Dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ ở trường phổ thông

1
1
D¹y häc hîp t¸c
D¹y häc hîp t¸c
theo nhãm nhá
theo nhãm nhá
ë trêng phæ th«ng
ë trêng phæ th«ng
2
A. Một số chú ý
A. Một số chú ý
Bên cạnh việc nghiên cứu lí luận, để DHHTTNN
có hiệu quả cần l&u ý một số nội dung cơ bản (sẽ
nói tới d&ới đây) đồng thời tập d&ợt để vận dụng
linh hoạt, nhuần nhuyễn
3
I. Phục vụ tính đa mục đích
I. Phục vụ tính đa mục đích
1.Các kết quả nghiên cứu cho thấy tính &u việt của DHHTTNN
trong việc hình thành những phẩm chất quan trọng cho con
ng&ời trong thời đại ngày nay, nh&: tính độc lập, tích cực,
tự tin, tinh thần hợp tác. Do đó DHHTTNN góp phần hoàn
thành nhiệm vụ học tập và mục tiêu giáo dục
2.Đồng thời các kết quả nghiên cứu cho thấy để HS làm việc
nhóm có hiệu qủa cần có các kĩ năng:
-
KN hình thành nhóm
-
KN giao tiếp trong nhóm

-
KN xây dựng và duy trì sự tin t&ởng lẫn nhau
-
KN giải quyết bất đồng
4

Để giúp HS hình thành và rèn luyện các KN trên GV
nên bắt đầu bằng việc phân tích NV của nhóm để
xác định KN cụ thể

Giải thích cho HS hiểu là phải học những KN cần
thiết cho HĐ nhóm
-
Tạo cơ hội cho HS thực hành những KN đó. Rèn KN
là việc làm không đơn giản, đòi hỏi quá trình, tránh
chủ quan nóng vội
- GV nên ghi nhận sự tiến bộ của HS trong các HĐ
nhóm để khích lệ động viên và có kế hoạch nâng cao
khả năng làm việc theo nhóm của mỗi em.
5
II. Phù hợp nội dung bài học
II. Phù hợp nội dung bài học
1. Không phải bất kì nội dung nào cũng đòi hỏi phải
tổ chức DHHTTNN mà chỉ những nội dung phức
tạp, có nhiều cách hiểu khác nhau đòi hỏi HS phải
tự tìm hiểu, tự nghiên cứu
2. Thiết kế HĐ nhóm sao cho mỗi nhóm cũng nh&
từng thành viên trong nhóm phải có nhiệm vụ cụ
thể, h&ớng vào giải đáp câu hỏi hay nội dung chính
của bài học

6

Để giúp HS hình thành và rèn luyện các KN trên GV
nên bắt đầu bằng việc phân tích NV của nhóm để
xác định KN cụ thể

Giải thích cho HS hiểu là phải học những KN cần
thiết cho HĐ nhóm
-
Tạo cơ hội cho HS thực hành những KN đó. Rèn KN
là việc làm không đơn giản, đòi hỏi quá trình, tránh
chủ quan nóng vội
- GV nên ghi nhận sự tiến bộ của HS trong các HĐ
nhóm để khích lệ động viên và có kế hoạch nâng cao
khả năng làm việc theo nhóm của mỗi em.
7
3. DHHTTNN có thể đ&ợc sử dụng trong toàn bộ giờ
học, cũng có thể chỉ trong một vài thời điểm của
tiết học. Điều này phụ thuộc nội dung, nhiệm vụ
học tập, KN làm việc nhóm của HS, vào điều kiện
tr&ờng lớp, ph&ơng tiện, thói quen địa ph&ơng
8

Để giúp HS hình thành và rèn luyện các KN trên GV
nên bắt đầu bằng việc phân tích NV của nhóm để
xác định KN cụ thể

Giải thích cho HS hiểu là phải học những KN cần
thiết cho HĐ nhóm
-

Tạo cơ hội cho HS thực hành những KN đó. Rèn KN
là việc làm không đơn giản, đòi hỏi quá trình, tránh
chủ quan nóng vội
- GV nên ghi nhận sự tiến bộ của HS trong các HĐ
nhóm để khích lệ động viên và có kế hoạch nâng cao
khả năng làm việc theo nhóm của mỗi em.
9
4. Một số nội dung có thể sử dụng DHHTTNN :
-
So sánh, phân tích (một hiện t&ợng, một sự kiện)
-
Phân loại, sắp xếp thứ tự (trình tự tiến hành)
-
Ghi nhớ, khắc sâu (tự rèn kĩ năng)
-
Ôn tập
-
Bài tập TNKQ
-
Mô phỏng (t&ơng tự mẫu GV đã h&ớng dẫn)
-
Tiếp cận khái niệm mới (HS chuẩn bị tr&ớc một số
đồ dùng học tập )
-
Phát hiện sai lầm và sửa chữa
10
III. Phát huy tối đa HĐ của thành viên
III. Phát huy tối đa HĐ của thành viên
1. L&u ý :
-Một nhóm làm việc nhanh và đúng ch&a chắc mọi

