TUYỂN TẬP NHỮNG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI HAY (162 TRANG)

NGHỊ LUẬN TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
1/ Mở bài:
- Dẫn dắt vấn đề: Nêu xuất xứ, tầm quan trọng, mục đích của vấn đề, hoàn cảnh xã
hội liên quan đến vấn đề….( Dùng 1 trong số các cách đó).
- Nêu vấn đề: Nêu vấn đề cần nghị luận ( Đây là thao tác quan trọng, không thể thiếu)
- Viết lại lời dẫn (nếu có)
2/ Thân bài:
a. Giải thích: Trả lời cho câu hỏi Thế nào là?
- Nghĩa đen.
- Nghĩa bóng .( Giải thích nghĩa của từng từ, của câu, của bài)
=> Rút ra bài học. ( vấn đề cần nghị luận).
b. Bình luận
* Khẳng định quan điểm của người viết: Vấn đề nghị luận là đúng hay là sai?
Quan trọng hay không quan trọng? Có ý nghĩa như thế nào?
* Bình: Dùng hệ thống lí lẽ để thuyết phục người đọc tin vào quan điểm mà mình đưa
ra. Trả lời cho câu hỏi Tại sao? ( càng nhiều lí lẽ thì bài viết càng có sự thuyết phục.
Chú ý các lí lẽ cần được sắp xếp theo trình tự: Không gian, thời gian, tầm quan
trọng….cho hợp lí).
- Nêu dẫn chứng minh họa. ( Để lí lẽ tăng thêm sức thuyết phục thì cần có dãn chứng.
Các dẫn chứng đưa ra phải chọn lọc, tiêu biểu)
* Luận: Mở rộng vấn đề:
- Đưa ra quan điểm trái ngược với vấn đề nghị luận để lên án hoặc phê phán.
- Trái với vấn đề nghị luận là….
- Vấn đề nghị luận không đồng nghĩa với…
1
- Liên hệ với quá khứ, tương lai; mở rộng vấn đề đó trong phạm vi rộng hơn.
c. Bài học cho bản thân : Trả lời cho câu hỏi Ta phải làm gì?
- Nêu ra các biện pháp để thực hiện theo vấn đề nghị luận. ( chú ý đến vai trò của gia
đình, nhà trường và xã hội).
3. Kết bài: Khẳng định lại vấn đề nghị luận.
……………………………………………

CHỦ ĐỀ: TÌNH YÊU THƯƠNG CON NGƯỜI.
Đề bài: Phát biểu suy nghĩ của em về câu tục ngữ “ Thương người như thể
thương thân”
1. Mở bài:
- Tình yêu thương là một nét đẹp trong đạo đức sáng ngời của dân tộc Việt. Truyền
thống ấy được cha ông ta gửi gắm trong rất nhiều những câu ca dao, tục ngữ.
- Là người Việt Nam chắc hẳn không ai không biết đến câu “ Thương người như
thể thương thân”. Câu tục ngữ chính là bài học thấm thía về đạo lí làm người.
2. Thân bài:
a. Giải thích:
- Thương: Tình yêu thương, quan tâm, thấu hiểu, đồng cảm và chia sẻ.
- thân: bản thân mình.
- người: những người xung quanh không có quan hệ thân thiết ruột thịt với mình
=> Câu tục ngữ ngắn gọn với nghệ thuật so sánh, qua đó cha ông ta muốn gửi gắm
một bài học sâu sắc thấm thía về cách đối nhân xử thế, về đạo lí làm làm người: Hãy
thương yêu những người xung quanh như thương chính bản thân mình
b. Bình:
* Khẳng định quan điểm: Câu tục ngữ trên là bài học đạo đức vô cùng đúng đắn.
2
* Tại sao phải yêu thương người khác như yêu thương bản thân mình?
- Tất cả những con người trong xã hội tuy không cùng huyết thống, không phải là anh
em ruột thịt nhưng được gắn kết với nhau bởi rất nhiều điểm chung:
+ Dù là người miền xuôi hay người miền ngược. người Kinh hay Thượng, người Ba
na hay người Tày… tất cả đều được sinh ra từ bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ, đều là
dòng giống con Lạc cháu Hồng.
+ Chúng ta cùng sống chung trên một dải đất, chung lịch sử, chung truyền thống của
một dân tộc anh hùng.
+ Gần hơn nữa là quê hương, chung trường, chung lớp…
->Chính những điểm chung đó là sợi dây gắn kết con người với nhau, và giúp ta hiểu
tại sao phải “ thương người như thể thương thân”

- Ta cũng hiểu con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Mỗi một cá nhân đều
không thể tồn tại, không thể gọi là sống nếu tách ra khỏi đời sống cộng đồng ( Rô-
bin – xơn ( Rô-bin-xơn Cruxo) khao khát trở về với xã hội loài người ). Vì vậy ta
phải đặt cái cá nhân vào cái chung, phải biết yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau.
- Tình yêu thương là cội nguồn để tạo nên sức mạnh to lớn giúp ta chiến thắng mọi
thiên tai và kẻ thù xâm lược ( Dẫn chứng: Thánh Gióng lớn lên là nhờ bát cơm, quả cà
của bà con hàng xóm góp lại. Sức mạnh của Thánh Gióng là sức mạnh của tình yêu
thương, của nhân dân. Thắng lợi của Thánh Gióng cùng là thắng lời của nhân dân.
Trong hai cuộc k/c chống P và M, biết bao bà mẹ yêu thương bộ đội như con để của
mình. Nhờ đó mà các chiến sĩ như được tiếp thêm sức mạnh để làm nên chiến thắng.)
- Yêu thương và giúp đỡ người khác chính là ta đã tạo cơ hội để giúp họ có c/s tốt đẹp
hơn. Và khi đó cũng chính là ta đem niềm vui và hạnh phúc cho bản thân mình. Bởi “
Hạnh phúc là khi ta đem niềm vui và hạnh phúc đến cho người khác”.
3
- Yêu thương và giúp đỡ người khác là một truyền thống cao đẹp của dân tộc. Là
người dân VN, ta phải phát huy truyền thống đó. Đó chính là cơ sở, là nền tảng để ta
xây dựng một xã hội tốt đẹp và giàu lòng nhân ái.
- Những người có tình yêu thương và giúp đỡ người khác luôn được mọi người yêu
quý, và họ cũng sẽ nhận được tình yêu và giúp đỡ của những người bên cạnh mình
khi họ cần đến.
- Tình yêu thương chính là
* Dẫn chứng: Tình yêu thương đã là truyền thống tốt đẹp và trong cuộc sống hiện đại
tình cảm ấy càng được phát huy. Trong những năm qua nhân dân VN luôn thực hiện
và phát huy truyền thống đó: Giúp đỡ đồng bào bị lũ lụt, ủng hộ nạn nhân bị nhiễm
chất độc màu da cam, các hoạt động từ thiện “ Tết vì người nghèo”. “ Nối vòng tay
lớn”, “ Trái tim cho em”… còn rất nhiều, rất nhiều các chương trình tình nghĩa đầy
ắp tình yêu thương và sự sẻ chia giúp cho biết bao mảnh đời bất hạnh được ấm lòng,
nhiều người thành lập các tổ chức để thu nhận những trẻ em lang thang, cơ nhỡ,
những người tàn tật, tạo công ăn việc làm giúp họ ổn định c/s…. ( d/c cụ thể tại địa
phương, trường, lớp…)

