Vụ kiện giày mũ da Việt Nam bán phá giá vào thị trường EU , ảnh hưởng của nó đến các doanh nghiệp Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Quan hệ thơng mại Việt Nam-EU không ngừng phát triển cùng với tiến
trình hợp tác của phía EU và đà lớn mạnh của nền kinh tế Việt Nam do chính
sách đổi mới mang lại. Hiện nay EU là một trong những đối tác lớn của Việt
Nam. Quy mô thơng mại ngày càng đợc mở rộng. Hàng năm kim ngạch xuất
khẩu của Việt Nam sang thị trờng EU đều tăng trong đó giày dép là một
trong những mặt hàng xuất khẩu sang thị trờng EU nhiều nhất. Giày mũ da
là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành da giày và EU cũng là thị trờng chủ
lực của mặt hàng này.
Nhng xuất khẩu tăng cũng đồng nghĩa với kiện tụng tăng. Đặc biệt khi
Việt Nam đã chính thức vào WTO, đã hoà nhập với nền kinh tế toàn cầu thì
các doanh nghiệp Việt Nam càng phải đối mặt với các tranh chấp thơng mại.
Có rất nhiều vụ kiện xảy ra cáo buộc hàng hoá Việt Nam bán phá giá nh vụ
kiện Việt Nam bán phá giá tôm, cá ba sa và kết thúc th ờng là thiệt thòi cho
các doanh nghiệp Việt Nam khi bị áp thuế chống bán phá giá.
Nhiều thị trờng đang trở nên khó khăn bởi hàng rào kỹ thuật thơng mại,
trong đó có việc áp thuế bán phá giá đối với giày da có mũ da xuất khẩu từ
Việt Nam vào EU. Vụ kiện chống phá giá của EU đã đến hồi kết thúc. Nhng
hết vụ kiện này không có nghĩa là không có vụ khác Chính vụ kiện này đã
tiêu biểu cho những chính sách cản trở tự do hoá thơng mại, bảo hộ cho nền
sản xuất trong nớc, đi ngợc lại với tiến trình hội nhập kinh tế thế giới.
Nh vậy các vụ kiện chống bán phá giá đã trở thành một phần của thơng
mại quốc tế. Việc nghiên cứu cũng nh tìm cách phòng tránh, ứng phó với các
vụ kiện chống bán phá giá hiện nay là vô cùng quan trọng. Nhận thấy tính
cấp thiết của việc này, sau một thời gian tìm hiểu và nghiên cứu em đã quyết
định chọn đề tài:
Vụ kiện giày có mũ da của Việt Nam bán phá giá vào thị trờng EU
năm 2005-2006 và ảnh hởng của nó đến các doanh nghiệp ngành sản
xuất da giày Việt Nam
1

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đề án của em ngoài phần mở đầu và kết luận gồm có ba chơng:
Chơng I: Diễn biến vụ kiện của EU với giày mũ da Việt Nam và
động cơ đằng sau vụ kiện
Chơng II: Phản ứng của các nớc đối với vụ kiện và tác động của vụ
kiện tới các doanh nghiệp sản xuất da giày Việt Nam
Chơng III: Bài học kinh nghiệm từ vụ kiện và giải pháp cho các
doanh nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập
Do thời gian nghiên cứu cha đợc lâu và kiến thức còn hạn chế nên đề án
của em không tránh khỏi những sai sót mong các thày cô góp ý để đề án của
em đợc hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn các thày cô trong khoa
Kinh tế và Kinh doanh quốc tế đặc biệt là Tiến sĩ Bùi Huy Nhợng đã tận tình
giúp đỡ em hoàn thành bản đề án này.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng I: Diễn biến vụ kiện của EU với giày mũ
da Việt Nam và động cơ đằng sau vụ kiện
i. Diễn biến vụ kiện của EU đối với giày mũ da Việt Nam
Vụ kiện do Liên minh Sản xuất giày da Châu Âu đứng đơn kiện 62
doanh nghiệp Việt Nam về việc bán phá giá đối với 33 mã sản phẩm giày mũ
da xuất khẩu sang EU.
Theo thống kê của Liên minh Châu Âu (EU), so với năm 2003, lợng
giày sản xuất của EU năm 2004 giảm 10%, trong khi lợng giày xuất khẩu
của Việt Nam vào EU liên tục tăng nhng giá bán lại giảm khoảng 30% và bị
cho là đã gây thiệt hại cho nghành công nghiệp da giày của EU.
