Bảo hiểm tiền gửi ở Việt nam

Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
LI NểI U
Hot ng kinh doanh tin t l loi hỡnh kinh doanh luụn gn lin vi
nhiu ri ro tim n nh ri ro lói sut, ri ro t giỏ hi oỏi, ri ro mt kh
nng thanh toỏn....Vỡ vy vic v v phỏ sn ca cỏc t chc tớn dng
hot ng yu kộm l iu trỏnh khi. i vi nn kinh t vic x lý nhng
hu qu do quỏ trỡnh kinh doanh khụng thnh cụng ca cỏc t chc tớn dng
khụng n gin ch l tuyờn b phỏ sn t chc ny hay n v kia m trc
ht nú lm tn thng n nim tin ca dõn chỳng. Nu khụng cú nhng
bin phỏp thớch hp s cũn gõy ra nhng bt n khụn lng v kinh t chớnh
tr, xó hi , gõy hoang mang dao ng trong dõn chỳng v to ra tõm lý bt
li cho hot ng ca h thng cỏc t chc tớn dng. bo v quyn v li
ớch hp phỏp ca ngi gi tin, gúp phn duy trỡ s nh cỏc t chc tớn
dng núi riờng v bo m cho s an ton lnh mnh trong hot ng ca
ngnh ngõn hng núi chung. Ngy 01/09/1999 Chớnh ph ó ban hnh ngh
nh s 89/1999 N-CP v bo him tin gi v ngy 09/11/1999 th tng
Chớnh ph ó ra quyt nh s 218/1999/Q-TTg v thnh lp t chc bo
him tin gi Vit Nam. Nh vy õy l mt hot ng bo him mi c
trin khai Vit nam, hot ng khụng vỡ mc tiờu li nhun v c phi
hp gia chớnh ph v ngõn hng nh nc Vit nam. Chớnh vỡ th em rt
quan tõm v mun tỡm hiu nghip v ny c trin khai nh th no
Vit nam. Do ú em ó chn ti " Bo him tin gi Vit nam"
lm ỏn mụn hc.Vi s hiu bit ca bn thõn v s hng dn nhit tỡnh
ca Cụ giỏo Tụ Th Thiờn Hng em ó hon thnh ti ny.
Vỡ õy l ln u tiờn i sõu nghiờn cu mt nghip v bo him nờn
cũn nhiu thiu sút v cũn mang nng lý thuyt nờn kớnh mong Cụ xem xột
v gúp ý, em xin chõn thnh cm n.

Bảo hiểm 41 b
1
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng

CHNG I: TNG QUAN V BO HIM TIN GI
I. S CN THIT CA BO HIM TIN GI.
1. Chc nng ca tớn dng
Cỏc t chc tớn dng c thnh lp hot ụng kinh doanh tin t ,
lm dch v ngõn hng vi ni dung nhn tin gi v s dng tin gi cp
tớn dng cung ng cỏc dch v thanh toỏn. Ngõn hng l loi hỡnh t chc
tớn dng c thc hin ton b hot ng ngõn hng v hot ng kinh
doanh khỏc cú liờn quan .Vi bn cht nh vy tớn dng cú cỏc chc nng
chớnh sau:
- Huy ng v phõn phi vn tm thi nhn ri trờn nguyờn tc hon tr. õy
l chc nng ch yu ca tớn dng phn ỏnh bn cht ca tớn dng. Chc
nng ny ca tớn dng c th hin thụng qua cỏc nghip v c bn sau:
+ Huy ng vn tm thi nhn ri ca cỏc doanh nghip, cỏc t chc
xó hi, dõn c thụng qua cỏc hỡnh thc gúp vn, huy ng tit kim,
phỏt hnh trỏi phiu.
+ Cho vay i vi cỏc doanh nghip, cỏ nhõn nhm phc v sn xut
kinh doanh v tiờu dựng di hỡnh thc cho vay bng tin hoc
bng hng hoỏ.
- Kim soỏt cỏc hot ng kinh t: Tớn dng l quan h kinh t c hỡnh
thnh trờn c s rt nhiu cỏc quan h kinh t khỏc. bn thõn quan h tớn
dng cng li bao gm nhiu mi quan h nh: Quan h vay, quan h v d
n. Do ú quan h tớn dng bao gm c kh nng kim soỏt cỏc lai hot
ng kinh t ca cỏc doanh nghip. hỡnh thnh c quan h tớn dng
ngi cho vay phi bit v kim soỏt hot ng ca ngi i vay nh tỡnh
hỡnh vn ling, mt hng sn xuyt kinh doanh, kh nng tr n núi ring v
tỡnh hỡnh ti chớnh núi chung, quan h vi cỏc ch n khỏc... cỏc trc trc
trong quan h tớn dng nh vay khụng tr n c hoc tr khụng ỳng hn
phn ỏnh nhng trc trc trong qua trỡnh sn xut kinh doanh nh khụng tiờu
th hng hoỏ, khụng cú lói, b phỏ sn...
2. Vai trũ ca hot ng ca tớn dng

