L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 1
○ MC LC ○
1.CÔNG TY TI CHNH 4
1.1. CÔNG TY TI CHNH 4
1.1.1. Giới thiệu về công ty tài chính 4
1.1.2. Phân loại 5
1.1.3. Hoạt đng ca công ty ti chnh 6
1.2. CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH 9
1.2.1. Khái niệm: 9
1.2.2.Đặc điểm: 9
1.2.3. Phân loại cho thuê tài chính: 10
1.2.4.Hoạt đng ca công ty cho thuê tài chính: 10
1.3. CÔNG TY TÀI CHÍNH VÀ CHO THUÊ TÀI CHÍNH TRÊN THỊ
TRƯỜNG VIỆT NAM: 11
2. CÔNG TY BO HIM 13
2.1. KHÁI NIỆM CÔNG TY BO HIM 13
2.1.1. Khi niệm 13
2.1.2. Hoạt đng ca công ty bảo hiểm: 14
2.1.3. Phân loại công ty bảo hiểm: 14
2.1.4. Hoạt đng đu tư ca công ty bảo hiểm 15
2.2. CÁC TÍNH CHẤT CƠ BN CỦA NGÀNH BO HIM: 16
2.2.1. Hợp đồng bảo hiểm: 16
2.2.2. Phí bảo hiểm: 17
2.3. CÁC NGUYÊN TẮC QUN TRỊ BO HIM 18
2.3.1. Sàng lọc: 18
2.3.2. Phí bảo hiểm ri ro hợp lí: 19
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 2
2.3.3. Cc điều khoản cam kt: 19
2.3.4. Phòng ngừa gian lận: 19
2.3.5. Hy bỏ hợp đồng: 20
2.3.6. Khấu trừ: 20
2.3.7. Đồng bảo hiểm: 20
2.3.8. Giới hạn ca số tiền thanh toán bảo hiểm: 20
2.4. VAI TRÒ CỦA CÔNG TY BO HIM 21
2.4.1. Về mặt Kinh t - xã hi 21
2.4.2. Về mặt tài chính 21
2.5. QU TRNH HNH THNH V PHT TRIN CỦA CC CÔNG TY
BO HIM VIỆT NAM 22
2.5.1. Trước năm 1986 22
2.5.2. Sau khi miền Nam hon ton giải phng 23
2.5.3. Từ năm 1986 đn nay 24
2.6. CÁC SN PHẨM BO HIM ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRONG HỆ THỐNG
PHÁP LUẬT VIỆT NAM 25
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 3
Li m đu
Trưc đây, trong thi k pht trin kinh t k hoch ha tp trung, quan
liêu, bao cp, th trưng ti chnh l mt khi nim ch b hp vic điu chuyn tin
t gia Nh nưc v cc Doanh nghip nưc ngoi v gia cc ngân hng quc doanh
vi nhau theo ch đo ch quan ca cc cơ quan qun l nh nưc. T khi nưc ta
chuyn sang pht trin kinh t th trưng, khi nim v th trưng ti chnh dn tr nên
quen thuc hơn, cc ngân hng thương mi bt đu hnh thnh, pht trin mnh m v
c vai tr quan trng trong nn kinh t Vit Nam.
Bên cnh cc t chc ngân hng, cn c mt b phn không km phn quan
trng trong vic to ra dng luân chuyn vn t ngưi tit kim – cho vay đn ngưi
chi tiêu – đi vay. Đ l cc t chc ti chnh phi ngân hng. Cc t chc ti chnh phi
ngân hng ngy cng đng vai tr quan trng hơn trong h thng ti chnh ca cc
nưc trên th gii ni chung v Vit Nam ni riêng. Cc t chc ti chnh phi ngân
hng bao gm công ty bo him, qu đu tư chung, qu hưu tr, công ty ti chnh,
Mi t chc ti chnh phi ngân hng c đc đim, vai tr riêng. Đ gip cho chng ta
hiu hơn v cc công ty ti chnh v cc công ty bo him, nhm chng tôi đ thc
hin tiu lun v đ ti : “Cc công ty ti chnh v công ty bảo hiểm”.
Tuy nhiên, vi kh năng nghiên cu cn hn ch, nên tiu lun ca chng
tôi c th c nhiu thiu st, mong cô v cc bn thông cm. Nhm chng tôi cng hy
vng nhn đưc nhiu kin đng gp t pha cô v cc bn đ bi tiu lun c th
hon thin hơn.
Xin chân thnh cm ơn.
Nhm thc hin : Nhm 2
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 4
1.CÔNG TY TI CHNH
1.1. CÔNG TY TI CHNH
1.1.1. Giới thiệu về công ty tài chính
Công ty tài chính
Ngân hng thương mi
Bn cht
Và phm vi
hot đng
-T chc tín dụng phi ngân hàng.
-Sử dụng vn t có, vn huy đng
và các ngun vn khác.
-Cho vay, đu tư; cung ng các
dch vụ tư vn v tài chính, tin t
và thc hin mt s dch vụ khác.
-Không đưc làm dch vụ thanh
ton, không đưc nhn tin gửi
dưi 1 năm.
-T chc tín dụng ngân hàng.
- Sử dụng vn huy đng t
công chúng.
- Thc hin toàn b hot đng
ngân hàng và các hot đng có
lien quan.
-Nhn tin gửi, cp tín dụng,
cung cp các dch vụ thanh
toán.
Mc vn pháp
đnh
-Đưc cp giy phép thành lp và
hot đng trưc ngày 31/12/2008
thì phi có mc vn php đnh là
300 tỷ đng.
-Sau ngày 31/12/2008 thì phi có
mc vn php đnh là 500 tỷ đng.
-Đn năm 2008 không thp
hơn 1.000 tỷ đng.
-Đn năm 2010 tr đi không
thp hơn 3.000 tỷ đng.
Loi hình t
chc
-Công ty tài chính TNHH mt
thành viên, TNHH hai thành viên,
CTTC c phn.
-Ngân hng thương mi, ngân
hàng phát trin, ngân hàng
chnh sch, ngân hng đu tư,
ngân hàng hp tác.v.v.
Thi hn hot
đng
-Ti đa 50 năm.
-Không gii hn.
Cơ hi cnh
tranh
và li ích mang
li
-Áp lc cnh tranh mc đ thp.
-Ri ro xy ra rt ít nh hưng ti
cng đng.
- Áp lc cnh tranh mc đ
cao hơn.
-Ri ro xy ra nh hưng ln
ti cng đng.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 5
1.1.2. Phân loại
C 3 dạng Công ty Ti chnh
o Công ty Ti chnh bn hng.
o Công ty Ti chnh tiêu dng.
o Công ty Ti chnh doanh nghip.
1.1.2.1. Công ty tài chính bán hàng
Do cc công ty sn xut v bn hng lm ch s hu v thc hin cc khon cho
vay ti tr cho khch hng mua cc sn phm, hng ha dch vụ ca chnh công ty.
Công ty ti chnh bn hng cnh tranh trc tip vi ngân hng v cc khon cho vay
tiêu dng v c đưc nhiu khch hng v cc khon cho vay ny thưng thc hin
nhanh hơn v tin li hơn ti cc đa đim mua hng.
Cc công ty ti chnh ny gin tip cp tin dụng cho ngưi tiêu dng đ mua cc
mn hng t mt nh bn l hoc t mt nh sn xut no đ. Tn dụng đưc cp dưi
hnh thc: cc doanh nghip bn hng tr gp cho khch hng theo hp đng mu do
công ty ti chnh ny cung cp, sau đ hp đng đưc bn li cho công ty ti chnh.