* Mở rộng vấn đề:
- Phê phán những người không có tình yêu thương, trái tim họ héo úa, vô cảm trước
nỗi đau của đồng loại -> Họ bị xa lánh, khinh bỉ.
- Tình yêu thương không chỉ thể hiện ở lời nói xuông mà phải bằng hành động thực
tế. Đặc biệt nó xuất phát từ t/c chân thành chứ không vì bất cứ mục đích nào khác.
Những kẻ nhân danh tình yêu thương, tổ chức các hoạt động từ thiện nhưng thực chất
là để đánh bóng tên tuổi, với tham vọng mình thành người nổi tiếng. Hoặc có kẻ
những kẻ vô lương tâm mượn mác xây dựng tổ chức từ thiện để bóc lột sức lao động
4
của trẻ em, của những người không được hoàn thiện… những kẻ đó không chỉ bị lên
án mà còn đáng bị pháp luật trừng trị .
- Phê phán những người nhận được sự giúp đỡ của người khác nhưng thiếu ý chí vươn
lên, chỉ biết sống ỷ lại, dựa dẫm.
- Ngày nay quan niệm về t/y thương không chỉ bó hẹp trong phạm vi một quốc gia,
một dân tộc mà mở rộng thành một quan niệm mới mẻ, tiến bộ. Đó là t/c mang tính
quốc tế. ( D.c: Ủng hộ trẻ em Cu – Ba, nhân dân Nhật bị động đất, sóng thần…)
- Ngày nay, khi xh phát triển, xu hướng chuyên môn hóa cao khiến cho con người ít
có điều kiện quan tâm đến nhau hơn thì ý nghĩa của câu tục ngữ càng thêm sâu sắc.
Nó giúp cho chúng ta luôn nhận thấy được ý nghĩa của t/y thương đồng loại
c. Ta phải bồi dưỡng t/y thương ntn?
- Quan tâm, thấu hiểu, đồng cảm.
- Luôn giữ cho trái tim ấm nóng t/y thương.
- Sẵn lòng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn, hoạn nạn.
3. Kết bài: - Xã hội phát triển kéo theo sự du nhập của lối sóng gấp gáp, con người ít
quan tâm đến nhau hơn thì câu tục ngữ trên chính là bài học, là phương châm sống
cho tất cả chúng ta.
- Thấm nhuần tư tưởng mà cha ông ta để lại, mỗi chúng ta luôn dặn mình
hãy “ thương người như thể thương thân”
* Những đề có cùng chủ đề.
1. Nhiễu điều phủ lấy giá gương. Người trong một nước phải thương nhau

cùng.
2. Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
3. Nghị luận về t/y thương con người.
5
………………………………………………
CHỦ ĐỀ: LÒNG BIẾT ƠN
Đề 1: Viết một bài văn trình bày suy nghĩ của mình về câu tục ngữ: “Ăn quả nhớ
kẻ trồng cây”
1. Mở bài:
- TN chiếm vị trí quan trọng trong kho tàng văn học dân gian.
- Tục ngữ là những kinh nghiệm quý về thiên nhiên, lđsx, về con người và xh.
- TN còn là những bài học về đạo lí làm người.
- “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là một trong các bài học ấy.
2. Thân bài:
a. Giải thích:
- Khi ta ăn một trái chín ngọt thơm ta phải nhớ ơn người trồng cây để tạo ra trái
chín ấy.
- Nghĩa bóng:
+ Ăn: hưởng thụ
+ Quả: thành quả bao gồm cả thành quả vật chất và thành quả tinh thần.
+ Người trồng cây: là người tạo ra thành quả.
 Câu tục ngữ là bài học về lòng biết ơn với những người đã tạo ra thành quả
cho chúng ta hưởng thụ
b. * Khẳng định : Câu tục ngữ là bài học đạo lí sâu sắc mà thấm thía
*Tại sao “ Ăn quả” phải “nhớ kẻ trồng cây”?
6
- Không có thành quả nào tự nhiên mà có được mà nó là kết quả công sức của biết bao
nhiêu người.
D/C: Có được bát cơm dẻo thơm là nhờ người nông dân phải vất vả một nắng hai
sương trên cánh đồng. Có được chiếc áo ta mặc, chiếc cặp ta dùng… là nhờ người

công nhân miệt mài trong các nhà máy. Được nghe một bài hát hay, xem một bộ phim
hấp dẫn là nhờ người nghệ sĩ đã phải miệt mài sáng tạo và rèn luyện… Cũng như
những thành tựu văn hoá nghệ thuật, những di sản của dân tộc còn để lại cho đời sau
hôm nay là do công sức, bàn tay, khối óc của những nghệ nhân lao động sáng tạo
không ngừng Được sống trong độc lập, tự do hạnh phúc ngày hôm nay là nhờ biết bao
thế hệ cha anh đã hi sinh xương máu, thậm chí cả sinh mạng mình… Còn rất nhiều,
nhiều nữa những công trình vĩ đại mà ông cha ta làm nên nhằm phục vụ cho con
người. Chúng ta là lớp người đi sau, thừa hưởng những thành quả ấy, lẽ nào chúng ta
lại lãng quên, vô tâm không cần biết đến người đã tạo ra chúng ư?
- Biết ơn chính là đạo lí, bổn phận, là trách nhiệm của mỗi người chúng ta đối với đời.
Đó là truyền thống đạo lí mà ta cần kế thừa và phát huy.
- Biết ơn chính là truyền thống đạo đức giúp chúng ta xây dựng một đất nước văn
minh.
- Người có lòng biết ơn luôn được mọi người yêu quý, kẻ không có lòng biết ơn sẽ bị
người đời khinh bỉ, xa lánh.
* Mở rộng vấn đề:
- Phê phán những kẻ chỉ biết hưởng thụ, không biết yêu quý trân trọng những thành
quả mà người đi trước để lại cho chúng ta. Đó là những kẻ vô ơn, bạc nghĩa.
- Tuy nhiên, lòng biết ơn không phải là lời nói suông mà phải thể hiện bằng hành
động cụ thể. Nhà nước ta đã có những phong trào đền ơn đáp nghĩa, xã dựng những
ngôi nhà tình nghĩa cho các bà mẹ anh hùng, các gia đình thương binh liệt sĩ. Hoạt
7
động này đã trở thành phong trào lan rộng trên cả nước. Đây không chỉ là sự đền đáp
công ơn đơn thuần mà nó trở thành bài học giáo dục thiết thực về đạo lí làm người của
chúng ta.
- Câu tục ngữ không chỉ có ý nghĩa trong quá khứ, hiện tại mà trong cả tương lai.
c. Biết ơn thì ta phải làm gì?
- Trân trọng thành quả mà người đi trước để lại.
- Sử dụng thành quả đó một cách hợp lí
- Tích cực học tập, trau dồi đạo đức để trở thành người có ích cho xã hội, để không