L mt mi quan h kinh t tớn dng cú nhng tỏc ng nht nh i
vi cỏc hot ng kinh t. Tuy nhiờn vai trũ ca tớn dng ph thuc ch yu
vo nhn thc v vn dng quan h tớn dng vo xõy dng v qun lý kinh
Bảo hiểm 41 b
2
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
t ca con ngi. Trc ht tớn dng l cụng c tớch t va tp trung vn rt
quan trng. Thụng qua tớn dng cỏc doanh nghip nhn khi lng vn b
sung rt ln t ú tng quy mụ sn xut hoc tng nng sut lao ng, i
mi thit b ỏp dng tin b k thut. Tớn dng tp trung cỏc khon tớn dng
nh, l t thnh cỏc khon vn ln, to kh nng u t vo cỏc cụng trỡnh
ln, hiu qu cao. Túm li, thụng qua quỏ trỡnh tớch t v tp trung vn tớn
dng thỳc y lc lng sn xut phỏt trin. Tớn dng giỳp cỏc nh doanh
nghip u t vo cỏc ngnh cú t sut li nhun cao kớch thớch kh nng
cnh tranh gia cỏc doanh nghip, to iu kin cho cỏc doanh nghip
chuyn hng sn xut kinh doanh. Tớn dng tr thnh cụng c lm cho
kinh t núi chung v cỏc doanh nghip núi riờng tr nờn nng ng, mm
do, linh hot. bờn cnh ú, tớn dng l cụng c tng vũng quay ca vn v
tit kim tin mt trong lu thụng.
3. S cn thit ca bo him tin gi .
Trong cỏc hot ng kinh t , tớn dng l mt trong nhng hot ng
phỏt trin mnh m, hot ng tớn dng mang li li nhun rt cao nờn cú rt
nhiu ri ro v chỳng cú th xy ra bt c lỳc no gõy ra nhng thit hi
khụng lng trc .hot ụng tớn dng cú th gp nhng ri ro sau:
Ri ro tớn dng l nguy c ngi cho vay khụng thc hin ngha v t
n cho ngõn hng
Ri ro v tớnh thanh khon l nguy c khụng bỏn c cỏc ti sn
nhanh chúng tr khi chu chit khu lns.
Ri ro v giỏ l nguy c b l do nhng thay i khụng lng trc
c ca giỏ c , chng hn nh nhng thay i v t giỏ hi oỏi hay lói

sut.
Ri ro h thng l nguy c mt hay mt s khỏch hng khụng tr n
hoc rỳt tin gõy nguy him cho ton h thng ti chớnh.
Ri ro o c l mt khớa cnh quan trng liờn quan mt thit n
ng c hnh ng.
Cỏc ri ro trờn cú th xy ra lỳc no gõy ra tn tht cho cỏc t chc tớn
dng nh mt mỏt v ti sn, thu nhp ... lm cho t chc tớn dng b thua l
thm chớ b phỏ sn. Ri ro tớn dng xy ra cú th do nhiu nguyờn nhõn
khỏc nhau:
Do mụi trng kinh t cha n nh lm cho mt s doanh nghip khụng
ng vng trờn th trng.
Bảo hiểm 41 b
3
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
Do qun lý nh nc cũn s h, to iu kin cho mt s cỏ nhõn, doanh
nghip cú hnhvi la o.
Do trỡnh qun lý kinh doanh ca cỏc doanh nghip cũn hn ch.
Cựng vớ nhng nguyờn nhõn trờn khỏnh hng cng gúp phn to ra
nhng ri ro tớn dng, vớ d nh khỏch hng s dng vn vay sai mc ớch,
sn xut kinh doanh thua l; ngi vay c tỡnh khụng tr n hoc ti sn th
chp, giy t phỏp lý ca khỏch hng khụng m bo.
Bn thõn ngõn hng v cỏc t chc tớn dng cng gõy nhng ri ro nh
khụng chp hnh nghiờm tỳc cỏc th l tớn dng v vi phm cỏc quỏ trỡnh xột
duyt cho vay, khụng kim tra c vic s dng vn ca ngi vay, quỏ
chỳ trng v li nhun,t li nhun lờn trờn cỏc nguyờn tc ,iu kin ca
tớn dng; vic xỏc nh cho vay khụng chun xỏc nh cho vay sai mc ớch,
chng hn vay ỏnh qu, hoc u c tớch tr cho giỏ lờn, cho vay
khụng cú bin phỏp m bo thớch hp. Ngoi ra cũn cú nguyờn nhõn khỏc
tỏc dng n s ri ro tớn dng nh s thay i, iu chnh v chớnh tr quõn
s, ch , lut phỏp ca nh nc, thay i a gii hnh chớnh ca cỏc a