Ngày 07/07/2005, Uỷ ban Châu Âu (EC) đã tuyên bố khởi kiện Việt
Nam về việc bán phá giá các sản phẩm giầy dép đợc làm bằng da tự nhiên
vào EU. Việc khởi kiện này do Hiệp hội các nhà sản xuất giày dép Châu Âu
thực hiện. Con số bị kiện lên tới 121,7 triệu đôi, xấp xỉ 40% tổng số giày
xuất khẩu từ Việt Nam, và chiếm 65% kim nghạch xuất khẩu sang EU.

Vụ kiện sẽ đợc điều tra trong vòng 15 tháng kể từ ngày thông báo và
các biện pháp áp dụng tạm thời có thể đợc áp dụng không quá 09 tháng kể từ
ngày thông báo. Trong thời hạn 06 tháng kể từ khi có kết luận và biện pháp
tạm thời, các doanh nghiệp đợc quyền khiếu nại trớc khi hội đồng ra quyết
định cuối cùng.
Khó khăn lớn nhất của Việt Nam trong việc đối mặt với vụ kiện này là
EU cha công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trờng.
Ngày 14/05/2005 do Việt Nam cha đợc công nhận là nền kinh tế thị tr-
ờng nên EC đã quyết định chọn Brazil là nớc có nền kinh tế thị trờng để lập
cơ sở tính toán. Đại diện Hiệp hội da giày Việt Nam đã có ý kiến đến các
chuyên gia của Tổng vụ Thơng mại Châu Âu về việc chọn Brazil làm nớc
thay thế là không hợp lý. Bởi vì các điều kiện sản xuất của Brazil khác xa
Việt Nam, các chi phí thờng cao hơn rất nhiều. Theo các doanh nghiệp da
giày Việt Nam , việc chọn Indonesia-một nớc trong khu vực Đông Nam á,
có các điều kiện sản xuất gần giống với Việt Nam là phù hợp hơn Brazil. Tuy
vậy các doanh nghiệp Indonesia từ chối cộng tác với Hiệp hội da giày Việt
Nam. May mắn là 05 doanh nghiệp giày của Thái Lan nhận lời làm tham
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chiếu trong vụ kiện này. Nhng EU lại dội một gáo nớc lạnh khi phớt lờ ý kiến
của các doanh nghiệp Việt Nam chọn Thái Lan là nớc tham chiếu.
Ngày 18/07/2005 EU đã yêu cầu các doanh nghiệp Việt Nam khai
thông tin cần thiết về doanh nghiệp nh: địa chỉ, doanh số, các hoạt động của
doanh nghiệp trong việc sản xuất các sản phẩm có liên quan...Việc cung cấp
thông tin là rất cần thiết vì nó cho thấy doanh nghiệp đồng ý về việc có thể đ-
ợc lựa chọn để điều tra mẫu. Nếu không, EC sẽ dựa vào thông tin có sẵn do
nguyên đơn cung cấp để điều tra, điều này sẽ bất lợi cho doanh nghiệp. Tính
đến ngày 1/8/2005, đã có 115 doanh nghiệp Việt Nam khai và gửi mẫu điều
tra thông tin sang EU.
Tiếp đó, Uỷ ban Châu Âu (EC) thông báo sẽ cử 02 nhóm chuyên gia

gồm 04 ngời vào Việt Nam để điều tra trực tiếp các doanh nghiệp đợc lựa
chọn trong vụ kiện. Theo cách làm việc của EU, trong thời hạn 15 ngày kể từ
khi bắt đầu vụ kiện, các doanh nghiệp xuất khẩu phải đa danh sách các công
ty vào nhóm mẫu điều tra. Tuy nhiên, bày tỏ thái độ tôn trọng nớc xuất khẩu,
EU đã để cho Việt Nam giới thiệu danh sách những doanh nghiệp trong
nhóm mẫu để kiểm tra.