Như vy khon n ca khch hng vi nh sn xut hoc nh bn l đ chuyn thnh
khon n ca khch hng vi công ty ti chnh. Cc công ty ti chnh ny thưng do
cc công ty sn xut hay cc nh phân phi bn l thnh lp nên nhm h tr cho cc
hot đng tiêu thụ hng ha ca mnh.
1.1.2.2. Công ty ti chnh tiêu dng
Cc công ty ti chnh tiêu dng ny l cc doanh nghip riêng bit hay do cc
ngân hng lm ch s hu, cc công ty ny thưng cho khch không c kh năng vay
t cc ngun khc v đnh li sut cao hơn.
Công ty ti chnh loi ny cung cp phn ln ngun vn cho gia đnh v c nhân
vay nhm mục đch mua sm hng ha tiêu dng như cc đ đc, ni tht v cc đ gia
dụng. Hu ht cc khon cho vay đu đưc tr gp đnh k. Mt cch cho vay khc l
cp th tn dụng cho cc ngân hng đ h mua sm cc h thng cửa hng bn l. Do
cc khon vay ca công ty ti chnh tiêu dng kh ri ro nên công ty thưng ch cho
vay nhng khon tin nh vi li xut cao hơn li xut th trưng. Cc công ty ti
chnh loi ny c th do ngân hng thnh lp nên v hot đng đc lp dưi hnh thc
cc công ty c phn.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 6
1.1.2.3. Công ty ti chnh doanh nghiệp
Cung cp cc hnh thc ng dụng chuyên bit cho cc doanh nghip bng cch
thc hin cc khon cho vay v ti khon mua bn vi chit khu: Dng tin dụng ny
đưc gi l factoring. Ngoi ra công ty ti chnh doanh nghip chuyên môn ha vo
cho thuê trang thit b my mc m h mua v v cho cc doanh nghip khc vay
trong mt khong thi gian no đ.
1.1.3. Hoạt đng ca công ty ti chnh
Các công ty tài chính có nhiu hot đng, mi công ty có nhng nét ging và
nhng nt đc trưng riêng bit ca công ty mình. Các hot đng ch yu thưng thy
công ty tài chính là: hp tc đu tư, hot đng thu xp vn, huy đng vn, dch vụ tài
chính, dch vụ y thác vn đu tư, tn dụng cá nhân và doanh nghip, kinh doanh ngoi
hi, chit khu giy t c gi,bao thanh ton, bo lnh … Hot đng trên nguyên tc
“mua ln – bán nh”
1.1.3.1. Hoạt đng huy đng vốn
Vn là yu t quan trng, do vy, vic huy đng vn t nhiu ngun khác nhau là
rt cn thit cho s n đnh và phát trin ca công ty.
Các hot đng huy đng vn ca công ty tài chính:
o Nhn tin gửi có k hn t mt năm tr lên ca t chc, c nhân theo quy đnh
ca ngân hng nh nưc.
o Phát hành k phiu, trái phiu, chng ch tin gửi, và các loi giy t có giá
khc đ huy đng vn ca c nhân trong v ngoi nưc ca pháp lut hin hành.
o Vay các t chc tín dụng, ti chnh trong nưc, ngoi nưc và các t chc tài
chính quc t.
o Tip nhn vn y thác ca chính ph, các t chc và cá nhân trong và ngoài
nưc.
1.1.3.2. Hoạt đng tín dụng.
Hot đng cho vay.
Theo ngh đnh 79/2002/NĐ-CP v t chc và hot đng ca công ty tài chính
ban hành ngày 04/10/2002, có hiu lc ngày 19/10/2002: Công ty Ti chnh đưc cho
vay dưi các hình thc:
o Cho vay ngn hn, cho vay trung và dài hn theo quy đnh ca Ngân hàng Nhà
nưc.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 7
o Cho vay theo uỷ thác ca Chính ph, ca t chc, c nhân trong v ngoi nưc
theo quy đnh hin hành ca Lut Các t chc tín dụng và hp đng uỷ thác.
o Cho vay tiêu dùng bng hình thc cho vay mua tr góp.
Công ty tài chính có th cho vay ngn hn, trung hn, dài hn trên cơ s cân đi
ngun vn trung và dài hn, không sử dụng vn vay ngn hn đ cho vay trung và dài
hn nhm bo đm an toàn cho h thng.
Hoạt động chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố thương phiếu, trái phiếu và các
giấy tờ có giá khác.
“Chit khu là vic t chc tín dụng mua giy t c gi chưa đn hn thanh toán
ca khách hàng.
Tái chit khu là vic t chc tín dụng mua li giy t c gi chưa đn hn thanh
ton v đ đưc chit khu theo phương thc mua hẳn.
Thi hn còn li ca giy t có giá là khong thi gian tính t ngày giy t có
gi đưc t chc tín dụng nhn chit khu, tái chit khu đn ngy đn hn thanh toán
ca giy t c gi đ.”
Công ty ti chnh đưc cp tín dụng dưi hình thc chit khu, cm c thương
phiu, trái phiu và các giy t c gi khc đi vi các t chc và cá nhân.
Công ty tài chính và các t chc tín dụng khc đưc tái chit khu, cm c
thương phiu, trái phiu và các giy t có giá khác cho nhau.
1.1.3.3. Hoạt đng đu tư
Theo khoản 2 điều 24 nghị định số 79/2002- CP v t chc và hot đng ca
công ty ti chnh đ cho php cc công ty ti chnh đưc phép tham gia vào hot đng
đu tư, v cc công ty ti chnh Vit Nam đưc phép thc hin các hot đng đu tư
và các dch vụ có liên quan theo lut đnh. V hot đng đu tư, th mi công ty tài
chính có mt cách làm khác nhau, cách phân chia khác nhau, và PVFC th đưc chia
làm bn loi hnh đu tư ln như sau.
1.1.3.4. Hoạt đng bảo lãnh
Theo NĐ79/2002/NĐ-CP ti điu 20 v bo lnh: “Công ty Ti chnh đưc bo lãnh
bng uy tín và kh năng ti chnh ca mnh đi vi ngưi nhn bo lãnh. Vic bo lãnh
ca Công ty Tài chính phi đưc thc hin theo quy đnh ti Điu 58, Điu 59, Điu
60 Lut Các t chc tín dụng v hưng dn ca Ngân hng Nh nưc.”
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 8
Mt s hot đng bo lãnh Vit Nam:
1. Bo lãnh vay vn.
2. Bo lãnh thanh toán.
3. Bo lãnh d thu.
4. Bo lãnh thc hin hp đng.
5. Bo lãnh bo đm cht lưng sn phm.
6. Bo lãnh hoàn tr tin ng trưc.
7. Bo lnh đi ng.
8. Xác nhn bo lãnh.
1.1.3.5. Hoạt đng khác
Các nghip vụ khc đưc thc hin theo đng quy lut ca pháp lut hin hành
o Góp vn mua c phn cho các doanh nghip và các t chc tín dụng khác.
o Đu tư cho cc d án theo hp đng.
o Tham gia th trưng tin t.
o Thc hin các dch vụ kiu hi, kinh doanh vàng.
o Lm đi lý phát hành trái phiu, c phiu và các loi giy t có giá cho các
doanh nghip.
o Đưc quyn nhn y thc, lm đi l cho cc lĩnh vc liên quan đn tài chính
ngân hàng, bo him v đu tư k c vic qun lý tài sn, vn đu tư ca các t chc,
cá nhân theo hp đng.
o Cung ng các dch vụ tư vn v ngân hàng, tài chính, tin t, đu tư cho khách
hàng.
o Cung ng dch vụ bo qun hin vt quý, giy t có giá, cho thuê t két, cm đ
và các dch vụ khác.