phng.
Nhng ri ro tớn dng xy ra cú th li nhng hu qu khụn lng,
nu nh thỡ cng lm mt n nh h thng ngõn hng, mt nim tin vo
nhõn dõn. Nu nh thỡ gõy nờn cuc khng hong ti chớnh thi trng t ú
ny sinh nhiu vn khỏc. Do vy i phú vi nhng ri ro tn tht
khụng lng trc do cỏc ri ro gõy ra cú nhiu bin phỏp khỏc nhau nhng
bin phỏp tt nht l bo him ngha l chuyn nhng ri ro m mỡnh cú th
gp phi cho cỏc t chc bo him. Vỡ th bo him tin gi ra i l mt tt
yu khỏch quan.
II. BN CHT CA BO HIM TIN GI.
1. Khỏi nim v c im.
1.1 Khỏi nim
Bo him tin gi l bo him trỏch nhim ca t chc tớn dng i vi
cỏc khon tin gi.
1.2 c im
õy l loi hỡnh bo him trỏch nhim, tuy nhiờn trong thi k u
trin khai nú thng c thc hin di hỡnh thc t nguyn, sau ú
khi ó i vo qu o chung ca nn kinh t th trng thỡ lut phỏp
cỏc nc quy nh l hỡnh thc bt buc i vớ cỏc t chc tớn dng.
Bảo hiểm 41 b
4
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
Ri ro bo him rt c bit: chu s chi phi ca tt c cỏc yu t
kinh t - chớnh tr -vn hoỏ cho nờn ri ro c bo him v ri ro
khụng c bo him xy ra trong cho nờn ri ro c bo him v
ri ro khụng c bo him cú th thay i theo thi k.
Mc dự l bo him trỏch nhim nhng trỏch nhim õy nh bo
him cú th bit trc hoc lng trc(thụng qua s d tin gi).
Cỏc cụng ty bo him thụng thng trờn c s nhng khon tin gi
cú k hn.

õy l loi hỡnh bo him trỏch nhim c bit: v i tng tham
gia, i tng bo him, ngi th 3, thi hn tớnh phớ chng hn nh
ngi tham gia l t chc tớn dng, h np phớ bo him cho ngi
th 3 l ngi gi tin.
2. Vai trũ
Cng nh hot ng tớn dng bo him tin gi cng úng vai trũ rt ln:
i vi nn kinh t: hot ng kinh doanh ca cỏc t chc tớn dng cú
liờn quan trc tip n ton b nn kinh t quc dõn, cỏc t chc, cỏc
doanh nghip, ngi gi tin nu cú ri ro xy ra gõy thit hi ln
hoc phỏ sn mt vi t chc tớn dng s to ra tõm lý khụng an ton
i vi nhõn dõn, h ua nhau rỳt tin lm phỏ sn hng lot cỏc ngõn
hng v t chc tớn dng t ú lm cho nhiu doanh nghip mt vn,
nn kinh t thiu vn trm trng lónh o nn sn xut b ỡnh tr v
h hng ti ton b nn kinh t. Do ú bo him tin gi ra i gúp
phn thỳc y nn kinh t phỏt trin.
i vi ngõn hng v cỏc t chc tớn dng ri ro tớn dng nh hng
trc tip ti hot ng kinh doanh ca h do ú khi khụng may ri ro
tớn dng xy ra s lm cho doanh nghip b gim li nhun thua l
thm chi mt c kh nng thanh toỏn dn n phỏ sn. Vỡ vy bo
him tin gi giỳp bỡnh n h thng ngõn hng, to iu kin li
nhun cho cỏc t chc tớn dng hot ng mt cỏch cú hiu qu. i
vi ngi gi tin: Khi ri ro tớn dng xy ra cú th mt tin gi, a
s ngi gi tin l do tit kim c vỡ th khi t chc tớn dng ni
h gi tin mt kh nng thanh toỏn h s mt ton b s tin by lõu
nay tit kim c, vỡ th nhng d tớnh cng tiờu tan. Nh vy bo
him tin gi cũn to ra tõm lý an ton, tin cy cho ngi gi tin t
Bảo hiểm 41 b
5
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
ú huy ng c mt lng vn ln trong dõn gúp phn tng ngun