chỉ là người “ăn quả” mà phải trở thành “kẻ trồng cây” cho thế hệ sau. Cũng từ đó
ta càng thấm thía hiểu được rằng: Cha mẹ, thầy cô cũng chính là người trồng cây,
còn ta là người ăn quả. Vì vậy ta cần phải thực hiện tốt bổn phận làm con trong
gia đình, bổn phận người học trò trong nhà trường. Làm được như vậy tức là ta đã
thể hiện được lòng biết ơn sâu sắc của mình đối với những người đã hi sinh,
thương yêu, lo lắng cho ta. Đây là một việc làm không thể thiếu được ở thế hệ trẻ
hôm nay.
3. Kết bài
- Xã hội ngày càng phát triển thì đạo lí “ ăn quả nhớ kẻ trồng cây” luôn được đề
cao
- Bản thân mỗi chúng ta cần trau dồi phẩm chất cao quý đó.
=> Tóm lại hai câu tục ngữ trên giúp ta hiểu được về đạo lí làm người. Lòng tôn kính,
sự biết ơn không thể thiếu trong mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay. Chúng
ta luôn phải trau dồi những phẩm chất cao quý đó, hãy biết rèn luyện, phấn đấu bằng
những hành động nhỏ nhất vì nó không tự có trong mỗi chúng ta. Chúng ta cần phải
biết ơn những người đã có công dẫn dắt ta trong cuộc sống nhất là đối với những
người trực tiếp giúp đỡ chỉ bảo ta như cha mẹ, thầy cô. Bài học đó sẽ mãi là một kinh
8
nghiệm sống ẩn chứa trong hai câu tục ngữ trên và nó có vai trò, tác dụng rất lớn đối
với cuộc sống trên hành tinh này.
* Các đề bài cũng chủ đề: Uống nước nhớ nguồn.
Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng.
…………………………………………
Đề bài: "Hãy cảm ơn ngọn đèn vì ánh sáng của nó, nhưng chớ quên người
cầm đèn đang kiên nhẫn đứng trong đêm" (R. Ta - gor).
Trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên.
1. Giải thích về nội dung ý nghĩa của câu nói: (3,0 điểm)
a. Giải thích nghĩa đen (0,5 điểm): ánh sáng của ngọn đèn giúp soi rõ mọi vật,
tỏa sáng bóng đêm. Nhưng để có được ánh sáng đó phải có người làm ra ngọn đèn và
người cầm đèn soi sáng trong đêm.

b. Ý nghĩa biểu tượng (2,5 điểm):
- Hình ảnh ngọn đèn, ánh sáng của ngọn đèn chỉ những thành quả tốt đẹp do
cuộc đời mang lại. Người cầm đèn tượng trưng cho những đóng góp, những hy sinh
lặng thầm bền bỉ.
→ Nhắc nhở chúng ta phải biết ơn, trân trọng những thành quả đang có, biết tri ân
những người làm ra nó và đặc biệt là phải hiểu, tri ân trước những hi sinh âm thầm, khó
thấy.
2. Suy nghĩ, đánh giá của người viết về ý kiến: (5,0 điểm)
Học sinh được tự do nêu những ý kiến của mình trên cơ sở những định hướng cơ bản sau:
- Khẳng định tính đúng đắn của câu nói.
- Kđ ý nghĩa nhân văn và giá trị giáo dục của nó (nhắc nhở, hướng con người đến với
lối sống ân nghĩa) .
9
- Bàn bạc mở rộng vấn đề, liên hệ thực tiễn (có thể nêu ra hai mặt của vấn đề để bàn
luận: Lối sống tri ân và lối sống bội bạc, vô tình). ( Tham khảo bài “ Ăn quả nhớ kẻ
trồng cây”)
Bài làm
Câu nói“ Hãy cảm ơn ngọn đèn vì ánh sáng của nó , nhưng chớ quên người
cầm đèn đang kiên nhẫn đứng trong đêm ” của R.Ta – gor xứng đáng được liệt vào
kho tàng những câu danh ngôn bất hủ của nhân loại. Bởi vì, ở đó một triết lý nhân văn
sâu sắc chứa đựng ý nghĩa giáo dục lớn lao về sự tri ân đối với cuộc đời đã được đại
thi hào nổi tiếng này cô đúc trong một cách nói hết sức ấn tượng .
Ánh sáng của ngọn đèn giúp soi rõ mọi vật, tỏa sáng bóng đêm. Đó là một
điều giản dị nhưng rất thiết thực trong cuộc sống, không ai là không nhận thấy. Nếu
không có những ngọn đèn như thế thì sẽ luôn có một nửa thế giới của nhân loại sẽ bị
ám ảnh bởi những bóng đêm khủng khiếp. Con người sẽ khó khăn biết bao khi đối
diện với đêm tối. Tuy nhiên, để có được cái ánh sáng kỳ diệu ấy thì không những cần
tới người làm ra ngọn đèn mà còn phải cần tới người cầm đèn đang kiên nhẫn đứng
trong đêm. Hai mặt của một vấn đề ấy có một mối quan hệ rất biện chứng với nhau.
Bởi thế, xét theo nghĩa đen, câu nói này của R.Ta – gor khuyên nhủ chúng ta không