Từ ngày 19/09/2005 đến ngày 14/10/2005, các chuyên gia EU tiến hành
điều tra tại chỗ 08 công ty đã đợc lựa chọn trong vụ kiện chống bán phá giá
mặt hàng giầy mũ da vào thị trờng Châu Âu. Các công ty thuộc diện điều tra
của EC bao gồm: Công ty Pou Yuen Việt Nam, Công ty Pou Chen Việt Nam,
Công ty Taekang Vina, Công ty liên doanh Kainan, Công ty giày 32, Công ty
Dona Bitis, Công ty xuất khẩu Bình Tiên, Công ty giày da Hải Phòng. Trong
thời gian này các doanh nghiệp phải có số liệu chứng minh rằng đã đảm bảo
các điều kiện, tiêu chuẩn của nền kinh tế thị trờng, để chứng minh không bán
phá giá. Trong giai đoạn đầu của vụ kiện này các doanh nghiệp Việt Nam đã
có sự hợp tác rất tốt đối với EU.
Trong quá trình điều tra, đoàn công tác yêu cầu các doanh nghiệp phải
chứng minh đợc tất cả các khoản chi tiêu của công ty từ việc xây dựng nhà x-
ởng, tổ chức sản xuất, trả lơng công nhân, thực hiện chính sách đối với lao
động đến chi phí sản xất trong kinh doanh...Sau khi xác định đợc giá thành
sản phẩm, các doanh nghiệp phải chứng minh là không bán phá giá vào thị tr-
ờng EU. Hầu hết các doanh nghiệp đã chứng minh rằng họ chỉ chủ yếu tham
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
gia gia công cho nớc ngoài, không thể quyết định đợc giá bán sản phẩm, do
vậy không thể coi là có hành vi bán phá giá vào EU.
Sau gần hai tháng kiểm tra trực tiếp 08 doanh nghiệp da giày Việt Nam,
EC đã không công nhận 08 doanh nghiệp này đạt đợc các tiêu chí liên quan
đến nền kinh tế thị trờng. Đại diện lâm thời của EC tại Việt Nam cho biết qua
cuộc điều tra này cho thấy những bằng chứng về sự can thiệp của Nhà nớc

đối với hoạt động sản xuất dày gia ở Việt Nam, ví dụ nh thuê đất không theo
giá thị trờng, giảm thuế hoặc miễn thuế, u đãi tín dụng...EU cho rằng các can
thiệp của nhà nớc nh vậy là không hợp với luật lệ của WTO.
Lúc này đã có nguồn tin EU sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với giày da
nhập khẩu từ Việt Nam lên đến 20%, tức là tăng gấp 3 lần mức thuế hiện đợc
áp dụng.
Ngày 17/03/2006, sau cuộc bỏ phiếu của giới chức thơng mại 25 nớc
EU, trởng cao uỷ thơng mại EU, ông Madelson tuyên bố vẫn tiếp tục áp dụng
mức thuế nhập khẩu đối với giày mũ da Việt Nam nh đã đề xuất. Ông cho
biết sẽ kiên quyết theo đuổi kế hoạch đánh thuế, và sẽ yêu cầu Cao uỷ bỏ
phiếu ủng hộ trong phiên họp tiếp theo. Kết quả bỏ phiếu cho thấy quan điểm
trong chuyện này là rất khác nhau.
Lúc này, có hai khả năng có thể xảy ra: hoặc EU sẽ giữ nguyên quyết
định nh đã công bố tăng thuế lên 16,8%, hoặc sẽ bị áp hạn ngạch dựa trên
kim ngạch xuất khẩu của năn 2004 và tăng thêm 15% mỗi năm.
Ngày 24/03/2006, bất chấp những quan điểm chia rẽ, sự phản đối từ một
số nớc thành viên, Liên minh Châu Âu cuối cùng tuyên bố chính thức áp thuế
chống bán phá giá đối với mặt hàng giày da nhập khẩu từ Việt Nam, giáng
một đòn chí tử vào ngành giày Việt Nam. Mức thuế khởi đầu chỉ có 4,2%,
nhng giới hạn sau lên đến 16,8%, trớc khi có một mức thuế cuối cùng đợc
ban hành. Mức thuế này sẽ bắt đầu đợc áp dụng từ ngày 7/4/2006.
Ngày03/06/2006, Cục quản lý cạnh tranh Bộ Thơng mại thông báo,
Liên minh Châu Âu đã chính thức áp dụng mức thuế mới đối với giày da
Việt Nam nhập khẩu vào thị trờng này.