Các nghip vụ phi đưc cơ quan qun l Nh nưc có thm quyn cho phép.
Hoạt động ngoại hối: Ngân hng Nh nưc xem xét cp phép cho Công ty Tài
chnh đưc thc hin mt s hot đng ngoi hi theo quy đnh hin hành v qun lý
ngoi hi.
Hoạt động bao thanh toán: Ngân hng Nh nưc có trách nhim ban hành quy
đnh hưng dn vic thc hin hot đng bao thanh toán và xem xét cho phép Công ty
cho thuê ti chnh c đ điu kin thc hin hot đng này.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 9
Lưu ý: Công ty tài chính không đưc huy đng vn ngn hn v không đưc
phép làm dch vụ thanh toán
1.2. CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.2.1. Khái niệm:
Cho thuê tài chính là mt dng cho thuê tài sn, nhưng khc v căn bn so vi
các loi cho thuê tài sn khác là có s chuyn dch v cơ bn các ri ro và các li ích
gn lin vi quyn s hu tài sn thuê.
Xt dưi hình thc cp vn, cho thuê tài chính là hot đng tín dụng trung hn và dài
hn thông qua vic cho thuê máy móc thit b, phương tiên vn chuyn v cc đng
sn khc trên cơ s hp đng cho thuê gia bên cho thuê là các t chc tín dụng phi
ngân hàng và bên thuê là khách hàng.
1.2.2.Đặc điểm:
Công ty cho thuê tài chính gi quyn s hu tài sn cho thuê, bên thuê c nghĩa
vụ np tin thuê (tin trích khu hao tài sn cho thuê) cho công ty cho thuê tài chính.
Khi kt thúc thi hn thuê, khách hàng mua li hoc tip tục cho thuê tài sn đ theo
các tha thun trong hp đng thuê. Đc bit, bên thuê đưc quyn ưu tiên mua ti sn
cho thuê theo gi danh nghĩa thp hơn gi tr thc t ca tài sn cho thuê ti thi đim
mua li.
Bên cho thuê cam kt mua máy móc thit b, phương tin vn chuyn v cc đng
sn khác theo yêu cu ca bên thuê và nm quyn s hu đi vi các tài sn thuê trong
sut quá trình thuê.
Bên thuê đưc sử dụng tài sn thuê, thanh toán tin thuê trong sut thi hn thuê
đ đưc hai bên tho thun. Bên thuê chu chi phí bo trì, bo him v không đưc hy
b hp đng thuê trưc thi hn.
Quyn s hu tài sn thuê đưc t đng chuyn giao cho bên thuê khi thi hn
cho thuê kt thúc.
Hp đng cho thuê c quy đnh bên thuê có quyn chn mua tài sn khi thi hn
thuê kt thúc.
Thi hn cho thuê mt tài sn phi ít nht bng 60% thi gian cn thit đ khu
hao tài sn cho thuê đ.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 10
Tng s tin cho thuê mt tài sn quy đnh ti hp đng cho thuê tài chính ít nht
bng giá tr ca tài sn đ ti thi đim ký hp đng.
Cho thuê tài chính có nhng đc trưng như: thi gian thuê chim phn ln thi
gian hu dụng ca tài sn; bên thuê chu mi chi phí vn hành, bo trì, bo him,….
1.2.3. Phân loại cho thuê tài chính:
1.2.3.1. Cho thuê tài chính thun:
Có 3 bên tham gia: bên cho thuê, nhà cung cp và bên thuê. Bên cho thuê mua tài
sn, thit b t nhà cung cp theo yêu cu ca bên thuê.
1.2.3.2. Cho thuê hợp tác:
Có 4 bên tham gia: bên cho thuê, nhà cung cp, bên thuê, nhà cho vay. Bên cho
thuê đi vay đ mua tài sn, thit b t nhà cung cp theo yêu cu ca bên thuê. Ngưi
co vay đưc hoàn tr tin t các khong tin thuê.
1.2.3.3. Cho thuê trực tip:
Ch có 2 bên tham gia: bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê sử dụng thit b
ca h có sẵn trc tip cho ngưi thuê thuê tài sn.
Cho thuê liên kt: Bao gm nhiu bên cho thuê cùng tài tr cho mt ngưi thuê, còn
gi l đng tài tr cho thuê.
Cho thuê gip lưng: Đây l loi cho thuê đưc s chp nhn ca hai bên cho thuê,
bên th nht cho bên th hai thuê li tài sn mà h đ thuê t bên cho thuê.
Cho thuê tr góp: Là hình thc kt hp cho thuê và bán tr gp. Ngưi bán chuyn
giao tài sn và gi li sỡ hu tài sn đ trong mt khong thi gian nht đnh.
Bán và tái thuê: Bên thuê gi li quyn sử dụng tài sn và chuyn giao quyn sỡ
hu php l cho bên cho thuê, đng thi nhn đưc tin bán tài sn.Bên thuê sử
dụng tin bán tài sn vào mục đch kinh doanh v thanh ton tin thuê đnh k cho
bên cho thuê.
1.2.4.Hoạt đng ca công ty cho thuê tài chính:
o Huy đng vn: nhn tin gửi k hn trên 1 năm, pht hnh tri phiu, vay các t
cha tính dụng khác.
o Cho thuê tài chính.
o Mua và cho thuê li.
o Tư vn.
o Thc hin dch vụ y thác, bo lãnh và qun lý tài sn.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 11
Ưu điểm: loi hình cho thuê tài chính có li th l ngưi thuê không cn b toàn b s
tin ra mt lc đ có máy móc, thit b, đng thi cng không cn phi th chp tài sn
như trong cc giao dch vay vn khc, bên đi thuê ti chnh không phi chu nhng ri
ro do s mt giá ca tài sn, hao mòn t nhiên.
1.3. CÔNG TY TÀI CHÍNH VÀ CHO THUÊ TÀI CHÍNH TRÊN THỊ TRƯỜNG
VIỆT NAM:
Khi th trưng ti chnh Vit Nam pht trin, n sinh ra mt nhu cu ln v vn.
Lc ny, cc Ngân hng vi nhng điu kin cht ch v hn mc cho vay, k hn
vay, điu kin gii ngân s rt kh đp ng ht đưc nhu cu vn ln ny. S ra đi
ca cc công ty ti chnh, cho thuê ti chnh l mt bưc pht trin tt yu ca th
trưng ti chnh.
Ti Vit Nam, hin c ti 17 công ty ti chnh, phn ln thuc cc tp đon kinh
t Nh nưc. Cc công ty ti chnh thưng trc thuc nhng Tp đon, Tng công ty
Nh nưc như: Công ty ti chnh công nghip Tu thy, Công ty ti chnh Đin lc
Ưu đim ca cc công ty ti chnh l mang li mt ngun vn ln di hn, cung ng
cho nhiu d n ln trng đim.
