cư xử một cách thiếu văn
hóa như vậy được, đạo đức lương tâm họ để đâu? Như vậy thật quá quắt,
nhưng hành hung khách thì không thể chấp nhận được. “ Ngày 16/10/2009
hai nhân viên xe buýt mặc sắc phục, biển kiểm soát 29T-3383 (tuyến 26) của
xí nghiệp xe buýt thăng long (thuộc tổng công ty vận tải hà nội) trong đó có

một người cầm ống tuýp nước hung hăng đuổi đánh hành khách nằm vật ra
lòng đường không thể đứng lên được. Hai hành khách đen đủi ấy đã bị trấn
thương nặng”(2). Cách đó không lâu, “ ngày 25/10/2009 để thoát nút tắc ở
ngã tư sở, một xe máy len lên phía trước tạt qua đầu xe buýt. Lập tức lái xe
vác một thanh tuýp dài hùng hổ nhảy xuống và phang vào lưng người đi xe
máy”(3). Các vụ việc này đã được lên tiếng và phản ánh rất nhiều, mặc dù
bên phía tổng công ty vận tải Hà Nội đã xử phạt với những nhân viên này
nhưng việc đó có lẽ không đủ mạnh để lấy lại niềm tin của hành khách.
5
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
Thiết nghĩ cần phải có nhiều biện pháp cụ thể hơn nữa để giải quyết triệt để
vấn đề này, để xe buýt trở thành nét văn minh thực sự của thủ đô Hà Nội
như các khẩu hiệu đã từng dương cao.
Về phía hành khách
Phần lớn các hành khách đi xe buýt là học sinh, sinh viên và một số
cán bộ công nhân viên chức, đều là nhưng người có tri thức và được giáo
dục tử tế. Họ đi xe buýt bởi giá cả phải chăng lại giảm được nguy cơ tai nạn
và ách tắc giao thông. Nhiều hành khách chấp hành rất nghiêm túc các nội
quy trên xe như không ăn hoặc vứt kẹo cao su bừa bãi, không hút thuốc trên
xe, không chỉ có vậy họ còn nhắc nhở những người đi trên xe với mình. Họ
cũng thường nhường ghế cho người già và phụ nữ mang thai.
Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều điều cần bàn tới ở đây. Nhưng hành
khách đi xe đa số là sinh viên nhưng một số lại có những biểu hiện rất vô
văn hóa như ung dung gác chân lên ghế, ngồi lên thành ghế, ăn kẹo cao su
mặc không biết xung quanh có những ai. Khi xe đang bật điều hòa họ còn
mở cửa kính, khi thấy các cụ già, em nhỏ và phụ nữ mang thai họ còn “ giả
vờ ngủ” để khỏi phải nhường ghế. Tiếp đó là nạn trốn vé, lậu vé và vé giả.
Họ có thể làm tem giả, vé giả thậm trí ảnh giả mà hầu như không để lại dấu
vết. Việc này nhiều khi nằm ngoài tầm kiểm soát của các nhân viên soát vé
6

Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
bởi lượng hành khách quá đông nhất là giờ cao điểm. Nếu phát hiện được,
nhân viên soát vé cũng không thể làm gì khác được ngoài việc đuổi hành
khách xuống xe. Thiết nghĩ cần có một chế tài xử lý những thành phần sử
dụng vé giả, đó là mong muốn của nhiều nhân viên và lái xe.
2.2. Nguyên nhân
Một: Sự vội vã vô tình của chủ xe. Không biết họ vội vã làm chi mà ít
khi thấy các xe đỗ đúng bến. để lên kịp được chuyến xem cho đúng giờ, giờ
học…khách phải tất tả chạy theo.
Hai: Thái độ của một lớp người ít học. không phải nhưng người lái xe
buýt hoặc nhân viên bán vé trân xe đều ít học. Nhưng những gì họ thể hiện ở
trên xe thì ai có thể khẳng định được họ học hành tử tế.
Ba: Hành khách thiếu văn hóa. Đóng góp không nhỏ vào sự thiếu văn
hóa xe buýt đó là việc các cô ngồi buôn dưa lê, dưa cà… sôi nổi như ở nhà.
Một anh nói chuyện điện thoại cứ gào, thét khiếm mấy bác gái ngồi gần
đang ngủ gật cũng phải tỉnh dậy.
Xe buýt hiện là một trong nhưng phương tiện công cộng phổ biến nhất
của người dân tại các thành phố lớn. Tuy nhiên mỗi khi bước xuống đường
người tham gia giao thông không khỏi rung mình khi chứng kiến cạnh các
xe buýt lạng lách, rẽ làn, rồi nhấn ga vượt ẩu. Đây là nguyên nhân chính dẫn
7
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
đến những vụ tai nạn nghiêm trọng, trong đó nạn nhân chủ yếu là những
người đi bộ.
Có thể các cơ quan chức năng thấy việc bắt giam kẻ trộm cắp trên xe
buýt là không khả thi vì nó vẫn được xếp là dạng ăn cắp vặt. Do đó, bọn đạo
chích trở lên coi thường luật pháp.
2.3 giải pháp
giải pháp luôn đúng trong việc phát triển mạng lưới xe buýt và giao thông
công cộng nói chung là dành cho nó nhiều ưu tiên, song song với việc hạn

chế phương tiện cá nhân.
trước mắt, theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực quản lý và điều hành giao
thông đô thị, cần nhanh chóng nghiên cứu triển khai thí điểm một số ưu tiên
cho xe buýt ở các cấp độ khác nhau như: làn đường riêng, tín hiệu ưu tiên ở
các nút giao
cùng với đó, nên kết hợp triển khai các biện pháp hạn chế sủ dụng phương
tiện cá nhân cả về thời gian và không gian. với những khu vực có giao thông
8
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
công cộng phục vụ tốt và tuỳ theo khả năng thay thế của giao thông công
cộng mà áp dụng các cách điều tiết sử dụng phương tiện cá nhân cho hợp lý.
hợp lý hoá luồng tuyến cũng là vấn đề đáng phải bàn tới trong giai đoạn hiện
nay. Về vấn đề này, cần nghiên cứu hoàn thiện, hợp lý hoá về mạng tuyến,
lộ trình, điểm trung chuyển, diểm đầu cuối, điểm dừng đỗ theo hướng tăng
cường khả năng lưu thoát, giảm ùn tắc, tăng khả năng tiếp cận của hành
khách.
Ngoài ra, cần tiếp tục phát triển các tuyến xe buýt đến các khu vực hiện chưa
có dịnh vụ giao thông công cộng, tiếp tục hoàn chỉnh thành một mạng lưới
tuyến thống nhất và liên thông gồm nhiều loại hình tuyến nhánh dể gom
khách cho tuyến trục chính tương lai sẽ là tuyến xe buýt nhanh, khối lượng
lớn.
Xây dựng văn hoá giao thông cần thiết phải bắt nguồn từ ý thức của người
tham gia giao thông, trong đó, đội ngũ lái xe, phụ xe là lực lượng rất quan
trọng.hơn ai hết, các doanh nghiệp vận tải cần tiếp tục chú trọng với việc bồi
9
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
dưỡng,giáo dục, tăng cường, kiểm tra và giám sát hoạt động của lái xe, phụ
xe.bản thân mỗi lái xe, phụ xe cũng cần trang bị cho mình những kiến thức
dể thực hiện nghiêm Luật Giao thông đường bộ, công tác nghiêm túc với các
cơ quan chức năng khi tham gia giao thông, ứng sử có văn hoá khi xảy ra tai

