Tập huấn văn:Phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực

1
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ
SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC
NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS
2
Nhóm 1: Thế nào là PP dạy học vấn đáp?
Cho ví dụ.
Nhóm 2: Thế nào là PP dạy học nêu vấn
đề? Cho ví dụ.
Nhóm 3: Thế nào là PP dạy học đóng vai?
Cho ví dụ.
Nhóm 4: Thế nào là PP dạy học thuyết
trình? Cho ví dụ.
Nhóm 5: Thế nào là PP tổ chức học sinh
hoạt động tiếp nhận tác phẩm trong giờ đọc
văn? Cho ví dụ.
3
Khi nào thì PP dạy học vấn đáp/
nêu và giải quyết vấn đề/ đóng
vai/ thuyết trình/ tổ chức HS hoạt
động tiếp nhận tác phẩm… trở
thành PP dạy học tích cực nhất?
4
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.1. Phương pháp vấn đáp:
Cách thức: Giáo viên đặt câu hỏi để
học sinh trả lời → Học sinh lĩnh hội nội
dung bài học
5
Các cách vấn đáp:

- Vấn đáp tái hiện.
- Vấn đáp giải thích minh hoạ.
- Vấn đáp tìm tòi.
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.1. Phương pháp vấn đáp:
6
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.2. Phương pháp nêu và giải quyết
vấn đề:
* “Tư duy luôn luôn bắt đầu từ một
vấn đề” (X.L.Rubinxtên)
* Dạy học nêu vấn đề: Xác định
được “vấn đề” → xây dựng tình huống
có vấn đề (tình huống chứa đựng mâu
thuẫn đòi hỏi phải giải quyết).
7
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.3. Phương pháp đóng vai:
8
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.4. Phương pháp thuyết trình:
- Trình bày kiểu nêu vấn đề.
- Trình bày kiểu thuật truyện.
- Trình bày kiểu mô tả phân tích.
- Trình bày kiểu nêu vấn đề có tính
giả thuyết.
9
1. Phương pháp dạy học tích cực:
1.5 Tổ chức học sinh hoạt động tiếp
nhận tác phẩm trong giờ đọc văn:

- Hoạt động cảm nhập ban đầu.
- Tri giác ngôn ngữ nghệ thuật.
- Tái hiện hình tượng
- Phân tích, cắt nghĩa và khát quát hóa các
chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm
- Tự bộc lộ, tự nhận thức
10
MỘT SỐ KĨ THUẬT
DẠY HỌC TÍCH CỰC
11
2.1. Kĩ thuật “Động não”
- Nêu câu hỏi, vấn đề cần được tìm hiểu.
- Liệt kê tất cả các ý kiến phát biểu.
- Phân loại ý kiến.
- Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng
và thảo luận sâu từng ý.
12
2.2. Học theo góc
Lµ một phương pháp tổ chức hoạt động học
tập theo nhóm. Trong đó học sinh thực hiện
các nhiệm vụ khác nhau tại các vị trí cụ thể
trong kh«ng gian líp häc đảm bảo cho HS
học sâu và học thoải mái.
13
Cơ hội
1. HS được lựa chọn hoạt động
2. Các góc khác nhau – cơ hội khác nhau:
Khám phá, Thực hành, Hành động, …:
- Mở rộng, phát triển, sáng tạo (thí nghiệm mới,
bài viết mới,…)

- Đọc hiểu các nhiệm vụ và các hướng dẫn bằng
văn bản của GV
- Cá nhân tự áp dụng
3. Đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau
14
Ưu điểm của học theo góc

Kích thích HS tích c c h c t p thông qua ho t   ng

M r ng s tham gia, nâng cao h ng thú và c m giác tho i
mái  HS

H c sâu & hi u qu b n v ng

T  ng tác mang tính cá nhân cao gi a thày và trò

H n ch tình tr ng h c sinh ph i ch   i

Cho phép điều chỉnh HĐ dạy học sao cho phù hợp với trình
độ và nhịp độ học tập của HS (thuận lợi đối với HS)

Nhiều không gian hơn cho những thời điểm học tập mang
tính tích cực

Nhiều khả năng lựa chọn hơn

Nhiều thời gian hướng dẫn cá nhân hơn

Tạo điều kiện cho HS tham gia hợp tác cùng học tập
15

Các bước dạy học theo góc
Bước 1 : Chuẩn bị:
- Lựa chọn nội dung bài học phù hợp
- Xác định nhiệm vụ cụ thể cho từng góc
-
Thiết kế các hoạt động để thực hiện nhiệm vụ ở từng góc
bao gồm phương tiện/tài liệu (tư liệu nguồn, văn bản
hướng dẫn làm việc theo góc; bản hướng dẫn theo mức độ
hỗ trợ, bản hướng dẫn tự đánh giá,…)
Bước 2 : Tổ chức hoạt động học tập theo góc
-
Giới thiệu bài học và các góc học tập
-
HS được lựa chọn góc theo sở thích
-
HS được học luân phiên tại các góc theo thời gian quy định
(VD 10 – 15’ tại mỗi góc) để đảm bảo học sâu
- Tổ chức trao đổi/chia sẻ (thực hiện linh hoạt)
16
1. Tính phù hợp

Nhiệm vụ và cách tổ chức hoạt động học
tập thực sự là phương tiện để đạt mục
tiêu, tạo ra giá trị mới chứ không chỉ là
hình thức.