vn cho nn kinh t.
Nh vy bo him tin gi ó ra i nhm m bo an ton tin gi
cho ngi gi tin ti cỏc t chc tớn dng, gúp phn duy trỡ s n nh ca
cỏc t chc tớn dng, m bo s an ton lnh mnh hot ng ca ngõn
hng v cỏc t chc tớn dng, t ú thỳc y nn kinh t phỏt trin mt cỏch
vng chc.
III. BO HIM TIN GI TRấN TH GII.
1. Cỏc c ch bo him tin gi ang c ỏp dng trờn th gii.
1.1 Bo him hon ton.
Vi c ch ny mi ngi gi tin u c bo him hon ton trong
trng hp ngõn hng b v, hin cú 9 quc gia ang ỏp dng c ch ny
nh Nht Bn, Hn Quc, Mờhicụ, Thỏi Lan....Mc dự c ch ny ngn
chn mt cỏch hu hiu hin tng rỳt tin t, bi l ngi gi tin hon
ton tin tng vo vic bo him tin gi s thc hin cỏc ngha v ca
mỡnh khi cỏc ngõn hng gp khú khn .nhng thụng qua ú, nú ó lm mt
nguyờn tc ca th trng khi xột n hin tng gia tng tõm lý bt cn
(vn ri ro o c) t phớa cỏc ngõn hng, khi chp nhn cỏc ri ro ln
hn trong kinh doanh v t phớa ngi gi tin khi khụng la chn thn
trng cỏc ngõn hng m ch quan tõm n mc lói sut cao nht tr cho tin
gi ca h . c ch ny cú kh nng s dng nhiu phng thc khỏc nhau
x lý cỏc ngõn hng b v nh tr giỳp ti chớnh cho vic sỏp nhp v
phc hi ,mua ti sn v nhn ti sn n b sung cho vic thanh toỏn bo
him hoc thc hin vic chuyn tin gi trong trng hp ngõn hng b
úng ca sang t chc tham gia bo him tin gi khỏc . c ch ny thng
ỏp dng trong trng hp nn kinh t cú khng hong.
1.2 Bo him theo phm vi hn ch .
Cỏc khon tin gi c bo him n mt gii hn ti a . Hin nay cú
67 quc gia ang ỏp dung c ch ny nh Hng Kụng, Aú , an Mch ,
Brazin ... v thng tp trung vo nhng ngi gi tin nh. C ch ny bo
v h thng ngõn hng ngn chn vic lõy lan hin tng rỳt tin t ra khi

nhng vn duy trỡ nguyờn tc ca th trng mc ỏng k ,v nú giỳp
ngõn hng trỏnh phi chu ri ro quỏ mc. i vi c ch bo him ny cỏc
Bảo hiểm 41 b
6
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
quc gia quy nh nh bo him tin gi khụng c quyn cung cp , tr
giỳp cho vic sỏp nhp hoc khụi phc li nhng nh b suy yu , vỡ iu ny
cú th lm tng vic bo v thc t cho nhng ngi gi tin khụng c bh
hon ton. C ch ny thng c ỏp dng trong thi k h thng ti chớnh
n nh.
1.3 Bo him theo phm vi tu chn.
C ch ny nm gia c ch bo him hon ton v c ch bo him cú
gii hn. Thụng thng trong thi k h thng ti chớnh n nh thỡ cỏc quục
gia ỏp dng theo phm vi hn ch cũn khi cú khng hong ti chớnh thỡ
chuyn sang c ch bo him ton phn. Theo ú tt c nhng khon tin
gi c bh n mt gii hn ti a v thng l theo mc tit kim ca
nhng ngi gi tn nh. Tuy nhiờn, trong nhng iu kin c bit , bo
v h thng ngõn hng nh bo him tin gi cú th m rng phm cho c
nhng ngi gi tin khụng c bo him hon ton , khi cỏc c quan
chc nng ca chớnh ph v nh bo him xỏc nh rng thit hi ca nhng
ngi gi tin khụng c bo him hon ton s tỏc ng n lũng tin ca
cụng chỳng t ú cú th gõy ra hin tng rỳt tin t lan rng . Do ú
phm vi bo him tu chn cú th a ra s bo v hon ton cho nhng
ngi gi tin nh v cú th bo v h thng ngõn hng khi nguy c rỳt
tin t thnh h thng, nh ú bo v tt c nhng ngi gi tin. C ch
bo him tin gi ny tng t c ch bo him cụng khai cú gii hn khi
h thng ngõn hng khụng b e do , nhng nú cú th chuyn thnh c ch
bo v hon ton thc t nu chớnh ph nhn thy cn thit v cho phộp.
1.4C ch bo him ng bo him .
C ch ny nhm gim thiu cỏc hnh vi bt cn ca ngi gi tin bng