nạn giao thông,có thái độ chu đáo với khách hàng nhằm giữ vững uy tín
cho doanh nghiệp cũng như đảm bảo trật tự ATGT trên địa bàn.
Thành lập tổ kiểm tra giám sát các lái xe vi phạm, đề xuất sử lý, kỉ luật xứng
đáng,loại bỏ những nhân viên phục vụ thiếu kỷ luật, hành vi côn đồ.
một số giải pháp xoá bỏ tệ nạn xe buýt:
công ty xe buýt cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an, dán ảnh tội
phạm, nghi phạm trên xe (như từng đề xuất). đã đến lúc phải giải quyết tận
gốc tệ nạn này bằng cách hy sinh 2 năm liền thực thi giải pháp có ít nhất 2
nhân viên bảo vệ được trang bị hỗ trợ như dùi cui điện, súng bắn đạn cao su
(có thể thuê từ công ty bảo vệ được chứng nhận).
10
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
tiến tới, có thể lắp đặt hệ thống định vị(kiểu hộp đen) có mã số xe, khi cần
lái xe có thể chủ động nhấn nút bí mật, trung tâm điều hành biết ngay vị trí
và lịch trình xe đang chạy đến đâu để phối hợp cùng cơ quan công an bắt kẻ
gian.
Cơ quan công an được giao nhiệm vụ phối hợp với xe buýt cần thực hiện
nghiêm túc nhiệm vụ được giao. Theo tôi biết, công an của ta rất giỏi, vấn đề
nằm ở chỗ các đơn vị cá nhân được giao nhiệm vụ thực hiện trách nhiệm của
mình đến đâu, tránh nhiều trường hợp đáng buồn hiện nay là nhiều khi công
an được báo tin chỉ có mặt tại hiện trương sau khi đã kết thúc.
người dân sử dụng xe buýt phải nâng cao cảnh giác hơn nữa trong việc tự
bảo vệ tài sản của mình, đồng thời phải khéo léo trong việc nhắc nhở những
người có nguy cơ bị kẻ gian tiếp cận, bí mật nhận diện kẻ gian để phối hợp
với cơ quan công an, phối hợp với các cơ quan truyền thông.
Khi công an làm nhiệm vụ mật phục bắt được kẻ gian, đề nghị báo chí hoặc
người dân không chụp ảnh các chiến sĩ, không đưa hình ảnh trực tiếp các
11
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
chiến sĩ lên các phương tiện truyền thông để tránh việc bị bọn đạo

chích”quen mặt”, không có tác dụng trong việc phòng chống tội phạm.
mặt khác, những nhà bảo vệ pháp luật cần nghiên cứu đề xuất tăng cường
nặng khung hình phạt. chỉ khi nào pháp luật nghiêm minh và nghiêm khắc
kỷ cương xã hội mới có trật tự.
khách hàng khi lên xuống phải đúng cửa, phải mua vé,giữ trật tự, nhường
ghế cho người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, không hút thuốc lá, ăn kẹo cao
su
12
Tiểu luận tìm hiểu thực trạng và giải pháp cải thiện văn hóa xe buýt
Kết luận
xe buýt mới được đua vào hoạt động trong một vào năm gần đây. Tuy nhiên
nó đã thể hiện được ưu thế của mình trong việc giảm ách tắc và tai nạn giao
thông, tạo sự thuận lợi cho khách hàng và đã trở thành một phương tiện khá
phổ biến với người dân trên địa bàn thành phố, nổi bật trong đó là văn hoá
trên xe buýt, trên xe còn có nhiều biểu hiện không lịch sự lam mất đi thuần
phong mỹ tục của người Việt Nam.
muốn phát triển hệ thống xe buýt trong thủ đô ngày một tốt hơn, chúng ta
phải quan tâm tới nhiều vấn đề. đặc biệt quan tâm tới “Văn hoá trên xe
buýt”, đây chính là một trong những điều kiện cần thiết và quan trọng để cho
mọi người sử dụng xe buýt nhiều hơn nữa. từ những mặt tích cực và tiêu cực
trên, chúng ta phải tiếp tục phát huy và rút kinh nghiệm để đem lại cho hành
khách đi xe buýt có được cản giác thoải mái và dễ chịu trên những chuyến
đi.
13