Ngày 05/07/2006, EC đề xuất EU áp dụng hệ thống hạn ngạch đối với
giày da nhập khẩu từ Việt Nam. Đây đợc xem nh một giải pháp cho những
bất đồng giữa EU và Việt Nam xung quanh vấn đề bán phá giá giày da. Theo
đề xuất, EU sẽ áp dụng mức thuế bình thờng 7,5% đối với 95 triệu đôi giày
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368

nhập khẩu từ Việt Nam. Mức thuế sẽ đợc xem xét điều chỉnh theo từng năm.
Tuy nhiên, một khi vợt qua hạn ngạch này, da giày Việt Nam sẽ phải chịu
mức thuế phạt lên đến 29,5%. Đề suất này cần đợc thảo luận và đợc bộ trởng
thơng mại các nớc thông qua. Tuy nhiên nó không nhận đợc sự đồng tình từ
các nớc thành viên.
Lúc này Việt Nam vẫn phủ nhận việc giày da trong nớc bán phá giá vào
thị trờng EU.
Trớc tình hình đó đề xuất về hệ thống thuế trả chậm đã đợc đa ra nhng
cũng không thành công vì gặp khó khăn về mặt pháp lý cũng nh không đợc
các nớc thành viên EU ủng hộ.
Ngày 27/07/2006, Uỷ ban Châu Âu đa ra kế hoạch mới về biện pháp
chống bán phá giá đối với mặt hàng giày sản xuất tại Việt Nam sau khi kế
hoạch cũ không đợc các nớc thành viên thông qua. Đề xuất mới, có tính tới
nhu cầu về giày dép nhiều khi trái ngợc nhau giữa các nớc thành viên, yêu
cầu đánh thuế chống bán phá giá là 10% với giày mũ da của Việt Nam. Mức
thuế này sẽ đợc áp dụng trong 05 năm, thấp hơn khá nhiều so với mức sơ
khởi 16,8% đa ra hồi đầu năm.
Ngày 04/10/2006, với tỷ lệ đa số (13/12), Uỷ ban đại diện thờng trực
của 25 nớc thành viên Liên minh Châu Âu đã bỏ phiếu thông qua biểu thuế
chống bán phá giá đối với sản phẩm giày mũ da nhập khẩu từ Việt Nam.
Theo đó EU sẽ áp mức thuế đối với các sản phẩm giày da của Việt Nam là
10% thay cho mức tạm thời trớc đó là 16,8%. Biện pháp này có hiệu lực từ
07/10/2006 và chỉ áp dụng trong vòng 02 năm, sau đó đợc xem xét lại, chứ
không phải 05 năm nh đề nghị ban đầu.
II. Động cơ đằng sau vụ kiện
Việc EU biểu quyết thuế chống bán phá giá lên giày mũ da của Việt
Nam không nói lên nhiều về những vấn đề của nớc ta, nhng lại bộc lộ
những điểm yếu nghiêm trọng về chính trị của EU: trì trệ, mâu thuẫn, bế
tắc và mất cân bằng.
Thứ nhất nó đã thể hiện sự trì trệ của Châu Âu:

Ai cũng biết giày là một ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động.
Nếu nh một công nhân ngành giày ở Trung Quốc hay Việt nam chỉ cần lơng
không đến 100USD/tháng, thì một công nhân ở Pháp hay ý lại có thể đòi ít
nhất mỗi tháng 2000 USD. Nhng năng suất thì chẳng có gì chênh lệch, thậm
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chí công nhân Trung Quốc hay Việt Nam còn làm ra nhiều sản phẩm hơn
trong một thời gian. Hiển nhiên thấy rõ sự yếu kém về khả năng cạnh tranh
của giày Châu Âu.
Vậy tại sao công nhân Châu Âu không chuyển sang những ngành khác
mà thế giới vẫn phải mua của Châu Âu, ví dụ nh công nghệ cao hay các
ngành sử dụng nhiều vốn?
Quá trình hội nhập và phát triển đòi hỏi những thay đổi về cơ cấu, nhng
vẫn có những ngời không theo kịp sự chuyển đổi. Những công nhân của Pháp
hay ý với hàng chục năm trong nghề giày cảm thấy khó khăn khi phải
chuyển đổi sang nghề khác.
Thay vì dùng các biện pháp đào tạo và khuyến khích để nền kinh tế
chuyển đổi sang những ngành có sức cạnh tranh cao hơn, thì nhiều chính phủ
lại dùng bảo hộ để cố duy trì những ngành có sức cạnh tranh yếu kém. Một
có gắng lội ngợc dòng thời đại.