chỉ phải biết hàm ơn ngọn đèn vì nó đã mang lại ánh sáng mà còn phải nhận biết để
đặc biệt tri ân những công sức của những con người thầm lặng cầm đèn soi cho chúng
ta trong đêm tối .
Mượn hình ảnh ánh sáng ngọn đèn và người cầm đèn như thế, tác giả của câu
danh ngôn này đã đề cập một vấn đề nhân văn rất sâu sắc. Trong khi hình ảnh ngọn
đèn và ánh sáng của nó tượng trưng cho những thành quả tốt đẹp mà cuộc đời mang
lại thì hình ảnh người cầm đèn lại tượng trưng cho những đóng góp, những hy sinh
thầm lặng. Cách nói của Ta – gor được thể hiện bằng một nghệ thuật đòn bẩy hết sức
10
độc đáo. Vấn đề “ Hãy cảm ơn ngọn đèn vì ánh sáng của nó ” là một nét đẹp ứng xử
ân nghĩa mang tính nền tảng của đạo lý làm người, không ai là không thấm thía. Tuy
nhiên, trong khi phần lớn chúng ta đã có ý thức dành cho những công lao to lớn
những sự tri ân đúng mực thì lại vô tình hoặc thậm chí là cố ý lãng quên đi những
đóng góp thầm lặng. Tất cả công sức làm nên những thành quả như ngọn đèn và ánh
sáng của nó không phải bao giờ cũng được chúng ta ghi nhận một cách thấu đáo.
Người tạo ra những thành quả to lớn cho cuộc đời được mọi người tôn trọng , ngưỡng
mộ , tri ân là điều hoàn toàn xứng đáng. Nhưng bên cạnh đó, đại thi hào Ta – gor với
tinh thần nhân văn đẹp đẽ của mình còn đặc biệt lưu ý chúng ta phải biết nâng niu ,
trân trọng những đóng góp âm thầm, bền bỉ mà nếu không có một cái nhìn tinh tế và
cao thượng thì không dễ gì chúng ta có thể nhận thấy . Vế sau trong câu danh ngôn
này của ông “ Người cầm đèn đang kiên nhẫn đứng trong đêm ” chính là cách nói rất
hình ảnh về những sự đóng góp như thế .
Câu nói của Ta – gor gồm hai vế tương hỗ cho nhau để cùng bàn về lẽ sống tri
ân. Nhưng có thể nhận thấy ở vế trước của câu nói này dường như chỉ đơn thuần là
đạo lý uống nước nhớ nguồn , ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Chúng ta không thể phủ nhận
tính giáo dục của nó , nhưng dù sao đó cũng chỉ là một quan niệm nhân sinh khá phổ
biến. Nếu chỉ nói như vậy thì chúng ta không thấy có sự khác biệt giữa thiên tài Ta –
gor với những người bình thường khác. Tuy nhiên, đại thi hào đã thể hiện được vị thế
của mình bằng cách nói ở vế sau của câu danh ngôn. Đây là mấu chốt của vấn đề làm
nên điểm sáng trong tinh thần nhân văn cao cả của một cây bút từng vinh dự được

nhận giải thưởng Nô – ben văn học. Ông đã thể hiện sự đặc biệt nâng niu, trân trọng
biết bao đối với những công lao thầm lặng .
Soi vào trong thực tiễn cuộc đời chúng ta mới thấy hết ý nghĩa nhân văn to lớn
mà Ta – gor đúc kết . Mỗi một góc nhỏ thôi trong thành quả chung mà chúng ta đang
11
ngày ngày được hưởng thụ không phải bổng dưng mà có. Nhìn rộng ra thì đó chính là
hệ quả được tích lũy của không biết bao nhiêu công sức của bao người trong nhiều thế
hệ. Việc chúng ta cần biết để tri ân cuộc đời là một chuẩn mực của ứng xử. Tính đúng
đắn của vấn đề này đã thuộc về phạm trù nhân bản cho nên bất kỳ ai cũng thừa nhận .
Sinh thời, chính Bác Hồ kính yêu cũng đã từng căn dặn các cháu thiếu niên nhi đồng
rằng “ Các vua Hùng đã có công dựng nước , Bác cháu ta phải có công giữ nước ”.
Suy cho cùng đây chính là thái độ trân trọng những thành quả của bao thế hệ cha ông.
Giữ gìn và phát huy vẻ đẹp của những thành quả đó không chỉ là chúng ta đang xây
dựng cuộc sống bền vững của chính mình mà còn là cách để chúng ta trả món nợ ân
nghĩa, thiêng liêng, sâu nặng của cuộc đời .
Nhưng để thể hiện sự mang ơn đối với những người đã tạo ra thành quả mà
nếu chúng ta chỉ mới “ Cảm ơn ngọn đèn vì ánh sáng của nó ” rõ ràng là hoàn toàn
chưa đủ. Khi đi trong đêm tối, được ánh sáng của ngọn đèn soi tỏ, ta hiểu ra vấn đề
mà biết ơn ngọn đèn âu cũng là lẽ thường tình. Đây chắc chắn là điều chúng ta phải
làm vì đó là cái mặt nổi của vấn đề và cũng là phần quan trọng nhất của lối sống tri ân
. Nhưng Ta – gor còn muốn khuyên chúng ta phải hoàn thiện hơn cách ứng xử này
bằng cách không bao giờ được quên “ Người cầm đèn đang kiên nhẫn đứng trong
đêm ”. Đây chính là một góc khuất của lối sống tri ân mà chúng ta không phải bao giờ
cũng dễ dàng nhận thấy. Đôi khi chỉ do thiếu một cái nhìn nhân ái mà chúng ta đã trở
thành kẻ vô ơn, bội bạc lúc nào không hay. Trên sân khấu, một diễn viên tài ba nào đó
đã vừa trình diễn xuất sắc một ca khúc của mình. Đó là một ca khúc đã tạo nên sự
rung động mãnh liệt đối với hàng triệu triệu trái tim. Chúng ta đã tung hô diễn viên
nọ như một vị thánh sống. Dĩ nhiên , với tài năng kiệt xuất của mình, anh ta xứng
đáng được tôn trọng và ngưỡng mộ. Có thể hiểu rằng món quà tuyệt vời mà anh ta
vừa mang lại cho chúng ta chính là ngọn đèn và ánh sáng của nó. Đó là những thành