Tuy nhiên, Vit Nam, cc công ty ti chnh li trc thuc cc tp đon m cc
tp đon ny v bn cht l sử dụng vn ca Nh nưc. Dn đn s ỷ li vo ngân
sch, hot đng chưa hiu qu, không mang li li nhun như mong đi.
Mc d l hnh thc tn dụng mang li nhiu li ch, nhưng cho thuê ti chnh vn
chưa thc s pht trin ti th trưng vit Nam, thm ch đang c xu hưng thụt li,
thu hp dn quy mô hot đng. Tnh đn thi đim hin ti ch c 8 doanh nghip hot
đng trong lĩnh vc ny trên th trưng vit Nam. Trên thc t ch c 5 trong s hot
đng bnh thưng, cn li 3 doanh nghip tp trung vo sử l n qu hn, hu như
không còn kinh doanh.
Nguyên nhân tht bi đn t nhiu l do xut pht t ni b t chc, đn cc tc
đng ca ri ro trong cho vay tu thuyn vn ti Ton ngnh đ lâm vo bc tranh
n xu, vi cc đim đen ghi du tiêu cc, dn đn gim uy tn vn đ nh b ca cc
doanh nghip trong lĩnh vc ny.
Ngoi ra, vn điu l thp cng l mt ro cn cho s pht trin ca cc công ty.
Khi m thm ch mt công ty c th coi l ông ln trong ngnh như VietinBank
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 12
Leasing cng ch c th cho thuê ti đa 1 d n lên đn 200 tỷ đng. V vy, công ty
CTTC không th vi ti vic chuyn đi công ngh, quy trnh sn xut ca cc DN
ln
S liu thng kê cc ch tiêu ti chnh ni chung ca h thng ny sut hai năm
qua đu phn nh nhng kh khăn rõ nt. Cụ th, đn 30/6/2014, quy mô vn t c ca
nhm công ty ti chnh v cho thuê ti chnh đ gim ti 16,97% so vi cui năm
2013, ch cn 2.220 tỷ đng; trong khi quy mô vn điu l l 18.823 tỷ đng. Điu ny
c nghĩa, nhiu công ty ti chnh đ trong trng thi thua l ko di v c hin tưng
l ăn sâu vo vn… Bên cnh đ, tỷ l an ton vn chung ca khi ny ch cn 3,35%,
trong khi mc ti thiu theo quy đnh ca Ngân hng Nh nưc phi l 9%.
Tuy nhiên, gia nhng kh khăn chung trong ngnh vn c nhng công ty hot
đng hiu qu như VCB Leasing dư n tăng 19,74% đt hơn 1.612 tỷ đng;
VietinBank Leasing tăng 8,93%. Vi Sacombank Leasing, ACB Leasing, mc d tăng
trưng dư n không cao nhưng cht lưng tăng trưng kh tt vi tỷ l li nhun trưc
thu trên vn ch s hu hơn 20%.
Chng ta vn c th mong đi vo mt tương lai sng sa hơn cho ngnh, khi m
nh nưc cng vi ngân hng nh nưc đang c d tho thông tư cho hot đng tn
dụng tiêu dng. Mt hnh thc pht trin mnh m, lâu đi cc nưc pht trin. Đây
cng l mt mnh đt mu mỡ, mt hưng đi mi đy ha hen cho cc công ty ti
chnh, cng như thc đy cc ngân hng thương mi chưa c công ty ti chnh tham
gia vào ngành.
Ngoài ra, vic cho php t chc ti chnh nưc ngoi, ngân hng thương mi
trong nưc mua li công ty ti chnh đ chuyn đi thnh công ty ti chnh tn dụng
tiêu dng l gii php kh thi đ ti cơ cu công ty ti chnh; mt mt, đp ng đưc
nhu cu thnh lp công ty ti chnh tn dụng tiêu dng ca cc t chc ti chnh nưc
ngoi, ngân hng thương mi, mt khc, thc đy nhanh tin đ ti cơ cu t chc tn
dụng phi ngân hang.
Vic ti cơ cu h thng m Ngân hng Nh nưc đang trin khai, cng vi quy
đnh d tho trên, s tng bưc khc phục tnh trng hin nay. Sp nhp, mua - bán
li công ty ti chnh vo ngân hng thương mi l mt gii php.V cng vi xu hưng
thnh lp mi, h thng cc công ty ti chnh Vit Nam s đn mt din mo mi
trong tương lai gn.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 13
2. CÔNG TY BO HIM
2.1. KHÁI NIỆM CÔNG TY BO HIM
2.1.1. Khi niệm
Hin ti, c rt nhiu đnh nghĩa khc nhau v “Bo him”
đưc xây dng trên nhiu gc đ nghiên cu : x hi, php l, kinh
t,… Dưi đây l mt s đnh nghĩa ca Bo him trên th gii :
Theo Dennis Kessler : Bo him l s đng gp ca s đông
vào s bt hnh ca s ít.
Theo Monique Gaullier : Bo him là mt nghip vụ qua đ, mt bên l ngưi
đưc bo him cam đoan tr mt khon tin gi là phí bo him thc hin mong
mun đ cho mình hoc đ cho ngưi th ba trong trưng hp xy ra ri ro s
nhn đưc mt khon đn bù các tn tht đưc tr bi mt bên khc: đ l
ngưi bo him. Ngưi bo him nhn trách nhim đi vi toàn b ri ro và
đn bù các thit hi theo cc phương php ca thng kê.
Cc đnh nghĩa trên c xu hưng thiên v mt gc đ nghiên cu no đ. V vy,
cc nh nghiên cu ngưi Php đ đưa ra mt đnh nghĩa va đp ng đưc khía cnh
xã hi (dùng cho bo him xã hi) va đp ng đưc khía cnh kinh t (dùng cho bo
him thương mi) và va đy đ v khía cnh k thut và pháp lý có th phát biu như
sau:
“ Bảo hiểm là một hoạt động qua đó một cá nhân có quyền được hưởng trợ cấp
nhờ vào một khoản đóng góp cho mình hoặc cho người thứ 3 trong trường hợp xảy ra
rủi ro. Khoản trợ cấp này do một tổ chức trả, tổ chức này có trách nhiệm đối với toàn
bộ các rủi ro và đền bù các thiệt hại theo các phương pháp của thống kê”.
Tuy nhiên, đây chng ta c th hiu mt cch đơn gin l : “Bo him v bn
cht l s chia nh ri ro, l hot đng th hin ngưi bo him đng ra cam kt hp
đng bi thưng theo quy lut thng kê cho ngưi đưc bo him trong trưng hp
xy ra ri ro, vi điu kin ngưi đưc bo him đ đng ph bo him”.
Như vy, công ty bo him l công ty kinh doanh bo him “nhm mục đch sinh
li, theo đ doanh nghip bo him chp nhn ri ro ca ngưi đưc bo him, trên cơ
s bên mua bo him đng ph bo him đ doanh nghip bo him tr tin bo him
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 14
cho ngưi thụ hưng hoc bi thưng cho ngưi đưc bo him khi xy ra s kin bo
him”. (Theo Lut Kinh doanh bo him ca Vit Nam năm 2000).
2.1.2. Hoạt đng ca công ty bảo hiểm:
Đc th ca hot đng kinh doanh bo him l "s đo ngưc ca chu k sn
xut kinh doanh". Vic tiêu thụ sn phm da trên quy trnh: ph bo him đưc thu
trưc, cn cam kt tr tin bo him đưc thc hin sau. Gi tr sử dụng ca sn phm
bo him ch đưc thc hin sau khi mua mt khong thi gian nht đnh.