thành viên trong nhóm đã làm việc có chất l&ợng,
đôi khi kết quả đó chỉ là kết quả của một hai thành
viên trong nhóm
- Một nhóm HĐ có hiệu quả phải phát huy tối đa sức
mạnh của tất cả thành viên trong nhóm với sự chia
sẻ nguồn lực, hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ.
Kết quả của nhóm là kết quả của sự nỗ lực tập thể
chứ không của riêng cá nhân nào
- Mức độ tham gia thảo luận của HS trong nhóm càng
lớn thì hiệu quả DHHTTNN càng cao
11
2. Để đạt đ&ợc hiệu quả cần :
-
Thiết kế nhiệm vụ phân chia vai trò, điều khiển, h&
ớng dẫn, kiểm tra Sao cho KN HĐ nhóm của HS
đ&ợc tốt nhất
-
Đánh giá kết quả HĐ nhóm chẳng những dựa vào
việc hoàn thành nhiệm vụ và đúng thời gian mà còn
phải đánh giá cả sự tham gia của mỗi thành viên
trong nhóm, tinh thần hợp tác,
12
B. Khái niệm về DH hợp tác theo nhóm nhỏ
B. Khái niệm về DH hợp tác theo nhóm nhỏ
Lớp học đ&ợc chia thành những nhóm từ 4 đến 6 ng&
ời. Tuỳ mục đích s& phạm và yêu cầu của vấn đề học
tập, các nhóm đ&ợc phân chia ngẫu nhiên hay có chủ
định, đ&ợc duy trì ổn định trong cả tiết học hoặc thay
đổi theo từng hoạt động, từng phần của tiết học, các
nhóm đ&ợc giao cùng một nhiệm vụ hoặc đ&ợc giao

những nhiệm vụ khác nhau.
Nhóm tự bầu ra nhóm tr&ởng nếu thấy cần. Các thành
viên trong nhóm có thể luân phiên nhau làm nhóm tr&
ởng. Nhóm tr&ởng phân công cho mỗi nhóm viên thực
hiện một phần công việc. Trong nhóm nhỏ mỗi thành
viên thực hiện một phần công việc đ&ợc hoạt động
tích cực,
13
B. Khái niệm về DH hợp tác theo nhóm nhỏ
B. Khái niệm về DH hợp tác theo nhóm nhỏ
Không thể ỷ lại vào một vài ng&ời năng động và nổi
trội hơn, nh&ng có sự hợp tác, giúp nhau tạo thành kết
quả chung của nhóm. Kết quả làm việc của mỗi nhóm
sẽ đ&ợc đóng góp vào kết quả chung của cả lớp, nhóm
có thể cử ra một đại diện hoặc có thể phân công mỗi
nhóm viên trình bày một phần nếu nhiệm vụ đ&ợc
giao là khá phức tạp.
Cấu tạo của một hoạt động theo nhóm (trong một
phần của tiết học, một tiết hoc, một buổi học) có thể
là nh& sau:
14
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
1) Làm việc chung cả lớp
-
Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức;
-
Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ cho các
nhóm;
-

H&ớng dẫn cách làm việc theo nhóm.
15
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
2) Làm việc theo nhóm
-
Phân công trong nhóm. Từng cá nhân làm việc độc
lập;
-
Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm;
-
Cử đại diện (hoặc phân công tr&ớc) chịu trách nhiệm
trình bày kết quả làm việc của nhóm.
3) Thảo luận tổng kết tr&ớc toàn lớp
-
Các nhóm lần l&ợt báo cáo kết quả;
-
Thảo luận chung;
-
GV tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo.
16
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
PPDH hợp tác theo nhóm nhỏ cho phép các thành
viên trong nhóm chia sẻ các suy nghĩ, băn khoăn,
kinh nghiệm, hiểu biết bản thân, cùng nhau xây dựng
nhận thức, thái độ mới. Bằng cách nói ra những điều
đang nghĩ, mỗi ng&ời có thể nhận rõ trình độ hiểu biết
của mình về chủ đề nêu ra, thấy mình cần học hỏi
thêm những gì. Bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn

nhau chứ không phải chỉ là sự tiếp nhận thụ động từ
GV.
Theo PP này, mọi ng&ời dễ hiểu, dễ nhớ hơn vì họ đ&
ợc tham gia trao đổi, trình bày vấn đề nêu ra, cảm
thấy hào hứng khi trong sự thành công chung của cả
lớp có phần đóng góp của mình.
17
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ
C. Cấu tạo của một HĐ theo nhóm nhỏ

Lu ý:
Phơng pháp này thờng đợc vận dụng
trong các lớp học ở trờng THPT nh một
PP trung gian giữa làm việc chung cả lớp
với làm việc độc lập của từng học sinh. Tuy
nhiên, áp dụng PP này thờng bị hạn chế
bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi
thời gian hạn định của tiết học, cho nên GV
phải biết tổ chức hợp lý mới có kết quả.
Không nên lạm dụng các HĐ nhóm và cần
đề phòng xu hớng hình thức.