12
quả đẹp đẽ và đáng quý biết bao trong cuộc đời này. Nhưng, chỉ biết ơn con người
anh ta không thôi sẽ là chưa đủ. Để có được cái ánh hào quang như vậy trên sân khấu
còn phải kể đến công sức của bao nhiêu con người thầm lặng khác. Chưa kể xa hơn
là cha mẹ anh ta đã sinh thành, các thầy cô giáo của anh ta đã dưỡng dục thì gần hơn
cũng có thể kể tới những nhạc sĩ, nhạc công, những nhân viên kỹ thuật, nghệ sĩ hóa
trang vv Họ chính là “ Người cầm đèn đang kiên nhẫn đứng trong đêm ”. Không
biết ghi nhận sự đóng góp của những con người này sau những thành công thì sẽ là
một khiếm khuyết trầm trọng. Tuy nhiên, để đem được cái tinh thần nhân văn ấy ứng
dụng trong cuộc sống cũng không phải là chuyện dễ dàng. Lý thuyết là một chuyện
còn thực hiện lại là chuyện khác. Hãy tưởng tượng là chúng ta đang đi trên một con
đường quốc lộ phong quang , rộng rãi và hiện đại. Cùng lắm chúng ta chỉ biết thầm
cảm ơn những người đã làm nên con đường ấy chứ mấy ai biết nghĩ thêm rằng: đóng
góp vào việc làm đẹp con đường ta đi còn có những người như chị lao công “ Đêm
đêm quét rác ”. Để ghi nhận công lao của những con người bình dị như chị lao công
ấy rõ ràng là cần ở chúng ta một sự mở lòng. Câu nói trên của R. Ta – gor chính là
muốn chúng ta phải luôn thực sự thấm thía điều này. Đó là một vẻ đẹp nhân văn cao
thượng đến từ trái tim của một nghệ sĩ lớn.
Nhắc nhở về lối sống ân nghĩa là điều không hề mới nhưng đối với đạo làm
người đó vẫn luôn là một “ Gươm báu răn mình ”. Càng đọc, càng suy ngẫm về câu
danh ngôn trên của Ta – gor chúng ta được nâng cao hơn về nhận thức của mình. Tri
ân cuộc đời nói chung mà đặc biệt là tri ân những công lao thầm lặng , bền bỉ nói
riêng chính là một bài học làm người vẫn luôn sống mãi với thời gian .
……………………………………………………………….
13
Đề bài: Bàn về câu tục ngữ “ Tôn sư trọng đạo”
I. Mở bài: Một trong những truyền thống tốt đẹp nhất của người Việt Nam là “Tôn
sư trọng đạo”. Đó là đạo lí của những người học trò mà chúng ta cần phải trân trọng,
giữ gìn và phát huy. Trong xã hội ngày nay truyền thống ấy được nhận thức, thực
hành như thế nào chúng ta hãy cùng bàn luận.

2. Thân bài:
a. Giải thích.
- Tôn sư: tôn: là tôn trọng, kính trọng và đề cao; sư: là thầy dạy học, dạy người, dạy
chữ
-> Tôn sư: là người học trò thì phải biết tôn trọng, kính trọng và đề cao vai trò của
người thầy trong quá trình học tập và trong cuộc sống.
- trọng đạo: trọng: coi trọng, tôn trọng; đạo: đạo lí, đạo đức, truyền thống tốt đẹp của
con người
-> Coi trọng truyền thống đạo lí của con người.
=> Câu tục ngữ ngắn gọn, giản dị nhưng đó chính là bài học về đạo làm trò: Người
học trò phải biết tôn trọng, lễ phép, kính trọng thầy đã dạy dỗ mình.
b. Bình luận:
* Kđqđ: Có thể nói, tư tưởng mà cha ông ta đã đúc gọn trong câu “tôn sư trọng đạo”
rất ngắn gọn nhưng đầy đủ ý nghĩa về vai trò. Đó chính là lời khẳng định, tôn vinh
vai trò, tầm quan trọng của người thầy đồng thời là lời nhắc nhở người trò cần phải
tôn trọng thầy, tôn trọng đạo học.
* Tại sao phải “ Tôn sư trọng đạo”
14
- Vì người thầy đã giảng dạy, truyền dạy cho chúng ta biết thế nào là đạo nghĩa, đạo
đức, đạo học làm người và những tri thức khác về mọi mặt của đời sống tự nhiên, đời
sống xã hội,
- Thầy có vai trò rất lớn đối với sự thành đạt của trò.
- Thầy là người đã truyền thụ cho ta kiến thức, một phần rất lớn kiến thức của ta là do
thầy dạy ta ( d/c)
- Thầy là người dạy ta điều hay, lẽ phải, biết phân biệt đúng sai, biết sống đúng theo
đạo lí làm người.
- Thầy là người bạn tâm tình, chia sẻ niềm vui nỗi buồn trong c/s.
- Là người chắp cánh ước mơ, khát vọng cho ta.
- Không một học trò nào thành đạt lại không có sự đóng góp của thầy.
 Vai trò của thầy là vô cùng quan trọng.

+ Biết ơn và kính yêu thầy cô là bổn phận của trò, có biết ơn và kính trọng thầy cô thì
ta mới sống đúng đạo làm người.
+ Tôn sư trọng đạo là truyền thống, là nét đẹp đạo đức của nhân dân ta luôn được kế
thừa và phát huy.
* D/C: Chúng ta luôn tự hào với truyền thống và phẩm chất cao đẹp của các bậc thầy
xưa, các thầy lớp trước mà danh tiếng lưu truyền mãi mãi như thầy Lý Công Uốn đời
nhà Lý, thầy Lê Văn Hưu, thầy Chu Văn An. Nguyễn Phi Khanh đời nhà Trần, thầy
Trần Ích Phát đời nhà Lê, thầy Nguyễn Bỉnh Khiêm đời nhà Mạc. Thế kỷ XIX có thầy
Cao Bá Quát, thầy Nguyễn Đình Chiểu lấy việc dạy người cao hơn dạy chữ. Đầu thế
kỷ XX có thầy Nguyễn Thức Tự đã dạy dỗ học trò hầu hết thành đạt trở thành những
chí sĩ yêu nước như cụ Phan Bội Châu, Ngô Đức kế, Đặng Thái Thân, Lê Văn Hân,
- Chúng ta quên sao được thầy giáo Nguyễn Tất Thành người đã khai sinh ra nước
15
Việt Nam dân chủ cộng hoà, cùng với các học trò xuất sắc như: Phạm Văn Đồng, Võ
Nguyên Giáp đã làm rạng rỡ non sông đất nước ta.
- Đề cao vai trò, tầm quan trọng của người thầy chúng ta còn biết đến những câu
thành ngữ, tục ngữ, những câu nói dân gian như:
+ “Không thầy đố mày làm nên” – có nghĩa là nếu không có người thầy dạy cho ta
học và làm bất cứ sự việc gì thì ta không thể học và làm được điều đó.
+ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”: có nghĩa là: người dạy cho ta một chữ thì cũng là thầy,
dạy nửa chữ cũng là thầy. Đây là cách nói cụ thể nhất của câu : “Tôn sư trọng đạo”.
Và vì thế: “Trọng thầy mới được làm thầy” có nghĩa là: nếu không tôn trọng thầy và
đạo học của thầy thì không thể làm thầy thiên hạ được. Vì muốn làm thầy thì trước hết
phải làm học trò. Một người học trò khi trở thành bậc thầy thì đã có biết bao người
thầy đã truyền thụ kiến thức về mọi mặt – tức là làm học trò của nhiều người thầy thì
sau mới có thể làm thầy giỏi được.
* Mở rộng vấn đề:
- Phê phán những người không biết coi trọng công lao to lớn của các thầy cô.
- Có h/s còn có h/đ con đồ xúc phạm đến thể xác và tinh thần của các thầy cô đã và
đang dạy dỗ mình.