cỏch a ra hỡnh thc ng bo him , ngi gi tin chu mtphn cỏc
khon l v nh bo him tin gi bo v phn cũn li. ng bo him cú
th thc hin di hỡnh thc ct gim mt t l nht nh trong s tin gi
c bo him. Hin nay cú hn 20 quc gia ang ỏp dng cch ny nh
Anh, Phn Lan, B o Nha, ý....
2. Cỏc mụ hỡnh bo him .
Bảo hiểm 41 b
7
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
Ging nh cỏc loi bo him khỏc , hin nay trờn th gii bo him tin
gi cng tn ti di hai hỡnh thc t nguyn v bt buc. Bo him bt
buc ang c ỏp dng M , Nht , Anh , Canada, H Lan.... Trong
trng hp ny , tt c u c lut hoỏ, t cỏc iu kin tin hnh bo
him , ch th , v khỏch th cho n c ch xỏc nh mc phớ v mc tin
bi thng bo him . Bo him t nguyn ang c ỏp dng Phỏp,
c, í ... cỏc nc ny, ngõn hng c quyn quyt nh vic tham gia
hay khụng tham gia bo him tin gi V mt phỏp lý thỡ nh vy ,nhng
õy cỏc ngõn hng u b rng buc bi cỏc lut vụ hỡnh. ú l mun c
tham gia thỡ phi l thnh viờn ca hip hi ngõn hng , mun c cp giy
phộp kinh doanh dch v ngõn hng thỡ cn cú s m bo tin gi cho
khỏch hng, hn na nu khụng tham gia bo him tin gi ca khỏch hng
thỡ ngõn hng cng gp khụng ớt khú khn trong vic cnh tranh, thu hỳt
khỏch hng vỡ khỏch hng s vn gi vo õy s thiu an ton. Do vy cỏc
ngõn hng hu nh buc phi t nguờn tham gia bo him tin gi. Hin
nay bờn bo him tin gi ngõn hng cỏc nc cú th l nh nc, l hip
hi ngõn hng, hay liờn doanh gia nh nc vi ngõn hng . Nh nc
nhn bo him tin gi ngõn hng, thụng thng trong trng hp bt
buc . õy nh nc thnh lp c quan bo him chuyờn trỏch v hot
ng trờn c s khụng vỡ li nhun. Vn hot ng ca c quan ny gm
tin úng gúp ca cỏc ngõn hng v kinh phớ t ngõn sỏch nh nc.T

chc bo him tin gi do cỏc ngõn hng tp nờn thng gi l qu bo
ton tin gi ca hip hi ngõn hng , do ú nh nc khụng can thip trc
tip, ch to iu kin phỏp lý cho thnh lp v hot ng . Qu ra i nhm
mc ớch tng h vỡ li ớch chung ca hi viờn, khụng vỡ mc ớch kinh
doanh chia li. Vn hot ng ca qu khụng phi t ngõn sỏch nh nc
m t tin úng gúp ca cỏc ngõn hng thnh viờn. Hỡnh thc th ba l liờn
doanh gia nh nc vi ngõn hng, l s kt hp gia chớnh ph v ngõn
hng nh nc thnh lp nờn t chc bo him tin gi , trong ú nh nc
cp vn ban u v thc hin giỏm sỏt, thanh tra qua h thng vn bn phỏp
quy, quy ch ó ban hnh, cũn phớa ngõn hng ng ra t chc thc hin v
qun lý iu hnh cỏc hot ng ca t chc bo him tin gi .
Bảo hiểm 41 b
8
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
Mi mụ hỡnh cú nhng u im nhc im riờng do ú trong quỏ trỡnh
nghiờn cu trin khai phi tu iu kin c th ca mi quc gia, tng thi
k giai on m ỏp dng mụ hỡnh hp lý cho nc mỡnh to iu kin n
nh v tr giỳp hot ng tớn dng gúp phn tng trng v phỏt trin kinh
t.
3. Gii thiu mt s mụ hỡnh bo him tin gi .
3.1 Bo him tin gi M.
õy chớnh l ni khai sinh ra hot dng bo him tin gi, vo nm 1929
sau v i suy thoỏi kinh t nhiu ngõn hng b phỏ sn ó gõy tn tht ln
cho nhng ngi gi tin tit kim ngõn hng. Nm 1934 M ó chn
chnh li h thng bo him tin gi ngõn hng, thnh lp cụng ty bo him
tin gi liờn bang gi tt FDIC l mt t chc liờn bang c lp. FDIC bo
him cỏc khon tin gi trong ngõn hng vi khon tin c bo him ti
a l 2.400$ theo quy nh u tiờn. Theo thi gian gii hn bi thng cho
mi khon tin gi ti a l100.000$.Tt c cỏc ngõn hng thng mi v
ngõn hng tit kim l thnh viờn ca h thng d tr liờn bang u phi

mua bo him ti FDIC. õy chớnh l hỡnh thc tham gia bo him tin gi
bt buc v thc cht l bo him tin gi c t chc theo mụ hỡnh nh
nc. FDIC s dng h thng mc phớ phõn bit , mc phớ c xỏc nh
riờng cho tng ngõn hng, tu thuc vo kh nng thanh toỏn, kh nng cnh
tranh v mc n nh ti chớnh ca mi ngõn hng. Phớ np hng nm
c tớnh nh sau:
i vi nhng ngõn hng ti chớnh khụng n nh v kinh doanh thỡ t
l phớ l 0,31%/nm.
i vi nhng ngõn hng ti chớnh kinh doanh kộm thỡ t l phớ l
0,35%/nm.
i vi nhng ngõn hng cú ri ro tớn dng theo chiu hng gia tng
thỡ t l phớ l 0,5%/ nm
Tuy nhiờn ,tt c cỏc iu kin núi trờn u c xem xột li theo nh
k v mc phớ phi np s cũn ph thuc vo s phớ cũn tn qu bo him
ca mi ngõn hng FDIC c quyn kim tra cỏc ngõn hng tham gia bo
him, xem xột vic thi hnh cỏc lut l v quy nh khỏc t ú cú quyn pht
tin dõn s c lnh ỡnh ch, cỏch chc v pht treo cỏc thnh viờn ni b
Bảo hiểm 41 b
9
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
thuc t chc mỡnh v cú quyn chp nhn cỏc chi nhỏnh nc ngoi ca
ngõn hng nh nc khụng thuc thnh viờn. Sau khi FDIC thnh lp vic
xụ n ngõn hng rỳt tin ó gim hn t ú s lng ngõn hng b phỏ
sn ó gim trong sut thi k thnh lp cho n nhng nm u 1980. Vỡ
ngn nga kh nng phi bo him FDIC ó ỏp dng cỏc bin phỏp
phũng nga i vi nhng ngõn hng cú nguy c v n nh sau:
- Mua mt phn ti sn hay cho ngõn hng ny vay tin khi b phỏ
sn
- Ci t ngõn hng bng cỏch sỏt nhp ngõn hng cú nguy c b v n vo
ngõn hng khỏc mnh hn.

