CAO HỌC TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU LÀM LUẬN VĂN

1
Nghiên cứu cho
luận văn tốt nghiệp
Nguyễn Đình Thọ
Khoa QTKD, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
E-mail:

Mục tiêu đào tạo và nghiên cứu cho luận
văn tốt nghiệp KT&QTKD

Phương pháp nghiên cứu cho luận văn tốt
nghiệp KT&QTKD

Thực trạng và đề xuất nghiên cứu cho luận
văn tốt nghiệp KT&QTKD
2Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
2
Người tiêu dùng
tri thức khoa học
Sinh viên cử nhân,
cao học
Giảng viên,
CB nghiên cứu
BẬC
TIẾN SĨ
Trường đại học: “phân phối, ứng
dụng và sản xuất” tri thức khoa học
Chuyển đổi từ ‘tiêu dùng’ sang
‘sản xuất’ tri thức khoa học
Người ‘sản xuất’
và ứng dụng

tri thức khoa học
4Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Hệ thống đào tạo và nghiên cứu cho
luận văn tốt nghiệp KT&QTKD
của một số nước trên thế giới
Cử nhân môn học
(Bachelor–Coursework)
Cử nhân nghiên cứu
(Bachelor–Honours)
Thạc sĩ nghiên cứu
MPhil (by research)
Tiến sĩ
(PhD)
Thạc sĩ môn học
(Master by coursework)
Cử nhân
(ngành khác)
Phải làm luận văn, luận án để được tốt nghiệp
Không nhất thiết phải làm luận văn, luận án để được tốt nghiệp
Hệ đào tạo và bằng tốt nghiệp
Tiến sĩ (DBA)
6Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
3
Cử nhân,
Thạc sĩ
(hệ môn học)
Các dạng nghiên cứu cho luận văn
Hàn lâm
(Mở rộng tri thức khoa học)
Lặp lại

loại I
Lặp lại
loại II
Lặp lại
loại III
Nguyên
thủy
Cử nhân hệ (hệ nghiên cứu)
Ứng dụng
(giải quyết
vấn đề)
Thạc sĩ hệ nghiên cứu
Tiến sĩ PhD
Tiến sĩ DBA
7Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Dự án nghiên cứu và kinh doanh

Dự án nghiên cứu: Mục tiêu là nghiên cứu
◦ Hàn lâm: xây dựng và kiểm định lý thuyết khoa học
◦ Ứng dụng: thu thập thông tin để ra quyết định kinh doanh

Dự án kinh doanh
◦ Mục tiêu: giải quyết vấn đề kinh doanh (xác định và giải
quyết)
◦ Nghiên cứu (ứng dụng): thu thập thông tin để xác định,
giải quyết vấn đề kinh doanh và đánh giá hiệu quả nó
8Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
QUY NẠP
Định tính
Xây dựng

Quá trình
(process
theorizing)
Phương pháp luận NCKH
SUY DIỄN
Định lượng
Kiểm định
Phương sai
(variance
theorizing)
Phối hợp
(triangulation
─mixed
methodology)
LÝ THUYẾT
KHOA HỌC
9Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
4
Giả thuyết I
Khả năng tổng quát hóa
Giới hạn: Giả thuyết về giá trị, thời gian và không gian
Thành phần của lý thuyết khoa học
Giả thuyết IIGiả thuyết III
Khái niệm
B
Khái niệm
A
Khái niệm
C
10Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

Hệ thống đào tạo và nghiên cứu cho
luận văn tốt nghiệp KT&QTKD tại
Việt Nam

Bậc cử nhân và thạc sĩ
◦ Giống hệ môn học tại các nước
◦ Khác: Làm luận văn tốt nghiệp

Bậc tiến sĩ
◦ Giống hệ nghiên cứu PhD của Anh, Úc, vv.
◦ Khác: Luận án không phải là nghiên cứu hàn
lâm – hầu hết ở dạng mở rộng (theo qui mô –
không theo chiều sâu) của luận văn thạc sĩ
dạng dự án kinh doanh
12Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
5

Cơ sở lý luận chưa phải là những gì dùng làm cơ
sở để phân tích thực trạng và giải quyết vấn đề

Phân tích thực trạng thường là mô tả thực trạng,
chưa nhằm mục đích phát hiện vấn đề ⇒ tự đăt
vấn đề

Nhiều luận văn chưa phân biệt rõ ràng giữa vấn
đề và triệu chứng của vấn đề

Giải pháp chưa liên hệ chặt chẽ với vấn đề đã
phát hiện, với cơ sở lý thuyết và thông tin thu thập
13Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