Thứ hai là đã xuất hiện những mâu thuẫn trong nội bộ EU:
Đầu tiên là giữa các quốc gia thành viên. Trong quá trình biểu quyết
của 25 nớc trong EU, có 12 nớc (chủ yếu ở Bắc Âu) phản đối việc áp thuế,
chỉ có 09 nớc (chủ yếu là Nam Âu) nh Tây Ban Nha, ý, Pháp hay Hungary
biểu quyết áp thuế. Có 04 nớc bỏ phiếu trắng, nhng đợc EU tính là đồng ý áp
thuế. Tiếp đến phải kể tới là mâu thuẫn giữa các tổ chức ngành nghề. Liên
đoàn công nghiệp hàng thể thao Châu Âu (FESI) và Hiệp hội Ngoại thơng
Châu Âu (FTA) cực lực phản đối việc áp thuế. Các phân tích của FESI cho
thấy áp thuế có thể làm tăng đến 25% giá giày ở Châu Âu và thậm chí các
ngành công nghiệp khác cũng bị ảnh hởng xấu. Trong khi đó, Liên đoàn

Công nghiệp giày Châu Âu (CEC) cố gắng trấn an d luận là thuế sẽ không
làm tăng giá giày, không làm giảm việc làm, và không ảnh hởng đến quyền
lựa chọn của ngời tiêu dùng.
Một mâu thuẫn nữa cũng phải kể đến là chính sách của Eu. Khi bắt đầu
đề cập thuế chống phá giá, Cao uỷ Thơng mại Châu Âu đã tuyên bố không áp
dụng thuế lên giày của trẻ em để trẻ em không phải chịu giá giày tăng(chính
ông đã công nhận là thuế sẽ làm tăng giá). Nhng kết quả là tháng 10 EU đã
quyết định áp thuế lên cả giày trẻ em.
Thứ ba, nó cũng thể hiện một sự bế tắc trong dài hạn:
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Bế tắc thứ nhất đã thể hiện ở trên: Châu Âu không đủ năng động để
chuyển đổi những ngành sản xuất kém khả năng cạnh tranh. Ngành giày
Châu Âu không phải là ngành duy nhất kém khả năng cạnh tranh. Từ việc
ngành giày thành công trong việc đòi hỏi đợc bảo hộ, đến lợt các ngành khác
cũng nối bớc đòi hỏi đợc bảo hộ.
Sự đổ vỡ của vòng đàm phán Doha là sự bế tắc chung của WTO, trong
đó phải kể đến đóng góp của sự bế tắc trong những ngành cụ thể: không có
khả năng cạnh tranh mà cũng không chấp nhận chuyển đổi.
Bế tắc thứ hai: việc áp thuế không thể giúp bảo hộ trong dài hạn. Giày
của Trung Quốc và Việt Nam sẽ chuyển hớng sang các thị trờng mà họ
không bị áp thuế phá giá, ví dụ nh Nhật và Mỹ. Trớc tình hình đó, giày của
Indonesia và vài nớc khác sẽ rút bớt ra khỏi các thị trờng trên để nhảy vào
Châu Âu lấp chỗ trống do Trung Quốc và Việt Nam để lại. Liệu EU có thể
diễn mãi màn "thuế chống phá giá" với các nớc tiếp theo?
Trong các vòng luẩn quẩn này, tất cả đều thiệt. Ngời tiêu dùng mất đi
những sản phẩm quen thuộc và giá thấp. Ngời sản xuất mất thêm chi phí để
điều chỉnh và tiếp thị sản phẩm vào thị trờng mới. Ai đợc lợi: những chính trị
gia đại diện cho các nhóm lợi ích, đã thành công trong việc đa ra một chính
sách có lợi cho riêng nhóm mình.

Thứ t, các quyết định đó cũng thể hiện sự mất cân bằng về chính trị:
Điều này thể hiện ở việc lợi ích của đông đảo ngời tiêu dùng ở Châu Âu
bị hy sinh, do những tổ chức đại diện cho họ không mạnh bằng những tổ
chức đại diện cho một nhóm thiểu số, đó là những ngời bị tụt lại phía sau
trong công cuộc hội nhập kinh tế thế giới.
Khi những tổ chức đại diện cho thiểu số lại thắng thế, đó là bằng chứng
hiển nhiên về sự mất căn bằng về chính trị của EU.