- Khuyn khớch cỏc ngõn hng mnh mua ngõn hng yu
- Nu phỏt hin thy nhng ngõn hng vi phm nhng quy nh v an
ton vn hoc thc hin cỏc ngha v b nhiu ri ro thỡ FDIC cú th
loi ngõn hng ny ra khi ch bo him tin gi. Trong trng hp
ny, nhng khon tin gi t lỳc b loi ra nh vy s khụng c
chp nhn bo him, cũn nhng khon tin trc ú thỡ cng ch c
tip tc bo him thờm hai nm na. Lut phỏp M cũn cho phộp nu
FDIC khụng vn d tr bi thng cỏc v tn tht ln thỡ cú th
c vay vn kho bc nh nc vớ mc vay ti a l 3 t USD.
3.2 Bo him tin gi c.
CHLB c cú 3 h thng m bo an ton tin gi c thit lp .
3.2.1 H thng bo him tin gi thuc hip hi ngõn hng thng mi
c.
Mc tiờu hot ng ca qu , qu ra i nhmbo v quyn li ngi
gi tin ti cỏc ngõn hng thng mi , gi cho hot ng ca ngõn
hng thng mi luụn n nh . Qu cũn bo v uy tớn ca ngõn hng
i vi khỏch hng, bo m tin cy ca ngũi gi tin vo cỏc ngõn
hng thng mi.
Cỏc thnh viờn tham gia bao gm : Cỏc ngõn hng thng mi l hi
viờn ca hip hi ngõn hng thng mi c, cỏc ngõn hng khụng
phi l hi viờn nhng t nguyn cng c tham gia.
Phm vi bo him gm cỏc loi tin gi tit kim cú k hn , khụng k
hn ca cỏc cỏ nhõn v doanh nghip . Bờn cnh ú qu cũn nhn bo
Bảo hiểm 41 b
10
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
him cho cỏc k phiu ngõn hng v cỏc chng ch tin gi ớch danh.
Loi tr cỏc loi k phiu nhng chng phiu tin gi vụ danh, tin gi
liờn ngõn hng, v cỏc t chc phi chớnh ph, on th, tin gi ca hi
ng qun tr v ban giỏm c, cỏc c ụng ngõn hng cú c phn trờn

5%, tin gi mang danh bng k hin mt hay bo lónh.
Vn hot ng ca qu do cỏc ngõn hng thanh viờn úng gúp vi mc
phớ 0.03%/s d tin gi c bo him. Nu nh nm no ngõn hng
thnh viờn gp khú khn trong kinh doanh thỡ khụng phi np phớ
nhng tin gi vn c bo him.
3.2.2. H thng bo him tin gi thuc hip hi ngõn hng Hp tỏc
xó Raiffcisen v qu tit kim
H thng ny ra i t nm 1930, mc tiờu õy dc xỏc nh l
bo v bn thõn cỏc t chc tớn dng luụn hot ng trong trng thỏi n
nh. Cỏc t chc tớn dng trong h thng ny rt bộ nh v yu vỡ th h
cn bo v .Tt nhiờn, bo v c t chc tớn dng chớnh l m bo
kh nng chi tr tin gi cho ngi gi tin ti cỏc t chc tớn dng ú.
3.2.3. Cụng ty bo him tin gi ca nh nc.
c thnh lp t nm 1998 hot ng theo lut cụng. Nh nc ng ra
thnh lp nhng u quyn cho hip hi cỏc ngõn hng qun lý. Tham gia
vo cụng ty ny ch yu l cỏc qu tớn dng. Cụng ty ny ch n bự cho
khỏch hng gi tin khi cú ri ro xy ra nhng ti a ch 20.000 EURO hay
40.000DM. Mc dự cụng ty bo him tin gi ca nh nc giao cho hip
hi ngõn hng qun lý nhng nú c lp vi qu bo ton tin gi ca hip
hi ngõn hng .
3.3. Bo him tin gi Nht Bn.
c thnh lp t nm 1971 vi hỡnh thc liờn doanh gia nh nc v
t nhõn, ú l 5 liờn doanh bo him c thnh lp v bt tay vo hot
ng ly tờn l cụng ty bo him tin gi. Vn iu l ca cụng ty ny gm
ba phn: Ca Chớnh ph, ca ngõn hng Nht ,v cỏc ngõn hng t doanh.
Qun lý cụng ty l mt u ban gm i din 3 thnh phn trờn. t chc ny
ch bo him cho cỏc ngõn hng trong nc,khụng bo him cho cỏc khon
tin gi cỏc chi nhỏnh ngõn hng a phng nc ngoi v ỏp dng hỡnh
thc bo him bt buc. Bo him tin gi Nht s dng h thng mc phớ
Bảo hiểm 41 b