Vd KLCN: tên đề tài
• “Một số giải pháp nâng cao hoạt động bán lẻ tại
siêu thị XYZ”
– Thuật ngữ “nâng cao hoạt động bán lẻ” có nghĩa rất
chung chung (dẫn đến vô nghĩa).
• “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động tại phòng kinh doanh của công ty XYZ”.
– Cụm từ “hiệu quả hoạt động” có nghĩa rất rộng sẽ gây
khó khăn cho sinh viên khi phân tích và đề xuất giải
pháp cụ thể.
14Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Vd KLCN: Cơ sở lý thuyết
• “Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh tại công ty XYZ”
– Cơ sở lý luận: bao gồm tất cả những gì về cạnh
tranh, từ cạnh tranh quốc tế đến quốc gia và cạnh
tranh doanh nghiệp, vv. nhưng rất chung chung.
• “Một số giải pháp nâng cao hoạt động bán lẻ tại
siêu thị XYZ”
– Cơ sở lý luận là những thông tin mô tả về vai trò của
hệ thống bán lẻ (chợ, siêu thị) hơn là các lý thuyết về
bán lẻ cần thiết để phân tích hiện trạng dịch vụ bán lẻ
của công ty và làm cơ sở để đề xuất ra các giải pháp.
15Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
6
Vd KLCN: Thực trạng và giải pháp
• Thực trạng
– Doanh thu từ hoạt động tài chánh giảm mạnh
– Tổng chi phí tăng
– Nghiên cứu nhu cầu người tiêu dùng chưa tốt, vv.

• Giải pháp: tăng doanh thu thông qua
– Tăng sản lượng bán ra đồng thời tăng giá bán.
– Giảm giá bán và tăng sản lượng
– Giữ giá bán không đổi nhưng tăng sản lượng bán,
vv.
16Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

Phạm vi đề tài còn rất rộng (như khóa luận cử
nhân)

Chưa phân biệt: nghiên cứu, phương pháp
nghiên cứu, hoạch định chiến lược, chương
trình, vv.

Chưa nắm rõ mối liên hệ: lý thuyết – thực trạng
– giải pháp
17Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
LvThS dạng nghiên cứu hàn lâm
• Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu rõ ràng
và cụ thể hơn:
• Chưa nắm vững cách thức suy diễn từ lý thuyết
• Chưa nắm vững được phương pháp thiết kế và xử
lý số liệu
• Chưa vận dụng hiệu quả những kết quả nghiên cứu
để đưa ra giải pháp cụ thể nhằm giải quyết vấn đề
18Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
7
Vd LvThS:
Rủi ro trong hoạt động thanh toán
XNK của ngân hàng XYZ…

• Mục tiêu:
• Hệ thống lại các rủi ro trong kinh doanh
quốc tế…,
• Tìm hiểu kinh nghiệm phòng chống rủi ro
của tập đoàn XYZ,
• Đánh giá thuận lợi khó khăn…, và
• Đưa ra một số giải pháp phòng ngừa và xử
lý rủi ro, vv.
19Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Vd LvThS:
Chiến lược kinh doanh của xí
nghiệp thương mại XYZ
• Mục tiêu nghiên cứu:
Dựa trên cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược
kinh doanh, tác giả đã nghiên cứu thực trạng
hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp…
để đưa ra mặt mạnh mặt yếu, cơ hội và thách
thức…, từ đó xây dựng định hướng chiến lược
phát triển và các giải pháp thực hiện cho xí
nghiệp…
20Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Vd LvThS: Phương pháp nghiên cứu
• Luận văn đã sử dụng phương pháp nghiên cứu
khoa học kinh tế, chú trọng các phương pháp lịch
sử, phương pháp thống kê mô tả, phương pháp
tổng hợp–phân tích để đánh giá …
• Tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu
khoa học như: chuyên gia, tổng hợp từ nhiều nguồn
số liệu, thống kê để làm cơ sở phân tích đánh giá
21Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

8
Luận án tiến sĩ
• Đa số ở dạng vận dụng lý thuyết đã có để giải
quyết vấn đề trong QTKD, chưa phải là nghiên
cứu để bổ sung, phát triển hoặc làm phong phú
thêm vốn kiến thức đã có của chuyên ngành
theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo
• Chưa có phương pháp nghiên cứu rõ ràng
• Lý thuyết sử dụng thường rất lạc hậu, dựa chủ
yếu vào sách giáo khoa và bài báo phổ thông.
22Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Vd LaTS: Tên đề tài
• Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của
ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn…
• Hoàn thiện và phát triển thị trường chứng khoán
…
• Định hướng chiến lược phát triển du lịch sinh
thái ở tỉnh…
• Định hướng chiến lược phát triển các khu công
nghiệp tỉnh…
23Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

Luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp
nghiên cứu khoa học kinh tế… Phương pháp
chủ đạo trong nghiên cứu là phương pháp duy
vật lịch sử, thống kê mô tả đồng thời kết hợp với
việc phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu,
phương pháp chuyên gia… để làm sáng tỏ và
cụ thể hóa nội dung nghiên cứu của [luận án].
24Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

9
Luận án
tiến sĩ
Luận văn
thạc sĩ
Khóa luận cử nhân
Sâu
Rộng
Rộng và sâu
25Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Bộ GD&ĐT: LaTS
• Luận án tiến sĩ phải là một công trình khoa học chứa
đựng những đóng góp mới có giá trị trong lãnh vực
khoa học chuyên ngành, thể hiện khả năng độc lập,
sáng tạo nghiên cứu khoa học của nghiên cứu sinh.
Đóng góp mới của luận án có thể là:
– Những kết quả mới hay đề xuất mới có tác dụng bổ sung,
phát triển hoặc làm phong phú thêm vốn kiến thức đã có
của chuyên ngành.
– Những ứng dụng sáng tạo và phát triển có cơ sở khoa học
dựa trên các thành tựu đã có nhằm giải quyết những yêu
cầu thiết thực của kinh tế-xã hội, khoa học-công nghệ.
26Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
10
Xác định vấn đề
kinh doanh
Giải quyết vấn đề
Hiệu quả?
Các
giải pháp

Cơ sở
lý thuyết
Nghiên cứu
(thu thập
thông tin)
Nội dung khóa luận cử nhân và luận
văn thạc sĩ dạng giải quyết vấn đề
28Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Cơ sở lý thuyết/thực trạng thị trường
Câu hỏi nghiên cứu
Nghiên cứu khám phá
Mô hình nghiên cứu/giả thuyết
Nghiên cứu định tính (điều chỉnh thang đo)
Nghiên cứu định lượng
(kiểm định thang đo, mô hình & giả thuyết)
Ví dụ: Luận án ThS/TS: suy diễn
Kết quả: So với nghiên cứu đã có/ý nghĩa thực tiễn
Cơ sở lý thuyết
29
Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Ví dụ: Luận án ThS/TS: Qui nạp
Cơ sở lý thuyết/thực trạng thị trường
Vấn đề nghiên cứu
Thiết kế và thực hiện nghiên cứu
Định tính/định lượng/kết hợp
Kết quả: mô hình/lý thuyết
So sánh với lý thuyết đã có/ý nghĩa thực tiễn
Cơ sở lý thuyết
Câu hỏi nghiên cứu
30Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

11
Một số kiến nghị
• Cần xác định nội dung và yêu cầu cơ bản và
hình thức của luận văn tốt nghiệp cho sinh
viên
• Cần làm rõ cho sinh viên các bậc
– Phát hiện và giải quyết vấn đề
– Dựa trên cơ sở khoa học: sản phẩm khoa học –
không phải là sản phẩm nghệ thuật
• Cần trang bị đầy đủ hơn về phương pháp và
công cụ nghiên cứu khoa học (đặc biệt là
cho bậc tiến sĩ)
31Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
“Good reporters can contribute new and
sometimes important information to the
body of knowledge. Good scientists can do
the same thing, doing so not because they
are scientists but because they are good
reporters” (Robert Dubin)
Phóng viên gi
ỏ
i có th
ể
đóng góp thông tin
m
ớ
i và đôi khi quan tr
ọ
ng vào kho tàng tri
th

ứ
c khoa h
ọ
c. Nhà khoa h
ọ
c gi
ỏ
i cũng có th
ể
làm tương t
ự
như v
ậ
y; nhưng h
ọ
làm đi
ề
u đó
không ph
ả
i vì h
ọ
là nhà khoa h
ọ
c, mà h
ọ
là
phóng viên gi
ỏ
i

.”
32
Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
Chất lượng luận văn → chất lượng đào tạo:
Phản ánh khả năng vận dụng những kiến thức
và kỹ năng sinh viên tiếp thu trong suốt quá trình
học để nghiên cứu, phân tích và giải quyết một
vấn đề cụ thể nào đó trong thực tiễn thị trường
hoặc mở rộng kho tàng tri thức của ngành
KT&QTKD
… Làm gì,
làm như thế nào và
làm như vậy sẽ được gì…
cho những người sử dụng nó.
Thay lời kết…
33Nguyễn Đình Thọ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM
12