- Không nên tuyệt đối hóa vai trò của người thấy. Ngoài học ở thầy, h/s còn phải biết
học ở bạn, học trong sách vở, học ở c/s
- Sự dạy dỗ của thầy chỉ có đạt được hiệu quả khi có sự phối hợp của trò “ Thầy chỉ
đạo, trò chủ động, tích cực”…
c. Ta phải làm gì?
- Nhận thức rõ vai trò tầm quan trọng của người thầy.
- Yêu quý kính trọng, biết ơn
- Tích cực học tập để trở thành người có ích cho xã hội
16
-> Hành động thể hiện lòng biết ơn một cách thiết thực nhất.
3. Kết bài:
Để xã hội ngày càng văn minh con người ngày càng phải chú ý đến chuyện học
hành, tiếp thu tri thức. Vì thế, vai trò của người thầy trong xã hội hiện đại đã thay đổi,
từ người truyền đạt tri thức đã chuyển thành người dẫn dắt học sinh tìm ra con đường
đến với tri thức. Vai trò của người thầy ít nhiều thay đổi nhưng vị trí của người thầy
thì không hề suy giảm. Thầy vẫn là thầy và ngày càng quan trọng hơn. Vì vậy, dù xã
hội có đi đến đâu, xã hội ấy vẫn có những người muốn học và vẫn có những người
thực hiện nhiệm vụ dạy bảo người đi sau. Trong cuộc sống ngày nay, khi mà vấn đề
học hành ngày càng phức tạp và sự xuống cấp về đạo đức xã hội đang khiến nhiều
người có lương tâm trách nhiệm phải quan tâm suy nghĩa thì vấn đề "tôn sư trọng
đạo" càng phải tiếp tục được kế thừa và phát huy hơn nữa.
………………………………………………………….
Chủ đề: Vai trò của người thầy.
Đề bài: “Mặt trời mọc rồi lặn, mặt trăng tròn rồi lại khuyết nhưng ánh sáng
mà người thầy rọi vào ta sẽ còn mãi trong cuộc đời.”
Suy nghĩ của em về câu nói trên. (Bài viết khoảng một trang giấy thi)
A . Mở bài:
- Giới thiệu dẫn dắt vấn đề
- Khẳng định người thầy quan trọng trong cuộc đời của mỗi con người
17

B. Thân bài:
+ Giải thích câu nói:
- Mặt trời, mặt trăng: là những vì tinh tú của đất trời, có chức năng tỏa sáng.
- Mọc, lặn, tròn, khuyết: là quy luật của tự nhiên. Câu nói trên đã rất khéo léo khi sử
dụng cách nói tương phản - sự tương phản giữa hai nguồn ánh sáng: mặt trời chỉ
chiếu sáng từng lúc, mặt trăng khi tỏ, khi mờ nhưng “ánh sáng của người thầy rọi vào
ta thì còn mãi”, sáng mãi. Bằng cách nói so sánh, người nói đã khẳng định vai trò tầm
quan trọng và ý nghĩa đặc biệt của người thầy với cuộc đời mỗi con người.
+ Bàn luận:
- Khẳng định đó là ý kiến đúng.
- Thầy cô là những người cha, người mẹ thứ hai trong cuộc đời của mỗi con người
- Hành trình cuộc đời của mỗi con người đều có những người thầy đi qua và mỗi
người thầy sẽ lưu lại đó một dấu ấn, chiếu rọi vào đó những nguồn ánh sáng
riêng; ánh sáng của tri thức văn hóa; ánh sáng của ước mơ, hoài bão lí tưởng; ánh
sáng của tình yêu thương của ý chí, nghị lực, của niềm tin…
- Thầy không chỉ dạy chữ mà còn dạy cách làm người, dìu dắt, nâng đỡ học trò trưởng
thành không chỉ về nhận thức mà còn về tâm hồn, tình cảm, nhân cách…
- Thầy cũng là người nuôi dưỡng, thắp sáng ước mơ và khát vọng cho ta.
- Nhờ có ánh sáng của thầy chỉ bảo, dẫn dắt mà ta khôn lớn, trở thành người có ích
cho xã hội. Trong sự thành đạt của người trò không thể thiếu vai trò của người thầy.
-> Có thể nói, nguồn sáng mà người thầy chiếu rọi sẽ còn mãi trong cuộc đời mỗi
chúng ta. Đó là nguồn sáng “ còn mãi”, không bao giờ tắt.
* Mở rộng vấn đề:
18
- Việt Nam là dân tộc có truyền thống biết ơn và kính yêu thầy dạy của mình. Truyền
thống ấy đã được gửi gắm nhiều trong kho tàng văn học dân gian. Những câu tục
ngữ“ tôn sư trọng đạo”, “ Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”… đều viết về tình cảm đó
- Phê phán những hành động vô lễ, xúc phạm đối với thầy cô: Tuy nhiên, trong xã hội
ngày nay không hiếm nhưng kẻ đi ngược lại truyền thống đó. Có nhiều học sinh có
những hành vi vô lễ, xúc phạm thầy cô. Những kẻ đó cần bị lên án và phê phán.