11
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
thng nht, c quy nh theo mt t l % thng nht cho mi ngõn
hng,v t l ny bng 0,008% trờn tng s tin gi ngõn hng c bo
him. Nht cng ỏp dng gii hn bi thng cho mi khon tin gi ,ti
a cho mi khỏch hng l 10 triu yờn Nht.
Cuc khng hong ti chớnh tin t chõu ỏ nm 97 ó lm nhiu ngõn
hng Nht b phỏ sn ,cụng ty bo him ó thc hin chi tr cho ngi gi
tin cỏc ngõn hng b phỏ sn theo ỳng quy nh ó gúp phn n nh nn
ti chớnh nht bn.
CHNG II . BO HIM TIN GI VIT NAM.
I. S RA I V PHT TRIN.
1. Vỡ sao bo him tin gi ra i Vit Nam.
Bt c nn kinh t no mun hot ng,tng trng v phỏt trin thỡ
cng cn phi cú mt h thng ti chớnh tớn dngn nh v vng mnh s
tn ti v hot ng ca mt t chc tớn dng cú nh hng trc tip hoc
giỏn tip n mt t chc khỏc , do ú nú cú th nh hng ti ton b h
thng. iu ny ỳng vi thc t Vit Nam chỳng ta hin nay. Cng nh cỏc
doanh nghip , t chc khỏc thỡ bng cõn i ca t chc tớn dng cng cú
hai phn l ti sn cú v ti sn n,trong ú ti sn n l ti sn ngõn hng
n th trng v ch yu l cỏc khon tin gi. Nh vy,tin gi l b phn
quan trng ca t chc tớn dng cng nh c h thng ngõn hng. S n
nh ca tin gi dc biu hin tc tng tin gi, bin ng ca c cu
tin gi. Nhõn t quyt nh n t l tit kim l nim tin ca ngi gi,tc
tng tin gi cng b chi phi bi kh nng la chn ca ngi gi tin
v tp quỏn tit kim ca dõn c. cỏc nc ang phỏt trin do th trng ti
chớnh kộm phỏt trin cỏc cụng c ti chớnh cũn thụ s , ri ro cao,thờm
vo ú l tõm lý tit kim chi tiờu trong iu kin thu nhp thp c bit l
cỏc nc chõu ỏv Vit Nam. Chớnh vỡ vy tin gi cỏc t chc tớn dng
thng mc cao. Do ú nu ngi gi tin vỡ mt lý do no ú nghi

ng rng t chc tớn dng m mỡnh gi tin ang gp khú khn cú th mt
kh nng thanh toỏn, h s lp tc rỳt tin khi cỏc t chc ny. vỡ th cỏc t
Bảo hiểm 41 b
12
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
chc tớn dng ny s mt i mt khon d tr, nu nghi ng ban u ca
mụt hoc vi ngi b lõy lan thỡ s to ra mt tõm lý bt an cho nhng
ngi gi tin khỏc v cú th h cng s rỳt tin ca mỡnh chuyn n
mt a im khỏc an ton hn. cng cú nhiu ngi rỳt tin d tr ca cỏc
t chc tớn dng ngy cng cn kit v kh nng thanh toỏn ngy cng gim
xung. Khụng ch dng li ú nu nh nc khụng cú nhng bin phỏp kp
thi chn an tinh thn v khụi phc nim tin ca dõn chỳng thỡ s gõy ra
phn ng v n dõy chuyn. T o dn ti mt cuc khng hong ngõn
hng ton din vi s phỏ sn ng thi nhiu ngõn hng. Thc t ó chng
minh, Vit Nam vo nhng nm 89-90 v cuc khng hong ti chớnh tin
t cỏc nc chõu A vo nm 1997 ó cho thy hu qu khụng ch lm cho
nn kinh t tt dc mt cỏch nghiờm trng m cũn nh hng ti h thng
chớnh tr ca mt s quc gia. m bo an ninh ti chớnh quc gia cú th
nhiu yu t khỏc nhng h thng ngõn hng phi c gi vng n nh
khụng xy ra nhng bin ng ln. Mun vy ngoi cỏc chớnh sỏch tin t ,
phi lm sao gi vng nim tin ca dõn c vo cỏc t chc tớn dng. Mt
khỏc , hot ng kinh doanh tin t l loi hỡnh kinh doanh luụn gn lin vi
ngõn hngng ri ro tim n. Vỡ vy vic v mt s t chc tớn dng hot
ng yu kộm l iu khụng trỏnh khi. i vi mt nn kinh t núi
chung ,vic x lý hu qu quỏ trỡnh kinh doanh khụng thnh cụng ca cỏc t
chc tớn dng khụng ch l vic tuyờn b phỏ sn hay gii th ca mt t
chc ny hay n v kia m trc ht nú nh hng trc tip n tõm lý v
i sng ca nhng ngi gi tin. Vic xy ra mt ngõn hng b phỏ
sn vi chuyn ngi gi tin khụng ũi li s tin ca mỡnh thm chớ
cũn b mt trng. M theo nh s liu ca ngõn hng nh nc hn 80% dõn