Những nớc Bắc âu biết rõ áp thuế chống phá giá lên giày không những
không công bằng cho công nhân Trung Quốc và Việt Nam, mà còn có hại
cho ngời tiêu dùng của họ. Khi họ vẫn phải chấp nhận một quyết định nh
vậy, đo cũng là sự mất cân bằng về chính trị của EU.
Đó là cha tính trờng hợp nếu Trung Quốc áp dụng biện pháp trả đũa, cả
những nớc trong Eu đã bỏ phiếu phản đối thuế giày da cũng bị trả đũa lây.
Trung Quốc đã là cờng quốc thứ nhì thế giới, Trung Quốc có thể xâm nhập
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
mọi thị trờng, nhng EU không dễ gì tìm đợc một thị trờng nào khác hấp dẫn
hơn Trung Quốc.
Đến thời điểm trớc khi có nguy cơ nổ ra cuộc chiến tranh thơng mại với
Trung Quốc thì EU vẫn còn cơ hội để quyết định bãi bỏ thuế chống phá giá
lên giày mũ da, để thúc đẩy việc khắc phục các yếu kém của chính mình.
Đây là một quyết định chính trị khá khó khăn, nhng có lợi cho EU nhiều hơn
là cho Trung Quốc và Việt Nam.
Đã có quá nhiều vụ kiện chống bán phá giá nhằm vào các nớc đang phát
triển. Ngời ta đã không ngần ngại gọi đích danh đó là những vụ kiện nhằm
mục đích bảo hộ các ngành sản xuất ở các nớc phát triển đã mất hẳn tính
cạnh tranh. Vì thế sẽ khó có đợc sự công bằng trong phân xử các vụ kiện
chống bán phá giá vì mục tiêu cuối cùng của nó không phải là sự công bằng
mà là bảo hộ. Khối liên minh Châu Âu lo ngại cho rằng hàng hoá giá rẻ nhập
khẩu từ Việt Nam tràn lan trên thị trờng có thể đẩy các nhà sản xuất nội khối

đến bờ vực phá sản.
EU biện hộ rằng không có ý định lợi dụng công cụ bảo vệ thơng mại để
bảo hộ cho các nhà sản xuất Châu Âu. Tuy nhiên họ cho rằng cần phải phân
biệt rạch ròi cái gì là cạnh tranh gắt gao và cái gì là cạnh tranh không bình
đẳng. Nhng chúng ta có thể nhận thấy mục đích của EU là muốn nâng thuế
giầy nhập khẩu lên. Quyết định của EU hoàn toàn mang tính chất chính trị và
chống lại những ngời tiêu dùng. Giày dép Việt Nam xuất khẩu có đến 80% là
các công ty nớc ngoài gia công tại đây. Mà công ty nớc ngoài thì rõ ràng
không đợc chính phủ Việt Nam bảo hộ về giá cả.
Trong quá trình điều tra EU tiến hành rất nhiều việc gây bất lợi cho Việt
Nam. Khi đã xác định đợc đối tợng quyết định giá da giày xuất sang EU là
thơng lái (trader) thì Ec lại kiện nhà sản xuất. Có doanh nghiệp cha bao giờ
làm giày hoặc không xuất khẩu vào EU cũng bị kiện. EC áp dụng các luật lệ
của WTO vào vụ kiện này trong khi Việt Nam cha phải là thành viên của
WTO. Khi cho rằng các nớc bị kiện trợ cấp cho ngành da giày họ không
nghĩ rằng ngay ở EU một con bò cũng đợc trợ cấp 07 euro. Nghĩa là một tổ
chức vẫn tồn tại sự bảo hộ lại đi kiện một nớc mà không chắc chắn có sự bảo
hộ. Không phải ngẫu nhiên mà EU chọn Brazil nh là nớc thay thế để tính giá
trị thông thờng. Sự lựa chọn này bất lợi lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
khi điều kiện kinh tế của Brazil cao hơn nhiều so với Việt Nam. Điều này là
có lợi cho EU.
Một bất lợi lớn của Việt Nam trong vụ kiện này là cùng bị kiện với
Trung Quốc. EU chủ yếu nhằm đến hàng giày dép rẻ tiền của Trung Quốc
chứ không phải của Việt Nam. Kể từ khi xoá hạn ngạch, số lợng giày dép
xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng lên tới 700%. Vị trí thị phần của Trung
Quốc lớn hơn nhiều so với Việt Nam và do đó đích ngắm của EU đối với
trung Quốc cũng lớn hơn.