- Xã hội phát triển, quan niệm về giáo dục cũng có sự thay đổi. Người thầy từ vai trò
là người truyền đạt tri thức đã chuyển thành người dẫn dắt học sinh tích cực, chủ
động, sáng tạo để tìm ra tri thức. Vai trò của người thầy ít nhiều thay đổi nhưng vị trí
của người thầy thì không hề suy giảm.
- Ánh sáng của thầy sẽ càng sáng hơn, nếu ta biết kết hợp học ở thầy và học ở bạn,
học trong sách vở, học ở c/s, đặc biệt “ ánh sáng” ấy chỉ thật sự “ sáng” khi có sự phối
hợp của trò “ Thầy chỉ đạo, trò chủ động, tích cực”…
+ Rút ra bài học cho bản thân
- Biết ơn, kính yêu người đã dạy dỗ mình.
- Học tập tốt, trau dồi đạo đức để trở thành người có ích cho xã hội -> Đó chính là
cách biểu hiện lòng biết ơn một cách thiết thực nhất.
……………………………………………….
Chủ đề: Học tập
* Đề 1: Bàn về mục đích học tập do UNESCO đề xướng : “ Hoc để biết, học để làm, học
để chung sống và học để khẳng định mình”.
Dàn ý chi tiết
Mở bài :
19
- Con người khi sinh ra đến lúc từ giã cuộc đời, ai cũng trải qua việc học nhưng không
phải ai cũng có ý thức xác định mục đích của việc học, và không phải ai xác định
đúng đắn mục đích học tập.
- Mỗi xã hội, mỗi thời đại, mỗi con người có mục đích học tập không giống nhau. Tổ
chức UNESCO đã đề xướng “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự
khẳng định mình” nhằm xác định mục đích học tập có tính toàn cầu. Đó là học để tiếp
thu kiến thức, biết vận dụng vào đời sống, nhằm tự khẳng định mình.
Thân bài :
a. Giải thích và làm rõ từng nội dung đề xướng của UNESCO:
- “Học để biết” : Học là quá trình tiếp thu tri thức từ sách vở, trường học, từ thực tế
cuộc sống “trường đời”.
“Học để biết” là mục đích đầu tiên của việc học. “Biết” là tiếp thu, mở mang, có thêm

kiến thức về đời sống tự nhiên, xã hội, con người. Con người từ chưa biết đến biết, từ
biết ít đến biết nhiều, từ biết sơ sài đi đến biết sâu sắc, từ chỗ biết một lĩnh vực mà có
hiểu biết về nhiều lĩnh vực đời sống khác nhau….
Nhờ học, con người có được những hiểu biết phong phú, đa dạng về mọi lĩnh vực của
đời sống, xã hội ; tự làm giàu kho tri thức khoa học của mình trong các lĩnh vực tự
nhiên, xã hội và nhân văn; tạo được vốn sống sâu sắc.
Điều có ý nghĩa quan trọng hơn là qua những tri thức đó, con người có khả năng hiểu
biết về bản chất con người và tự nhận thức về bản thân. Nói cách khác, nhờ học,con
người có thể “biết người”, “biết mình”.
* “Học để làm”: Là mục đích tiếp theo của việc học theo đề xướng cả UNESCO.
“Làm” là vận dụng kiến thức, hiểu biết có được vào thực tế cuộc sống. Đây là nội
dung thể hiện mục đích thiết thực nhất của việc học – “Học đi đôi với hành".
20
- “Làm” trước hết để tạo ra những giá trị vật chất, tinh thần cụ thể phục vụ nhu cầu
sống của bản thân và góp phần tạo ra của cãi cho xã hội.
Học mà không làm thì kiến thức có được tạo nên những giá trị vật chất, tinh thần mới
cho bản thân và cho xã hội, không bền vững, không được sàng lọc.
* “Học để chung sống”: Là một trong những mục đích quan trọng nhất của việc học.
“Chung sống” là khả năng hòa nhập xã hội, kĩ năng giao tiếp, ứng xử ….để tự thích
nghi với mọi môi trường sống, các quan hệ xã hội phức tạp của con người trong quá
trình sống. Đây là hệ quả tất yếu của việc “biết”, “làm”. Bởi lẽ, “con người là tổng
hòa của những mối quan hệ xã hội”. Bản chất, giá trị, nhân cách con người được hình
thành, nuôi dưỡng, khẳng định, thử thách trong các mối quan hệ đó.
- Việc học còn mang lại cho con người ta sự hiểu biết về đạo lí làm người, đạo lí đối
nhân xử thế cách ứng xử với mọi người trong cuộc sống hằng ngày. Nhờ đó mà con
người biết cách ứng xử đúng đắn với mọi người bạn sẽ thực sự hoà nhập và thích ứng
nhanh với môi trường khác nhau của xã hội. Đó là chúng ta đã học được cách chung
sống. Thế giới này chỉ tồn tại những con người biết chung sống hoà thuận, gần gũi,
gắn bó với nhau để tạo thành một cộng đồng một xã hội bền vững. Khi con người biết
chung sống thì người người nắm tay nhau trong tình thân ái, xã hội tốt đẹp, thế giới

phát triển trong hoà bình.
* “Học để tự khẳng định mình”. Là mục tiêu sau cùng của việc học trong đề xướng
của UNESCO. “Tự khẳng định mình” là tạo lập được vị trí, chỗ đứng vững vàng
trong xã hội, thể hiện sự tồn tại có ý nghĩa của cá nhân mình trong cuộc đời. Mỗi con
người chỉ có thể khẳng định mình khi có hiểu biết, có năng lực hành động, có khả
năng chung sống.
21
- Từ việc học, mỗi người sẽ có cơ hội khẳng định tri thức mình tích lũy được : khẳng
định khả năng lao động, sáng tạo ; khẳng định nhân cách, phẩm chất ….
* Bàn luận : Nội dung đề xướng về mục đích học tập của UNESCO thật sự đúng
đắn đầy đủ toàn diện.
- Mục đích học tập này đã thực sự đáp ứng, hoàn toàn phù hợp với yêu cầu đào tạo,
giáo dục con người trong thời đại ngày nay. Đây là mục đích học tập không phải chỉ
dành riêng cho đối tượng HS, SV mà còn dành cho tất cả những ai là người học. Vì
thế, có thể coi đây là mục đích học tập chung, có tính chất toàn cầu.
- Mục đích học tập mà UNESCO đề ra không chỉ phù hợp với thời đại mà còn là mục
đích rất nhân văn. Mục đích học tập phải đáp ứng 2 yêu cầu: tiếp thu kiến thức và
yêu cầu thực hành, vận dụng kiến thức, từng bước hoàn thiện nhân cách. Trước
hết :" học để biết". Bài học đầu tiên của mỗi học sinh là học chữ cái, con số rồi cách
viết, cách đọc. Chính từ nền tảng cơ bản nhất ấy đã dần hình thành nên một hệ thống
kiến thức toàn diện ở mức phổ thông. “Học” ở đây là quá trình tiếp nhận kiến thức do
người khác truyền lại và tự mình làm giàu vốn kiến thức cho mình. Qua việc học,
chúng ta biết được những quy luật vận động của tự nhiên, những quy tắc chuẩn mực
của xã hội, cách sống và hiểu hơn về giá trị cuộc sống. Thu nhận kiến thức có thể nói
là mục đích học tập cơ bản nhất. Học tập trau dồi trí thức cho con người và làm cho trí
tuệ con người sáng rạng ra.
- Mục đích học tập này còn có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc giúp người học
xác định chính mình cần học những gì (nội dung thiết thực) và phải học như thế nào
(lựa chọn phương pháp, cách thức học phù hợp, hiệu quả).
- Thực hiện học tập theo mục đích này thì việc học của chúng ta mới thật sự có ý

