giáo án bồi dưỡng thao giảng môn sinh học lớp 9 bài adn tham khảo (5)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ SINH HỌC LỚP 9
GV: LÊ THỊ THU HẰNG

Vì sao nói ADN thuộc
loại đại phân tử?
-
Kích thước lớn
( hàng trăm micrômet)
- Khối lượng lớn
( hàng triệu, hàng chục triệu
đơn vị cacbon)
Mô hình cấu trúc 1 đoạn phân tử ADN

X
X
A-đê-nin
G
Ti-min
A
Gu-a-nin
T
Xy-tô-zin
Một đoạn phân tử
ADN (mạch thẳng)
nucleotit
ADN được cấu tạo
theo nguyên tắc nào?
-

ADN được cấu tạo theo
nguyên tắc đa phân, tức là
gồm nhiều đơn phân.

AT
A
T
G
X
AT
Nếu thay đổi số lượng, thành phần và trình tự
sắp xếp của các Nu trên mạch này thì sao ?
Tạo ra nhiều loại mạch ADN khác
G
X
AT
A
T
AT
AT
A
T
AT
AT
G
X
G
X
G
X

G
X
G
X
AT
A
T
AT

- Trình bày cấu tạo hóa học
của phân tử ADN?

+ Hiện nay hệ gen của người đã
và đang được giải mã  Nhờ vậy
trong y học người ta có thể phát
hiện vị trí của gen bị bệnh  đưa
ra biện pháp điều trị hiệu quả
nhất.
+ Trong quá trình điều tra dựa
vào mẫu ADN có thể xác định
chính xác tội phạm gây án.

- Tính đặc thù và đa dạng của ADN
do yếu tố nào qui định ?
- Tính đặc thù của ADN do số lượng, thành
phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtít.
- Các cách sắp xếp khác nhau của 4 loại
nuclêôtit tạo nên tính đa dạng của ADN .

Tính đa dạng và đặc thù

của ADN có ý nghĩa gì?
Tính đa dạng và đặc thù
của ADN là cơ sở phân
tử cho tính đa dạng và
tính đặc thù của các loài
sinh vật,
Cấu trúc không gian của ADN

- ADN trong tế bào tập trung ở đâu?

Tính đặc thù của ADN được ổn định trong quá trình
sinh sản cá thể
Vì: - Trong giao tử hàm lượng ADN giảm đi ½
- Trong thụ tinh hàm lượng ADN lại được phục hồi
VD: Ở người
-
Trong tế bào lưỡng bội, hàm lượng ADN là: 6,6 x 10
-12
g
-
Trong giao tử (trứng hoặc tinh trùng), hàm lượng ADN
chỉ còn: 3,3 x 10
-12
g
- Vì sao tính đặc thù của ADN luôn được duy trì qua
các thế hệ?


J.WATSON
Em có biết ?

Cấu trúc không
gian của phân tử
ADN
F.CRICK

1/ Phân tử ADN có mấy mạch?
Các mạch sắp xếp như thế nào
trong không gian ?
=> ADN là một chuỗi xoắn kép gồm
2 mạch song song xoắn đều
quanh một trục từ trái qua phải (
xoắn phải, ngược chiều kim đồng
hồ)
2/ Mỗi chu kỳ xoắn có bao nhiêu
cặp Nu? Xác định đường kính,
chiều cao của một chu kỳ xoắn ?
=> Mỗi chu kì xoắn gồm 10 cặp
nuclêôtit có đường kính 20Å, chiều
cao 34 Å
20 Å
34Å
3,4Å
10
Å

- Các nu nào trên 2 mạch
liên kết nhau tạo thành từng
cặp nu? Và nhờ vào liên kết
nào?Theo nguyên tắc nào?
-Theo nguyên tắc bổ sung