10

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng II: Phản ứng của các nớc đối với vụ
kiện và tác động của vụ kiện tới các
doanh nghiệp sản xuất da giày Việt Nam
I.Phản ứng từ các nớc đối với vụ kiện của EU đối với giày
mũ da Việt Nam
1.Phản ứng của Việt Nam
Trớc đây EU dành chế độ u đãi hàng hoá cho Việt Nam xuất khẩu sang
với mức thế giày dép là 4,4%(trong khi của Trung Quốc là 8,5%), nhng nay
EU lại kiện, khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam không khỏi ngỡ ngàng.
Ngay từ khi có thông tin về vụ kiện phía Việt Nam đã khẳng định không
bán phá giá giày da vào thị trờng EU.
Trớc tình hình này, nhiều doanh nghiệp lúng túng không biết có nên
theo đuổi vụ kiện hay không. Có doanh nghiệp cho rằng, những điều khoản
EC đa ra là rất vô lý, nên họ không theo đuổi vụ kiện. Các doanh nghiệp
không theo đuổi vụ kiện này dự định sẽ mở thị trờng sang hớng khác.
Tuy nhiên có nhiều ý kiến cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam nên
tham gia vụ kiện để bảo vệ quyền lợi của cá nhân doanh nghiệp và cả ngành
da giày nói chung. Thậm chí, nh ông Vũ Văn Minh, Chủ tịch hội đồng quản
trị Công ty Vina Giày, thành viên Hội da giày Thành phố Hồ Chí Minh
(S.L.A), Hiệp hội Da giày Việt Nam (LEFASO), thì các doanh nghiệp không
có tên trong danh sách bị kiện, cũng nên liên hệ với EC để tham gia vụ kiện,
bảo vệ quyền lợi của mình.
Ngay từ khi EC bắt đầu vụ kiện, các doanh nghiệp Việt Nam đã có tinh
thần hợp tác tốt với EC. Nhng gáo nớc lạnh đầu tiên đã dội thẳng vào tinh
thần hợp tác ấy khi 08 doanh nghiệp nằm trong danh sách điều tra mẫu của
EC đã không đợc công nhận là hoạt động trong nền kinh tế thị trờng.
Vẫn không nản lòng, một chiến dịch hợp tác toàn diện của các doanh
nghiệp đã đợc thực hiện nhằm minh oan cho ngành da giày trong nớc. Những
doanh nghiệp tâm huyết cũng cố gắng chứng minh họ tự bơn chải kinh doanh

chẳng đợc ai hỗ trợ.
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Liên tục trong gần một tháng ròng rã giữa trời Tây giá rét (tháng
12/2005), đoàn doanh nghiệp đi đến từng nớc thành viên chủ chốt của EU chỉ
để nói chúng ta sản xuất theo cơ chế nào, vì sao giá cả của chúng ta cạnh
tranh, ngành da giày không đợc nhà nớc trợ giá mà hầu hết là tự thân vận
động. Tuy nhiên kết quả không vẫn hoàn không.
Chính phủ Việt Nam cũng khẳng định không can thiệp và không trợ giá
cho các hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp da giày. Lợi thế cạnh
tranh của doanh nghiệp là do chi phí lao động thấp và công nghệ hiện đại.
Các doanh nghiệp sản xuất giày da Việt Nam hoạt động theo nguyên tắc kinh
tế thị trờng, họ đợc tự do kinh doanh và cạnh tranh công bằng. Việc miễn
giảm tiền thuê đất nếu có cũng chỉ là sự khuyến khích đầu t mà không nên
xem là sự bóp méo chi phí sản xuất.
ActionAid Việt Nam và Hiệp hội Da giày Việt Nam (LEFASO) đã tiến
hành khảo sát và đánh giá những tác động tiêu cực của vụ kiện đối với đời
sống và việc làm của công nhân tại 21 doanh nghiệp sản xuất giày mũ da
xuất khẩu vào thị trờng EU ở 07 tỉnh thành trong cả nớc. Báo cáo nghiên cứu
này cùng với lá th tập thể với 2000 chữ kí của của các công nhân da giày đã
đợc gửi tới phiên điều trần tai EC về vụ kiện tại Brussels (Bỉ) vào ngày
02/06/2006. ActionAid (AAV) đã lên tiếng kêu gọi EC xem xét lại quyết
định áp thuế chống bán phá giá đối với giày mũ da Việt Nam một cách thấu
tình đạt lý, trên cơ sở thơng mại công bằng, bình đẳng và nhân đạo.