c gi tin vi s lng rt nh. iu ny núi lờn c cu thc t ca tng
lp ny ch yu l nụng dõn, cỏc cỏ nhõn khụng cú kh nng s dng ng
tit kim ca mỡnh vo mt mc ớch kinh doanh no khỏc. do vy nhúm
ngi ny s cú nguy c gp ri ro cao nht v gỏnh chu nhng hu qu
nng tỏc ng n i sng, tinh thn ca gia ỡnh. Bờn cnh i vi
nc ang phỏt trin nh nc ta nhu cu v vn l rt ln vic a dng hoỏ
cỏc kờnh huy ng vn nhm ỏp ng nhu cu s dng vn l rt quan
trng. Trong mt vi nm gn õy tc huy ng vn ca h thng cỏc
ngõn hng tng rt nhanh v cung cp mt lng vn rt ln, trong ú tin
gi úng vai trũ ch yu. Cn phi cú cỏc chinh sỏch bin phỏp nhm thỳc
Bảo hiểm 41 b
13
Đề án môn học Võ Thị Huyền Th ơng
y vic huy ng vn ca h thng ngõn hng nhm cung cp vụn cho
nn kinh t.
Qua ú cho ta thy, vic ra i ca bo him tin gi Vit Nam l mt
nhu cu tt yu nú gúp phn gi vng an ninh ti chớnh to ra tõm lý an ton
cho ngi gi tin t ú giỳp vic huy ng vn cho nn kinh t cú hiu qu
nhm thỳc y kinh t phỏt trin.
2. Cỏc giai on phỏt trin ca bo him tin gi Vit nam.
2.1 Trc nm 1999.
Do nhn thc c tớnh cht phc tp, c im v hot ng ca qu
tớn dng nhõn dõn v nhng bi hc kinh nghip ca s v hp tỏc xó tớn
dng trc õy c bit l ly li nim tin cu qun chỳng nhõn dõn, ỏn
thớ im thnh lp qu tớn dng nhõn dõn theo quyt nh s 390/TTg ngy
27/7/1993 ca Thu tng chớnh ph, B ti chớnh thnh viờn ca ban ch o
trung ng v thớ im ó ban hnh Quy tc bo him trỏch nhim ca qu
tớn dng nhõn dõn i vi tin gi ca dõn cú k hn. Theo quyt nh
101/TC-Q-BH ngy 1/2/1994, bng quyt nh ny cỏc qu tớn dng nhõn
dõn tham gia bo him tin gi ca Bo Vit cú tỏc dng khụi phc lũng tin

v thu hỳt c tin gi trong cỏc tng lp dõn c trong khi cỏc t chc tớn
dng khỏc cha thc hin.
Tuy nhiờn do quyt nh ban hnh trong bi cnh cha cú nhiu kinh
nghip nờn cũn nhiu hn ch nht nh :
Th nht, phớ úng gúp bo him tin gi cho bo vit ch cú tỏc dng
tr tin gi cho ngi gi khi b gii th hoc phỏ sn, nhng khi qu tớn
dng gp nguy c mt mỏt kh nng chi tr, kh nng thanh toỏn khú c
tr giỳp do khụng cú t chc qun lý, giỏm sỏt ri ro.
Th hai, phớ úng gúp tr thnh ngun ti chớnh cho Bo Vit nú khụng
cũn l ti sn chung ca qu tớn dng nhõn dõn, theo c ch ny ngun phớ
úng gúp hng t ng mua bo him hng nm ra i v mt hỳt khi
no qu tớn dng nhõn dõn b xúa s ngi gi tin mi c n bự.
Cng v vn phớ ú l t l phớ 0,165%, s d tin gi cú k hn mi
quý l quỏ cao, trong khi ú ch bo him cho loi tin gi cú k hn tớnh
bng VN. Vỡ th cỏc qu tớn dng nhõn dõn nhn thy mụ hỡnh bo him
ny t ra khụng thớch hp nờn ó khụng ho hng tham gia.
2.2 Sau 1999 n nay.
Bảo hiểm 41 b
14