Như vy, doanh nghip bo him (DNBH) c trong tay mt qu ti chnh tp
trung kh ln, nhưng qu ny s không đưc sử dụng đ bi thưng ngay nên DNBH
c th sử dụng lưng tin nhn ri ny đ đu tư vo c phiu, tri phiu, bt đng sn
hoc thc hin cc hot đng đu tư ti chnh khc như gp vn liên doanh, thnh lp
công ty chng khon, cung cp cc khon tn dụng trc tip
Sơ đ hot đng ca công ty bo him
2.1.3. Phân loại công ty bảo hiểm:
C 2 dng công ty bo him:
o Công ty bảo hiểm nhân thọ: Pht hnh bo him ch
yu liên quan đn sinh mng, cuc sng v tui th
con ngưi
o Công ty bảo hiểm tài sản và tai nạn: Bo him
cho mt lot cc s kin không đnh trưc khc
nhau liên quan đn ti sn như:
Mt mt, hư hng ti sn
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 15
Mt hay thit hi kh năng to thu nhp ti sn
Thit hi hay thương tt gây ra cho ch th th ba
Thit hi hay thương tt do tai nn ngh nghip
Trong thc t, phn ln cc công ty bo him thưng bn c 2 loi sn phm dch vụ
trên.
Điểm khc giữa Công ty bảo hiểm nhân thọ với Công ty bảo hiểm ti sản
v tai nạn:
o Đi vi công ty bo him nhân th v sinh mng, mc đ tử vong ca công
chúng nói chung l c th d bo đưc vi đ chc chn cao. Do đ công ty bo him
c th d đan chnh xc s tin thanh tan trong tương lai. T đ cc công ty bo
him nhân th thưng gi cc ti sn ti chnh di hn c tnh thanh khan không cao
lm (tri phiu, c phiu công ty, cc mn cho vay thương mi c th chp)
o Đi vi công ty bo him ti sn v tai nn th chnh sch đu tư b tc đng bi
cc yu t tnh ngu nhiên tht thưng ca cc s kin ri ro, thiên tai v phụ thuc
vo tnh không chc chn ca tng trưng hp bn bo him. Do vy cc ti sn đu tư
ca công ty phn ln l cc tri phiu đa phương hay chnh ph không chu thu v c
tnh thanh khan cao đ c kh năng đp ưng kp thi vi cc khon thanh ton không
d tnh trưc. Đôi khi vi cc khan bo him ti sn qu ln, cc công ty thưng hp
tc vi nhau.
2.1.4. Hoạt đng đu tư ca công ty bảo hiểm
Đi vi nhiu công ty bo him hin nay, không l trong kinh doanh bo him
gc đ l nim mơ ưc. Ở khi phi nhân th, v th trưng cnh tranh gay gt, cng vi
chi ph qun l tăng, vic tip tục h ph, m rng điu khon đ ginh khch hng
không tương xng vi ri ro chp nhn bo him, nên hu ht DN khi ny liên tục
thua l v kinh doanh nghip vụ bo him. Thng kê chi ph bn hng ca mt DN bo
him phi nhân th ln cho thy, tng chi ph bn hng năm 2011 vưt 25% k hoch
v bng 147% năm 2010. Nguyên nhân l s tin chi hoa hng gc tăng rt cao so vi
k hoch v so vi năm trưc. Đ l chưa k chi ph qun l cng tăng mnh v tnh
hnh lm pht…
Tnh hnh kinh doanh nghip vụ bo him ca cc DN bo him khi nhân th
cng không kh quan hơn. Lnh đo cp cao ca mt DN bo him nhân th c mt
lâu năm ti th trưng chia s, kh th c li trong kinh doanh bo him, bi chi ph
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 16
cho hot đng bo him cn qu ln. Không ch l chi ph hoa hng, m cn rt nhiu
chi ph khc… Trong khi nhân th, mi ch c ACE Life tuyên b li t nghip vụ
bo him, cn vi hu ht DN bo him vn coi hot đng đu tư l “cu cnh” cho
li nhun ca DN.
V vy, bên cnh vic kinh doanh bo him thun, cc công ty bo him
thưng đu tư vo nhiu lĩnh vc khc nhau như: tin gửi, trái phiu, góp vn ti các
DN, đu tư bt đng sn và kinh doanh c phiu. Trong đ, lĩnh vc đem li hiu qu
nht là tin gửi, trái phiu và bt đng sn. Vic cc ngân hng gim li sut cng s
đem li li ch cho cc DN bo him, v khi li sut gim s kích thích các hot đng
đu tư công cng như hot đng kinh doanh ca các DN tăng trưng, nn kinh t có
thêm điu kin thun li đ phục hi, đem li nhiu cơ hi kinh doanh mi cho DN
bo him.
2.2. CÁC TÍNH CHẤT CƠ BN CỦA NGÀNH BO HIM:
2.2.1. Hợp đồng bảo hiểm:
Hp đng bo him l s tha thun gia bên mua bo him và doanh nghip
bo him, theo đ bên mua bo him phi đng ph bo him, doanh nghip bo him
phi tr tin bo him cho ngưi thụ hưng hoc bi thưng cho ngưi đưc bo him
khi xy ra ri ro thuc phm vi bo him.
Hp đng bo him phi đưc lp thnh văn bn. Bng chng giao kt hp đng
bo him l giy chng nhn bo him hay đơn bo him.
o Tnh chất:
Hp đng bo him c mt s tnh cht chung trong
khuôn kh nhng quy đnh ca lut php v hp đng dân
s, ngoi ra, n cn c mt s tnh cht riêng bit gn lin
vi đc trưng kinh t - k thut ngnh bo him. Cụ th như sau:
o Hợp đồng bảo hiểm mang tính tương thuận: Hp đng bo him đưc thit lp
da trên s chp thun ca c đôi bên trên nguyên tc t nguyn, bnh đẳng, t do giao
kt trong khuôn kh php lut v đo đc x hi.
o Hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng song vụ: Cc bên k kt đu c quyn v nghĩa
vụ, quyn ca bên ny l nghĩa vụ ca bên kia v ngưc li. Ngưi bo him phi đm
bo cho cc ri ro cn ngưi đưc bo him phi tr ph bo him.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 17
o Hợp đồng bảo hiểm có tính chất may rủi: Nu không tn ti ri ro (s kin bo
him) th không c vic giao kt cng như tn ti hiu lc ca Hp đng bo him.
o Hợp đồng bảo hiểm có tính chất tin tưỏng tuyệt đối: Mi quan h gia bên mua
bo him v ngưi bo him đưc thit lp trong tnh trng to ra ri ro cho nhau. Do
đ, đ tn ti v c th thc hin th hai bên phi c s tin tưng ln nhau. Tnh cht
tin tưng tuyt đi v nguyên tc trung thc ti đa ch l hai mt ca cng mt vn đ.
o Hợp đồng bảo hiểm có tính chất phải trả tiền: Mi quan h quyn v nghĩa vụ
gia hai bên th hin mi quan h tin t. Bên mua bo him c nghĩa vụ tr tin ph
bo him, ngưi bo him c nghĩa vụ tr tin bo him/bi thưng khi c s kin bo
him xy ra.
o Hợp đồng bảo hiển có tính chất gia nhập: Hp đng bo him l mt hp đng
theo mu. Quy tc bo him (ni dung chnh ca Hp đng) do ngưi bo him son
tho trưc, bên mua bo him sau đc thy ph hp vi nhu cu ca mnh th gia nhp
vào.
o Hợp đồng bảo hiểm có tính dân sự - thương mại hỗn hợp: Bên mua bo him c
th l mt th nhân hoc php nhân dân s hay thương mi, ngưi bo him cng c
th l mt php nhân dân s (hi tương h) hay thương mi (công ty bo him). Do
đ, mi quan h gia h, cụ th l hp đng bo him s c th c tnh dân s hay
thương mi thun ty hoc dân s - thương mi hn hp.