Nhiệm vụ giàu ý nghĩa, thiết thực, mang
tính kích thích, thúc đẩy đối với HS.
Tiêu chí học theo góc
17

2. Sự tham gia

Nhiệm vụ và cách tổ chức dạy học mang
lại hoạt động trí tuệ ở mức độ cao. HS
tham gia vào hoạt động một cách chủ
động, tích cực.

Biết áp dụng kiến thức vào thực tế.
Tiêu chí học theo góc
18
3. Tương tác và sự đa dạng

Tương tác giữa GV và HS, HS với HS
được thúc đẩy đúng mức.

Tạo cơ hội cho HS áp dụng những kinh
nghiệm đã có.
Tiêu chí học theo góc
19
Một số lưu ý
- Chọn nội dung bài học phù hợp với đặc trưng của Học
theo góc
- Có thể tổ chức 2 góc, 3 hoặc 4 góc tùy theo điều kiện và
nội dung của bài học
- Chuẩn bị đầy đủ các thiết bị, tư liệu phù hợp với nhiệm
vụ học tập của mỗi góc
- HS được chọn góc xuất phát và thực hiện nhiệm vụ luân
phiên qua các góc đảm bảo học sâu và học thoải mái.
20
- Môi trường học tập với cấu trúc được xác

định cụ thể.
- Kích thích HS tích cực học thông qua hoạt
động.
- Đa dạng về nội dung và hình thức hoạt
động.
- Mục đích là để học sinh được thực hành,
khám phá và trải nghiệm qua mỗi hoạt động.
21
Ví dụ: 4 góc cùng thực hiện một nội dung và
mục tiêu học tập nhưng theo các phong cách
khác nhau và sử dụng các phương tiện/đồ
dùng học tập khác nhau.
Đọc tài liệu
Xem
băng
Làm thí
nghiệm
Áp dụng
(Trải nghiệm)
(Áp dụng)
(Quan sát)
(Phân tích)
22
2.3. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
Là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết
hợp giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm
nhằm:
- Giải quyết một nhiệm vụ phức hợp
- Kích thích sự tham gia tích cực của HS:
Nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp

tác (Không chỉ nhận thức hoàn thành nhiệm vụ ở
Vòng 1 mà còn phải truyền đạt kết quả và hoàn
thành nhiệm vụ ở Vòng 2).
23
2.2. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
Vòng 1
Vòng 2
1 11
1
1
1
2 22
22
2
3 33
3
3
3
24
Ví dụ
Chủ đề: Câu tiếng Việt
* Vòng 1:
Nhiệm vụ 1: Thế nào là câu đơn? Nêu và phân tích VD
minh họa
Nhiệm vụ 2: Thế nào là câu ghép? Nêu và phân tích VD
minh họa
Nhiệm vụ 3: Thế nào là câu phức? Nêu và phân tích VD
minh họa
* Vòng 2:
Câu đơn, câu phức và câu ghép khác nhau ở điểm nào?

Phân tích VD minh hoạ
25
VÒNG 1

Hoạt động theo nhóm 3 hoặc
4 người, …

Mỗi nhóm được giao một
nhiệm vụ (Ví dụ : nhóm 1 :
nhiệm vụ A; nhóm 2: nhiệm
vụ B, nhóm 3: nhiệm vụ C,
…)

Đảm bảo mỗi thành viên
trong nhóm đều trả lời được
tất cả các câu hỏi trong nhiệm
vụ được giao

Mỗi thành viên đều trình bày
được kết quả câu trả lời của
nhóm
VÒNG 2

Hình thành nhóm 3 hoặc 4
người mới (1 người từ nhóm
1, 1 người từ nhóm 2 và 1
người từ nhóm 3 …)

Các câu trả lời và thông tin
của vòng 1 được các thành

viên nhóm mới chia sẻ đầy
đủ với nhau

Sau khi chia sẻ thông tin
vòng 1, nhiệm vụ mới sẽ
được giao cho nhóm vừa
thành lập để giải quyết

Các nhóm mới trình bày, chia
sẻ kết quả nhiệm vụ ở vòng 2
Cách tiến hành kĩ thuật “Các mảnh ghép”