nghĩa, có tác dụng thiết thực.
22
- Một người vừa có tri thức vừa có trình độ văn hoá hay giúp đỡ người khác thành
công trong công việc và cuộc sống thì sẽ được mọi người kính nể cảm phục. mọi
người khác sẽ lấy đó làm tấm gương học hỏi theo và bạn luôn được tôn trọng và nhận
những tình cảm yêu mến.
* Mở rộng vấn đề:
- Từ mục đích học tập đúng đắn này, mỗi người học thấy rõ những sai lầm trong nhận
thức về việc học: học không có mục đích; coi việc học là thực hiện nghĩa vụ nặng nề
với người khác chứ không phải vì mình ; học vì bằng cấp ; học vì thành tích; học mà
không có khẳ năng làm, không biết chung sống, không thể khẳng định mình. (Hiện
tượng học sinh THPT không biết viết một đơn xin nghỉ học đúng cách; kĩ sư giỏi,
được đào tạo bài bản mà không chế tạo được những công cụ trong sản xuất nông
nghiệp; có học vị, bằng cấp nhưng cách ứng xử thì vụng về, lối sống thiêu văn hóa…)
- Mục đích học tập giúp con người, xã hội điều chỉnh được nhận thức về thời gian học
: không chỉ học ở một giai đoạn mà phải học suôt đời ; nơi học: không chỉ học trong
nhà trường mà còn cần phải học ngoài xã hội ; điều chỉnh quan niệm về người dạy ;
không chỉ là người truyền đạt tri thức mà còn dạy “làm người” không chỉ là thầy giáo
mà còn là tất cả xã hội.
3. Kết bài :
Mục đích học tập của unesco đề xướng thật đúng đắn và có ý nghĩa to lớn trong việc
học tập ngày nay . Hiểu rõ và thực hiện theo đúng như thế thì chính là tương lai tươi
sáng đang chờ đón bạn !
…………………………………….
Đề 2: Phát biểu suy nghĩ của em về lời dạy của Lê – nin: “ Học, học nữa, học
mãi”.
23
1. MB: Học hỏi là một việc rất quan trọng đối với nhân dân ta, đối với cả nhân loại từ
ngàn xưa cho đến nay. Nó giúp con người mở mang kiến thức, giúp cho đất nước văn
minh, tiến bộ. Nhận thức được tầm wan trọng của vấn đề này, nhưng Lê-nin khuyên

cán bộ và tự đặt cho mình nhiệm vụ: “học! học nữa! học mãi!”.
2/TB: a)giải thích câu nói.
- Học: Hoạt động cuả tư duy, trí tuệ nhằm tiếp thu và lĩnh hội tri thức, biến kiến thức
của sách vở, của người khác thành kiến thức của mình.
- Học nữa: Học hết trình độ này đến trình độ khác, từ dễ đến khó.
- Học mãi: Học không ngững nghỉ, học liên tục, học thường xuyên, học suốt cuộc đời.
b) Bình luận: Câu nói trên chính là một lời khuyên, một định hướng đúng đắn trong
cuộc sống.
* Tại sao phải học?
- Có học mới có được kiến thức mọi mặt về đời sống xã hội, có được kiến thức mới có
thể có hành trang để bước vào đời. Học sẽ giúp ta trở thành người có ích cho xã hội,
mới đủ khả năng tạo ra giá trị vật chất và tinh thần để tạo dựng
c/s cho bản thân, gđ và góp phần xây dựng quê hương.
- Học sẽ giúp ta có kiến thức, có đủ trí tuệ để phân biệt đúng – sai, tốt – xấu để sống
đúng đạo làm người.
- Nếu không học ta sẽ trở thành người dốt nát, lạc hậu, thậm chí trở thành người không
có ích cho xã hội.
* Tại sao phải “học nữa, học mãi”?
- Kiến thức của nhân loại bao la mênh mông như biển cả còn sự hiểu biết của mỗi người
trong chúng ta chỉ như giọt nước, dù ta có học suốt đời cũng không hết được.
- Hơn thế nữa, mỗi một giây phút trôi qua thì hành tinh của chúng ta lại có biết bao phát
minh mới ra đời, Vì thế không bao giờ chúng ta học được hết những kiến thức đó và
24
cũng vì thế mà chúng ta phải luôn luôn học tập không ngừng. Nếu chúng ta không học
thì chúng ta sẽ trở thành người lạc hậu, không theo kịp được bước tiến của xã hội và có
thể sẽ bị văng ra khỏi vòng quay của c/s.
- Nếu chúng ta thực hiện nghiêm túc lời dạy của Lê – nin thì việc học hỏi sẽ mang lại
một tác dụng, một kết quả thật to lớn. Kiến thức của mỗi người trong chúng ta sẽ được
liên tục nâng cao, từ đó không chỉ có ích cho bản thân mà còn giúp cho đất nước ngày
càng văn minh tiến bộ.

* Dẫn chứng: Chúng ta thấy có biết bao những tấm gương ham học và học suốt cuộc
đời. Trên thế giới, những nhà bác học như Newtơn, Ampere…hoặc trong nước như Bác
Hồ, Lê Quý Đôn…. đã suốt đời học hỏi và đã có nhiều cống hiến cho xã hội.
* Mở rộng vấn đề:
- Nhưng thật đáng tiếc là có những người làm ngược lại với lời dạy bảo quý giá này.
Trong nhà trường có những học sinh lười biếng, không cố gắng chăm lo học tập, kiền
thức nông cạn, dở dang. Những học sinh đó phần lớn trở thành người dốt nát, kém cỏi,
hư hỏng,
- Cũng như thế trong XH còn có những kẻ tự kiêu, tự mãn khi đã đạt được bằng cấp mà
không chịu tiếp tục học hỏi. Họ sẽ nhanh chóng trở thành người đi giật lùi, lạc hậu, có
có thể gặt hái được thành công, hoặc nếu có cũng chỉ là tạm thời, không bền vững, và
đương nhiên những kẻ đó đáng bị chê trách.
c. Biện pháp rèn luyện: Muốn thực hiện tốt lời dạy của Lê- nin, ta cần phải:
- Xác định mục đích học tập đúng đắn: Học để có tri thức trở thành người có ích cho xã
hội.
- Rèn luyện thái độ học tập tốt: Chăm chỉ, chuyên cần, tự giác, tích cực, chủ động, sáng
tạo.
25