2.2.2. Phí bảo hiểm:
Khi công ty chp nhn hp đng bo him th hp đng bo him tr thnh ti
sn cho ngưi đưc bo him (l khch hng ca công ty bo him) v l khon nghĩa
vụ đi vi công ty bo him.
Phí bảo hiểm l khon tin m bên mua bo him phi đng cho doanh nghip
bo him theo thi hn v phương thc do cc bên tha thun trong hp đng bo
him.
Ph bo him c th đưc chi tr cho công ty mt ln hay nhiu ln. Tương t
như cc loi hp đng khc, hp đng bo him s b hy b khi ngưi đưc bo him
không đng ph, đng ph không đ, hoc không đng thi hn.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 18
2.3. CÁC NGUYÊN TẮC QUN TRỊ BO HIM
Như chng ta đ tm hiu phn trên, cc công ty bo him luôn đng trưc cc
ri ro không lưng trưc đưc. V vy, cc công ty bo him phi luôn quan tâm đn
cc ri ro la chn nghch v ri ro đo đc.
Ri ro la chn nghch: l mt tnh trng kinh t c th ny sinh do tn ti
thông tin phi đi xng, ngưi ta la chn th tt li chn phi th không tt, đây l
mt loi tht bi th trưng. Bên cung cp dch vụ bo him chp nhn mc tr bo
him cao cho khch t nguy cơ. Song h li c t thông tin v th h đưc đ ngh bo
him hơn so vi ngưi mua bo him. Nu ngưi mua bo him cung cp nhưng thông
tin không trung thc, th lc đ công ty bo him c th đ k hp đng tr tin cao
cho đi tưng bo him nhiu nguy cơ.
V dụ: Ngưi mua bo him nhân th c th giu thông tin v tnh trng sc
khe ti (ung thư), cam đoan vi công ty bo him rng mnh c sc khe tt, dn ti
công ty bo him c th đi k hp đng bo him nhân th cho mt ngưi sp cht.
Ri ro đo đc: l tnh trng mt bên tham gia bo him không th gim st
hot đng ca bên kia. V vy, ri ro đo đc cn đưc gi l vn đ hnh đng n
giu, thưng ny sinh trong môi trưng thông tin phi đi xng. Hu ht nhng ngưi
mua bo him đu mua nhng hp đng c li cho mnh nht, nghĩa l khi h gp ri
ro th đa phn nhng ri ro đ đưc chuyn cho cc công ty bo him. Nên khi bn
hp đng bo him cho nhng ngưi ny, công ty bo him c kh năng tn tht tim
năng ln.
V vậy, đ gim thiu ri ro đi vi cc công ty bo him,cn c 8 nguyên tắc sau
đây:
2.3.1. Sàng lọc:
Đ gim bt s la chn đi nghch, cc công ty bo him c gng sng lc
nhng ngưi mang bo him ri ro tt khi nhng ngưi mang bo him ri ro tt
khi nhng ngưi mang bo him ri ro ti. Do vy cc phương thc tp hp thông tin
c hiu qu l 1 nguyên tc quan trng trong qun l bo him.
Công ty bo him c th tp hp bng nhiu phương php, phân tch thông tin đ
c th chn lc nhng khch hng tt khi cc đi tc km, đ c th quyt đnh chp
nhn hay bc b yêu cu bo him t pha ngưi mua. Ty theo tng loi bo him th
c nhng phương php cng như cch tip cn khc nhau đ ly thông tin.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 19
2.3.2. Phí bảo hiểm ri ro hợp lí:
Đi vi công ty bo him, vic thu ph bo him trên cơ s mc đ ri ro ca 1
ngưi đưc bo him (đưc gi l cc ph bo him ri ro) l 1 nguyên tc bo him
bt buc. La chn mc thu ph tương ng vi tng mc đ ri ro nh hưng đn kh
năng sinh li ca cc công ty bo him.
V dụ: Mc gi bo him trch nhim xe cơ gii hin nay đưc php lut bo
him (B Ti chnh) quy đnh vi cc loi xe cơ gii khc nhau l khc nhau như :
o Xe ô tô không kinh doanh vn ti dưi 6 ch : 397.000 đ
o Xe ô tô kinh doanh vn ti dưi 6 ch theo đăng k : 756.000 đ
o Xe mô tô 2 bnh t 50cc tr xung : 55.000 đ
o Xe mô tô 2 bnh trên 50cc : 60.000 đ
2.3.3. Cc điều khoản cam kt:
Cc điu khon cam kt c th p đt nhm đi hi hnh vi cư xử hp l t pha
ngưi đưc bo him, lm cho ngưi gi hp đng bo him không thc hin cc hot
đng ri ro, kh xy ra khiu ni đi bi thương v cc công ty bo him phi bi
thưng.
V dụ: V nguyên tc, ngưi mua bo him không đưc đm phn, tha thun v
vic sửa đi, b sung điu khon ca hp đng bo him; hoc ngưi đưc bo him
phi đ , sao cho s vic bo him không xy ra v lm tt c đ n không xy ra
hoc lm gim đn mc ti đa hu qu ca n; hoc phi cung cp cho hng bo him
tt c nhng thông tin trung thc v hnh thnh, qu trnh v hu qu ca s vụ c bo
him. Trong trưng hp c nghi ng, ngưi gi bo him phi chng minh cho hng
bo him quyn đi bi thưng bo him.
2.3.4. Phòng ngừa gian lận:
Phng nga gian ln - mt nguyên tc qun l quan trng cho nhng công ty bo
him l thc hin nhng cuc điu tra ngăn nga gian ln, đ ch nhng ngưi đưc
bo him hp l v c căn c mi đưc thanh ton. Trnh nhng trưng hp như
không thc hin đng hp đng m vn đi bi thưng, hoc khiu ni đi bi thưng
vi nhng vic không xy ra, hoc ri ro nh thit hi không đng nhưng phng đi
lên đ đi đưc bi thưng ln hơn,…
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 20
2.3.5. Hy bỏ hợp đồng:
Sẵn sng huỷ b cc hp đng l 1 công cụ qun l bo him khc. Cc công ty
bo him luôn sẵn sng hy b hp đng khi c s vi phm cc điu khon ca hp
đng bo him. Tuy nhiên, đây ch l bin php hn ch ri ro đo đc bng cch đe
da, n mang nghĩa l bin php ch đng phng nga hơn l bin php ch ti đ
đi ph. N gp phn lm ngưi sử dụng bo him gim bt vi phm cc điu khon
ca hp đng bo him.
2.3.6. Khấu trừ:
Công ty bo him s khu tr mt phn tin bo him dưi dng s tin c đnh
hay phn trăm ca s tin bo him. Như th, 1 khon khu tr khin cho ngưi đưc
bo him hnh đng ph hp hơn vi nhng g c li cho công ty m ngưi đ mua
bo him; tc l, ri ro đo đc đưc gim xung. Do ri ro đo đc đưc gim, nên
chi ph bo him ca công ty đ h thp hơn c so vi mc phi bi thưng l nh tc
dụng ca khon khu tr.