A-T, G-X và ngược lại, nhờ
vào liên kết Hiđrô ( H).
XG
A
T
Liên kết hidro

Do A=T và G = X nên tỷ số là đặc
trưng cho lồi.
(?) Áp dụng ngun tắc bổ sung giữa 2 đoạn mạch của phân
tử ADN viết trình tự Nucleotit trên mạch đơn còn lại?
A
T
T
A
G
X
X
T T
A
G
AA
T
X
G
A = T vào G = X
Nếu gọi N là tổng số nucleotit trên ADN
thì N tính như thế nào?
N=A+T+G+X =2(A+G)
1 chu kì xoắn có 10 cặp nucleotit. Vậy

khoảng cách 2 nucleotit cách nhau bao
nhiêu?
3,4 A
0
Gọi l là chiều dài của ADN thì l tính như
thế nào?
)(4,3.
2
0
A
N
l
ADN
=
XG
TA
+
+
Hệ quả: Khi biết được trình tự sắp xếp các Nucleotit ở
mạch đơn này thì có thể suy ra trình tự sắp xếp các
Nucleotit của mạch đơn kia.

MẠCH 1 : -A- T- G –G – X – T –A – G – T-
-T- A- X –X – G – A– T – X – A-
⇒
Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình
tự đơn phân của một mạch thì suy ra được …………………………
……………………………………………………………………
Điền vào chỗ trống
trình tự

MẠCH 2 :
-? -?- ? –? – ? – ?– ? – ? – ?-
đơn phân của mạch còn lại


Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.
CÂU 1. Theo nguyên tắc bổ sung trường hợp nào sau đây là đúng.
a. A + G = T + X
b. A + T= G + X
c. A = T, G = X
d. cả a và c đúng
Bài tập
CÂU 2. Tính đa dạng và đặc thù của mỗi loài sinh vât do yếu tố nào
quy định?
a. Hàm lượng ADN trong nhân tế bào
b. Tỉ lệ (A + T) / (G=X) trong phân tử ADN
c. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của
các Nu trong phân tử ADN
d. Cả a,b và c đúng

Cấu tạo
hóa học của
phân tử
ADN
Cấu trúc
không gian
của ADN
Cấu trúc
không gian
của phân tử

ADN
Hệ quả
của
NTBS
Cấu tạo hóa
học của phân
tử ADN
Tính đa dạng
và đặc thù của
phân tử ADN


Giả sử 1 phân tử ADN có loại A = 1600 và có
X=2A. Dựa vào nguyên tắc bổ sung, tính:
a.số lượng Nu các loại còn lại trong phân tử
ADN
b.tổng số Nu trong phân tử ADN
Áp dụng nguyên tắc bổ sung ta có:
a. A = T = 1600 (Nu)
X=2A=(2x1600)= 3200 (Nu)
G=X= 3200 (Nu)
b.N= 2A + 2G= (2 x 1600) +(2 x 3200)= 9600 (Nu)
Bài tập

CÂU 3 . Tìm chỗ sai và sửa đoạn mạch 2 của đoạn
ADN sau để đúng với nguyên tắc bổ sung
MẠCH 1 : - A – A - G –X – T – T – G – G –X-
T G
X
MẠCH 2 :

- T- X –G – A – A – X –

T


-

A

G
–


-


T A
Baøi taäp

0
Bazơ nitric
0
P
OH
O
OH
Đường C
5
H

10
O
4 H
3
PO
4
( A,T,G,X )
Công thức cấu tạo tổng
quát của các (Nu)
- ADN được cấu tạo bởi những nguyên tố hóa học nào?
- Nêu thành phần cấu tạo nên 1 nuclêôtit ?

A
a
b
A
T
c
G X
T
T
T
A
A
T
T
T
A
A
A

X
X
G
G
A
A
A
T
T
T
X
X
G
G
Nhận xét gì về số lượng, thành phần
và trình tự sắp xếp 4 loại nucleotit
của các đoạn a, b, c ?
Khác nhau

g
T
X
T
X
A
A
T
A
g
T

A
g
X
X
g
T
A
T
A
Đếm số lượng các
loại Nu của đoạn
mạch ADN dưới
đây để xác định :
G = 4 ; X = 4
A = 6 ; T = 6
+
A =
G =
T
X
=>Tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN?
G
A

+
=
T
X
1
A + G

T + X
A
G
T
X
=
=
1
=

Vậy tỉ số : trong các ADN khác nhau thì sẽ
như thế nào?
Tỉ số trong các ADN khác nhau thì khác nhau
và đặc trưng cho từng loài
XG
TA
+
+
XG
TA
+
+