Ngày 06/10, Bộ Thơng mại cũng chính thức có phản ứng trớc việc EC
áp thuế 10% đối với giày mũ da Việt Nam. Thứ trởng Bộ Thơng mại Lê Danh
Vĩnh đã đề nghị EC không áp dụng biện pháp này. Theo ông mức thuế này là
quá cao. Một lần nữa ông khẳng định các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn
không bán phá giá giày có mũ da vào EU, xuất khẩu giày có mũ da của Việt
Nam không phải là nguyên nhân gây thiệt hại và đe doạ gây thiệt hại vật chất

cho ngành công nghiệp giày da của EU, mọi quyết định áp thuế chống bán
phá giá với giày da Việt Nam đều không công bằng, không phản ứng đúng
thực tế sản xuất và xuất khẩu giày da ở Việt Nam.
Thứ trởng Bộ Thơng mại Phan Thế Ruệ đã cho rằng: việc các nhà sản
xuất Châu Âu và Uỷ ban Châu Âu đề xuất áp dụng thuế chống bán phá giá là
đi ngợc với tinh thần tự do hoá thợng mại cộng đồng Châu Âu khởi xớng và
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thúc đẩy. Điều này cũng trái với mục tiêu của các trơng trình trợ giúp xoá đói
giảm nghèo mà Uỷ ban Châu Âu và các nớc dành cho Việt Nam.
Bà Đinh Thị Mỹ Loan, Cục trởng Cục quản lý cạnh tranh, Bộ thơng mại
ngay sau khi có phán quyết áp thuế đã khẳng định rằng các doanh nghiệp
Việt Nam không bán phá giá. Theo bà thì việc áp thuế chống bán phá giá sơ
bộ của EC là không phản ánh thực tế.
Đại diện Hiệp hội da giày Việt nam, ông Nguyễn Gia Thảo- Chủ tịch
Hiệp hội Da giày Việt Nam cũng đã có ý kiến phản đối việc EU áp mức thuế
10% đối với giày mũ da nhập từ Việt Nam và cho đây là biện pháp bảo hộ
mâụ dịch.
Ngày 10/8/2006, ngời phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam Lê Dũng
khẳng định các doanh nghiệp sản xuất giày daViệt Nam không bán phá giá
vào thị trờng EU và cho rằng đề xuất của EC về áp thuế chống bán phá giá
đối vơí Việt Nam đi ngợc với chủ trơng tự do hoá thơng mại.
Việc áp thuế này cũng bị các công ty đến từ Châu Âu đặt cơ sở sản xuất
ở Việt Nam phản đối.
2.Phản ứng của các nớc thành viên EU
2.1.Các ý kiến ủng hộ Việt Nam
Khi EU đa ra mức thuế chống bán phá giá đối với giày da nhập khẩu từ
Việt Nam thì đã có những bất đồng sâu sắc giữa các nớc Bắc Âu và Nam Âu.
13 nớc, chủ yếu là các nớc Bắc Âu, đứng đầu là Thuỵ Điển, cũng nh giới
nhập khẩu và bán lẻ da giày EU phản đối việc áp thuế này vì cho rằng đây là

hành động bảo hộ và làm ảnh hởng đến tiêu dùng Châu Âu do giá tăng. Thuỵ
Điển đã đa ra đề nghị chỉ áp thuế chống bán phá giá khi số lợng nhập khẩu v-
ợt quá Quotas.
Các quốc gia thành viên khác nh Anh, Ireland, Pháp, Hà Lan phản đối
quyết định này vì thuế này có thể đẩy giá lên cao và khiến cho các nhà bán lẻ
chịu thiệt hại. Trong đó, 06 nớc gồm Ireland, Bỉ, Anh, Pháp, Đanh Mạch, Hà
Lan quyết định thành lập Liên minh giày trẻ em để chống lại việc EU áp thuế
chống bán phá giá từ giày da tới giày trẻ em.
Chính phủ các nớc thành viên EU đã nhiều lần bác bỏ đề nghị của EC
về việc áp dụng các mức áp thuế chống phá giá đối với sản phẩm giày da cuả
Việt Nam.
13