2.3.7. Đồng bảo hiểm:
Cng tương t nhưu khu tr bo him, đng bo him l khi c s dn xp gia
ngưi đưc bo him vi bên bo him đ ngưi đưc bo him cng gnh chu mt
tỷ l tn tht vi công ty bo him. Đng bo him l 1 công cụ qun l khc rt hu
ch cho cc công ty bo him.
2.3.8. Giới hạn ca số tiền thanh toán bảo hiểm:
Mt trong nhng nguyên tc quan trng ca vic qun l bo him l c nhng
gii hn đi vi s tin ca bo him đ công ty trnh phi thanh ton nhng s tin
bo him vưt qu kh năng, c th dn đn ph sn. Đng thi lm cho nhng ngưi
đưc bo him cn thn hơn vi chnh mnh, v khi c ri ro thit hi ln như th no
th s tin bo him vn c đnh.
Tm li, nhng nguyên tăc qun tr bo him ni trên, t sng lc khch hng,
quy đnh ph bo him, cho đn gii hn s tin thanh ton bo him đu gip công ty
bo him la chn đi tc v trnh cc ri ro c th gp, tăng tnh sinh li ca cc hot
đng bo him, thu ht ngưi lao đng tham gia vo ngnh công nghip bo him.
Nhưng ngưc li, điu ny cng lm gim kh năng kim li ca ngưi sử dụng
bo him thông qua hp đng đ k vi công ty bo him, c th dn đn s ngưi sử
dụng bo him gim đi. V vy, đ c th đt đưc mục tiêu cao nht trong qu trnh
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 21
qun tr bo him cn thc hin nghiêm tc cc bin php v cân nhc trong gii hn
c th c ca chng.
2.4. VAI TRÒ CỦA CÔNG TY BO HIM
2.4.1. Về mặt Kinh t - xã hi
o Qu d tr bo him đưc thành lp đ khc phục hu qu ri ro tn tht pht
sinh lm thit hi đn con ngưi và xã hi, bng cch b đp các tn tht phát sinh
nhm tái hp v đm bo tnh thưng xuyên liên tục ca quá trình xã hi hóa.Trên
toàn b nn kinh t xã hi bo him đng vai tr như mt công cụ an toàn d
phng đm bo thi gian hot đng lâu dài ca mt ch th dân cư v kinh t.
o Thc đy ý thc đ phòng – hn ch tn tht cho mi thành viên trong xã hi.
o Công ty bo him to ra nhiu giá tr gia tăng cho c nn kinh t, góp phn đng
k vào GDP quc gia, làm gim thit hi v mt kinh t.
2.4.2. Về mặt tài chính
Đối với người tham gia bảo hiểm
Khi tham gia bo him s giúp bn thân và tài sn ca ngưi tham gia đưc
bo đm bng mt khon tin xc đnh no đ. V nu như c ri ro gì xy ra đi vi
ngưi tham gia bo him thì h s đưc các công ty bo him chia s mt phn no đ
khó khan, giúp h có kh năng ti chnh đ vưt qua kh khăn trưc mt.
Đối với các công ty bảo hiểm
Bo him chính là mt kênh tp trung vn ca các công ty bo him. Vi s tin
m khch hng đng vo, s giúp các công ty bo him đu tư vo cc ngnh kinh
doanh khác, giúp mang li li nhun nhiu hơn, qua đ, gip gia tang kh năng ti
chính ca công ty, đông thi bo đm ngun tin mt đi vi các hot đng thưng
ngày ca mt công ty.
Đối với xã hội
Bo him là mt kênh luân chuyn tin t ca nn kinh t. Nó to ra s an tâm
ca cc nh đu tư cng như dân chng, n thc đy cho các hot đng tài chính diễn
ra suôn s hơn. Bo him có th coi là mt nhân t giúp n đnh nn tài chính tin t
ca quc gia.
Qua quá trình phát trin lâu dài, bo him t thân n đ tr thành mt ngành kinh
doanh đc lp, có hch toán thu chi, l lãi rõ ràng. Vì vy, các công ty bo him phi
thc hin đy đ nghĩa vụ đi vi Nh nưc như mi doanh nghip khác hot đng
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 22
trong nn kinh t. Hng năm, thông qua vic np thu, bo him đ đng gp mt
phn không nh vo ngân sch Nh nưc.
Bên cnh đ, bo him cng gp phn tit kim cho ngân sch Nh nưc thông
qua vic thc hin tt khâu phòng nga và hn ch tn tht, giúp bo v ti đa ti sn
công cng, gim đn mc thp nht nhng thit hi đng tic. Điu ny gip Nh nưc
gim bt chi tiêu nhng khon ln đ bù đp cho nhng tn tht như phi xây dng li
đưng xá, cu cng, nh xưng, công trình
Công ty bo him cng c th đưc coi như nhng t chc đu tư chuyên nghip,
thu hút và sử dụng hiu qu các ngun vn, giúp th trưng tài chính tin t hot đng
n đinh v c hiu qu.
Ngoài ra, mt th trưng bo him phát trin mnh m và n đnh s thu hút các
cá nhân và t chc mua bo him ca các công ty bo him trong nưc, góp phn tit
kim mt lưng ngoi t ln cho ngân sch Nh nưc.
Tuy nhiên trong mt s trưng hp, nu các hot đng kinh doanh bo him
không minh bch, có th to ra nhng tc đng xu, nh hưng không tt đn nn kinh
t.
2.5. QU TRNH HNH THNH V PHT TRIN CỦA CC CÔNG TY BO
HIM VIỆT NAM
Bo him Vit Nam ra đi kh mun so vi s pht trin chung ca ngnh bo
him th gii do nhiu điu kin ch quan cng như khch quan. Tuy nhiên, hin nay,
ngnh bo him đang dn dn bt kp xu th pht trin chung ca bo him trong khu
vc v quc t v ngy cng chng t vai tr không th thiu đưc ca mnh đi vi
nn kinh t. Chng ta c th nhn thy điu ny khi theo dõi qu trnh pht trin ca
ngnh bo him Vit Nam t nhng ngy đu đn nay.
2.5.1. Trước năm 1986
Hot đng bo him nưc ta t nhiu cng đ c nhng bưc pht trin ngay t thi
thc dân Php. Cho ti khi min Bc đưc gii phng, đt nưc b chia ct, hot đng
kinh doanh bo him min Nam kh pht trin dưi ch đ Ngụy quyn.
miền Nam trước năm 1975
C hơn 52 công ty trong v ngoi nưc đ trin khai cc loi hnh nghip vụ kh
đa dng như bo him ha hon, bo him chuyên ch, bo him xe t đng, bo him
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 23
sinh mng, bo him tai nn lao đng Các công ty hot đng khá mnh m, đp ng
đưc phn nào nhu cu v bo him trên toàn th trưng min Nam.
o Các công ty bo him trong nưc thưng đưc thành lp dưi dng Hi vô
danh và Hi tương h.
o Cc công ty nưc ngoài thành lp Vit Nam dưi hình thc công ty chi
nhánh.
Hu ht cc công ty đu đt trụ s chính Sài Gòn. Mng lưi trung gian bo
him là môi gii v đi lý bo him đưc sử dụng ph bin đ kinh doanh bo him
trên phm vi toàn min Nam.
Đ đm bo cho hot đng kinh doanh đưc trôi chy, cnh tranh lành mnh, các
công ty bo him đ sm thành lp hip hi ngh bo him ca mình. Hip hi có
chc năng thong tin tư vn, đo to, to ra môi trưng hp tác.
Vic qun l nh nưc đi vi hot đng bo him đưc thông qua b tài chính.
Cc văn bn pháp lut điu chnh như lut bo him cng sm ra đi. ngoài ra, hi
đng tư vn bo him Quc gia cng đng vai tr kh quan trng.
miền Bắc trước năm 1975
Hot đng bo him thc s bt đu khi c s ra đi ca Bo Vit. Đ đp ng
nhu cu v bo him trong hot đng ngoi thương, ngy 17-12-1964, Th tưng
chnh ph ra quyt đnh thnh lp công ty Bo Him Vit Nam, gi tt l Bo Vit.
Đn ngy 15-1-1965, Bo Vit chnh thc đi vo hot đng. Đây cng l công ty bo
him Nh nưc duy nht, đi din cho ngnh bo him Vit Nam.
T ngày thành lp cho đn trưc năm 1975, do nhng điu kin kh khăn ca
chin tranh, hot đng Bo Vit min Bc chưa pht trin. Lúc by gi, Bo him
ch có trụ s Hà Ni và chi nhánh Hi Phòng thc hin ch yu 3 nghip vụ: Bo
him hàng hóa xut nhp khu, Bo him thân tàu và tái bo him. T l tái bo him
cho Trung Quc, Bc Triu Tiên v Ba Lan lc đ cng tương đi cao.
2.5.2. Sau khi miền Nam hon ton giải phng
Cng như tt c các ngành kinh t khác, các công ty bo him c ca min Nam
đưc tin hành quc hu hoá. Công ty bo him và tái bo him Vit Nam đưc thành
lp đ thc hin tip trách nhim ca cong ty c đi vi nhng ngưi đưc bo him
mun tip tục hp đng. Đi vi các công ty bo him nưc ngoài, công ty có trách
nhim thanh ton v đi n theo đng hp đng.
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 24
Năm 1976 khi hoàn toàn thng nht đt nưc, công ty đưc chuyn thành chi
nhánh ca công ty bo him Vit Nam ti thành ph HỒ Chí Minh. Thi k này Bo
Vit là công ty duy nht hot đng kinh doanh bo him Vit Nam theo ch đ
hoch toán k toán kinh t thng nht toàn ngành.
Công ty trc thuc b Tài Chính có chc năng gip b tài chính thng nht qun
lý công tác bo him Nh Nưc và trc tip tin hành nghip vụ bo him trong nưc.
Trong giai đon này Vit Nam Bo Vit đc quyn kinh doanh bo him nên các sn
phm ca Bo Vit chưa đa dng, ch yu thc hin các nghip vụ bo him phi nhân
th vi khong 20 sn phm bo him. Có th nói thi gian này hot đng bo him
nưc ta vn chưa pht trin.
2.5.3. Từ năm 1986 đn nay
Năm 1986 đnh du mt bưc ngoc trong s nghip phát trin kinh t ca nưc
ta. S xut hin ca các công ty bo him mi, công ty liên doanh , công ty c phn,
công ty 100% vn nưc ngoi… s c nghĩa rt ln vi quá trình phát trin bo him
nưc ta.
Ngày 18/12/1993 ngh đnh 100 CP v hot đng kinh doanh bo him đ đưc
chính ph ban hành m ra bưc phát trin mi cho ngành bo him Vit Nam. Nó phá
vỡ th đc quyn đang tn ti, to tin đ cho s ra đi ca các t chc bo him vi
nhiu hình thc khác nhau thuc mi thành phn kinh t. Mc dù vy, phi đn sau
năm 1995 mt lot các công ty kinh doanh bo him mi ra đi: Bo Minh, VINARE,
PVI, PJICO… v cc công ty liên doanh bo him như: UIC,VIA…
Ngoài ra, vi khon 40 văn phng đi din ca các công ty bo him nưc ngoài
v hơn 70000 đi lý bo him, th trưng bo him Vit Nam đang pht trin ngày
càng mt sôi đng .
Vic m cửa th trưng bo him cng như s xut hin ca các công ty bo
him mi đ t điu kin cho bo him phát trin mnh m trong mt môi trung cnh
tranh quyt lit. Các công ty liên tục hoàn thin nhng sn phm c đng thi nghên
cu và gii thiu nhng loi hình nghip vụ mi đa dng và hp dn. Ngưi tham gia
bo him có th t do la chn ngưi bo him, loi hình dich vụ bo him vi mc
phí cnh tranh nht.
Trong tương lai nhu cu bo him s cng đa dng hơn v s lưng, chng loi
sn phm chc chn s cn đưc m rng. Không ch có vy đ nâng cao tính cnh
L thuyt ti chnh tin t Công ty ti chnh – Công ty bo him
Nhóm 2 – K13405 Page 25
trang công tc chăm sc khch hng ngy cng đưc chú trng. Bo him Vêt Nam
đưc đnh gi l mt th trưng vn đang rt giàu tim năng pht trin
2.6. CÁC SN PHẨM BO HIM ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRONG HỆ THỐNG
PHÁP LUẬT VIỆT NAM
Vit Nam đ tr thnh thnh viên chnh thc ca t chc Thương mi Th gii
ngy 11/1/2007,cc quy đnh v m cửa th trưng bo him quy đnh ti hip đnh
thương mi Vit Nam – Hoa k đ đưc thc hin gn như ton din, h thng php
lut điu chnh hot đng kinh doanh bo him ti Vit Nam đ đưc xây dng, hon
thin v p dụng hiu qu trong nhng năm gn đây.
Tuy nhiên, thc t hin nay bên cnh lut Kinh doanh bo him, cc văn bn
hưng dn thi hnh lut Kinh doanh bo him th tn ti hng lot cc quy đnh khc
cng tham gia vo vic điu chnh trc tip hoc gin tip hot đng kinh doanh bo
him ti Vit Nam, trưc ht phi k đn cc quy đnh php lut v bo him xây
dng, đu thu bo him, bo him cho công ty chng khon… đ lm cho cc doanh
nghip bo him, ngưi tham gia bo him lng tng trong vic la chn cc quy đnh
php lut đ p dụng, thc hin, hơn na cc chnh v nhng quy đnh ny, nhiu
doanh nghip nhiu doanh nghip đ b quên trch nhim tham gia bo him ca
mình.
Dưi đây l 16 loi sn phm bo him đưc quy đnh bi cc văn bn php lut
hin hnh v đang p dụng trên phm vi lnh th Vit Nam:
Nhm bảo hiểm Trch nhiệm nghề nghiệp (TNNN):
1. Bo him TNNN cho công ty môi gii bo him.
2. Bo him TNNN cho lut sư.
3. Bo him TNNN cho công ty chng khon
4. Bo him TNNN cho công ty qun l.
5. Bo him TNNN ca nh thit k xây dng công trnh
6. Bo him TNNN ca Nh thu gim st thi công công trnh
7. Bo him TNNN cho công ty ki m ton
8. Bo him TNNN cho doanh nghip thm đnh gi
9. Bo him TNNN ca Ch đu t ư xây d ng công trnh trong vic thi công
công trình
10. Bo him TNNN ca bên mi thu Bo him chy n: